1-4. ¿Baʼaxten ku bin Pablo Jerusalén, yéetel baʼax wal kun úuchultiʼ kéen kʼuchkeʼ?

 PABLO yéetel Lucaseʼ maʼ fácil tiʼob u lukʼloʼob Miletoiʼ, le oʼolal jach yaachajaʼan u yóoloʼob. Tumen u yaabiltmoʼob u ancianoiloʼob Éfesoeʼ jach náakʼtiʼob úuchik u despedirkubaʼob. Letiʼobeʼ tiaʼanoʼob ichil le barcooʼ yéetel tu tséeloʼobeʼ tiaʼan tuláakal le baʼax kun kʼaʼabéettal utiaʼal le viajeoʼ. Táan xan u biskoʼob le taakʼin juntartaʼab utiaʼal u yáantaʼal le sukuʼunoʼob yanoʼob Judeaoʼ. Jach taak u kʼuchloʼob utiaʼal u kʼubkoʼob le taakʼin ku biskoʼoboʼ.

² U nookʼil le barcooʼ ku pʼuʼukik iikʼ, jujunpʼíitileʼ ku bin u náachtal teʼ puertooʼ. Pablo, Lucas yéetel le uláakʼ siete sukuʼunoʼob láakʼintikoʼoboʼ ku yilkoʼob jach triste u yich le sukuʼunoʼoboʼ, letiʼobeʼ ku beetkoʼob adiós tiʼ u amigoʼob tak ken saʼatkoʼob (Hech. 20:4, 14, 15).

³ Ich tres añoseʼ le apóstol Pablooʼ múul meyajnaj yéetel u ancianoiloʼob Éfeso. Chéen baʼaleʼ le espíritu santooʼ tu nuʼuktaj utiaʼal ka xiʼik Jerusalén. Letiʼeʼ u yojel yaan baʼax kun úuchultiʼ, tumen juntéenjeakeʼ tu yaʼalaj tiʼ le ancianoʼoboʼ: «Le espíritu santooʼ táan u beetik in bin Jerusalén, u jaajileʼ maʼ in wojel baʼaxoʼob kun úuchulten teʼeloʼ. Chéen baʼax in wojleʼ kajalkaajeʼ le espíritu santooʼ láalaj hora táan u tsʼáaik in wojéelt yaan in kʼaʼalal cárcel yéetel yaan u sen beetaʼal in muʼyaj» (Hech. 20:22, 23). Kex u yojel sajbeʼentsil u bin Jerusaléneʼ u yojel kʼaʼabéet u bin jeʼex u nuʼuktaʼaltiʼ tumen le espíritu santooʼ, tsʼoʼoleʼ tu puksiʼikʼal xan ku síijil u beetik. U yaabiltmaj u kuxtal, pero le baʼax maas importante u yilkoʼ letiʼe u beetik baʼax u kʼáat Jéeobaoʼ.

⁴ ¿Bey wa xan k-tuukul jeʼex letiʼoʼ? Toʼoneʼ unaj k-tuukul jeʼex Pabloeʼ tumen le ka t-kʼubaj k-kuxtal tiʼ Jéeobaoʼ t-aʼalajtiʼ yaan k-beetik le baʼax ku yaʼaliktoʼonoʼ maʼ le baʼax k-tsʼíiboltikoʼ. Jach jeʼel k-jóoʼsik u yutsil wa k-xakʼaltik u ejemplo Pabloeʼ.

