Jesuseʼ tsʼoʼok u tsʼáaik yaʼab tsolnuʼuk tiʼ u disipuloʼob tiʼ bix unaj u yilkoʼob le ayikʼaliloʼoboʼ. Baʼaleʼ maʼ chéen u disipuloʼob uʼuyik baʼaxoʼob ku yaʼalikiʼ. Tiaʼan xan le fariseoʼoboʼ, le oʼolal maʼ xaaneʼ tu tukloʼob tiʼ letiʼob tu yaʼalaj. ¿Baʼaxten? Tumen letiʼobeʼ «jach uts tu yichoʼob taakʼin». Ka tu yuʼuboʼob baʼax ku yaʼalik Jesuseʼ joʼopʼ u pʼaʼastikoʼob (Lucas 15:2; 16:13, 14).

Baʼaleʼ leloʼ maʼ tu beetaj u sajaktal Jesusiʼ. Baʼaxeʼ tu yaʼalajtiʼob: «Teʼexeʼ ka waʼalikeʼex tu táan u maasil jach maʼalob máakeʼex, baʼaleʼ Dioseʼ u kʼaj óol a puksiʼikʼaleʼex, tumen baʼax jach nojbaʼal tu táan wíinikeʼ pʼekbeʼen tu táan Dios» (Lucas 16:15).

Le fariseoʼoboʼ úuch joʼopʼok u yeʼeskoʼob «jach nojbaʼal» yaniloʼob tu táan u maasil, baʼaleʼ tsʼoʼok u kʼuchul u kʼiinil u kʼexpajal tuláakal. Le máaxoʼob noj baʼal u taaskubaʼob jeʼex le ayikʼaloʼob maʼatech u meyajtikoʼob Diosoʼ, le politicoʼoboʼ yéetel u nuuktakil le religionoʼoboʼ yaan u xuʼulsaʼaltiʼob. Le máaxoʼob kabal u yóoloʼob ku yilkoʼob u kʼaʼabéetil u meyajtikoʼob Diosoʼ yaan u nojbaʼalkúuntaʼaloʼob. Jesuseʼ tu yaʼaleʼ tsʼoʼok u kʼuchul u kʼiinil u kʼexpajal tuláakal.

Tu yaʼalajtiʼob: «Le Ley yéetel le Profetaʼoboʼ xuʼul u profetizaroʼob tu kʼiinil Juan. Desde túun teʼ kʼiin jeʼeloʼ, káaj u tsikbaltaʼal u Reino Dios bey maʼalob péektsileʼ, lelaʼ tuláakal máak jach táan u yilik u tiaʼalintik. U jaajileʼ maas jeʼel u xuʼulul tiʼ le kaʼan yéetel tiʼ le Luʼumoʼ, ke ka pʼáatak maʼ u béeytal junpʼéel u chan letrail le Leyoʼ» (Lucas 3:18; 16:16, 17). ¿Bix u yeʼesik le baʼaxoʼob tu yaʼalaj Jesús táan u beetaʼal junpʼéel kʼeexoʼ?

U nuuktakil le judíoʼoboʼ jach ku yeʼeskoʼob tsiikil tiʼ u Ley Moisés. Kʼaʼajaktech le ka tsʼaʼab u sáasil juntúul máak tumen Jesús tu kaajil Jerusaleneʼ, le fariseoʼoboʼ tu yaʼaloʼob: «Toʼoneʼ u disipuloʼon Moisés. Toʼoneʼ k-ojleʼ Dioseʼ tʼaanaj yéetel Moisés» (Juan 9:13, 28, 29). U Ley Moiseseʼ tsʼaʼab utiaʼal u kʼaʼamal Jesús, wa le Mesías, tumen le máaxoʼob kabal u yóoloʼoboʼ. Juan Bautistaeʼ tu yaʼaleʼ Jesuseʼ u Taman Dios (Juan 1:29-34). Desde ka káaj u kʼaʼaytaj Juaneʼ, le judíoʼob kabal u yóoloʼob, wa le óotsiloʼoboʼ, tsʼoʼok u yuʼubikoʼob u yúuchul tʼaan tiʼ «u Reino Dios». Jach beyoʼ, yaan «maʼalob péektsil» utiaʼal le máaxoʼob u kʼáat u kʼamoʼob le utsiloʼob ken u tsʼáa u Reino Diosoʼ.

