1, 2. ¿Baʼaxoʼob sen úuch le ka kʼuch Pablo yéetel Bernabé tu kaajil Listraoʼ?

 U MÁAKILOʼOB Listraeʼ jach jakʼaʼan u yóoloʼob, tumen Pablo yéetel Bernabéeʼ táant u tsʼakikoʼob juntúul máak móoch desde ka síijeʼ. Le máakaʼ jach kiʼimak u yóol, hasta táan u máan u síitʼ. U máakiloʼob Listraeʼ táan u yaʼalikoʼobeʼ Pablo yéetel Bernabéeʼ diosoʼob, le oʼolal u sacerdote Zeuseʼ tu bisaj coronaʼob jitʼaʼan yéetel u leʼ cheʼob bey xan wakaxoʼob utiaʼal u sacrificartiktiʼob. Chéen baʼaleʼ Pablo yéetel Bernabéeʼ jach yaachaj u yóoloʼobeʼ ka tu jataj tak u nookʼoʼob. Ka tsʼoʼokeʼ tu jupubaʼob ichil le máakoʼob utiaʼal u yawtikoʼob maʼ u adorartaʼaloʼoboʼ.

² Teʼ súutuk túunoʼ kʼuch jujuntúul máakoʼob ku taaloʼob tu kaajil Iconio yéetel Antioquía, le yaan tu luʼumil Pisidiaoʼ. Letiʼobeʼ jach u pʼeekoʼob le baʼax ku kaʼansik Pablo yéetel Bernabéoʼ, le oʼolal joʼopʼ u yaʼalikoʼob baʼaloʼob maʼ jaajtak tu contraʼobiʼ. U máakiloʼob Listra túuneʼ líikʼoʼob tu contra Pabloeʼ ka tu muruxtuntoʼob, ka tsʼoʼokeʼ tu jíiltoʼob utiaʼal u jóoʼskoʼob paach kaaj tumen tu tukloʼob tsʼoʼok u kíimil.

3. ¿Baʼax kʼáatchiʼiloʼob ken k-il u núukil teʼ xookaʼ?

³ ¿Baʼaxoʼob úuch antes tiʼ le baʼaxoʼob tsʼoʼok k-tsikbaltikaʼ? ¿Baʼax k-kanik tiʼ le baʼaxoʼob úuch tiʼ Pablo yéetel Bernabé tu kaajil Listraoʼ? Letiʼobeʼ «maʼ tu chʼaʼajoʼob saajkil» kʼaʼaytajiʼ tumen Jéeoba tsʼáatiʼob «u páajtalil» u beetkoʼob. ¿Baʼax túun jeʼel u kanik le ancianoʼob tiʼ Pablo yéetel Bernabéoʼ? (Hech. 14:3).

4, 5. ¿Baʼaxten bin Pablo yéetel Bernabé tu kaajil Iconio, yéetel baʼax úuch teʼeloʼ?

⁴ Pablo yéetel Bernabéeʼ tsʼokaʼaniliʼ u jóoʼsaʼaloʼob xan tu kaajil Antioquía, le yaan tu luʼumil Pisidiaoʼ, junpʼéel kaaj nuʼuktaʼan kaʼach tumen Roma. Teʼeloʼ jóoʼsaʼaboʼob tumen le judíoʼob pʼekmiloʼoboʼ. Pero tu lugar u lúubul u yóoloʼobeʼ chéen «tu tíitoʼob u luʼumil u yookoʼob[eʼ]» ka binoʼob tuláakʼ kaaj (Hech. 13:50-52; Mat. 10:14). Úuchik u beetkoʼob beyoʼ tu yeʼesoʼob minaʼan culpa tiʼob yoʼolal le baʼax jeʼel u yúuchul tiʼ le máakoʼoboʼ (Hech. 18:5, 6; 20:26). Pablo yéetel Bernabéeʼ binoʼob tu tojil noojol-lakʼineʼ  ka viajarnajoʼob kex 150 kilómetros hasta ka kʼuchoʼob tiʼ junpʼéel táax luʼum baʼpachtaʼan tumen u montañailoʼob Tauro yéetel Sultán.