5. Utiaʼal u kʼuchul Pablo yéetel le máaxoʼob láakʼintik tak Tirooʼ, ¿tuʼux sen máanoʼob?

⁵ Pablo yéetel le máaxoʼob láakʼintikoʼ binoʼob «juntaatsʼ tu kaajil Cos». Le iikʼ túulchʼintik le barcooʼ jach tu nuʼuk ku taal kaʼachi, le oʼolal  séebaʼan kʼuchkoʼob tu kaajil Cos. Teʼeloʼ tiʼ tu máansoʼob le áakʼaboʼ (Hech. 21:1). Ka sáaschaj tuláakʼ kʼiineʼ binoʼob Rodas, ka lukʼoʼobeʼ binoʼob tu kaajil Pátara. Pátaraeʼ tiaʼan tu noojolil Asia Menoreʼ, teʼeloʼ naʼakoʼob tiʼ junpʼéel nuxiʼ barcoeʼ ka binoʼob tak Tiro, junpʼéel kaaj yaan tu luʼumil Fenicia. Le táan u binoʼoboʼ máanoʼob tu tojil u islail Chipre, tu x-tsʼíik kʼaboʼob (Hech. 21:3). ¿Baʼaxten Lucaseʼ tu yaʼalaj máanoʼob tu tojil u islail Chipre?

6. 1) ¿Baʼaxten líikʼ u yóol Pablo le ka tu yilaj u islail Chipreoʼ? 2) ¿Bix k-uʼuyikba kéen tuukulnakoʼon tiʼ le bendiciónoʼob yéetel le bix u yáantkoʼon Jéeobaoʼ?

⁶ Maʼ xaaneʼ le ka máan tu tojil Chipreeʼ Pabloeʼ tu tuchʼubtaj le islaoʼ ka tu tsikbaltaj tiʼ le máaxoʼob láakʼintik le baʼaxoʼob sen úuchtiʼ teʼeloʼ. Nueve años paachileʼ le ka yáax bin kʼaʼaytaj Chipreeʼ tu yilaj Elimas, le j-meen tu tsʼáajuba tu contraeʼ. Teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ láakʼintaʼab tumen Bernabé yéetel Juan Marcos (Hech. 13:4-12). Le ka tu yilaj le isla yéetel ka tu kʼaʼajsaj le baʼaxoʼob úuchtiʼ teʼeloʼ maʼ xaaneʼ líikʼ u yóol yéetel tu tsʼáaj muukʼ tiʼ utiaʼal u aktáantik jeʼel baʼalak ka úuchkeʼ. Bejlaʼa xaneʼ jach jeʼel k-jóoʼsik u yutsil wa k-tuukul tiʼ le bendiciónoʼob tsʼoʼok u tsʼáaiktoʼon Diosoʼ yéetel bix tsʼoʼok u yáantkoʼon k-aktáant le problemasoʼ. Wa k-beetik beyoʼ yaan k-uʼuyikba jeʼex Davideʼ, letiʼeʼ tu  tsʼíibtaj: «Yaʼab baʼax ku muʼyajtik le máax beetik baʼax maʼaloboʼ, pero Jéeoba salvartik tiʼ tuláakal baʼax beetik u muʼyaj» (Sal. 34:19).

7. ¿Baʼax tu beetaj Pablo le ka kʼuch Tirooʼ?

⁷ Pabloeʼ jach uts tu tʼaan u yantal yéetel le máaxoʼob meyajtik Diosoʼ. Le oʼolal le ka kʼuch Tiro yéetel le máaxoʼob láakʼintikoʼ ‹máan u kaxtoʼob› le sukuʼunoʼoboʼ (Hech. 21:4). Como u yojloʼob yaan discípuloʼob Tiroeʼ máan u kaxtoʼob, hasta maʼ xaaneʼ pʼáatoʼob tu yotochoʼob. Teʼ kʼiinoʼob xanaʼ junpʼéel tiʼ le bendiciónoʼob k-kʼamik ikil k-antal ichil u kaajal Jéeobaoʼ es ke jeʼel tuʼuxak ka xiʼikoʼoneʼ yaan sukuʼunoʼob jeʼel u kʼamkoʼonoʼob tu yotochoʼobeʼ. Tuláakal le máaxoʼob yaabiltmil Dios yéetel tiaʼanoʼob ichil u jaajil religiónoʼ yaan u amigoʼob tiʼ tuláakal yóokʼol kaab.

8. ¿Bix unaj u naʼataʼal le baʼax ku yaʼalik Hechos 21:4?

