Xeen tiʼ baʼax ku taasik

Xeen tu cuadroil baʼax ku taasik

XOOK 2

«Yaan a tʼaaneʼex tin woʼolal»

«Yaan a tʼaaneʼex tin woʼolal»

Jesúseʼ tu kaʼansaj le apóstoloʼob utiaʼal u nuʼuktikoʼob le kʼaʼaytajoʼ

Jóoʼsaʼan tiʼ Hechos 1:1-26

1-3. ¿Baʼax úuch teʼ tu tsʼook kʼiin tu máansaj Jesús yéetel u apóstoloʼoboʼ, yéetel baʼax kʼáatchiʼiloʼob ken k-il u núukil?

 LE APÓSTOLOʼOBOʼ jach kiʼimak u yóoloʼob tumen teʼ tu tsʼook semanaʼobaʼ tiaʼan Jesús tu yiknaloʼobeʼ. Letiʼobeʼ hasta maʼ u kʼáatoʼob ka máanak le kʼiinoʼoboʼ tumen le ka kíimsaʼab Jesúseʼ jach lúub u yóoloʼob, pero beora tsʼoʼok u kaʼa kuxkíintaʼalaʼ jach kiʼimak u yóoloʼob. Ichil le 40 días tsʼoʼok u máanoʼ Jesúseʼ yaʼab u téenel tsʼoʼok u chíikbeskuba tiʼ u apóstoloʼob utiaʼal u líiʼsik u yóoloʼob yéetel utiaʼal u kaʼanskoʼob. Pero le kʼiin jeʼelaʼ letiʼe u tsʼook kʼiin ken u máans tu yéeteloʼoboʼ.

2 Le apóstoloʼoboʼ muchʼukbaloʼob teʼ tu Montañail le Olivoʼoboʼ yéetel táan u jach chʼenxikintikoʼob tuláakal baʼax táan u yaʼalik Jesús. Ka tsʼoʼok u tʼaan Jesúseʼ jach séeb kʼexpajik tuláakal tumen ka tsʼoʼok u tichʼik u kʼaboʼob yéetel u bendecirkoʼobeʼ chʼúuyaʼab bisbil teʼ kaʼanoʼ. Le apóstoloʼoboʼ le táan u paktikoʼob bix u bisaʼal Jesúsoʼ tu yiloʼob u piʼixil tumen junpʼéel múuyal, ka túun pʼáat maʼ chíikaʼan u yilkoʼobiʼ. Kex beyoʼ letiʼobeʼ maʼ xuʼul u paakatoʼob kaʼaniʼ (Luc. 24:50; Hech. 1:9, 10).

3 Le baʼax úuchaʼ jach tu beetaj u kʼexpajal u kuxtal le apóstoloʼoboʼ. Beora minaʼan Jesús tu yiknaloʼobeʼ, ¿baʼax wal ken u beetoʼobeʼ? Letiʼobeʼ yaan u seguerkoʼob le meyaj tu káajsaj Jesúsoʼ tumen kaʼansaʼabtiʼob tubeel bix ken u beetiloʼob. ¿Bix túun kaʼansaʼabikoʼob? ¿Bix tu kʼamiloʼob le kaʼansaj tsʼaʼabtiʼoboʼ? ¿Bix u yáantkoʼon teʼ kʼiinoʼob le baʼaxoʼob tu beetoʼoboʼ? Le capítulo 1 tiʼ Hechosoʼ yaan u yáantkoʼon k-il u núukil le kʼáatchiʼobaʼ.

Tu yeʼesaj «jach tu jaajil kuxaʼan» (Hechos 1:1-5)

4. ¿Tiʼ máax tu tsʼíibtaj Lucas u libroil Hechos?

