Xeen tiʼ baʼax ku taasik

Xeen tu cuadroil baʼax ku taasik

XOOK 132

«Jaaj bakáan, le máakaʼ u Paal Dios»

«Jaaj bakáan, le máakaʼ u Paal Dios»

MATEO 27:45-56 MARCOS 15:33-41 LUCAS 23:44-49 JUAN 19:25-30

  • KU KÍIMIL JESÚS TEʼ CHEʼOʼ

  • LE BAʼAXOʼOB ÚUCH KA KÍIM JESUSOʼ

Beoraaʼ tsʼoʼok u chukik «le hora seisoʼ», wa chúumuk kʼiin. Teʼ súutukoʼ káaj u éeʼjochʼeʼental «tuláakal yóokʼol kaab, yéetel bey pʼáatik tak teʼ hora nueveoʼ», wa las tres u chíinil kʼiin (Marcos 15:33). Baʼaleʼ lelaʼ maʼ éeʼjochʼeʼenchaj yoʼolal junpʼéel eclipseiʼ. Tumen le eclipseoʼ ku beetik tu kʼiinil chichan luna, baʼaleʼ tu kʼiinil le Pascuaoʼ táan u beetik luna llena. Tsʼoʼoleʼ maas xáanchaj éeʼjochʼeʼen tiʼ jeʼex ken u beet junpʼéel eclipseeʼ. Le oʼolal Dios beet u yéeʼjochʼeʼental.

Chéen máans ta tuukul bix tu yuʼubiluba le máaxoʼob pʼaʼastik kaʼach Jesusoʼ. Teʼ súutuk éeʼjochʼeʼenoʼ, náatsʼ kantúul koʼoleloʼob yiknal le cheʼ tuʼux chʼuykíintaʼan Jesusoʼ. María, u maama Jesús, Salomé, María Magdalena yéetel María, u maama apóstol Santiago, le Chichanoʼ.

Apóstol Juaneʼ tu natsʼuba yéetel u maama «tu yiknal u cheʼil u muʼyaj» Jesusoʼ. Maríaeʼ joʼopʼ u yilik bix u sen muʼyaj le u hijo tu nojochkíintoʼ. Ka tu yileʼ bey táatsʼmáansaʼab «junpʼéel chowak espada» tu puksiʼikʼaleʼ (Juan 19:25; Lucas 2:35). Kex táan u muʼyaj Jesuseʼ, tuukulnaj tiʼ u yutsil u maama. Letiʼeʼ tu yilaj u sutik u paakat tu tojil Juaneʼ ka tu yaʼalaj tiʼ u maama: «Koʼolel, ¡ile! ¡Jeʼel a hijooʼ!». Ka tu paktaj xan Maríaeʼ, tu yaʼalaj tiʼ Juan: «¡Ile! ¡Jeʼel a maamaoʼ!» (Juan 19: 26, 27).

Jesuseʼ táan u yaʼalik tiʼ Juan, le apóstol jach u yaabiltmaj, ka u kanáant u maamaoʼ, maʼ xaaneʼ teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ tsʼoʼok u kíimil José u yíicham. Jesuseʼ u yojel u majan íitsʼinoʼob, uláakʼ u paalaloʼob Maríaeʼ maʼ u tsʼáa u fejoʼob tiʼ letiʼ. Le oʼolal tu yaʼalaj máax kun áantik u maama tiʼ baʼaxoʼob kʼaʼabéettiʼ ichil u kuxtal yéetel utiaʼal u maas meyajtik Dios. ¿Máasaʼ jach jatsʼuts le baʼax tu beetoʼ?