⁸ Le ka tu tsʼíibtaj Lucas baʼax úuch ichil le siete días tiaʼanoʼob Tirooʼ, tu yaʼalaj junpʼéel baʼal chan jelaʼan u yuʼubaʼal, ku yaʼalik: «Chéen baʼaleʼ tsʼaʼab u yojéeltoʼob [le sukuʼunoʼob] tumen le espíritu santo baʼax kun úuchul tiʼ Pablo tu kaajil Jerusalénoʼ le oʼolal tu sen aʼaloʼobtiʼ maʼ u peʼechaʼtik le kaajoʼ» (Hech. 21:4). ¿Kʼexpaj wa baʼax u kʼáat Jéeoba ka u beet Pablo? ¿Táan wa kaʼach u nuʼuktik le sukuʼunoʼob yanoʼob Tiro utiaʼal ka u yaʼaloʼob tiʼ Pablo maʼ u bin Jerusalénoʼ? Maʼ beyiʼ. Le espíritu santooʼ tu yaʼaleʼ Pabloeʼ yaan u maltratartaʼal kéen xiʼik Jerusalén, baʼaleʼ maʼ tu yaʼalaj wa maʼ unaj u biniʼ. Le oʼolal le espíritu santooʼ chéen tu yáantaj le sukuʼunoʼob yanoʼob Tiro utiaʼal ka u naʼatoʼob kaʼacheʼ Pabloeʼ jach yaan u muʼyaj kéen xiʼik Jerusalén. Le sukuʼunoʼoboʼ jach tu preocupartubaʼob tu yoʼolal Pablo le oʼolal tu yaʼaloʼobtiʼ maʼ u bin. Pero Pabloeʼ u kʼáat u beet baʼax uts tu tʼaan Jéeoba. Le oʼolal tu chʼaʼtuklaj u seguer u viajar Jerusalén (Hech. 21:12).

9, 10. 1) Maʼ xaaneʼ, ¿baʼax kʼaʼaj tiʼ Pablo le ka tu yilaj preocupado le sukuʼunoʼoboʼ? 2) Teʼ kʼiinoʼobaʼ, ¿bix u tuukul le máakoʼoboʼ, pero baʼax tu yaʼalaj Jesús?

⁹ Pabloeʼ le ka tu yilaj preocupado le sukuʼunoʼoboʼ maʼ xaaneʼ tu kʼaʼajsaj bey úuchik tiʼ Jesúsoʼ. Le ka tu tsolaj Jesús tiʼ u discípuloʼob yaan u bin Jerusalén, yaan u beetaʼal u sen muʼyaj yéetel yaan u kíimsaʼaleʼ, Pedroeʼ tu yaʼalajtiʼ: «Yuumtsil, mix u máan ta tuukul leloʼ, le baʼax ka waʼalikoʼ junpuliʼ maʼ kun úuchultech». Chéen baʼaleʼ Jesúseʼ tu yaʼalajtiʼ: «¡Tselaba tin táan Satanás! Techeʼ chéen táan a kʼatkaba tin beel tumen maʼ ta tuukul jeʼex u tuukul Dioseʼ, baʼaxeʼ jeʼex u tuukul wíinikeʼ» (Mat. 16:21-23). Cristoeʼ kex jeʼel baʼalak ka úuchuktiʼeʼ u chʼaʼtukultmaj u tsʼoʼokbesik baʼax aʼalaʼantiʼ tumen u Taata. Leloʼ letiʼe baʼax xan u chʼaʼtukultmaj u beetik Pablooʼ. Jeʼex Pedroeʼ, le sukuʼunoʼob yanoʼob kaʼach Tirooʼ maʼ kʼaas u tuukuloʼobiʼ, pero maʼ kʼuchuk u naʼatoʼob kaʼach baʼax u kʼáat Dios ka u beet Pabloiʼ.