⁵ Pablo yéetel Bernabéeʼ tu kaajil Iconio yáax kʼuchoʼob. Iconioeʼ junpʼéel tiʼ u noj kaajiloʼob Galacia, nuʼuktaʼan kaʼach tumen Roma yéetel yaʼab griegoʼob kajaʼanoʼobiʼ. a Tsʼoʼoleʼ yaʼab judíoʼob yéetel prosélitoʼob kajaʼanoʼob xan kaʼachiʼ. Le oʼolaleʼ jeʼex suukil u beetkoʼobeʼ Pablo yéetel Bernabéeʼ ookoʼob teʼ sinagogaoʼ ka joʼopʼ u kaʼansajoʼobiʼ (Hech. 13:5, 14). «Le bix úuchik u tʼaanoʼoboʼ tu yáantaj yaʼabkach judíoʼob yéetel griegoʼob utiaʼal ka u beetubaʼob u discípuloʼob Jesús» (Hech. 14:1).

6. 1) ¿Baʼaxten Pablo yéetel Bernabéeʼ kʼuchoʼob tu puksiʼikʼal le máakoʼoboʼ? 2) ¿Bix jeʼel k-beetik jeʼex letiʼobeʼ?

⁶ ¿Baʼaxten Pablo yéetel Bernabéeʼ kʼuchoʼob tu puksiʼikʼal le máakoʼoboʼ? Tumen Pabloeʼ jach u kʼaj óol kaʼach u Tʼaan Dios. Utiaʼal u yeʼesik Jesúseʼ letiʼe Mesías aʼalaʼan kun taaloʼ, tu chʼaʼchiʼitaj le baʼaxoʼob uchaʼantakoʼ, le Leyoʼ bey xan le profecíaʼoboʼ (Hech. 13:15-31; 26:22, 23). Tsʼoʼoleʼ Bernabéeʼ jach ku chʼaʼik en cuenta xan bix u yuʼubikuba kaʼach le máakoʼoboʼ (Hech. 4:36, 37; 9:27; 11:23, 24). Letiʼobeʼ maʼ tu kaʼansoʼob chéen le baʼax u yojloʼoboʼ, baʼaxeʼ kaʼansajnajoʼob «yoʼolal le páajtalil tsʼaʼantiʼob tumen Jéeobaoʼ». Kux túun toʼon, ¿bix jeʼel k-beetik jeʼex Pablo yéetel Bernabé le kéen kʼaʼaytajnakoʼoneʼ? Kʼaʼabéet k-kʼaj óoltik tubeel u Tʼaan Dios, k-yéeyik tubeel le tekstoʼob jeʼel u taaktal u yuʼubik le máakoʼoboʼ yéetel k-kaxtik bix jeʼel k-líiʼsik u yóoloʼobeʼ. Tsʼoʼoleʼ mantatsʼ unaj k-kaʼansik baʼax ku yaʼalik u Tʼaan Dios maʼ chéen le baʼaxoʼob k-tuklikoʼ.

7. 1) ¿Baʼax jeʼel u yúuchul ikil u kaʼansaʼal u tʼaan Dioseʼ? 2) ¿Baʼax maʼ unaj a tuʼubsik wa ka pʼektaʼal tumen a láakʼtsiloʼob ikil a meyajtik Diosiʼ?