4 Tu káajbal u libroil Hechoseʼ Lucaseʼ ku yaʼalikeʼ le libroaʼ tu tsʼíibtaj tiʼ Teófilo, le máax tiʼ xan tu tsʼíibtaj le Evangelio bisik u kʼaabaʼoʼ. a Lelaʼ tu beetaj utiaʼal u seguertik u tsikbal yéetel Teófilo tumen ku chʼaʼchiʼitik yéetel yaanal tʼanoʼob jujunpʼéel baʼaloʼob tsʼoʼok u yaʼax aʼalik tu Evangelio. Tsʼoʼoleʼ tʼaanaj xan tiʼ baʼaloʼob maʼ u yáax aʼaliʼ.

5, 6. 1) ¿Baʼax muʼukʼaʼankúunt u fe u discípuloʼob Jesús? 2) ¿Baʼax jeʼel xan u muʼukʼaʼankúuntik k-fe teʼ kʼiinoʼobaʼ?

5 ¿Baʼax túun ken u muʼukʼaʼankúunt u fe u discípuloʼob Jesús? Hechos 1:3, ku yaʼalik: «Ka tsʼoʼok u muʼyaj yéetel u kíimileʼ Jesúseʼ yaʼab u téenel tu yeʼesuba tiʼ u apóstoloʼob utiaʼal u yeʼesik jach tu jaajil kuxaʼan. Letiʼobeʼ ich 40 días tu yiloʼob». Yaan horaeʼ tu chíikbesuba tiʼ juntúul wa tiʼ kaʼatúul u discípuloʼob, yaan hora xaneʼ tiʼ tuláakal u apóstoloʼob, yéetel juntéeneʼ tu chíikbesuba tu táan maas tiʼ 500 u discípuloʼob (1 Cor. 15:3-6). Úuchik u chíikbeskuba Jesús tiʼ letiʼobeʼ tu muʼukʼaʼankúuntaj u fejoʼob.

6 Bejlaʼa xaneʼ yaʼab baʼaxoʼob muʼukʼaʼankúuntik k-fe. Jesúseʼ jach tu jaajil taal way Luʼumeʼ, kíim utiaʼal u salvarkoʼon tiʼ le kʼebanoʼ yéetel kaʼa kuxkíintaʼabi. Le baʼaxoʼob tu yilaj le máaxoʼob kuxlajoʼob teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ tiʼ tsʼíibtaʼan teʼ Bibliaoʼ, le oʼolal jeʼel u páajtal k-confiar tiʼ le baʼaxoʼob ku yaʼalikoʼoboʼ. Wa k-xokik baʼax ku yaʼalik le Biblia yéetel k-orar utiaʼal k-maas naʼatikeʼ yaan u maas muʼukʼaʼantal k-fe. Kʼaʼajaktoʼoneʼ maʼ chéen unaj k-creerkiʼ, baʼaxeʼ kʼaʼabéet k-tsʼáaik k-fe tiʼ le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ tumen le fejoʼ jach kʼaʼabéet utiaʼal u yantaltoʼon kuxtal minaʼan u xuul (Juan 3:16).

7. Jeʼex tu beetil Jesúseʼ, ¿baʼax unaj k-kaʼansik xan teʼ kʼiinoʼobaʼ?

7 Jesúseʼ tu tsolaj xan tiʼ u discípuloʼob «le baʼaloʼob yaan yil yéetel u Reino Diosoʼ». Por ejemploeʼ tu chʼaʼchiʼitaj profecíaʼob aʼalik le Mesíasoʼ yaan u sen muʼyaj yéetel yaan u kíimsaʼal (Luc. 24:13-32, 46, 47). Tsʼoʼoleʼ tu yaʼalaj xaneʼ letiʼ le Mesías aʼalaʼan kun taaloʼ yéetel letiʼ u Reyil u Reino Dios. Chéen baʼaleʼ maases kaʼansajnaj yoʼolal u Reino Dios, le oʼolaleʼ le máaxoʼob meyajtik Dios teʼ kʼiinoʼobaʼ láayliʼ bey u beetkoʼoboʼ (Mat. 24:14; Luc. 4:43).

«Tak tu maas náachil le luʼumaʼ» (Hechos 1:6-12)

8, 9. 1) ¿Máakalmáak le kaʼapʼéel baʼal maʼ u jach naʼat kaʼach u apóstoloʼob Jesúsiʼ? 2) ¿Baʼax tu yaʼalaj Jesús utiaʼal u yáantkoʼob u naʼatoʼob, yéetel bix u yáantkoʼon le baʼax tu yaʼaloʼ?

