U tʼaaniloʼob u káajbal
«Beetabaʼex jeʼex le máaxoʼob ku tiaʼalintikoʼob le promesaʼob tu yoʼolal u fejoʼob yéetel tu yoʼolal u chúukaʼan óolaloʼoboʼ.» (HEBREOʼOB 6:12)
1, 2. ¿Bix u yilaʼal tumen juntúul sukuʼun le máaxoʼob ku chʼaʼchiʼitaʼaloʼob teʼ Bibliaoʼ, yéetel baʼaxten jach jatsʼuts ka k-iloʼob bey k-amigoʼobeʼ?
«KEN tʼaanak tiʼ le úuchben máakoʼob ku tsikbaltaʼal teʼ Bibliaoʼ ku yeʼesik bey jach u amigoʼob úuch u kʼaj óoltoʼobeʼ.» Lelaʼ bey tu yaʼalil juntúul kiik ka tsʼoʼok u yuʼubik u tsoltʼaan juntúul superintendente viajante tsʼoʼok u yantal u jaʼabiloʼ. Jach jaaj le baʼax tu yaʼalaj le kiikoʼ: Le sukuʼunoʼ úuch joʼopʼok u xakʼaltik yéetel u kaʼansik le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ, le beetik tsʼoʼok u jach kʼaj óoltik tubeel le xiiboʼob yéetel le koʼoleloʼob ku chʼaʼchiʼitaʼaloʼoboʼ. Le oʼolal jeʼel u páajtal u yaʼalaʼal jach bey u amigoʼobeʼ.
2 ¿Máasaʼ jach jatsʼuts wa ka béeychajak k-ilik bey k-amigoʼob le máaxoʼob ku chʼaʼchiʼitaʼaloʼob ichil le Bibliaoʼ? ¿Bey wa a wilik techoʼ? ¡Chéen tukult bukaʼaj jatsʼutsil ka béeyak a kʼaj óoltik Noé, Abrahán, Rut, Elías wa Ester! Jeʼel u páajtal a tsikbal yéetel a múul biskaba tu yéeteloʼobeʼ. ¡Bukaʼaj wal utsiloʼob jeʼel u taasiktech leloʼ! Maʼ xaaneʼ jeʼel u líiʼskoʼob a wóoleʼ yéetel jeʼel u tsolnuʼuktikechoʼobeʼ (xok Proverbios 13:20).
3. 1) ¿Bix jeʼel k-jóoʼsik utsil tiʼ le baʼax tu beetaj le máaxoʼob ku chʼaʼchiʼitaʼaloʼob teʼ Bibliaoʼ? 2) ¿Baʼax kʼáatchiʼiloʼob ken k-il u núukil?
3 Le ken ‹kaʼa kuxkíintaʼak le utsoʼoboʼ› yaan u páajtal k-kʼaj óoltikoʼob yéetel k-bisikba tu yéeteloʼob (Bax. 24:15). Baʼaleʼ kex maʼ kʼuchuk le kʼiin jeʼeloʼ, bejlaʼeʼ jach jeʼel k-kaanbal tiʼ le máaxoʼob ku chʼaʼchiʼitaʼaloʼob teʼ Bibliaoʼ. ¿Bix túun jeʼel k-beetkeʼ? Le apóstol Pablooʼ ku yaʼaliktoʼon: «Beetabaʼex jeʼex le máaxoʼob ku tiaʼalintikoʼob le promesaʼob tu yoʼolal u fejoʼob yéetel tu yoʼolal u chúukaʼan óolaloʼoboʼ» (Heb. 6:12). Táanil tiʼ u káajal k-maas kaanbal tiʼobeʼ, yaan jujunpʼéel kʼáatchiʼob unaj k-ilik u núukil yoʼolal le baʼax tu yaʼalaj Pablooʼ: ¿Baʼax le fejoʼ yéetel baʼaxten kʼaʼabéet u yantaltoʼon? ¿Bix jeʼel u yantaltoʼon le fe anchaj tiʼ le úuchben máakoʼob chúukpaj u yóoloʼoboʼ?
¿Baʼax le fejoʼ yéetel baʼaxten kʼaʼabéet u yantaltoʼon?
4. ¿Baʼax ku tuklik yaʼab máakoʼob yoʼolal le fejoʼ, baʼaleʼ baʼaxten maʼ jaaj le baʼax ku yaʼalikoʼoboʼ?