¹⁰ Teʼ kʼiinoʼobaʼ le máakoʼoboʼ ku kaxtikoʼob baʼaloʼob jach fáciltak u beetoʼob, le oʼolal ku binoʼob tiʼ junpʼéel religión maʼ tu kʼáataʼaltiʼob mix baʼal.  Chéen baʼaleʼ le tuukul beyoʼ maʼ maʼalobiʼ, tumen Jesúseʼ tu yaʼalaj tiʼ u discípuloʼob: «Wa yaan máax u kʼáat taal tin paacheʼ u pʼektuba yéetel u chʼaʼ u cheʼil u muʼyaj, ka taalak mantatsʼ tin paach» (Mat. 16:24). U jaajileʼ maʼ chéen chʼaʼabil u beetaʼal le baʼax tu yaʼalaj Cristooʼ, chéen baʼaleʼ letiʼe baʼax maas jeʼel u taasik utsiloʼ.

11. Le sukuʼunoʼob yanoʼob Tirooʼ, ¿bix tu yeʼesiloʼob u yaabiltmoʼob Pablo yéetel uts tu tʼaan u yáantkoʼob?

¹¹ Beoraaʼ tsʼoʼok u kʼuchul u yorail u chʼaʼjoʼoltik u viaje Pablo yéetel le máaxoʼob láakʼintikoʼ. Le sukuʼunoʼob yanoʼob Tirooʼ jach yaachaj u yóoloʼob le ka tu despedirtuba Pablooʼ, tumen u yaabiltmoʼob yéetel uts tu tʼaan u yáantkoʼob utiaʼal u tsʼoʼokbesik le meyaj kʼubéentaʼantiʼoʼ. Le xiiboʼob, le koʼoleloʼob yéetel le mejen paalaloʼoboʼ tu láakʼintoʼob Pablo tak tu jáal le jaʼoʼ, teʼeloʼ xolajoʼobeʼ ka múul orarnajoʼob, ka tsʼoʼokeʼ ka tu despedirtubaʼob. Pablo, Lucas yéetel u maasiloʼob ku binoʼob tu yéeteloʼoboʼ naʼakoʼob tiʼ junpʼéel barcoeʼ ka binoʼob Tolemaida, teʼeloʼ tiʼ pʼáatoʼob túulis kʼiin yéetel le sukuʼunoʼoboʼ (Hech. 21:5-7).

12, 13. 1) ¿Bix úuchik u tsʼáaik u yóol Felipe u meyajt Jéeoba? 2) ¿Baʼaxten Felipeeʼ maʼalob ejemplo utiaʼal le taatatsiloʼoboʼ?

¹² Lucaseʼ ku yaʼalikeʼ le ka sáaschaj tuláakʼ kʼiineʼ Pablo yéetel u maasiloʼoboʼ binoʼob Cesarea. a Le ka kʼuchoʼobeʼ ookoʼob «tu yotoch Felipe, le máax ku máan u tsikbalt u tʼaan Diosoʼ» (Hech. 21:8). ¡Letiʼobeʼ jach kiʼimakchaj wal u yóoloʼob ka tu yiloʼob Felipeeʼ! Veinte años paachileʼ tiʼ Felipeeʼ kʼubéentaʼab tumen le apóstoloʼob ka u tʼox janal tiʼ le múuchʼulil yaan Jerusalénoʼ. Tsʼoʼoleʼ letiʼeʼ úuch joʼopʼok u tsʼáaik u yóol kʼaʼaytaj. Kʼaʼajaktoʼoneʼ le ka kʼiʼitbesaʼab le discípuloʼoboʼ Felipeeʼ bin kʼaʼaytaj Samaria. Ka máan kʼiineʼ kʼaʼaytajnaj tiʼ juntúul etiopíail yéetel tu tsʼáaj u yokjaʼ (Hech. 6:2-6; 8:4-13, 26-38). ¡Felipeeʼ jach tu xupuba u meyajt Jéeoba!