8 Teʼ tsʼook kʼiin tu máansaj Jesús yéetel u apóstoloʼob teʼ tu Montañail le Olivoʼoboʼ letiʼobeʼ tu yeʼesoʼob yaan baʼaloʼob taak u yojéeltikoʼob. Le oʼolal tu kʼáatoʼob tiʼ Jesús: «Yuumtsil, ¿yaan wa a jel tsʼáaik u Reino Dios tu luʼumil Israel teʼ kʼiinoʼobaʼ?» (Hech. 1:6). Yéetel le baʼax tu kʼáatoʼoboʼ tu yeʼesoʼobeʼ kaʼapʼéel baʼal maʼ u jach naʼatoʼob kaʼachiʼ. Yáaxeʼ ku tuklikoʼobeʼ u Reino Dioseʼ yaan u kaʼa muchʼik u kaajil Israel, yéetel u kaʼapʼéeleʼ ku tuklikoʼobeʼ le Reinooʼ tu séebaʼanil kun káajal u meyaj. Le oʼolal le ka tu kʼáatoʼob tiʼ Jesús leloʼ tu yaʼaloʼob le tʼaanoʼob «teʼ kʼiinoʼobaʼ». ¿Bix túun áantaʼabikoʼob tumen Jesús utiaʼal u naʼatkoʼob tubeel le baʼax ku kʼáatkoʼoboʼ?

9 Jesúseʼ maʼ tu tsolaj tiʼ u apóstoloʼob le yáax baʼax maʼ tu naʼatoʼoboʼ tumen u yojel jach taʼaytak u naʼatkoʼob tubeel, yéetel jach bey úuchikoʼ. Le ka máan diez díaseʼ tu yiloʼob bix jeelintaʼabik u yúuchben kaajil Israel tumen u Israel Dios. Leloʼ tu yeʼesajtiʼobeʼ tsʼoʼok u xúumpʼattaʼal u kaajil Israel tumen Dios. Chéen baʼaleʼ Jesúseʼ tu tsolaj tiʼ u apóstoloʼob le u kaʼapʼéel baʼal maʼ u naʼatoʼob kaʼachoʼ, tu yaʼalajtiʼob yéetel yaabilaj: «Chéen tiʼ le Taata yaan teʼ kaʼan yaan u páajtalil u yaʼalik baʼax kʼiin ken úuchuk le baʼaloʼobaʼ, teʼexeʼ maʼ kʼaʼabéet a wojéeltikeʼex baʼax kʼiin ken úuchkoʼobiʼ» (Hech. 1:7). Jéeobaeʼ u Yuumil le Tiempooʼ, le oʼolal Jesúseʼ le maʼ yaʼab u bin u kíimsaʼaloʼ tu yaʼaleʼ ‹chéen le Taata› u yojel «u kʼiinil yéetel u yorail» ken taalak le xuʼulsajiloʼ. Teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ mix Jesús u yojel kaʼach baʼax hora u tukultmaj Jéeoba u taasik le xuʼulsajiloʼ (Mat. 24:36). Teʼ kʼiinoʼobaʼ le máaxoʼob meyajtik Jéeobaoʼ maʼ unaj xan u sen chiʼichnaktaloʼob tumen maʼ u yojloʼob baʼax kʼiin ken taalak le xuʼulsajiloʼ, wa maʼeʼ chéen yaan u sen chiʼichnaktaloʼob yóolal junpʼéel baʼal maʼ unaj u yojéeltikoʼobiʼ.

10. ¿Baʼax ejemploil tu tsʼáajtoʼon le apóstoloʼoboʼ, yéetel baʼaxten kʼaʼabéet k-beetik jeʼex letiʼoboʼ?