4 Le fejoʼ junpʼéel tiʼ le modos jach jatsʼuts yanoʼ. Lelaʼ letiʼe modos jach tu yilaj u yantal tiʼ le máaxoʼob ken k-maas kʼaj óoltoʼob teʼ libroaʼ. Baʼaleʼ bejlaʼeʼ yaʼab máakoʼob maʼ kʼaʼanaʼan u yilkoʼob u yantal fe máakiʼ. Ku tuklikoʼobeʼ le fejoʼ chéen letiʼe u jáan creertik máak wa baʼaxoʼ sin ke u yilik wa bey jach yaniloʼ. Baʼaleʼ ¿jach wa tu jaajil beyoʼ? Maʼatech, le fejoʼ maas nojoch baʼax u kʼáat u yaʼale. Maʼ letiʼe u jáan creertik máak junpʼéel baʼax uts tu yichoʼ, maʼ xaan letiʼe u jáan creertaʼal yaan Diosoʼ. Le baʼaxoʼob uts tu yich máakoʼ jeʼel u tuskoʼoneʼ tumen ken máanak kʼiineʼ ku kʼexpajloʼob. Tsʼoʼoleʼ maʼ xan chéen yaan yéetel ka k-aʼal k-creertik Diosiʼ, tumen jeʼex u yaʼalik le Bibliaoʼ, «tak le demonioʼob creertikoʼ yéetel ku kikilankiloʼob tu yoʼolal u saajkiloʼob» (Sant. 2:19).
5, 6. 1) ¿Baʼax kaʼapʼéel baʼaloʼob maʼ tu páajtal u yilaʼal táakaʼan ichil le fejoʼ? 2) ¿Tiʼ baʼax jeʼel u yáantkech le fejoʼ? Kete.
5 Le fejoʼ maʼ chéen letiʼe u jáan creertik máak wa baʼaxoʼ. Maʼalob ka k-kʼaʼajs le baʼax ku yaʼalik le Biblia tu yoʼolaloʼ (xok Hebreoʼob 11:1). Pabloeʼ tu yaʼaleʼ ichil le fejoʼ táakaʼan kaʼapʼéel baʼal maʼ tu páajtal u yilaʼal. Yáaxeʼ ku tʼaan tiʼ baʼaloʼob jach tu jaajil yanoʼob «kex maʼ tu páajtal u yilaʼal[oʼob]»: k-ichoʼobeʼ maʼ tu páajtal u yilkoʼob le baʼaxoʼob yaan teʼ kaʼan jeʼex Jéeoba, Jesús bey xan le Reino tsʼoʼok u káajal u gobernar teʼ kaʼanoʼ. U kaʼapʼéeleʼ letiʼe u páaʼtik máak «junpʼéel baʼal jach u yojel yaan u yúuchul»: le baʼaloʼob ku taal u kʼiin u yúuchloʼoboʼ. Beoraaʼ maʼ tu páajtal k-ilik bix le túumben yóokʼol kaab kun antaloʼ. Baʼaleʼ ¿u kʼáat wa túun u yaʼal minaʼan baʼax oʼolal u yantal k-fe tiʼ le baʼaxoʼob jach tu jaajil yanoʼob bey xan tiʼ le táan k-páaʼtik u yúuchloʼoboʼ?
6 Junpuliʼ maʼatech. Teʼ tekstooʼ le apóstol Pablooʼ tu yaʼaleʼ le fejoʼ jach yaan baʼax oʼolal u yantal tiʼ máak. Le tʼaan ich griego «u kʼubik u yóol máak», meyajnaj tiʼ Pablooʼ, jeʼel u páajtal u suʼutul xan «u documentoil junpʼéel najeʼ». Koʼox aʼalikeʼ juntúul máakeʼ ku chʼaʼtuklik u síiktech junpʼéel naj. Maʼ xaaneʼ ku kʼubiktech u documentoil le najoʼ yéetel ku yaʼaliktech: «Le túumben najaʼ a tiaʼal». Leloʼ maʼ u kʼáat u yaʼal wa letiʼeʼ u kʼáat ka kajlakech teʼ junxéetʼ juʼunoʼ. Baʼaxeʼ le documentooʼ junpʼéel baʼal eʼesik jach tu jaajil a tiaʼal le najoʼ. Bey túun xanoʼ, le fejoʼ ku yáantkoʼon k-creert bey jach tsʼoʼok u béeytal tuláakal le baʼax u yaʼalmaj Diosoʼ.