¹³ Felipeeʼ tiʼ kajaʼan Cesareaeʼ, láayliʼ jach u tsʼaamaj u yóol kʼaʼaytajeʼ. Le oʼolal Lucaseʼ tu yaʼaleʼ «ku máan u tsikbalt u tʼaan Dios» yéetel «yaan kaʼach kantúul u hijaʼob ku profetizaroʼob». Leloʼ ku yeʼesikeʼ letiʼobeʼ kaanbalnajoʼob  tiʼ u taataʼob (Hech. 21:9). b Jeʼex k-ilkoʼ Felipeeʼ tu yáantaj u yatan yéetel u paalal utiaʼal ka u tsʼáa u yóol u meyajtoʼob Dios. Le taatatsiloʼoboʼ maʼalob ka u beetoʼob jeʼex Felipeeʼ, ka u yáant u paalaloʼob utiaʼal ka taakak u maas meyajtikoʼob Jéeoba.

14. ¿Baʼax utsil tu taasaj tiʼ le sukuʼunoʼob úuchik u kʼamkoʼob Pablo tu yotochoʼoboʼ, yéetel baʼax xan jeʼel u páajtal k-beetikeʼ?

¹⁴ Jeʼel tuʼuxak ka xiʼik Pabloeʼ ku kaxtik le sukuʼunoʼoboʼ yéetel ku máansik tiempo tu yéeteloʼob. Jach kiʼimakchaj wal u yóoloʼob úuchik u kʼamkoʼob tu yotochoʼob apóstol Pablo yéetel le máaxoʼob láakʼintikoʼ, tumen beyoʼ béeychaj u paklan líiʼsik u yóoloʼob (Rom. 1:11, 12). Toʼon xaneʼ kex óotsiloʼoneʼ jeʼel u páajtal k-kʼamik le superintendenteʼob tiʼ circuito t-otochoʼ. Wa k-beetkeʼ yaan k-kʼamik yaʼab utsiloʼob (Rom. 12:13).

15, 16. ¿Baʼax tu yaʼalaj profeta Ágabo, yéetel bix tu yuʼubiluba le sukuʼunoʼoboʼ?

¹⁵ Le tiaʼan Pablo tu yotoch Felipeoʼ kʼuch Ágaboiʼ, juntúul profeta jach ku respetartaʼal. Le máaxoʼob muchʼukbaloʼob teʼeloʼ u kʼaj óoloʼob Ágabo yéetel u yojloʼobeʼ letiʼ profetizart le nojoch wiʼijil yanchaj tu kʼiiniloʼob le emperador Claudiooʼ (Hech. 11:27, 28). Le oʼolal maʼ xaaneʼ joʼopʼ u tuklikoʼob: «¿Baʼax wal taal u beeteʼ? ¿Baʼax ta tʼaan taal u yaʼale?». Táan u jach ilkoʼob baʼax ken u beete. Ágaboeʼ náatsʼ yiknal Pabloeʼ ka tu luʼsaj «u kʼaxnakʼ». Tiʼ le kʼaxnakʼaʼ yaan kaʼach junpʼéel chan bolsa tuʼux jeʼel u páajtal u tsʼaʼabal taakʼin wa uláakʼ baʼaloʼobeʼ. Ágabo túuneʼ tu kʼaxaj u yookoʼob yéetel u kʼaboʼob yéetel le kʼaxnakʼoʼ, ka tu yaʼalaj: «Le espíritu santooʼ ku yaʼalik beyaʼ: ‹Le máax tiaʼalintik le kʼaxnakʼaʼ bey kun kʼaxbil tumen le judíoʼob tu kaajil Jerusalénoʼ, kéen tsʼoʼokkeʼ yaan u kʼubkoʼob tu kʼab le j-táanxel luʼumiloʼoboʼ›» (Hech. 21:11).