10 Maʼ unaj k-tuukul kʼaas tiʼ le apóstoloʼoboʼ tumen letiʼobeʼ jach yaan u fejoʼob kaʼachi. Le ka tsoʼoltiʼob tumen Jesús le baʼaxoʼob maʼ u naʼatoʼoboʼ letiʼobeʼ tu séebaʼanil tu kʼamoʼob yéetel tu kʼexaj u tuukuloʼob. Jesúseʼ yaʼab u téenel tu yaʼalajtiʼob ‹maʼ u náayal u yóoloʼob› (Mat. 24:42; 25:13; 26:41). U jaajileʼ le apóstoloʼoboʼ maʼ naayal u yóoloʼobiʼ tumen letiʼobeʼ jach taak u yilkoʼob kaʼach bix ken u béeykuntil Jéeoba le baʼaxoʼob u yaʼalmoʼ. Toʼon xaneʼ jach kʼaʼabéet k-ilik maʼ u náayal k-óol tumen kuxaʼanoʼon «tu tsʼook kʼiinoʼob» (2 Tim. 3:1-5).

11, 12. 1) ¿Baʼax meyajil tu kʼubéentaj Jesús tiʼ u discípuloʼob? 2) ¿Baʼaxten maʼalob úuchik u tʼaan Jesús tiʼ le espíritu santo antes u yaʼalik tiʼ u discípuloʼob baʼax meyajil ken u beetoʼoboʼ?

11 Jesúseʼ tu yaʼalaj tiʼ u apóstoloʼob baʼax unaj u tsʼáaikoʼob táanil ichil u kuxtaloʼob: «Yaan a kʼamkeʼex páajtalil kéen kʼuchuk le espíritu santo ta wóokʼoleʼexoʼ, yéetel yaan a tʼaaneʼex tin woʼolal tu kaajil Jerusalén, tiʼ tuláakal u luʼumil Judea, tu luʼumil Samaria bey xan tak tu maas náachil le luʼumaʼ» (Hech. 1:8). Yéetel le tʼaanoʼobaʼ Jesúseʼ tu yeʼesaj tiʼ u apóstoloʼobeʼ unaj u tsʼáaikoʼob ojéeltbil tsʼoʼok u kaʼa kuxkíintaʼal. Unaj u kʼaʼaytikoʼob tu kaajil Jerusalén le tuʼux kíimsaʼaboʼ, tu kaajil Judea, tu kaajil Samaria, yéetel kéen tsʼoʼokkeʼ tiʼ le uláakʼ kaajoʼob maas náach yaniloʼoboʼ.

12 Jesúseʼ tu yaʼalaj tiʼ u apóstoloʼobeʼ táanil tiʼ u káajsikoʼob le meyajoʼ yaan u tsʼaʼabaltiʼob espíritu santo. Le tʼaan «espíritu santooʼ» maas tiʼ 40 u téenel ku chíikpajal tu libroil Hechos. Le baʼaxoʼob ku tsikbaltik le libroaʼ ku yeʼesikeʼ jach kʼaʼabéet le espíritu santo utiaʼal u beetik máak le baʼax u kʼáat Jéeobaoʼ. ¿Máasaʼ jach kʼaʼabéet k-kʼáatik u espíritu santo Dios sáamsamal? (Luc. 11:13). Teʼ kʼiinoʼobaʼ maas jach kʼaʼabéettoʼon u yáantaj.