7. ¿Baʼax táakaʼan ichil le fejoʼ?
7 Le oʼolaleʼ, ichil le fejoʼ táakaʼan u jach creertik máak yéetel u jach u kʼubik u yóol tiʼ Jéeoba yoʼolal tuláakal le baʼax tsʼoʼok k-kanik tiʼ letiʼoʼ. Wa yaantoʼon junpʼéel fe beyoʼ yaan k-ilik Jéeoba bey juntúul Taata jach u yaabiltmoʼon yéetel yaan k-jach creertik yaan u béeykuntik tuláakal le baʼax u yaʼalmoʼ. Baʼaleʼ maʼ chéen letiʼe baʼax kʼaʼabéet k-beetkoʼ. Jeʼex tuláakal baʼax kuxaʼan kʼaʼabéet u tséentkuba utiaʼal u seguer u kuxtaleʼ, le fe xanoʼ kʼaʼabéet k-tséentik. Unaj k-eʼesik fe yéetel utsil meyajoʼob, wa maʼeʼ kimen yanil (Sant. 2:26).
8. ¿Baʼaxten kʼaʼabéet u yantaltoʼon fe?
8 ¿Baʼaxten kʼaʼabéet u yantaltoʼon fe? Le apóstol Pablooʼ ku yaʼaliktoʼon baʼaxten (xok Hebreoʼob 11:6). Wa minaʼan k-fejeʼ maʼ tu páajtal k-natsʼikba yiknal Jéeoba yéetel maʼ tu páajtal k-lúubul utsil tiʼ. Le oʼolal jach kʼaʼabéettoʼon fe utiaʼal k-beetik le baʼax maas kʼaʼanaʼan ichil k-kuxtalaʼ: k-nojbeʼenkúuntik yéetel k-natsʼikba yiknal Jéeoba, le k-Taata yaan teʼ kaʼanoʼ.
9. ¿Baʼaxten k-aʼalik Jéeobaeʼ u yojel jach kʼaʼabéettoʼon le fejoʼ?
9 Jéeobaeʼ u yojel jach kʼaʼabéettoʼon le fejoʼ, le oʼolal ku yeʼesiktoʼon bix jeʼel u páajtal u yantaltoʼoneʼ. Yáaxeʼ jeʼel u páajtal k-kaanbal tiʼ le baʼaloʼob maʼalobtak ku beetik le sukuʼunoʼob nuʼuktik le múuchʼuliloʼ. Le Bibliaoʼ ku yaʼaliktoʼon: «Yanakteʼex xan fe jeʼex le yaantiʼoboʼ» (Heb. 13:7). Jeʼel xan u páajtal k-kaanbal tiʼ le ‹yaʼabkach máakoʼob beyoʼob junpʼéel múuyal› tu yaʼalaj Pablooʼ; leloʼobaʼ letiʼe máaxoʼob meyajt Dios úuchjeakil anchajtiʼob junpʼéel fe jach muʼukʼaʼanoʼ (Heb. 12:1) Teʼ Hebreoʼob capítulo 11, le apóstol Pablooʼ tʼaanaj tiʼ jujuntúuloʼobiʼ. Baʼaleʼ ichil le Bibliaoʼ ku yúuchul tʼaan tiʼ uláakʼ xiiboʼob yéetel koʼoleloʼob jejeláas u jaʼabiloʼob yéetel jejeláas baʼaxoʼob úuch ichil u kuxtaloʼob. Teʼ kʼiinoʼob óoliʼ mix máak yaan u fejaʼ, jach yaʼab utsiloʼob jeʼel k-jóoʼsik wa k-kanik u maasil tiʼ le máaxoʼob anchaj u fejoʼoboʼ.
¿Bix jeʼel u yantaltoʼon le fe anchajtiʼoboʼ?
10. ¿Baʼax ken u yáantoʼon utiaʼal ka yanaktoʼon le fe anchaj tiʼ le máaxoʼob ku chʼaʼchiʼitaʼaloʼob teʼ Bibliaoʼ?