⁷ Lucaseʼ tu yaʼaleʼ maʼ tuláakal u kajnáaliloʼob Iconio tu kʼamoʼob u tʼaan Diosiʼ. Tumen «le judíoʼob maʼ tu beetubaʼob discípuloiloʼ tu pʼuʼujsoʼob le j-táanxel luʼumiloʼob utiaʼal u líikʼloʼob tu contra le sukuʼunoʼoboʼ». Pablo yéetel Bernabéeʼ tu tsʼáajoʼob cuenta kʼaʼabéet u pʼáatloʼob utiaʼal u kaʼanskoʼob u jaajil, le beetkeʼ «yoʼolal le páajtalil tsʼaʼantiʼob tumen Jéeobaoʼ máan yaʼab kʼiinoʼob táan u kaʼansajoʼob teʼeloʼ». ¿Baʼax túun úuchi? Le máakoʼoboʼ «tu jatsubaʼob, junjaatseʼ tu tsʼáajuba tu tséel le judíoʼoboʼ, uláakʼeʼ tu tséel le apóstoloʼoboʼ» (Hech. 14:2-4). Bejlaʼa xaneʼ ikil k-kaʼansik u tʼaan Dioseʼ yaan máaxoʼob jeʼel u tsʼáaikubaʼob t-tséeleʼ, pero yaan máaxoʼob jeʼel u pʼektikoʼonoʼobeʼ (Mat. 10:34-36). Wa pʼektaʼanech tumen a láakʼtsiloʼob ikil a meyajtik Dioseʼ maʼ u tuʼubultecheʼ ku beetkoʼob tumen maʼ xaaneʼ aʼalaʼantiʼob baʼaloʼob maʼ jaajtakiʼ. Chéen baʼaleʼ le baʼaxoʼob ka waʼalik yéetel ka beetik ichil a kuxtaleʼ jeʼel u yáantaj utiaʼal u kʼexik u tuukuloʼobeʼ (1 Ped. 2:12; 3:1, 2).

8. ¿Baʼaxten lukʼ Pablo yéetel Bernabé tu kaajil Iconio, yéetel baʼax k-kanik tiʼ le baʼax tu beetoʼoboʼ?

⁸ Le ka máan tiempoeʼ le máaxoʼob pʼekmil Pablo yéetel Bernabéoʼ tu chʼaʼtuklaj u muruxtuntikoʼob. Chéen baʼaleʼ le ka tu yojéeltoʼobeʼ púutsʼoʼobeʼ ka binoʼob táanxel tuʼux (Hech. 14:5-7). Le máaxoʼob kaʼansik u tʼaan Dios bejlaʼoʼ láayliʼ bey  u beetkoʼoboʼ, tumen kéen aʼalaʼaktoʼon baʼaleʼ maʼ t-sajaktal yéetel wa kʼaʼabéeteʼ k-núukik yéetel respeto (Fili. 1:7; 1 Ped. 3:13-15). Chéen baʼaleʼ wa k-ilik chéen taak u baʼateʼel le máakoʼoboʼ yéetel jeʼel tak u beetkoʼobtoʼon loobeʼ maas maʼalob ka lukʼkoʼoniʼ, beyoʼ maʼ t-arriesgartik k-kuxtal mix u kuxtal le sukuʼunoʼoboʼ (Pro. 22:3).

9, 10. ¿Tuʼux yaan u kaajil Listra kaʼachi, yéetel baʼax k-ojel tiʼ u kajnáaliloʼob?

⁹ Pablo yéetel Bernabéeʼ binoʼob tu kaajil Listra, junpʼéel kaaj nuʼuktaʼan kaʼach tumen Roma yéetel kex 30 kilómetros yanil kaʼach tiʼ u noojol-lakʼinil Iconio. U kaajil Listraeʼ yaʼab tiʼ baʼax chíikaʼan kaʼach tiʼ Antioquía, le yaan tu luʼumil Pisidiaoʼ, chéen baʼaleʼ maʼ yaʼab judíoʼob kajaʼanoʼob kaʼach teʼeloʼ. Maʼ xaaneʼ le máakoʼoboʼ ku tʼankoʼob kaʼach griego, pero jach u idiomaʼobeʼ letiʼe licaoniooʼ. Pablo yéetel Bernabéeʼ kaʼansajnajoʼob teʼ calleʼob yéetel teʼ kʼíiwikoʼoboʼ tumen maʼ xaaneʼ minaʼan kaʼach sinagogaʼob tu kaajil Listra (Hech. 14:8-10). Teʼeloʼ Pabloeʼ tu tsʼakaj juntúul máak móoch desde ka síiji, jach jeʼex tu beetil Pedro tu kaajil Jerusalénoʼ (Hech. 3:1-10). Chéen baʼaleʼ yoʼolal le milagro tu beetaj Pedrooʼ yaʼab máakoʼob tu beetubaʼob discípuloʼob, pero maʼ bey úuchik yéetel le milagro tu beetaj Pablooʼ.