13. Teʼ kʼiinoʼobaʼ, ¿tak tuʼux ku yúuchul kʼaʼaytaj, yéetel baʼaxten unaj k-tsʼáaik k-óol k-beete?

13 Le ka tu yaʼalaj Jesús tiʼ u apóstoloʼob ka kʼaʼaytajnakoʼob «tak tu maas náachil le luʼumaʼ», letiʼobeʼ chéen tu beetoʼob tiʼ jujunpʼéel luʼumiloʼob. Pero teʼ kʼiinoʼobaʼ tiʼ tuláakal yóokʼol kaab ku yúuchul kʼaʼaytaj. Jeʼex t-kanil teʼ xook máanoʼ, toʼon u testigoʼon Jéeobaeʼ, yéetel kiʼimak óolal k-tsʼáaik k-óol utiaʼal k-tsikbaltik tiʼ tuláakal máak le baʼaxoʼob ken u beet u Reino Diosoʼ tumen k-ojel letiʼe baʼax u kʼáat Jéeoba ka beetaʼakoʼ (1 Tim. 2:3, 4). Techeʼ, ¿a tsʼaamaj wa a wóol a beet le meyajaʼ? U kaʼansik máak baʼax ken u beet u Reino Dioseʼ jach ku tsʼáaik u biilal u kuxtal máak, tsʼoʼoleʼ Jéeobaeʼ ku tsʼáaiktoʼon u muukʼil utiaʼal ka páajchajak k-beetik le meyajoʼ. U libroil Hechoseʼ ku yaʼaliktoʼon bix jeʼel k-kaʼansik tubeel u Reino Dioseʼ yéetel baʼax modosil unaj k-eʼesik kéen kaʼansajnakoʼon.

14, 15. 1) ¿Bix tu yaʼalil le ángeloʼob kun kaʼa suut Jesúsoʼ, yéetel baʼax tu yóotaj u yaʼaloʼob? (Ilawil xan le notaoʼ). 2) ¿Baʼaxten k-aʼalikeʼ Jesúseʼ tsʼoʼok u suut jeʼex úuchik u binoʼ?

14 Jeʼex t-ilil tu káajbal le xookaʼ le ka tu yilaj le apóstoloʼob chʼúuyaʼab Jesús utiaʼal u bisaʼal teʼ kaʼanoʼ letiʼobeʼ pʼáatoʼob waʼataliʼ. Chéen baʼaleʼ taal kaʼatúul ángeloʼobeʼ ka tu yaʼalajtiʼob: «Xiibeʼex tiʼ u luʼumil Galilea, ¿baʼaxten táan a paktikeʼex le kaʼanoʼ? Le Jesús chʼaʼab ichileʼex utiaʼal bisbil teʼ kaʼanoʼ yaan u suut tu kaʼatéen jeʼex tsʼoʼok a wilkeʼex u binoʼ» (Hech. 1:11). ¿Táan wa kaʼach u yaʼalik le ángeloʼoboʼ Jesúseʼ yaan u kaʼa suut yéetel le mismo wíinklil yaantiʼ kaʼachoʼ? ¿Táan wa kaʼach u yeʼeskoʼob jaaj le baʼax ku yaʼalik u maasil religiónoʼoboʼ? Maʼatech. ¿Baʼaxten k-aʼalik beyoʼ?

15 Le ángeloʼoboʼ maʼ tu yaʼaloʼob wa Jesúseʼ yaan u kaʼa suut yéetel junpʼéel wíinklil jeʼex le yaantiʼ kaʼach way Luʼumeʼ, baʼaxeʼ tu yaʼaloʼobeʼ yaan u suut jeʼex úuchik ‹u yilaʼal u binoʼ›. b Pero ¿bix úuchik u bin? Le ka tu yaʼalaj le ángeloʼob le tʼaanoʼoboʼ Jesúseʼ tsʼoʼok u pʼáatal maʼ chíikaʼan u yilaʼaliʼ, chéen le apóstoloʼob tu naʼatoʼob Jesúseʼ bin yiknal u Taata teʼ kaʼanoʼ. Jeʼex úuchik u bin Jesúsoʼ bey kaʼa suunajikoʼ, tumen chéen le máaxoʼob naʼatik baʼax ku yaʼalik le Biblia u yojloʼob Cristoeʼ táan u beetik u Reyil teʼ kʼiinoʼobaʼ (Luc. 17:20). Jach unaj k-ilik k-naʼatik baʼaxoʼob eʼesik Jesúseʼ táan u reinar utiaʼal u páajtal k-tsolik tiʼ u maasil máakoʼob tumen maʼ jach yaʼab kʼiinoʼob pʼaataliʼ.