10 Maʼ tu páajtal k-copiartik u modos juntúul máak wa maʼ k-kʼaj óolt tubeeliʼ. Le oʼolaleʼ, le ka beetaʼab le libroaʼ yaʼab baʼaloʼob xakʼaltaʼab utiaʼal ka béeychajak a maas kʼaj óoltik le máaxoʼob ku chʼaʼchiʼitaʼaloʼob ichiloʼ. ¿Máasaʼ taak a wojéeltik u maasil tu yoʼolaloʼob? Wa beyoʼ, le táan a xookoʼ ilawil u meyajtech uláakʼ jóoʼsaʼaniloʼob utiaʼal a kaxtik baʼax uláakʼ ku yaʼalaʼal tu yoʼolaloʼob. Tsʼoʼoleʼ ken tuukulnakech tiʼ le baʼax tsʼoʼok a xokikoʼ, máans ta tuukul bey táan a wilik le tuʼux yanoʼoboʼ bey xan le máakoʼoboʼ. Tukult bix le cheʼoboʼ, bix u tʼaan le máakoʼoboʼ yéetel bix u kiʼibokil le baʼaxoʼob yanoʼ. Baʼaleʼ u maas kʼaʼanaʼanileʼ, ilawil a tuukul yéetel a wuʼuyikaba jeʼex le máakoʼob ku chʼaʼchiʼitaʼaloʼob teʼ xookoʼ. Wa ka beetik bey jach tiaʼanech ichil le baʼax táan a xokikoʼ, yaan a wilik bey jach kuxaʼan le máaxoʼob ku tsikbaltaʼaloʼ, bey úuch a kʼaj óoltoʼobeʼ yéetel ¡bey jach a amigoʼobeʼ!
11, 12. 1) ¿Bix jeʼel a maas kʼaj óoltik Abrahán yéetel Saraeʼ? 2) ¿Bix jeʼel u yáantkoʼon le baʼax úuch tiʼ Ana, Elías yéetel Samueloʼ?
11 Ken a maas kʼaj óolt le máakoʼobaʼ, yaan u maas taaktal a beetik jeʼex letiʼobeʼ. Koʼox aʼalikeʼ a kʼáat a maas a meyajt Dios. Maʼ xaaneʼ u kaajal Jéeobaeʼ ku yaʼaliktech ka xiʼikech áantaj tuʼux kʼaʼabéet j-kʼaʼaytajoʼob, wa maʼ xaaneʼ ka a kʼex bix a kʼaʼaytaj, baʼaleʼ óoliʼ chan saajkech tumen mix juntéen a beete. Ken tsʼoʼokok a tuukul yéetel a payalchiʼ tiʼ Jéeoba yoʼolal le túumben meyajaʼ, jach jeʼel u yáantkech a kʼaʼajsik baʼax tu beetaj Abrahaneʼ. Letiʼ yéetel Saraeʼ tu yóotaj u pʼatoʼob le baʼaloʼob maʼalobtak yaantiʼob kaʼach Uroʼ; úuchik u beetkoʼob beyoʼ tu kʼamoʼob yaʼab utsiloʼob. Ken a beet jeʼex letiʼobeʼ, yaan a wilkoʼob bey a amigoʼobeʼ.
12 Beoraaʼ tuukulnen tiʼ uláakʼ baʼax jeʼel u yúuchleʼ. Koʼox aʼalikeʼ yaan máax jelaʼan bix u tratartikech, yéetel leloʼ tsʼoʼok u beetik u pʼáatal maʼ taak a bin muchʼtáambaliʼ. Wa ka úuchuk beyoʼ, maʼ xaaneʼ jach jeʼel a jóoʼsik u yutsil tiʼ le baʼax úuch tiʼ Anaoʼ. Letiʼeʼ maʼ xuʼul u adorartik Jéeoba kex kʼaas bix tratartaʼabik tumen Peninaeʼ. Le baʼax tu beetaj Anaoʼ jach jeʼel u yáantkech a chʼaʼtukult tubeel baʼax ken a beeteʼ, le oʼolal maʼ xaaneʼ yaan a wilik bey juntúul a amigaeʼ. ¿Kux túun wa yaan kʼiin ka wuʼuyik bey mix baʼal a biilal yéetel chéen kunel le baʼaxoʼob ka beetkoʼ? Wa beyoʼ, jeʼel u páajtal a tuukul tiʼ Elíaseʼ tumen letiʼeʼ bey xan tu yuʼubilubaoʼ. Ichil le tsikbaloʼ yaan a wilik yaʼab baʼaloʼob tu aktáantaj, baʼaleʼ kanáantaʼab yéetel líiʼsaʼab u yóol tumen Jéeoba. ¿Kux túun wa juntúul xiʼipal wa x-chʼúupal táan u túulchʼintaʼal tumen u yéet xookoʼob u beet baʼaloʼob kʼaastak? Wa beyoʼ, yaʼab baʼaloʼob jeʼel u kanik tiʼ Samueleʼ. Letiʼeʼ maʼ tu chaʼaj u kʼaskúuntaʼal u tuukul tumen u paalaloʼob Elí le tiaʼan kaʼach teʼ tabernaculooʼ.
