1-3. 1) ¿Baʼaxten bisaʼab le apóstoloʼob tu táan le Sanedrínoʼ, yéetel baʼax unaj u chʼaʼtuklikoʼob kaʼachi? 2) ¿Baʼaxten jach kʼaʼabéet k-ilik k-kaanbal tiʼ le baʼax tu beetoʼoboʼ?

 LE MÁAXOʼOB táakaʼanoʼob ichil le Sanedrínoʼ jach pʼujaʼanoʼob, ¡táan u look u kʼiʼikʼeloʼob! Le apóstoloʼoboʼ tiaʼanoʼob tu táanoʼobeʼ. Caifás, u maas nojchil le sacerdoteʼoboʼ, ku yaʼaliktiʼob: «T-aʼalajteʼexeʼ junpuliʼ maʼ u seguer a kaʼansajeʼex tu kʼaabaʼ le máak jeʼeloʼ». Caifáseʼ hasta maʼ u kʼáat u yaʼal u kʼaabaʼ Jesúsiʼ, tsʼoʼoleʼ seguernaj u yaʼalik: «Chéen baʼaleʼ teʼexeʼ tsʼoʼok a chupkeʼex Jerusalén yéetel le baʼaxoʼob ka kaʼanskeʼexoʼ. Tsʼoʼoleʼ jach táan a wilkeʼex a tsʼáaikeʼex k-kuch u kʼebanil úuchik u kíimsaʼal le máakoʼ» (Hech. 5:28). Ichil uláakʼ tʼaanoʼobeʼ táan kaʼach u yaʼaliktiʼob: «Xuʼuluk a kaʼansajeʼex wa maʼeʼ yaan a wilkeʼex baʼax kun úuchulteʼex».

² ¿Baʼax wal ken u beet le apóstoloʼoboʼ? Kʼaʼajaktoʼoneʼ le máax túuxtikoʼoboʼ Jesús, le máax tsʼoʼok u tsʼaʼabal autoridad tiʼ tumen Jéeobaoʼ (Mat. 28:18-20). ¿Yaan wa ta tʼaan u sajaktal le apóstoloʼoboʼ wa yaan u seguer u kaʼansajoʼob? Le apóstoloʼoboʼ kʼaʼabéet u chʼaʼtuklikoʼob wa yaan u yuʼubikoʼob u tʼaan Dios wa u tʼaan chéen máakoʼob. Le oʼolal Pedroeʼ tʼaanaj tu kʼaabaʼ u maasileʼ ka tu yaʼalaj baʼax tsʼoʼok u chʼaʼtuklikoʼob.

³ Jach jeʼel k-kaanbal tiʼ le baʼax tu beetaj le apóstoloʼob bisaʼaboʼob tu táan le Sanedrínoʼ. Dioseʼ u kʼubéentmaj xan ka kʼaʼaytajnakoʼon, chéen baʼaleʼ jeʼel xan k-chʼaʼpachtaʼaleʼ (Mat. 10:22). ¿Baʼax ken k-beet wa le máaxoʼob pʼekmiloʼonoʼ ku prohibirkoʼob k-kʼaʼaytaj? Utiaʼal k-ilik baʼax ken k-beeteʼ kʼaʼabéet k-kʼaʼajsik baʼaxten bisaʼab le apóstoloʼob tu táan le Sanedrínoʼ yéetel baʼax tu chʼaʼtuklaj u beetkoʼob. a

4, 5. ¿Baʼaxten Caifás yéetel u maasil saduceoʼoboʼ «jach kʼuuxilnajoʼob» yéetel le apóstoloʼoboʼ?