U Ley Moiseseʼ maʼ pʼáat maʼ u beetik u meyajiʼ, baʼaxeʼ tu bisaj le máakoʼob yiknal le Mesíasoʼ. Le oʼolal táan u pʼáatal maʼ unaj u beetaʼal baʼax ku yaʼalikiʼ. Jeʼex teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ le Leyoʼ tu chaʼaj u divorciarkuba le tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ, baʼaleʼ beoraaʼ Jesuseʼ ku yaʼalik: «Tuláakal máax ku divorciarkuba tiʼ u yatan yéetel ku tsʼoʼokol u beel yéetel yaanaleʼ ku lúubul tiʼ adulterio, le máax ku tsʼoʼokol u beel yéetel juntúul koʼolel u divorciarmuba tiʼ u yíichameʼ ku lúubul xan tiʼ adulterio» (Lucas 16:18). ¡Bukaʼaj wal úuchik u beetik u pʼuʼujul le fariseoʼob lelaʼ!

Beoraaʼ Jesuseʼ tu yaʼalaj junpʼéel kettʼaan utiaʼal u yeʼesik le nojoch kʼeex ku beetaʼaloʼ. Tʼaanaj tiʼ  kaʼatúul máak ku yantal junpʼéel nojoch kʼeex ichil u kuxtaloʼob. Le táan u yaʼalik le kettʼaanoʼ, kʼaʼajaktecheʼ ichil le máaxoʼob uʼuyikoʼ tiaʼan le fariseoʼob yaabiltmil le taakʼin yéetel uts tu tʼaanoʼob u tsʼaʼabal nojbeʼenil tiʼoboʼ.

Jesuseʼ ku yaʼalik: «Yaan kaʼach juntúul ayikʼal máak ku búukintik morado nookʼ de lino, yéetel sáamsamaleʼ ku kiʼimakkúuntik u yóol yéetel maʼalob baʼaloʼob. Baʼaleʼ tu jool u yotocheʼ suuk kaʼach u pʼaʼatal juntúul máak ku kʼáatik caridad, u kʼaabaʼeʼ Lázaro; letiʼeʼ llagado kaʼach u wíinklil, yéetel ku tsʼíiboltik kaʼach u jaantik u pʼúupʼuyal le baʼaxoʼob ku lúubul yáanal u mesa le ayikʼal máakoʼ. Tsʼoʼoleʼ tak le peekʼoʼob ku náatsʼloʼob kaʼach u léetsʼoʼob le u yajiloʼoboʼ» (Lucas 16:19-21).

Le fariseoʼoboʼ u yaabiltmoʼob le taakʼinoʼ, le oʼolaleʼ, séeb u naʼataʼal máaxoʼob tu ketaj yéetel «juntúul ayikʼal máak». U nuuktakil le judíoʼoboʼ uts tu yichoʼob xan u búukintikoʼob nookʼoʼob koʼojtak yéetel jatsʼuts. Tsʼoʼoleʼ, kex jeʼel baʼalak koʼojtak ka yanaktiʼobeʼ, bey maas ayikʼaloʼob yoʼolal le meyajoʼob ku beetkoʼoboʼ. Úuchik u keʼeteloʼob yéetel le máak ku búukintik morado linooʼ, ku yeʼesik maas maʼalob yaniloʼob tiʼ u maasil, le lino sakoʼ ku yeʼesik jach ku yuʼubikoʼob maʼalob yaniloʼob (Daniel 5:7).

¿Bix u yilaʼal u maasil tumen le nukuch ayikʼal máakoʼobaʼ? Ku yaʼalikoʼob amjárets tiʼob wa u máakiloʼob luʼum (polvo), tumen maʼ u kʼaj óoloʼob le Leyoʼ yéetel maʼatech u náajaltikoʼob ka  kaʼansaʼakoʼob (Juan 7:49). Lelaʼ bey yanil Lázaro, le máax «kʼáatik caridad» «ku tsʼíiboltik kaʼach u jaantik u pʼúupʼuyal le baʼaxoʼob ku lúubul yáanal u mesa le ayikʼal máakoʼ». U wíinklil Lázaro chuup yéetel llagaoʼ, ku chíikbesik le máaxoʼob óotsiloʼob ku taasaʼaloʼob mix baʼaliloʼ.