«Eʼes máakalmáak tiʼ le kaʼatúul máakoʼob tsʼoʼok a yéeyikoʼ» (Hechos 1:13-26)

16-18. 1) ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon Hechos 1:13, 14 yoʼolal le muchʼtáambaloʼoboʼ? 2) ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon u ejemplo María? 3) ¿Baʼaxten jach kʼaʼabéet k-bin tiʼ tuláakal le muchʼtáambaloʼoboʼ?

16 Le apóstoloʼoboʼ le ka ‹suunajoʼob Jerusaléneʼ jach kiʼimak u yóoloʼob› (Luc. 24:52). Tsʼoʼok u yaʼalaʼaltiʼob tumen Jesús jach baʼax unaj u beetkoʼob, pero ¿yaan wa túun u beetkoʼob? Tiʼ Hechos 1:13, 14, k-ilkeʼ le ka kʼuch le apóstoloʼob «teʼ kaajoʼ naʼakoʼob teʼ cuarto yaan kaʼanal teʼ tuʼux u kʼubéentmubaʼoboʼ». Tu luʼumil Palestinaeʼ tu yóokʼol le najoʼoboʼ suuk kaʼach u beetaʼal junpʼéel chan cuarto tu techoil le najoʼoboʼ yéetel ku béeytal u naʼakal máak tiʼ junpʼéel escalera beetaʼan paach naj. Le najoʼ maʼ xaaneʼ u yotoch u maama Marcos le ku chʼaʼchiʼitaʼal tiʼ Hechos 12:12. Maʼ xaaneʼ minaʼan koʼokoj baʼaloʼob ichil le najoʼ, pero jach maʼalob utiaʼal u muchʼkuba u discípuloʼob Jesús. Chéen baʼaleʼ, ¿máaxoʼob binoʼob teʼ kʼiin jeʼeloʼ yéetel baʼax bin u beetoʼobiʼ?

17 Teʼeloʼ maʼ chéen le apóstoloʼob yéetel le xiiboʼob tu muchʼubaʼoboʼ, baʼaxeʼ tak jujuntúul koʼoleloʼob jeʼex María u maama Jesús. Lelaʼ letiʼe u tsʼook juntéen ku chʼaʼchiʼitaʼal u kʼaabaʼ María teʼ Bibliaoʼ. Le u tsʼook bix u chʼaʼchiʼitaʼalaʼ ku kʼaʼajsiktoʼoneʼ letiʼeʼ juntúul koʼolel jach kabal u yóol yéetel ku muchʼkuba yéetel u maasil máaxoʼob meyajtik Dios. Teʼ súutukoʼ jach kiʼimak wal u yóol Maríaeʼ tumen teʼ tuʼux u muchʼmubaʼoboʼ tiʼ yaan xan cuatro u túulal u paalaloʼobiʼ. Kʼaʼajaktoʼoneʼ le tiaʼan Jesús way Luʼumeʼ u yíitsʼinoʼobeʼ maʼ tu kʼamoʼob u jaajiliʼ, pero le ka tsʼoʼok u kíimil yéetel u kaʼa kuxkíintaʼaleʼ tu kʼexoʼob bix u tuukuloʼob (Mat. 13:55; Juan 7:5; 1 Cor. 15:7).

18 ¿Baʼax oʼolal tu muchʼubaʼob? Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Tuláakloʼobeʼ mantatsʼ ku muchʼkubaʼob kaʼach orar» (Hech. 1:14). Bejlaʼa xaneʼ le muchʼtáambaloʼoboʼ táakaʼan ichil le adoración k-tsʼáaik tiʼ Jéeobaoʼ. Teʼeloʼ k-paklan líiʼsik k-óol, k-kaʼansaʼal yéetel ku tsoʼololtoʼon u nuʼuk. Tsʼoʼoleʼ teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ ku béeytal k-adorartik Jéeoba, k-orar yéetel k-kʼaay. Tuláakal lelaʼ ku muʼukʼaʼankúuntik k-fe, le oʼolaleʼ jach mix juntéen unaj k-perdertik mix junpʼéel muchʼtáambal (Heb. 10:24, 25).