13. Le u yantaltoʼon u fe le máaxoʼob kuxlajoʼob úuchjeakiloʼ, ¿jeʼel wa u páajtal u yaʼalaʼal maʼ jach k-tiaʼaliʼ? Tsol baʼaxten bey a núukikoʼ.
13 Wa ku yantaltoʼon le fe anchaj tiʼ le máaxoʼob kuxlajoʼob úuchjeakiloʼ, ¿jeʼel wa u yaʼalaʼal maʼ jach k-tiaʼal tumen maʼ t-puksiʼikʼal síijiʼ? Maʼatech. Le Bibliaoʼ ku yaʼalik ka yanaktoʼon le fe anchaj tiʼ le xiiboʼob yéetel koʼoleloʼob ku chʼaʼchiʼitaʼaloʼob ichiloʼ (1 Cor. 4:16; 11:1; 2 Tes. 3:7, 9). Tsʼoʼoleʼ jujuntúul tiʼ le máakoʼob ken k-il teʼ libroaʼ, tu yilaj u yantaltiʼob u fe uláakʼ máakoʼob meyajt Dios táanil tiʼ letiʼob. Jeʼex teʼ capítulo 17 yaan k-ilkeʼ tiʼ Maríaeʼ meyajnaj le tʼaanoʼob tu yaʼalaj Ana le ka payalchiʼinaj tiʼ Diosoʼ; leloʼ ku yeʼesikeʼ Maríaeʼ tu yilaj u yantaltiʼ le fe anchaj tiʼ Anaoʼ. ¿U kʼáat wa túun u yaʼal maʼ muʼukʼaʼan le fe anchaj tiʼ Maríaoʼ? Maʼatech. Le baʼax tu beetaj Anaoʼ tu yáantaj María u kʼub u yóol tiʼ Jéeoba yéetel ka u yil u lúubul utsil tiʼ.
14, 15. ¿Baʼaxoʼob ku taasik le libroaʼ, yéetel bix jeʼel k-jóoʼsik u yutsileʼ?
14 Le libroaʼ beetaʼan utiaʼal u yáantkech a muʼukʼaʼankúunt a fe. Le xookiloʼob ku taaskoʼ chʼaʼaboʼob tiʼ le jaats «Jach yanchaj u fejoʼob» jóokʼoʼob tiʼ U Pʼíich Tulumil Kanan desde 2008 tak 2013. Baʼaleʼ yaan túumben baʼaloʼob ku taasik. Le kʼáatchiʼoboʼ yaan u yáantkech a xakʼalt cada xookil yéetel a wilik bix jeʼel a tsʼáaik ichil a kuxtaleʼ. Tsʼoʼoleʼ teʼ libroaʼ beetaʼab túumben oocheloʼob jatsʼuts u coloriloʼob, yéetel yanoʼobeʼ kʼeʼexoʼob wa nojochkíintaʼaboʼob. Uláakʼ baʼax jach yaan u yáantkecheʼ letiʼe kaʼapʼéel mapaʼob yéetel u lineail le jaʼaboʼob ku taasko. Le libro Yanaktoʼon le fe anchajtiʼoboʼ, jeʼel u páajtal u xokik máak chéen tu juunaleʼ, yéetel u familia wa teʼ múuchʼuliloʼ. Yaʼab familiaʼobeʼ jach jeʼel u jóoʼskoʼob u yutsil wa ku múul xakʼaltoʼobeʼ. Tak chéen ka u múul xokoʼob kʼaʼameʼ yaʼab utsiloʼob jeʼel u jóoʼskoʼobeʼ.
15 U jaajileʼ le libroaʼ jach yaan u yáantkoʼon utiaʼal ka yanaktoʼon le fe anchaj tiʼ le máaxoʼob meyajt Dios úuchjeakiloʼ. Jeʼex u bin k-xokikeʼ bey xan kun bin u maas muʼukʼaʼantal k-fe yéetel bey ken k-maas natsʼba tiʼ Jéeoba, le k-Taata yaan teʼ kaʼanoʼ.