¹⁰ Jeʼex t-ilil tu káajbal le xookaʼ le ka tu yilaj u máakiloʼob Listra tsʼaʼak le máak móochoʼ joʼopʼ u yaʼalikoʼobeʼ Bernabéeʼ Zeus, le u maas nojchil u diosoʼoboʼ, yéetel Pabloeʼ Hermes, u hijo Zeus yéetel le máax ku tʼaan tu kʼaabaʼ le u maasil diosoʼoboʼ (ilawil le cuadro « Listra, le tuʼux ku adorartaʼal Zeus yéetel Hermesoʼ»). Pablo yéetel Bernabéeʼ tu yaʼaloʼob tiʼ le máakoʼoboʼ le milagro tu beetoʼoboʼ maʼ tiʼ u poder le maʼ jaajil diosoʼob u taaloʼ, baʼaxeʼ  tiʼ u poder Jéeoba, le juntúuliliʼ jaajil Diosoʼ (Hech. 14:11-14).

11-13. 1) ¿Baʼax tu yaʼalaj Pablo yéetel Bernabé tiʼ u kajnáaliloʼob Listra? 2) ¿Baʼax k-kanik tiʼ le baʼax tu beetaj Pablo yéetel Bernabéoʼ?

¹¹ Kex jach pʼujaʼan le máakoʼoboʼ Pablo yéetel Bernabéeʼ tu kaxtoʼob baʼax ken u yaʼaloʼob utiaʼal u kʼuchloʼob tu puksiʼikʼaloʼob. Jach jeʼel k-kaanbal tiʼ le baʼax tu yaʼaloʼob kéen kaʼansajnakoʼonoʼ. Letiʼobeʼ tu yaʼaloʼob: «Máakeʼex, ¿baʼaxten ka beetkeʼex le baʼaloʼobaʼ? Toʼoneʼ chéen wíinikoʼon, k-muʼyaj jeʼex a muʼyajeʼexeʼ. Toʼoneʼ táan k-tsikbaltik le maʼalob baʼaloʼob ken u beet Diosoʼ utiaʼal u xuʼulul a beetkeʼex baʼaloʼob minaʼan u biilal bey xan utiaʼal ka a adorarteʼex le kuxaʼan Diosoʼ, le máax beet kaʼan, luʼum, kʼáaʼnáab bey xan tuláakal le baʼaxoʼob yaan ichiloʼ. Desde úuchjeakileʼ letiʼeʼ tsʼoʼok u chaʼik tiʼ u kajnáaliloʼob tuláakal kaajoʼob ka u beetoʼob jeʼel baʼaxak u kʼáatoʼobeʼ. Chéen baʼaleʼ Dioseʼ mantatsʼ tu yeʼesaj u yutsil tiʼob utiaʼal u tsʼáaikoʼob cuenta máax letiʼ. Letiʼeʼ tu beetaj u kʼáaxal jaʼ, u yichankil le cheʼoboʼ, tu tsʼáaj baʼal u jaantoʼob yéetel tu beetaj u kiʼimaktal u yóol u puksiʼikʼaloʼob» (Hech. 14:15-17).

¹² ¿Yaan wa baʼax jeʼel k-kanik tiʼ le baʼax úuchaʼ? Yaan. Yáaxeʼ k-kanikeʼ Pablo yéetel Bernabéeʼ maʼ tu taasubaʼob maas importanteʼob tiʼ le máaxoʼob ku kaʼanskoʼoboʼ, tumen maʼ tu taasubaʼob bey diosoʼob jeʼex u yaʼalaʼaltiʼob tumen le máakoʼoboʼ. Baʼaxeʼ tu yaʼaloʼobeʼ letiʼobeʼ láayliʼ wíinikoʼob ku muʼyajoʼob jeʼex u muʼyaj u maasileʼ. U jaajileʼ Pablo yéetel Bernabéeʼ tsʼokaʼaniliʼ u kʼamkoʼob espíritu santo, u kankoʼob u jaajil yéetel tsʼokaʼaniliʼ xan u tsʼaʼabaltiʼob u esperanzail u binoʼob gobernar yéetel Cristo teʼ kaʼanoʼ. U yojloʼob xaneʼ wa u kajnáaliloʼob Listra ku kʼamkoʼob u tʼaan Dioseʼ jeʼel xan u tsʼaʼabaltiʼob espíritu santoeʼ yéetel jeʼel u yantaltiʼob u esperanzail u binoʼob gobernar yéetel Jesús teʼ kaʼanoʼ.