19-21. 1) ¿Baʼax k-kanik tiʼ Pedro úuchik u beetik jujunpʼéel meyajoʼob teʼ múuchʼuliloʼ, yéetel baʼax xan k-kanik tiʼ Jéeoba? 2) ¿Baʼaxten kʼaʼabéetchaj u kaxtaʼal máax kun jeelintik Judas, yéetel baʼax ku kaʼansiktoʼon le bix úuchik u beetaʼaloʼ?

19 Teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ le discípuloʼoboʼ kʼaʼabéet kaʼach u chʼaʼtuklikoʼob junpʼéel baʼal jach importante. Le máax kʼaʼajs kʼaʼabéet u séeb chʼaʼtuklaʼal baʼax kun beetbiloʼ apóstol Pedro (Hech. 1:15-26). Jach ku líiʼsik k-óol u ejemplo apóstol Pedro tumen kex maʼ úuch u yaʼal maʼ u kʼaj óol Jesúseʼ láayliʼ u tsʼaamaj u yóol u meyajt Dioseʼ (Mar. 14:72). Como tuláakloʼon kʼebanoʼoneʼ mantatsʼ unaj k-kʼaʼajsikeʼ Jéeobaeʼ jach uts yéetel wa ku lúubul máak tiʼ baʼax kʼaaseʼ jeʼel u perdonartaʼal wa ku arrepentir tu jaajil u yóoleʼ (Sal. 86:5).

20 Pedroeʼ u yojleʼ kʼaʼabéet u kaxtaʼal máax kun jeelintik Judas le máax traicionart Jesúsoʼ. Pero ¿máax jeʼel u jeelintikeʼ? Le máax kun yéeybiloʼ kʼaʼabéet ku máan tu paach Jesús desde ka okjaʼanaji yéetel testigo de ke tsʼoʼok u kaʼa kuxkíintaʼal (Hech. 1:21, 22). Bey tu yaʼalil Jesúsoʼ: «Teʼex taaleʼex tin paacheʼ yaan xan a kutaleʼex tiʼ 12 tronoʼob yéetel yaan a juzgarkeʼex u 12 tribuiloʼob Israel» (Mat. 19:28). Jeʼex k-ilkoʼ Jéeobaeʼ u kʼáat ka etsʼlak le Túumben Jerusalén ‹yóokʼol le 12 tuunichoʼoboʼ›. Le 12 tuunichoʼoboʼ letiʼe 12 apóstoloʼob máanoʼob tu paach Jesúsoʼ (Apo. 21:2, 14). Jéeobaeʼ tu yáantaj Pedro u naʼateʼ le profecía ku yaʼalik «ka chʼaʼabak u puesto tumen yaanal máak», táan u tʼaan tiʼ Judas (Sal. 109:8).

21 ¿Bix túun úuchik u yojéeltaʼal máax kun jeelintik Judas? Beetaʼab junpʼéel rifa. Úuchjeakileʼ utiaʼal u yilaʼal baʼax ku tuklik Jéeoba yoʼolal wa baʼaxeʼ ku beetaʼal junpʼéel rifa (Jos. 21:8). Leloʼ xuʼul u beetaʼal le ka tsʼaʼab espíritu santo tiʼ le discípuloʼoboʼ. Le u tsʼook juntéen ku yaʼalik le Biblia ka beetaʼab beyoʼ letiʼe ka chʼaʼtuklaʼab máax kun jeelintik Judasoʼ. Teʼ kʼiin jeʼeloʼ yanchaj u beetaʼal junpʼéel rifa. Le apóstoloʼob túunoʼ orarnajoʼob tiʼ Jéeoba: «Kiʼichkelem Yuum Jéeoba, techeʼ a kʼaj óol u puksiʼikʼal tuláakal máak, le oʼolaleʼ eʼes máakalmáak tiʼ le kaʼatúul máakoʼob tsʼoʼok a yéeyikoʼ» (Hech. 1:23, 24). Jeʼex túun k-ilkoʼ tu beetoʼob beyoʼ utiaʼal u yáantaʼaloʼob tumen Jéeoba utiaʼal u chʼaʼikoʼob junpʼéel maʼalob decisión. Tu tsʼookeʼ Matías yéeyaʼab utiaʼal u táakpajal ichil le 12 apóstoloʼoboʼ, maʼ xaaneʼ letiʼeʼ tiaʼan ichil le 70 discípuloʼob túuxtaʼaboʼob kʼaʼaytaj tumen Jesúsoʼ (Hech. 6:2). c

22, 23. ¿Baʼaxten unaj k-uʼuyik u tʼaan le sukuʼunoʼob nuʼuktik le múuchʼuliloʼoboʼ?