Ka sáasilchaj tu kaʼatéeneʼ, Jesuseʼ tu yaʼalaj: «Ukʼajen». Lelaʼ tu béeykuntaj le baʼax ku yaʼalik le Kiliʼich Tsʼíiboʼoboʼ (Juan 19:28; Salmo 22:15). Jesuseʼ tu yuʼubaj bey tsʼoʼok u pʼaʼatal tumen u Taata utiaʼal ka chíikpajak wa jach u kʼubmaj u yóol tiʼ tak tu xuuleʼ. Cristoeʼ tu yaʼalaj ich arameo, junpʼéel dialecto ku tʼaʼanal Galilea: «Éli, Éli, ¿láma sabaktáni?», lelaʼ u kʼáat u yaʼal: «In Dios, in Dios, ¿baʼaxten tsʼoʼok a pʼatken?». Yaan tiʼ le máaxoʼob yanoʼoboʼ maʼ tu naʼatoʼobiʼ, le oʼolal tu yaʼaloʼob: «¡Uʼuyeʼex! Táan u tʼanik Elías». Juntúul tiʼ letiʼobeʼ bin áalkabileʼ ka tu póoʼchʼultaj junpʼéel esponja yéetel suʼutsʼ vino, tu kʼaxaj tiʼ junpʼéel cheʼeʼ ka joʼopʼ u tsʼáaik tiʼ Jesús u yukʼe. Baʼaleʼ uláakʼoʼobeʼ tu yaʼaloʼob: «¡Pʼateʼex! Koʼox ilik wa jeʼel u taal éemsbil tumen Elíaseʼ» (Marcos 15:34-36).

Jesús túuneʼ tu yaʼalaj: «¡Tsʼoʼok u béeychajal tuláakal!» (Juan 19:30). Jach beyoʼ, letiʼeʼ tsʼoʼok u láaj beetik tuláakal le baʼax túuxtaʼab u beet tumen u Taataoʼ. Tu tsʼoʼokeʼ tu yaʼalaj: «In Yuum, ta kʼab kin kʼubéentik in kuxtal» (Lucas 23:46). Jesuseʼ tu kʼubéentaj u kuxtal, wa u muukʼil u kuxtal, tu kʼab Jéeoba, u yojel yaan u suʼutul tiʼ tu kaʼatéen. Yéetel tuláakal u confianza tiʼ Dioseʼ, tu chinaj u pooleʼ ka kíimi.

Teʼ súutuk jeʼeloʼ tu tíituba le luʼumoʼ ka tu xikaj tak nukuch tuunichoʼob. Jach táaj chich úuchik u tíitkuba, le oʼolal tak le kimenoʼob yanoʼob ichil le muknaloʼob tu baʼpach Jerusalenoʼ jóoʼsaʼaboʼob yóoʼkabil. Ka ilaʼab tumen le máaxoʼob ku máanoʼoboʼ ookoʼob «teʼ kiliʼich kaajoʼ» ka joʼopʼ u tsikbaltikoʼob le baʼaxoʼob tsʼoʼok u yúuchloʼ (Mateo 12:11; 27:51-53).

Le ka kíim Jesusoʼ jáat desde kaʼanal tak kabal le nojoch cortina yaan tu chúumuk le Kiliʼich Kúuchil yéetel le Sen Kiliʼich Kúuchil yaan ichil le templooʼ. Lelaʼ ku yeʼesik Dioseʼ jach pʼuʼuj tu contra le máaxoʼob kíims u Hijooʼ yéetel ku yeʼesikeʼ tsʼoʼok u jeʼekʼabtaʼal u bejil u kʼuchul máak teʼ Kiliʼich Kúuchil yaan teʼ kaʼanoʼ (Hebreoʼob 9:2, 3; 10:19, 20).

Le máakoʼob túunoʼ sajakchajoʼob. U nojchil le soldadoʼob beet u kíimsaʼal Jesusoʼ tu yaʼalaj: «Jaaj bakáan, le máakaʼ u Paal Dios» (Marcos 15:39). Maʼ xaaneʼ letiʼeʼ tiaʼan le ka bisaʼab Jesús tu táan Pilato yéetel le ka joʼopʼ u yaʼalaʼal letiʼeʼ u hijo Dios. Beoraaʼ letiʼeʼ tsʼoʼok u yilik Jesuseʼ jach tu jaajil u Hijo Dios.

Yaʼab tiʼ le máaxoʼob yanoʼoboʼ joʼopʼ u suutoʼob «tu yotochoʼob táan u loxik u tseemoʼob tumen yaachajaʼan u yóoloʼob» yéetel suʼlakoʼob yoʼolal le baʼax tsʼoʼok u beetkoʼoboʼ (Lucas 23:48). Ichil le máaxoʼob ilik le baʼaxoʼob ku yúuchul desde náachiloʼ tiaʼan xan yaʼab koʼoleloʼob láakʼint Jesusoʼ. Tak letiʼobeʼ jach péeknajaʼan u yóoloʼob yoʼolal tuláakal le baʼaxoʼob tsʼoʼok u yúuchloʼoboʼ.