 ¹³ Kux túun toʼon, ¿bix k-ilik le máaxoʼob k-kaʼansikoʼ? ¿K-tuklik wa maas importanteʼon tiʼ letiʼob? Pablo yéetel Bernabéeʼ maʼ tu tsʼáajoʼob tuʼux u alabartaʼaloʼobiʼ. Le kéen kaʼansajnakoʼoneʼ, ¿k-ilik wa xan k-beetik jeʼex letiʼobeʼ? Le sukuʼun Charles Taze Russelloʼ jach maʼalob tu kaʼansil u tʼaan Dios yéetel áantajnaj utiaʼal u nuʼuktaʼal le kʼaʼaytaj tu tsʼoʼokbal le siglo 19 yéetel tu káajbal le siglo 20. Letiʼeʼ tu yaʼalaj: «Toʼon yéetel k-éet meyajoʼobeʼ maʼ k-kʼáat ka alabartaʼakoʼon tumen wíinikiʼ, maʼ k-kʼáat ka tratartaʼakoʼon bey máaxoʼob jach especialoʼobeʼ mix ka aʼalaʼaktoʼon jach maʼalob maestroʼoniʼ». Jeʼex Pablo yéetel Bernabéeʼ le sukuʼun Russelloʼ tu yeʼeseʼ letiʼeʼ jach humilde. Toʼon xaneʼ maʼ t-kaxtik ka alabartaʼakoʼon, baʼaxeʼ ka alabartaʼak Jéeoba, «le kuxaʼan Diosoʼ».

14-16. ¿Baʼax uláakʼ jeʼel k-kanik tiʼ le baʼaxoʼob tu yaʼalaj Pablo yéetel Bernabé tiʼ u kajnáaliloʼob Listraoʼ?

¹⁴ Uláakʼ baʼax k-kanik tiʼ Pablo yéetel Bernabéeʼ es ke letiʼobeʼ tʼaanajoʼob tiʼ baʼaxoʼob u kʼaj óol u kajnáaliloʼob Listra. Le máakoʼobaʼ maʼ beyoʼob jeʼex le judíoʼob yéetel le prosélitoʼob yanoʼob kaʼach Iconiooʼ, tumen letiʼobeʼ maʼ u kʼaj óoloʼob le Leyoʼ yéetel maʼ u yojloʼob bix kaʼach u biskuba Dios yéetel u kaajil Israeliʼ. Chéen baʼax u yojloʼobeʼ u meyajtoʼob le luʼumoʼ. Le tuʼux kajaʼanoʼoboʼ jach maʼalob le climaoʼ, le oʼolal jach maʼalob u tsʼáaik u yich le luʼumoʼ. Bey túunoʼ u kajnáaliloʼob Listraeʼ jach chíikaʼan u yilkoʼob kaʼach u nojoch utsil Dios tu temporadail le cosechaoʼ. Le oʼolal Pablo yéetel Bernabéeʼ tʼaanajoʼob tiʼ u jatsʼuts modos Dios utiaʼal u kʼuchloʼob tu puksiʼikʼal le máakoʼoboʼ (Rom. 1:19, 20).

¹⁵ Kux túun toʼon, ¿k-ilik wa k-tʼaan yéetel le máakoʼob tiʼ le baʼaxoʼob u kʼaj óoloʼoboʼ? Juntúul j-kolnáaleʼ kex u yojel junpʼéeliliʼ semilla ken u pakʼeʼ u yojel xaneʼ maʼ junpʼéeliliʼ bix le luʼum tuʼux kun paakʼaloʼ. Tumen yaan tuʼuxeʼ jach suave le luʼumoʼ pero yaan tuʼux xaneʼ jach chich utiaʼal u yúuchul paakʼaliʼ. Óoliʼ bey u yúuchul xan kéen kʼaʼaytajnakoʼonoʼ, chéen baʼaleʼ wa k-beetik jeʼex Pablo yéetel Bernabéeʼ táanileʼ yaan k-chʼaʼik en cuenta bix u kuxtal le máakoʼoboʼ yéetel baʼaxoʼob ku creerkoʼob. Beyoʼ jeʼel k-pakʼik u semillail le Reino tu puksiʼikʼaloʼoboʼ (Luc. 8:11, 15).