Lelaʼ tsʼoʼok u xáantal káajak u yúuchul beyoʼ, baʼaleʼ Jesuseʼ u yojel tsʼoʼok u kʼuchul u kʼiinil u kʼexpajal tuláakal, jeʼex le bix yanil le ayikʼal máak yéetel le bix yanil Lázarooʼ.

Jesuseʼ seguernaj u yaʼalik bix kʼexpajik u kuxtaloʼob. Ku yaʼalik: «Ka máan kʼiineʼ, le máak ku kʼáat caridadoʼ kíimi, ka bisaʼab tumen le angeloʼob tu tséel Abrahanoʼ. Le ayikʼal máak xanoʼ kíimeʼ ka muʼuki. Le ayikʼal máak túunoʼ le tiaʼan teʼ Muknal táan u sen muʼyajoʼ, tu líiʼsaj u yicheʼ ka tu yilaj desde náachil Abrahán bey xan Lázaro tu yiknal» (Lucas 16:22, 23).

Le máaxoʼob yanoʼob yiknal Jesusoʼ u yojloʼob úuch kíimik yéetel muʼukuk Abrahán. Le Kiliʼich Tsʼíiboʼoboʼ ku yeʼesikeʼ mix juntúul tiʼ le máaxoʼob yanoʼob ichil le muknal jeʼel u páajtal u paakatoʼob wa u tʼaanoʼoboʼ, mix Abrahán (Eclesiastés 9:5, 10). ¿Baʼax túun tu tuklaj u nuuktakil le judíoʼob ka tu yuʼuboʼob le kettʼaanoʼ? ¿Baʼax u kʼáat u yeʼes tiʼ le máakoʼob óotsiloʼob yéetel tiʼ u nuuktakil le judíoʼob u yaabiltmoʼob taakʼinoʼ?

Jesuseʼ tu yeʼesaj le baʼax kʼexpaj le ka tu yaʼalaj «le Ley yéetel le Profetaʼoboʼ xuʼul u profetizaroʼob tu kʼiinil Juan» yéetel desde «teʼ kʼiin jeʼeloʼ, káaj u tsikbaltaʼal u Reino Dios bey maʼalob péektsileʼ». Yoʼolal le kʼaʼaytaj tu beetaj Juan yéetel Jesucristooʼ, Lázaro yéetel le ayikʼal máakoʼ kíimoʼob, beyoʼ kʼexpaj bix yaniloʼob tu táan Dios.

Ich yaʼab jaʼaboʼobeʼ maʼatech u chaʼabal u meyajtikoʼob Dios le máaxoʼob óotsiloʼob yéetel le kabal u yóoloʼoboʼ. Baʼaleʼ áantaʼaboʼob úuchik u kʼamkoʼob le maʼalob péektsil tu kʼaʼaytaj Juan Bautista yéetel Jesusoʼ. Kaʼacheʼ chéen «u pʼúupʼuyal le baʼaxoʼob ku lúubul yáanal u mesa le» u nuuktakil le judíoʼob ku jaantkoʼoboʼ. Baʼaleʼ beoraaʼ ku kʼamkoʼob yaʼab kaʼansaj ku keʼetel yéetel janal ku taal tiʼ le Kiliʼich Tsʼíiboʼ, maases tiʼ le baʼaxoʼob tu kaʼansaj Jesusoʼ. Bey u yantaloʼob maʼalob tu táan Jéeoba Diosoʼ.

Baʼaleʼ u maasil máakoʼob yéetel u nuuktakil le judíoʼob ku chíikbesaʼaloʼob tumen le ayikʼal máakoʼ maʼ tu yóotoʼob u kʼamoʼob u maʼalob péektsilil le Reino tu kʼaʼaytaj Juan Bautista yéetel Jesusoʼ (Mateo 3:1, 2; 4:17). Le oʼolal kʼuuxilnajoʼob ka tu yuʼuboʼob yaan u taasaʼal junpʼéel juicio tumen Dios (Mateo 3:7-12). Letiʼobeʼ maas uts tu tʼaanoʼob wa ka xuʼuluk u kʼaʼaytaʼal tumen le disipuloʼob le baʼax ken u beet Diosoʼ. Le oʼolal chíikaʼanoʼob tiʼ le ayikʼal máak tu yaʼaloʼ: «Abrahán, in  Yuum, chʼaʼten óotsilil yéetel túuxt Lázaro u chʼul u punta u yáal u kʼab utiaʼal ka u síiskunt in waakʼ, tumen táan in sen muʼyaj ichil le kʼáakʼ ku sen tóochʼbalaʼ» (Lucas 16:24).