22 Le baʼax úuch úuchjeakiloʼ ku yeʼesiktoʼoneʼ ichil u kaajal Jéeobaeʼ jach tu tsoolol ku beetaʼal tuláakal baʼal. Bejlaʼa xaneʼ ku yéeyaʼal xiiboʼob responsableʼob utiaʼal u meyajoʼob teʼ múuchʼuliloʼ, pero antes u yéeyaʼaloʼobeʼ le ancianoʼoboʼ ku kʼáatkoʼob u yáantaj Jéeoba yéetel ku yilkoʼob teʼ Biblia baʼax modosil unaj u yantaltiʼob utiaʼal u beetkoʼob le meyajoʼ. Como k-ojel Jéeoba yéeymil le sukuʼunoʼob yéetel u espíritu santooʼ k-uʼuyik u tʼaanoʼob yéetel k-chaʼik u nuʼuktikoʼonoʼob, beyoʼ k-múul meyaj tu yéeteloʼob teʼ múuchʼuliloʼ (Heb. 13:17).

Toʼoneʼ k-uʼuyik u tʼaan le sukuʼunoʼob nuʼuktik le múuchʼuliloʼoboʼ

23 Le discípuloʼoboʼ jach muʼukʼaʼanchaj u fejoʼob le ka tu yiloʼob Jesús le tsʼoʼok u kaʼa kuxkíintaʼaloʼ bey xan le bix úuchik u chʼaʼtuklaʼal jujunpʼéel baʼaloʼoboʼ. Beoraaʼ preparadoʼob utiaʼal le baʼax ku taal u kʼiin u yúuchloʼ. Leloʼ letiʼe baʼax ken k-il teʼ tuláakʼ xookoʼ.

a Teʼ Evangelio tu tsʼíibtoʼ Lucaseʼ ku yaʼalik tiʼ Teófilo «nojoch tsʼuul». Leloʼ ku yeʼesikeʼ maʼ xaaneʼ Teófiloeʼ yaan kaʼach autoridad tiʼ, chéen baʼaleʼ maʼ u beetuba kaʼach u discípulo Cristoiʼ (Luc. 1:3). Pero tiʼ u tsʼíibil Hechoseʼ chéen ku yaʼaliktiʼ «Teófilo». Jujuntúul máaxoʼob kaʼanchajaʼan u xoʼokoʼobeʼ ku yaʼalikoʼobeʼ le ka tsʼoʼok u xokik u Evangelioil Lucaseʼ Teófiloeʼ tu beetuba cristianoil, le oʼolal Lucaseʼ chéen ku tʼanik tu kʼaabaʼ.

b Teʼ tekstoaʼ maʼ meyajnaj le tʼaan griego morfé u kʼáat u yaʼal u forma u wíinklil, baʼaxeʼ meyajnaj le tʼaan trópos u kʼáat u yaʼal le bix úuchik u yilaʼal u binoʼ.

c Ka máan kʼiineʼ Pabloeʼ yéeyaʼab xan «bey juntúul apóstol» utiaʼal u túuxtaʼal teʼ táanxel luʼumoʼoboʼ, chéen baʼaleʼ maʼ táakpaj ichil le 12 apóstoloʼoboʼ (Rom. 11:13; 1 Cor. 15:4-8). Le privilegio jeʼelaʼ chéen tsʼaʼab tiʼ le máaxoʼob máanoʼob tu paach Jesús le tiaʼan way yóokʼol kaabeʼ.