⁴ Kʼaʼajaktoʼoneʼ le yáax ka aʼalaʼab tiʼ Pedro yéetel Juan ka xuʼuluk u kaʼansajoʼobeʼ letiʼobeʼ tu yaʼaloʼob: «Toʼoneʼ maʼ tu páajtal u xuʼulul k-tʼaan tiʼ le baʼaxoʼob tsʼoʼok k-ilik yéetel tsʼoʼok k-uʼuyikoʼ» (Hech. 4:20). Ka tsʼoʼokeʼ Pedro,  Juan yéetel le u maasil apóstoloʼoboʼ seguernaj u kaʼansajoʼob teʼ templooʼ. Letiʼobeʼ tu beetoʼob xan milagroʼob, tu tsʼakoʼob kʼojaʼanoʼob yéetel tu jóoʼsoʼob demonioʼob. Le baʼaloʼobaʼ maases tu beetoʼob tu lakʼinil le templo «tuʼux yaan u columnaʼob Salomónoʼ», teʼeloʼ jach suuk kaʼach u muchʼkuba le judíoʼoboʼ. Le baʼax ku beetik le apóstoloʼoboʼ jach tu beetaj u jaʼakʼal u yóol le máakoʼoboʼ tumen kex chéen u yoochel Pedro ka kʼuchuk kaʼach tu yóokʼoloʼobeʼ ku yutstaloʼob. Yaʼab tiʼ le máaxoʼob tsʼaʼakoʼoboʼ tu kʼamoʼob u tʼaan Dios, le oʼolal «seguernaj u maas yaʼabtal le xiiboʼob yéetel koʼoleloʼob ku creerkoʼob Yuumtsiloʼ» (Hech. 5:12-15).

⁵ Caifáseʼ táakaʼan ichil u secta le saduceoʼoboʼ, letiʼ yéetel u maasil saduceoʼoboʼ ‹jach kʼuuxilnajoʼobeʼ› ka tu kʼaloʼob le apóstoloʼoboʼ (Hech. 5:17, 18). ¿Baʼaxten jach kʼuuxilnajoʼob? Tumen le apóstoloʼoboʼ táan u kaʼanskoʼobeʼ kaʼa kuxkíintaʼab Jesús, pero le saduceoʼoboʼ maʼatech u creerkoʼob wa yaan u kaʼa kuxkíintaʼal le kimenoʼoboʼ. Tsʼoʼoleʼ le apóstoloʼoboʼ ku kaʼanskoʼobeʼ chéen jeʼel u salvarkuba máak wa ku tsʼáaik u fe tiʼ Jesúseʼ. Le saduceoʼoboʼ saajkoʼob ka luʼsaʼak le páajtalil tsʼaʼantiʼob tumen Roma wa ka káajak u yilaʼal Jesús tumen le máakoʼob bey u nojchil le judíoʼoboʼ (Juan 11:48). ¡Le oʼolal jach taak u xuʼulskoʼob le kʼaʼaytaj ku beetik le apóstoloʼoboʼ!

6. ¿Máaxoʼob pʼekmil u kaajal Jéeoba teʼ kʼiinoʼobaʼ, yéetel baʼaxten maʼ jelaʼan k-ilkiʼ?

⁶ Bejlaʼa xaneʼ le máaxoʼob meyajtik Jéeobaoʼ ku pʼektaʼaloʼob, maases tumen u nuuktakil le religiónoʼoboʼ. Le máakoʼobaʼ ku meyajtiʼob le poder yaantiʼob teʼ televisión wa Internet utiaʼal u xuʼulskoʼob le kʼaʼaytajoʼ wa ku péeksikoʼob le gobiernoʼob utiaʼal u prohibirkoʼob le meyaj k-beetkoʼ. ¿Baʼaxten maʼ jelaʼan k-ilik baʼax ku beetkoʼobiʼ? Tumen le baʼax k-kaʼansikoʼ ku yeʼesik maʼ jaaj le baʼaxoʼob ku kaʼanskoʼoboʼ. Tsʼoʼoleʼ le kéen u kan u jaajil le máakoʼob uts u puksiʼikʼaloʼoboʼ ku tsʼáaikoʼob cuenta maʼ teʼ Biblia u taal le baʼax u kanmoʼoboʼ (Juan 8:32). ¡Le oʼolal jach ku pʼuʼujul u nuuktakil le religiónoʼoboʼ!