¹⁶ Uláakʼ baʼax k-kanik tiʼ Pablo yéetel Bernabéeʼ letiʼe maʼ k-sen chiʼichnaktaloʼ. Yaan horaeʼ le máakoʼoboʼ maʼ tu kʼamkoʼob le baʼax k-kaʼansikoʼ le oʼolal le semilla k-pakʼikoʼ maʼ tu nojochtal, tumen maʼ tu lúubul tiʼ maʼalob luʼum (Mat. 13:18-21). Pero kex beyoʼ unaj k-tsʼáaik k-óoliʼ tumen jeʼex tu yaʼalil Pabloeʼ «cada juntúul tiʼ toʼoneʼ yaan u kʼubik cuenta tiʼ Dios yoʼolal baʼax u beetmaj», ichil leloʼ táakaʼan tak le máaxoʼob uʼuyik le baʼaxoʼob k-kaʼansikoʼ (Rom. 14:12).

17. ¿Tuʼux bin Pablo yéetel Bernabé le ka lukʼoʼob Derbeoʼ, yéetel baʼaxten?

¹⁷ Jeʼex tsʼoʼok k-ilkoʼ u kajnáaliloʼob Listraeʼ tu muruxtuntoʼob Pablo, le ka tsʼoʼokeʼ tu jíiltoʼobeʼ ka tu jóoʼsoʼob paach kaaj, yéetel tu tukloʼobeʼ tsʼoʼok u kíimil. Chéen baʼaleʼ le ka bin ilbil tumen le discípuloʼoboʼ letiʼeʼ páajchaj u waʼatal, ka  tsʼoʼokeʼ ookoʼob teʼ kaaj utiaʼal u kaxtikoʼob tuʼux kun jeʼeleloʼoboʼ. Tuláakʼ kʼiineʼ Pablo yéetel Bernabéeʼ káaj u binoʼob Derbe, lelaʼ kex 100 kilómetros u náachil teʼ tuʼux yanoʼoboʼ. Chéen máans ta tuukul bukaʼaj wal takʼan yajil u wíinklil Pablo le táan u bin u xíimbaloʼ. Kex istikyajeʼ kʼuchoʼob Derbe, teʼeloʼ «tu beetoʼob yaʼab discípuloʼob». Ka lukʼoʼob Derbeeʼ tu lugar u suutoʼob Antioquía, le yaan tu luʼumil Siriaoʼ, binoʼob «Listra, Iconio yéetel Antioquía», le yaan tu luʼumil Pisidiaoʼ. ¿Baʼaxten kaʼa máanoʼob teʼ kaajoʼoboʼ? Utiaʼal u muʼukʼaʼankúuntkoʼob u yóol le discípuloʼoboʼ, tsʼoʼoleʼ «tu líiʼsoʼob u yóoloʼob utiaʼal maʼ u xuʼulul u tsʼáaik u fejoʼob tiʼ le baʼaxoʼob tsʼoʼok u kaʼansaʼaltiʼoboʼ» (Hech. 14:20-22). ¡Jach túun maʼalob ejemplo tu tsʼáajoʼob! Tumen letiʼobeʼ maʼ tu kaxtoʼob chéen u yutsiloʼobiʼ, baʼaxeʼ tuukulnajoʼob tiʼ u maasil. Bejlaʼa xaneʼ le misioneroʼob yéetel le superintendenteʼob tiʼ circuitooʼ bey xan u beetkoʼoboʼ.

18. ¿Baʼaxoʼob ku chʼaʼabal en cuenta kéen recomendartaʼak juntúul sukuʼun taak u beetik u ancianoil?