 ¹⁶ Le baʼax tu yaʼalaj Ágabooʼ tu yeʼeseʼ Pabloeʼ deporsi yaan u bin Jerusalén. Tu yeʼesaj xaneʼ tu culpa le judíoʼoboʼ yaan u kʼuʼubul «tu kʼab le j-táanxel luʼumiloʼoboʼ». Leloʼ tu beetaj u jach yaatal u yóol le sukuʼunoʼoboʼ. Lucaseʼ ku yaʼalik: «Ka tsʼoʼok túun k-uʼuyik lelaʼ toʼon yéetel le máaxoʼob yanoʼob teʼeloʼ joʼopʼ k-sen aʼalik tiʼ Pablo maʼ u bin Jerusalén. Letiʼ túuneʼ tu yaʼalaj: ‹¿Baʼaxten ka wokʼoleʼex yéetel ka beetkeʼex u yaatal u yóol in puksiʼikʼal? Ojéelteʼexeʼ teneʼ in prepararminba, maʼ chéen utiaʼal ka kʼaʼaxkeniʼ, baʼaxeʼ tak utiaʼal ka kíimsaʼaken tu kaajil Jerusalén tu yoʼolal u kʼaabaʼ Yuumtsil Jesús›» (Hech. 21:12, 13).

17, 18. ¿Bix tu yeʼesil Pablo yaan u beetik le baʼax tsʼoʼok u chʼaʼtuklikoʼ, yéetel baʼax tu yaʼalaj le sukuʼunoʼob ka tsʼoʼokoʼ?

¹⁷ Máans ta tuukul lelaʼ: tuláakal le sukuʼunoʼoboʼ, tak Lucas, táan u sen kʼáat óoltikoʼob tiʼ Pablo maʼ u bin Jerusalén. Pabloeʼ tu chʼaʼaj óotsilil tiʼob tumen tu yilaj jach preocupadoʼob yéetel jach ku yeʼeskoʼob yaabilaj tiʼ, le oʼolal tu yaʼalaj: «[Táan a] beetkeʼex u yaatal u yóol in puksiʼikʼal». Kex tu yilaj Pablo jach yaachajaʼan u yóoloʼobeʼ maʼ kʼexpaj u tuukuliʼ, jeʼex tu yaʼalil tiʼ le sukuʼunoʼob yanoʼob Tirooʼ, letiʼeʼ yaan u béeykuntik le baʼax u chʼaʼtukultmoʼ. Ka tsʼoʼokeʼ tu tsolajtiʼob baʼaxten unaj u bin Jerusalén. Jeʼex Jesúseʼ, Pabloeʼ kex u yojel baʼax kun beetbiltiʼeʼ, maʼ sajakchaj bin Jerusaléniʼ (Heb. 12:2). Maʼ táan u kaxtik ka kíimsaʼakiʼ, chéen baʼaleʼ wa ku yúuchleʼ utiaʼal letiʼeʼ junpʼéel nojoch privilegio u kíimil ikil u beetik baʼax ku yaʼalik Cristo.

¹⁸ Le sukuʼunoʼoboʼ tu respetartoʼob le baʼax ku tuklik Pablooʼ. Lucaseʼ ku yaʼalik: «Tumen maʼ tu yóotaj u beet le baʼax t-aʼalajtiʼoʼ toʼoneʼ t-aʼalajtiʼ: ‹Úuchuk baʼax u kʼáat Jéeoba›» (Hech. 21:14). Ka tsʼoʼok u chʼenxikintikoʼob baʼax tu yaʼalaj Pabloeʼ tu naʼatoʼob kʼaʼabéet u beetik baʼax uts tu tʼaan Jéeoba, le oʼolal kex yaachajaʼan u yóoloʼobeʼ xuʼul u sen aʼalikoʼobtiʼ maʼ u bin Jerusalén. Pabloeʼ u yojleʼ tu xuul le viaje ken u beetoʼ yaan u kíimsaʼal, chéen baʼaleʼ maas fácil ken u aktáantil wa ka apoyartaʼak tumen le máaxoʼob yaabiltmiloʼ.

19. ¿Baʼax k-kanik tiʼ le baʼax úuch tiʼ Pablooʼ?