7, 8. ¿Bix áantaʼabik le apóstoloʼob tumen le baʼax aʼalaʼabtiʼob tumen le ángeloʼ, yéetel tiʼ baʼax kʼáatchiʼil maʼalob ka tuukulnakoʼon?

⁷ Le tiaʼan le apóstoloʼob teʼ cárceloʼ, maʼ xaaneʼ le táan u páaʼtik u juzgartaʼaloʼoboʼ, táan wal u tuklikoʼob wa yaan u kíimsaʼaloʼobeʼ (Mat. 24:9). Chéen baʼaleʼ teʼ áakʼab jeʼeloʼ úuch junpʼéel baʼal maʼ táan u páaʼtkoʼobiʼ: «U ángel Jéeobaeʼ tu jeʼekʼabtaj u joonajiloʼob le cárceloʼ» (Hech. 5:19). b Ka tsʼoʼokeʼ le ángeloʼ tu yaʼalajtiʼob: «Xeeneʼex, waʼaleneʼex teʼ templooʼ, maʼ u xuʼulul xan a waʼalikeʼex tiʼ le máakoʼob bix le kuxtal kun antaloʼ» (Hech. 5:20). Yoʼolal le baʼax aʼalaʼabtiʼobaʼ tu tsʼáajoʼob cuenta jach maʼalob le baʼax táan u beetkoʼoboʼ. Leloʼ jach tu muʼukʼaʼankúuntaj u fejoʼob, le oʼolal «ookoʼob teʼ templo le tsʼoʼok u sáastaloʼ ka joʼopʼ u kaʼansajoʼob» (Hech. 5:21).

⁸ Cada juntúul tiʼ toʼoneʼ maʼalob ka u tukle: «Wa ka úuchukten le baʼax úuch tiʼ le apóstoloʼoboʼ, ¿yaan wa in chʼaʼik saajkil wa yaan u chúukpajal in wóol in kaʼans le máakoʼoboʼ?». Junpʼéel baʼal jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal maʼ k-sajaktaleʼ letiʼe k-kʼaʼajsik táan k-nuʼuktaʼal yéetel táan k-áantaʼal tumen le ángeloʼob utiaʼal k-tsikbaltik «tubeel u Reino Dios[oʼ]» (Hech. 28:23; Apo. 14:6, 7).

9-11. 1) ¿Baʼax tu beetaj le apóstoloʼob le ka aʼalaʼabtiʼob tumen le Sanedrín ka xuʼuluk u kʼaʼaytajoʼoboʼ? 2) ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon le baʼax tu beetaj le apóstoloʼoboʼ?

⁹ Caifás yéetel u maasil juezoʼob yanoʼob teʼ Sanedrínoʼ táan u listokíintkubaʼob utiaʼal u juzgarkoʼob le apóstoloʼoboʼ, le oʼolal tu túuxtoʼob chʼaʼabiloʼob teʼ cárceloʼ. Le ka kʼuch le máakoʼob teʼ cárceloʼ jaʼakʼ u yóoloʼob tumen kex kʼalaʼan yéetel chʼotaʼan tubeel, yéetel kex «tiʼ waʼalakbal le soldadoʼob kanáantik le jooloʼ», mix máak tu yiloʼobiʼ (Hech. 5:23). U nojchil túun le máaxoʼob kanáantik le templooʼ tu yojéeltaj tsʼoʼok u kaʼa suut le apóstoloʼob teʼ templooʼ yéetel táan u kaʼa kaʼansajoʼob yoʼolal Jesús. Letiʼ túun yéetel le u maasil soldadoʼoboʼ bin u chʼaʼob le apóstoloʼob utiaʼal u biskoʼob tu táan le Sanedrínoʼ.