Baʼaleʼ leloʼ maʼ úuchiʼ. U maas yaʼabil tiʼ u nuuktakil le judíoʼoboʼ maʼ ken u kʼex u kuxtaloʼob. Letiʼobeʼ «maʼ tu yuʼuboʼob» le baʼax tu tsʼíibtaj «Moisés mix le Profetaʼob» jeʼel u yáantkoʼob kaʼach u kʼamoʼob Jesús, le Mesías túuxtaʼan tumen Dios yéetel ken u beet u Reyiloʼ (Lucas 16:29, 31; Galaciailoʼob 3:24). Letiʼobeʼ maʼ tu yeʼesoʼob kabal óolaliʼ yéetel maʼ tu kʼamoʼob le áantaj ku tsʼáaik le óotsiloʼob tsʼoʼok u kʼamkoʼob Jesús yéetel ku kʼaʼamloʼob tumen Diosoʼ. Baʼaleʼ u disipuloʼob Jesuseʼ maʼ tu páajtal u kʼexkoʼob le u jaajil chéen utiaʼal u kiʼimaktal u yóol u nuuktakil le judíoʼoboʼ. Lelaʼ bey u yeʼesik le kettʼaanoʼ, Jesuseʼ tu yaʼaleʼ «Abrahán», u taata le ayikʼal máakoʼ tu yaʼalaj:

«In paal, kʼaʼajaktecheʼ le kuxaʼanechoʼ ta kʼamaj yaʼab baʼaloʼob maʼalobtak, baʼaleʼ Lázaroeʼ chéen muʼyajiloʼob tu kʼamaj. Chéen baʼaleʼ beoraaʼ letiʼeʼ kiʼimak u yóol tin wiknal, baʼaleʼ techeʼ táan a muʼyaj. Tsʼoʼoleʼ maʼ chéen leloʼ, beoraaʼ tsʼoʼok u tsʼaʼabal junpʼéel taamkach chʼeʼen chúumuk tiʼ toʼoneʼex, le oʼolal le máaxoʼob yanoʼob wayeʼ yéetel u kʼáatoʼob bin ta wiknaleʼexeʼ, maʼ tu páajtal u beetkoʼob, yéetel le máaxoʼob yanoʼob teʼeloʼ maʼ tu páajtal u taaloʼob wayeʼ.» (Lucas 16:25, 26.)

Le baʼax tu yaʼaloʼ ku yeʼesik le nojoch kʼeex táan u yantaloʼ. Ku yeʼesik bix kʼexpajik le bix yanil u nuuktakil le judíoʼob ku taaskubaʼob noj baʼalil yéetel le bix yanil le máaxoʼob kabal u yóoloʼob tu kʼamoʼob Jesús ku yaʼalaʼaltiʼob u máakiloʼob luʼumoʼ, letiʼobeʼ sáalkuntaʼab u kuuchoʼob yéetel tsʼaʼab yaʼab kaʼansaj tiʼob ku keʼetel yéetel janal (Mateo 11:28-30). Le kʼeexaʼ yaan u maas chíikpajal ken kʼeʼexek u yúuchben núuptʼaanil le Ley yéetel le túumben núuptʼaanoʼ (Jeremías 31:31-33; Colosasiloʼob 2:14; Hebreoʼob 8:7-13). Ken tsʼaʼabak le kiliʼich muukʼ tu kʼiinil le Pentecostés tiʼ u jaʼabil 33, yaan u maas chíikpajal Dioseʼ ku kʼamik u disipuloʼob Jesús, maʼ letiʼe fariseoʼob yéetel u maasil u nuuktakil le judíoʼoboʼ.