¹⁹ Le baʼax úuchaʼ ku kaʼansiktoʼoneʼ mix juntéen unaj k-desanimartik le máaxoʼob taak u maas xupkubaʼob u meyajtoʼob Diosoʼ. Yaan kʼiineʼ yaan u kʼaʼabéettal u beetkoʼob yaʼab sacrificioʼob yéetel tak u tsʼáaik u kuxtaloʼob tu chiʼ kíimil. Yaan taatatsiloʼobeʼ ku kʼaʼabéettal u bin u paalaloʼob áantaj tiʼ náanach lugaroʼob, kex yaj tu yóoloʼob u náachtaloʼobeʼ maʼatech u desanimarkoʼob. Koʼoneʼex tʼaan tiʼ Phyllis, juntúul kiik kajaʼan Inglaterra. ¿Bix tu yuʼubiluba le ka tu chʼaʼtuklaj u hija u beetik u misionerail tu luʼumil África? Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Leloʼ tu beetaj in jach tristetal tumen in wojel náach tuʼux kun bin, chéen baʼaleʼ jach kiʼimakchaj in wóol yoʼolal le baʼax tu chʼaʼtukloʼ. Yaʼab u téenel orarnajen tiʼ Jéeoba. Tin wilaj maʼ in desanimartik tumen teen kaʼansmiltiʼ unaj u tsʼáaik táanil ichil u kuxtal u meyajtik Jéeoba. Tsʼoʼok 30 años joʼopʼok u yáantaj táanxel luʼumil yéetel sáamsamal kin tsʼáaik gracias tiʼ Jéeoba tumen láayliʼ chúukaʼan u yóoleʼ». ¿Máasaʼ jach maʼalob ka k-apoyart le sukuʼunoʼob jach chúukaʼan u yóol u meyajtoʼob Jéeobaoʼ?

20, 21. 1) ¿Baʼax eʼesik Pabloeʼ ku tsʼíiboltik u yantal yéetel le sukuʼunoʼoboʼ? 2) ¿Baʼaxten uts tu tʼaan u máansik tiempo tu yéeteloʼob?

²⁰ Ka tsʼoʼok u beetkoʼob jujunpʼéel baʼaloʼob kʼaʼabéeteʼ Pablo yéetel le máaxoʼob láakʼintoʼ tu chʼaʼjoʼoltoʼob le viajeoʼ. Le táan u binoʼob Jerusalénoʼ jeʼel tuʼuxak kaajil ka kʼuchkoʼobeʼ ku kaxtikoʼob le sukuʼunoʼoboʼ tumen ku tsʼíiboltik u yilkoʼob. Le ka kʼuchoʼob Tiroeʼ tu kaxtoʼob le sukuʼunoʼoboʼ yéetel pʼáatoʼob junpʼéel semana tu yéeteloʼob utiaʼal u líiʼskoʼob u yóoloʼob. Tu kaajil Tolemaidaeʼ máan u yiloʼob le sukuʼunoʼoboʼ yéetel pʼáatoʼob junpʼéel kʼiin tu yéeteloʼob. Tu kaajil Cesareaeʼ yaʼab kʼiinoʼob pʼáatoʼob tu yotoch Felipe. Ka tsʼoʼokeʼ jujuntúul tiʼ le sukuʼunoʼob yanoʼob Cesareaoʼ utiaʼal u yeʼeskoʼob u yaabiltmoʼob Pabloeʼ tu láakʼintoʼob tak Jerusalén. Le ka kʼuchoʼobeʼ kʼaʼamoʼob tumen Mnasón, juntúul tiʼ le máaxoʼob tu yáax beetuba discípuloiloʼ. Lucaseʼ ku yaʼalik: «Le ka kʼuchoʼon Jerusaléneʼ kʼaʼamoʼon yéetel kiʼimak óolal tumen le sukuʼunoʼoboʼ» (Hech. 21:17).

²¹ Jeʼex k-ilkoʼ Pabloeʼ jach uts tu tʼaan u máansik tiempo yéetel le sukuʼunoʼoboʼ tumen jach ku líiʼsaʼal u yóol. Toʼon xaneʼ bey k-uʼuyikbaoʼ. Tuláakal leloʼ tu tsʼáaj u muukʼil tiʼ utiaʼal u aktáantik le baʼax kun beetbiltiʼ tumen le kʼasaʼan máakoʼoboʼ.