¹⁰ Jeʼex t-ilil tu káajbal le xookaʼ u nuuktakiloʼob le religiónoʼ tu yaʼaloʼob tiʼ le apóstoloʼob ka xuʼuluk u kaʼansajoʼoboʼ. ¿Baʼax túun tu beetoʼob? Pedroeʼ maʼ sajakchajiʼ, tʼaanaj tu kʼaabaʼ u maasil apóstoloʼoboʼ, tu yaʼalaj: «Unaj k-uʼuyik u tʼaan Dios, maʼ u tʼaan chéen máakoʼobiʼ» (Hech. 5:29). Yéetel le baʼax tu beetoʼoboʼ tu yeʼesoʼob baʼax unaj u beetik le máaxoʼob meyajtik Diosoʼ. U jaajileʼ Dioseʼ ku yaʼaliktoʼon ka k-uʼuy u tʼaan le gobiernoʼoboʼ, chéen baʼaleʼ wa ku yaʼalikoʼobtoʼon ka k-beet junpʼéel baʼal ku bin tu contra le Bibliaoʼ maʼ ken k-beete. Le oʼolaleʼ wa ‹le autoridadoʼob› ku prohibirkoʼob k-kʼaʼaytajeʼ maʼ ken k-uʼuy u tʼaanoʼob, baʼaxeʼ yaan u seguer k-beetik le baʼax ku yaʼaliktoʼon Diosoʼ (Rom. 13:1). Maʼ tun xuʼulul k-kʼaʼaytaj, pero yaan k-kanáantik bix ken k-beetil.

¹¹ Le ka tu yuʼubaj le juezoʼob le baʼax tu núukaj le apóstoloʼoboʼ jach pʼuʼujoʼob, le oʼolal hasta «taakchaj u kíimskoʼob» (Hech. 5:33). Jeʼel u tuklaʼal kaʼacheʼ tsʼoʼoktiʼob beyoʼ, bey minaʼan tuʼux u púutsʼloʼobeʼ. Chéen baʼaleʼ yaan u yáantaʼaloʼob tiʼ junpʼéel forma mix juntéen u tukloʼob.

12, 13. 1) ¿Baʼax tu yaʼalaj Gamaliel tiʼ le Sanedrínoʼ, yéetel baʼax tu beetoʼob? 2) Teʼ kʼiinoʼobaʼ, ¿bey baʼax jeʼel u beetik Jéeoba utiaʼal u yáantik u kaajaleʼ? 3) Kex ka muʼyajnakoʼoneʼ, ¿baʼax jach seguroʼon ken u beet Jéeoba t-oʼolal?

¹² Teʼ súutuk túunoʼ tʼaanaj Gamaliel, juntúul máax «ku kaʼansik le Leyoʼ yéetel jach yaabiltaʼan tumen le kaajoʼ». c Como táakaʼan  ichil le Sanedrínoʼ jach ku respetartaʼal kaʼachi, le oʼolal «tu yaʼalaj ka jóoʼsaʼak le apóstoloʼob u chan súutukoʼ» (Hech. 5:34). Letiʼeʼ tu kʼaʼajsaj tiʼ le máakoʼoboʼ desde úuchjeakileʼ yaan máaxoʼob tu tsʼáajubaʼob tu contra le gobiernoʼoboʼ yéetel yaan máaxoʼob tsaypachtoʼob xan. Chéen baʼaleʼ ka kíimoʼobeʼ xuʼul le baʼax ku beetkoʼoboʼ. Gamalieleʼ tu yaʼalaj túun tiʼ le máakoʼoboʼ ka u yeʼesoʼob paciencia tumen maʼ úuch kíimik Jesúsiʼ, tu kʼaʼajsajtiʼobeʼ wa chéen tiʼ wíinik u taal le baʼax ku beetik le apóstoloʼoboʼ yaan u xuʼulul. Letiʼeʼ tu beetaj u tuukul le máakoʼob yéetel le tʼaanoʼobaʼ: «Maʼ a woksikabaʼex yéetel le máakoʼobaʼ, pʼateʼexoʼob tumen wa tiʼ wíinik u taal le baʼax ku tuklik u beetkoʼobaʼ yaan u xuʼulultiʼ. Chéen baʼaleʼ wa tiʼ Dios u taaleʼ maʼ kun páajtal a xuʼulskeʼextiʼ. Le oʼolaleʼ kanáant baʼax ka beetkeʼex bik úuchuk wa táan a baʼateleʼex tu contra Dios» (Hech. 5:38, 39). Le juezoʼoboʼ tu yuʼuboʼob le baʼax tu yaʼalaj Gamalieloʼ, kex beyoʼ tu túuxtoʼob tʼanbil le apóstoloʼoboʼ ka tu jaʼajatsʼoʼob, tsʼoʼoleʼ «tu yaʼaloʼobtiʼob ka xuʼuluk u tʼaanoʼob tu yoʼolal u kʼaabaʼ Jesús» (Hech. 5:40).