¹⁸ Letiʼobeʼ maʼ chéen tu líiʼsoʼob u yóol le sukuʼunoʼoboʼ, baʼaxeʼ «tiʼ cada múuchʼulileʼ tu tsʼáajoʼob xan ancianoʼobiʼ». Kex u yojloʼob letiʼe espíritu santo túuxtoʼoboʼ «letiʼobeʼ orarnajoʼob yéetel ayunarnajoʼob». «Ka tsʼoʼokeʼ tu kʼáatoʼob ka kanáantaʼak» le túumben ancianoʼob tumen Jéeobaoʼ (Hech. 13:1-4; 14:23). Bejlaʼa xaneʼ le ancianoʼoboʼ antes u recomendarkoʼob juntúul sukuʼun utiaʼal u beet u ancianoil wa utiaʼal u beet uláakʼ meyaj teʼ múuchʼuliloʼ, ku oraroʼob yéetel ku yilkoʼob wa le sukuʼunoʼ táan u beetik le baʼaxoʼob ku kʼáatik Jéeobaoʼ (1 Tim. 3:1-10, 12, 13; Tito 1:5-9; Sant. 3:17, 18; 1 Ped. 5:2, 3). Le baʼax maas kʼaʼanaʼan kun ilbiloʼ maʼ letiʼe bukaʼaj años káajak u meyajtik Diosoʼ, baʼaxeʼ letiʼe bix u kuxtaloʼ yéetel wa ku chaʼik u nuʼuktaʼal tumen u espíritu santo Jéeoba. Yaan u yilaʼal wa jach tu jaajil táan u tsʼoʼokbesik baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ, beyoʼ yaan u tsʼaʼabal u kanáant le múuchʼuliloʼ (Gál. 5:22, 23). Le superintendenteʼob tiʼ circuitooʼ letiʼob nombrartik le máaxoʼob ken u beet u ancianoiloʼoboʼ (ket yéetel 1 Timoteo 5:22).

19. ¿Baʼax u yojel le ancianoʼoboʼ, yéetel bix jeʼel u beetkoʼob jeʼex Pablo yéetel Bernabéeʼ?

¹⁹ Le sukuʼunoʼob tsʼaʼan u beet u ancianoiloʼoboʼ u yojloʼob yaan u kʼubkoʼob cuenta tiʼ Dios yoʼolal bix u tratarkoʼob le sukuʼunoʼob yanoʼob teʼ múuchʼuliloʼoboʼ (Heb. 13:17). Teʼ kʼiinoʼobaʼ jeʼex Pablo yéetel Bernabéeʼ le sukuʼunoʼoboʼ ku tsʼáaikoʼob junpʼéel maʼalob ejemplo teʼ kʼaʼaytajoʼ. Tsʼoʼoleʼ ku yilkoʼob u líiʼskoʼob u yóol le sukuʼunoʼoboʼ yéetel ku yilkoʼob u kaxtikoʼob táanil u yutsil u maasil (Fili. 2:3, 4).

20. ¿Bix u yáantkoʼon k-ojéeltik bix bendecirtaʼabik le sukuʼunoʼob úuchjeakiloʼ?

²⁰ Le ka kʼuch Pablo yéetel Bernabé tu kaajil Antioquía, le yaan tu luʼumil Siria, le tuʼux suuk u kʼuchloʼob kaʼachoʼ «káaj u tsikbaltikoʼob tuláakal le baʼaloʼob tsʼaʼab u páajtalil u beetkoʼob tumen Diosoʼ. Tu yaʼaloʼob xaneʼ Dioseʼ tu tsʼáaj u páajtalil tiʼ le j-táanxel luʼumiloʼob utiaʼal ka yanak u fejoʼoboʼ» (Hech. 14:27). ¿Máasaʼ jach ku líiʼsik k-óol k-xokik le bix bendecirtaʼabik le sukuʼunoʼob kʼaʼaytajnajoʼob úuchjeakiloʼ? Tumen letiʼobeʼ kʼaʼaytajnajoʼob yoʼolal le páajtalil tsʼaʼabtiʼob tumen Jéeobaoʼ.