¹³ Jeʼex úuchjeakileʼ teʼ kʼiinoʼobaʼ Jéeobaeʼ jeʼel u péeksik máaxoʼob yaan autoridad tiʼob jeʼex Gamaliel utiaʼal u yáantik u kaajaleʼ (Pro. 21:1). Yéetel u espíritu santoeʼ Jéeobaeʼ jeʼel u péeksik juntúul gobernante, juntúul juez wa le máaxoʼob tsʼáaik le leyoʼob utiaʼal u beetkoʼob baʼax u kʼáat letiʼoʼ (Neh. 2:4-8). Chéen baʼaleʼ wa ‹k-muʼyaj ikil k-beetik baʼax tojeʼ› k-ojel kaʼapʼéel baʼal seguro yaan u yúuchul (1 Ped. 3:14). Yáaxeʼ, Jéeobaeʼ yaan u tsʼáaiktoʼon u muukʼil utiaʼal u chúukpajal k-óol (1 Cor. 10:13). U kaʼapʼéeleʼ, le máaxoʼob pʼekmiloʼonoʼ maʼ tun páajtal u xuʼulskoʼob le meyaj u kʼubéentmajtoʼon Diosoʼ (Isa. 54:17).

14, 15. 1) ¿Bix tu yuʼubiluba le apóstoloʼob ka jaʼajatsʼaʼaboʼoboʼ yéetel baʼaxten? 2) Tsikbalt baʼax úuch tiʼ juntúul sukuʼun eʼesik jeʼel u kiʼimaktal u yóol máak ikil u chúukpajal u yóol tiʼ Jéeobaeʼ.

¹⁴ ¿Xuʼul wa túun u kʼaʼaytaj le apóstoloʼob úuchik u jaʼajatsʼaʼaloʼoboʼ? Maʼatech, baʼaxeʼ le ka «lukʼoʼob tu táan le Sanedrínoʼ, letiʼobeʼ jach kiʼimak u yóoloʼob» (Hech. 5:41). Pero maʼ kiʼimakchaj u yóoloʼob tumen kiʼ tu yuʼubil u jaʼajatsʼaʼaloʼobiʼ, baʼaxeʼ tumen u yojloʼob chúukpaj u yóol u beetoʼob baʼax uts tu tʼaan Jéeoba yéetel tumen táan u tsʼoʼokbeskoʼob le baʼax aʼalaʼabtiʼob tumen Jesúsoʼ (Mat. 5:11, 12).

¹⁵ Jeʼex tu beetil le sukuʼunoʼob teʼ yáax siglooʼ toʼon xaneʼ kéen chʼaʼpachtaʼakoʼoneʼ ku kiʼimaktal k-óol (1 Ped. 4:12-14). U jaajileʼ maʼ tu taasiktoʼon kiʼimak óolal k-amenazartaʼal, k-chʼaʼpachtaʼal wa k-kʼaʼalal cárcel, baʼax kiʼimakkúuntik k-óoleʼ letiʼe u chúukpajal k-óol tiʼ Jéeobaoʼ. Koʼox ilik baʼax úuch tiʼ sukuʼun Henryk Dornik, letiʼeʼ xáanchaj táan u chʼaʼpachtaʼal tumen gobiernoʼob jach kʼasaʼanoʼob, kex beyoʼ chúukpaj u yóol. Tu mesil agosto tiʼ 1944, letiʼ yéetel u sukuʼuneʼ bisaʼaboʼob tumen le autoridadoʼob teʼ campos de concentraciónoʼ. Le máaxoʼob pʼekmiloʼoboʼ tu yaʼaloʼob: «Mix baʼal beetik u kʼexik u tuukuloʼob, ku kiʼimaktal u yóoloʼob kéen u tukloʼob yaan u kíimloʼob tu yoʼolal u fejoʼob». Le sukuʼun Dornikoʼ tu yaʼalaj: «U jaajileʼ teneʼ maʼ in kʼáat kíimil kaʼachiʼ, pero kiʼimakchaj in wóol tumen táan kaʼach in muʼyaj utiaʼal u chúukpajal in wóol in meyajt Jéeoba» (Sant. 1:2-4).

16. ¿Bix tu yeʼesil le apóstoloʼob u chʼaʼtukultmoʼob u kaʼanskoʼob u Reino Diosoʼ, yéetel bix jeʼel k-beetik jeʼex letiʼobeʼ?

¹⁶ Le apóstoloʼoboʼ tu séebaʼanil tu káajsaj u kʼaʼaytajoʼob, «letiʼobeʼ maʼ xuʼul u kaʼanskoʼob yéetel u tsikbaltikoʼob le maʼalob baʼaloʼob yaan yil yéetel Jesús, le Cristooʼ.  Lelaʼ bey u beetkoʼob kaʼach sáamsamal teʼ templooʼ bey xan joonaj joonajil» (Hech. 5:42). d Letiʼobeʼ tu chʼaʼtukloʼob u kaʼanskoʼob tubeel baʼax ken u beet u Reino Dios. Tsʼoʼoleʼ jeʼex eʼesaʼabiktiʼob tumen Jesúseʼ kʼaʼaytajnajoʼob joonaj joonajil (Mat. 10:7, 11-14). Bey úuchik u chupikoʼob Jerusalén yéetel u kaʼansajoʼoboʼ. Bejlaʼa xaneʼ u testigoʼob Jéeobaeʼ jach kʼaj óolaʼanoʼob tumen ku kʼaʼaytajoʼob xan joonaj joonajil. Kéen k-beet beyoʼ k-eʼesik taak k-kaʼansik u maasil yéetel k-kʼáat ka u yojéeltoʼob baʼax ken u beet u Reino Dios. ¿Ku bendecirtik wa Jéeoba le meyaj táan k-beetkoʼ? Táan u bendecirtik, tumen teʼ kʼiinoʼobaʼ u millonesil máakoʼob táan u kankoʼob baʼax ken u beet u Reino Dios. Yaʼab tiʼ letiʼobeʼ tu kanoʼob úuchik u xíimbaltaʼaloʼob tumen juntúul u testigo Jéeoba.

17-19. ¿Baʼax problemail yanchaj tiʼ le sukuʼunoʼob teʼ yáax siglooʼ, yéetel baʼax tu yaʼalaj le apóstoloʼob ka beetaʼak utiaʼal u yutskíintaʼaloʼ?

¹⁷ Le túumben múuchʼuliloʼ yaan baʼax tu aktáantaj: táan u jatskuba le sukuʼunoʼoboʼ. ¿Bix úuchik? Le discípuloʼob j-táanxel luʼumiloʼob tsʼaʼab u yokjaʼob Jerusalénoʼ taakchaj u pʼáatloʼob u maasil tiempo teʼ kaaj utiaʼal u seguer u kaanbaloʼoboʼ. Le discípuloʼob kajaʼanoʼob Jerusalén túunoʼ tu chʼaʼtukloʼob u síikoʼob janal yéetel uláakʼ baʼaloʼob kʼaʼabéet tiʼ le sukuʼunoʼoboʼ (Hech. 2:44-46; 4:34-37). Chéen baʼaleʼ yanchaj junpʼéel problema: le viudaʼob ku tʼankoʼob hebreooʼ ku tsʼaʼabal kaʼach tiʼob «le janal ku tʼoʼoxol sáamsamaloʼ», pero «le viudaʼob ku tʼankoʼob griegooʼ maʼatech u tsʼaʼabal kaʼach tiʼob[iʼ]» (Hech. 6:1). Jeʼex túun k-ilkoʼ maʼ igual u tsʼaʼabal le áantaj kaʼachoʼ. Le problemaaʼ jach nojoch tumen jeʼel u beetik kaʼach u jatskuba le múuchʼuliloʼ.

¹⁸ Teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ le apóstoloʼoboʼ táakaʼanoʼob ichil le cuerpo gobernanteoʼ yéetel yaʼab meyaj ku beetkoʼob, tumen táan u bin u maas nojochtal le múuchʼuliloʼ. Letiʼobeʼ tu yiloʼobeʼ maʼ maʼalob ka u descuidartoʼob le múuchʼulil ‹utiaʼal ka xiʼikoʼob tʼox janaloʼ› (Hech. 6:2). Le apóstoloʼoboʼ tu yaʼaloʼob tiʼ u maasil discípuloʼob ka u kaxtoʼob siete máakoʼob «yaan u naʼatoʼob yéetel chuupoʼob yéetel espíritu santo» utiaʼal ka «u beetoʼob le meyaj jach  kʼaʼanaʼanaʼ» (Hech. 6:3). Utiaʼal le meyajaʼ kʼaʼabéet máakoʼob jach espiritualoʼob tumen maʼ chéen táakaʼan u tʼoʼoxol janaliʼ, baʼaxeʼ yaan u kanáantaʼal bix u meyaj le taakʼinoʼ, u maʼanal uláakʼ baʼaloʼob kʼaʼabéet yéetel u bin u tsʼíibtaʼal tuláakal le baʼaxoʼob ku beetaʼaloʼ. Le xiiboʼob yéeyaʼaboʼoboʼ ich griego yanil u kʼaabaʼob, leloʼ áantajnaj utiaʼal u maas confiar tiʼ letiʼob le viudaʼob ku tʼankoʼob griegooʼ. Le apóstoloʼoboʼ le ka tsʼoʼok u sen oraroʼobeʼ tu yiloʼobeʼ maʼalob ka u tsʼáaʼob le siete máakoʼob utiaʼal «u beetoʼob le meyaj jach kʼaʼanaʼanaʼ». e

¹⁹ ¿U kʼáat wa túun u yaʼaleʼ le máaxoʼob tsʼaʼab u tʼoxoʼob janaloʼ maʼ tsaaj u jóokʼloʼob kʼaʼaytajiʼ? Maʼatech, tumen ichil le máaxoʼob yéeyaʼaboʼoboʼ tiaʼan kaʼach Estebaniʼ. Letiʼeʼ tu yeʼesaj jach chúukaʼan u yóol kaʼansaj yéetel maʼ tu chʼaʼaj saajkil u beetiʼ (Hech. 6:8-10). Ichil le siete máakoʼob yéeyaʼaboʼoboʼ táakaʼan xan Felipe, le máax kʼaj óolaʼan bey «le máax ku máan u tsikbalt u tʼaan Diosoʼ» (Hech. 21:8). Jeʼex túun k-ilkoʼ le siete máakoʼob yéeyaʼaboʼoboʼ láayliʼ jach tu tsʼáaj u yóoloʼob u kʼaʼaytoʼob u Reino Dioseʼ.

20. Teʼ kʼiinoʼobaʼ, ¿bix u beetik u kaajal Jéeoba le baʼax tu beetaj le apóstoloʼoboʼ?

²⁰ Ichil u kaajal Jéeoba teʼ kʼiinoʼobaʼ láayliʼ ku beetaʼal jeʼex tu beetil le apóstoloʼoboʼ, tumen ku yéeyaʼal xiiboʼob yaan u naʼatoʼob yéetel espiritualoʼob utiaʼal u yáantajoʼob teʼ múuchʼuliloʼ. Le xiiboʼob ku yéeyaʼal yáanal u nuʼuktaj le Cuerpo Gobernante utiaʼal u beetik u ancianoiloʼob wa u siervo ministerialiloʼobeʼ kʼaʼabéet u  chupikoʼob le requisitoʼob ku yaʼalik le Bibliaoʼ (1 Tim. 3:1-9, 12, 13). f Le sukuʼunoʼob ku nombrartaʼaloʼoboʼ jeʼel u páajtal u yaʼalaʼaleʼ letiʼe espíritu santo yéeyikoʼoboʼ. Letiʼobeʼ ku beetkoʼob ‹meyajoʼob jach kʼaʼanaʼantak›. Por ejemploeʼ le ancianoʼoboʼ wa ku yilkoʼob kʼaʼabéet áantaj tiʼ le sukuʼunoʼob tsʼoʼok u yantal u jaʼabiloʼoboʼ ku tsʼáaikoʼobtiʼob (Sant. 1:27). Uláakʼoʼob xaneʼ ku yáantajoʼob utiaʼal u nuʼuktaʼal asambleaʼob, ku meyajoʼob yéetel le Comité tiʼ Enlace yéetel le Hospitaloʼoboʼ yéetel yanoʼobeʼ ku yáantajoʼob utiaʼal u beetaʼal lugaroʼob utiaʼal k-muchʼikba. Tiʼ le siervo ministerialoʼob xanoʼ yaʼab meyaj ku kʼubéentaʼaltiʼob teʼ múuchʼuliloʼ, chéen baʼaleʼ le u kanáantaʼal yéetel u kaʼansaʼal le múuchʼuliloʼ tiʼ le ancianoʼob kʼubéentaʼanoʼ. Le siervo ministerialoʼob yéetel le ancianoʼoboʼ kex yaʼab meyaj ku beetkoʼob teʼ múuchʼuliloʼ kʼaʼabéet u jóoʼskoʼob tiempo utiaʼal u kʼaʼaytajoʼob (1 Cor. 9:16).

21, 22. ¿Baʼax eʼesik Jéeobaeʼ tu bendecirtaj le túumben múuchʼuliloʼ?

²¹ Yéetel u yáantaj Jéeobaeʼ le túumben múuchʼuliloʼ mix baʼal beet u jatskuba, mix le chʼaʼpachtajiloʼ. Jach chíikaʼan bendecirtaʼaboʼob tumen Jéeoba, le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Káaj u maas tsikbaltaʼal baʼax ku yaʼalik Dios, yéetel seten yaʼabchaj le discípuloʼob tu kaajil Jerusalénoʼ. Yaʼabkach sacerdoteʼob xaneʼ tu tsʼáaj u fejoʼob tiʼ le baʼax kaʼansaʼabtiʼoboʼ» (Hech. 6:7). Le baʼax ku yaʼalik le tekstoaʼ chéen junpʼéel tiʼ le baʼaxoʼob yaan tu libroil Hechos ku yeʼesik bix úuchik u bin u nojochtal le múuchʼulil úuchjeakiloʼ (Hech. 9:31; 12:24; 16:5; 19:20; 28:31). Teʼ kʼiinoʼob xanaʼ, ¿máasaʼ jach ku kiʼimaktal k-óol kéen k-ojéelt bix u bin u maas yaʼabtal u kʼaʼaytaʼal u Reino Dios tiʼ tuláakal yóokʼol kaab?

²² Teʼ yáax siglooʼ u nuuktakil le religiónoʼoboʼ maʼ xuʼul u chʼaʼpachtikoʼob le cristianoʼoboʼ. Táan u náatsʼal kaʼach u kʼiinil u beetkoʼob u maas sufriroʼob. Maʼ kun xáantal kaʼacheʼ yaan u sen chʼaʼpachtaʼal yéetel yaan u beetaʼal u sufrir Esteban. Leloʼ letiʼe baʼax ken k-il teʼ tuláakʼ xookoʼ.