1-3. ¿Baʼax tsʼaʼab u yil Pedro, yéetel baʼaxten kʼaʼabéet k-naʼatik baʼax u kʼáat u yaʼale?

 TEʼ AÑO 36 tsʼ.t.J., Pedroeʼ u kʼubéentmuba kaʼach tiʼ junpʼéel naj yaan jáal jaʼ tu kaajil Jope. Kex choko kʼiineʼ naʼakaʼan orar tu techoil le najoʼ. Úuchik u pʼáatal teʼ najoʼ tu yeʼeseʼ maʼ u pʼekmaj le j-táanxel luʼumiloʼoboʼ tumen le tuʼux pʼaatloʼ u yotoch Simón, juntúul máak ku meyajtik kʼéewel. Teʼ kʼiinoʼoboʼ maʼ tuláakal le judíoʼob jeʼel u yóotkoʼob pʼáatal tu yotoch juntúul máak beyoʼ tumen jach jelaʼan u yilkoʼob le meyaj ku beetkoʼ. a Chéen baʼaleʼ teʼ kʼiinoʼ Pedroeʼ yaan u kanikeʼ Jéeobaeʼ mix máak jelaʼan u paktik.

² Le táan kaʼach u orar Pedrooʼ yaan baʼax tsʼaʼab u yile, le baʼax tu yiloʼ jeʼel u péeksik u yóol tuláakal le judíoʼoboʼ. Letiʼeʼ tu yileʼ teʼ kaʼanoʼ táan u yéemel junpʼéel baʼal bey nuxiʼ nookʼeʼ, yóokʼol le nookʼoʼ yaan u clasesil baʼalcheʼob maʼ limpioʼob tu táan Diosiʼ. Tsʼoʼoleʼ aʼalaʼab tiʼ Pedro ka u kíims juntúul tiʼ le baʼalcheʼobaʼ yéetel ka u jaante. Pero letiʼeʼ tu yaʼalaj: «Maʼ ken in beete, tumen mix juntéen in jaant baʼaloʼob maʼ limpioʼob tu táan Diosiʼ yéetel maʼ in jaant baʼaloʼob maʼ uts u jaantaʼaliʼ». Chéen baʼaleʼ kex tu yaʼalaj leloʼ óoxtéen aʼalaʼabtiʼ: «Xuʼuluk a waʼalik maʼ limpio yanil le baʼaloʼob tsʼoʼok u limpiokíintaʼal tumen Diosoʼ» (Hech. 10:14-16). Le baʼax úuchoʼ jach tu péeksaj u yóol Pedro, pero maʼ xáanchaj ka tu naʼataj baʼaxten aʼalaʼabtiʼ leloʼ.

³ ¿Baʼaxten kʼaʼabéet k-naʼatik baʼax u kʼáat u yaʼal le baʼax tsʼaʼab u yil Pedrooʼ? Tumen le baʼax u kʼáat u yaʼaloʼ ku yeʼesiktoʼon bix u yilik Jéeoba tuláakal máak. Tsʼoʼoleʼ utiaʼal k-kaʼansik tuláakal máakeʼ kʼaʼabéet k-ilkoʼob jeʼex u yilaʼaloʼob tumen Jéeobaeʼ. Pero utiaʼal ka páajchajak k-naʼatikeʼ táanil kʼaʼabéet k-ilik le uláakʼ baʼaxoʼob úuchoʼoboʼ.

4, 5. ¿Máax kaʼach Cornelio, yéetel baʼax úuch le táan u oraroʼ?

⁴ Pedroeʼ yaan junpʼéel baʼal maʼ u yojel kaʼachi: junpʼéel kʼiin anteseʼ, juntúul máak ku kʼaabaʼtik Cornelioeʼ tsʼaʼab u yil xan junpʼéel baʼal tumen Dios. Lelaʼ úuch Cesarea, junpʼéel kaaj yaan kex 50 kilómetros tu xamanil Jope.  Cornelioeʼ juntúul tiʼ u nojchil u soldadoiloʼob Roma yéetel «jach u kʼubmaj u yóol u adorart Dios junmúuchʼ yéetel le máaxoʼob yanoʼob tu yotochoʼ». b Letiʼeʼ maʼ juntúul prosélitoiʼ, baʼaxeʼ juntúul j-táanxel luʼumil maʼ circuncidartaʼaniʼ. Chéen baʼaleʼ jach tu yeʼesaj u yutsil tiʼ le judíoʼob óotsiloʼoboʼ tumen tu yáantoʼob yéetel le baʼaxoʼob kʼaʼabéettiʼoboʼ. Cornelioeʼ «mantatsʼ ku kʼáat óolal tiʼ Dios» kaʼachi (Hech. 10:2).

⁵ Kex bey láas 3 de la tardeeʼ Cornelioeʼ táan kaʼach u orar. Teʼ súutukoʼ yaan baʼax tsʼaʼab u yile. Tu yilaj juntúul ángel tu yaʼalajtiʼ: «A oraciónoʼobeʼ tsʼoʼok u yuʼubaʼaloʼob tumen Dios yéetel tsʼoʼok u yilik bix a wáantik le óotsiloʼoboʼ» (Hech. 10:4). Le ángeloʼ tu yaʼalajtiʼ ka xiʼik u tʼan Pedro, Cornelio túuneʼ tu séebaʼanil tu yaʼalaj ka xiʼik tʼanbil apóstol Pedro. Letiʼeʼ juntúul j-táanxel luʼumil maʼ circuncidartaʼaniʼ kex beyoʼ nukaʼaj jeʼekʼabtbil junpʼéel joonaj utiaʼal u kaanbal tiʼ Dios yéetel utiaʼal u salvarkuba.

6, 7. 1) Tsikbalt junpʼéel baʼax eʼesik de ke Dioseʼ ku núukik u oración le máaxoʼob jach taak u kaanbaloʼob tiʼ le Bibliaoʼ. 2) ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon le experienciaʼoboʼ?

⁶ ¿Ku núukik wa Dios u oración le máaxoʼob taak u kaanbaloʼob tiʼ le Bibliaoʼ? Ku núukik, bey u yeʼesik le baʼax úuch tiʼ juntúul koʼolel kajaʼan Albaniaoʼ. Juntéenjeakeʼ juntúul kiikeʼ tu tsʼáaj tiʼ le koʼolel le revista La Atalaya, ku tʼaan tiʼ bix jeʼel u líiʼsaʼal le paalaloʼoboʼ. c Le koʼolel túunoʼ tu yaʼalaj tiʼ le kiikoʼ: «Maʼ ten a creerte, pero jach táan kaʼach in orar tiʼ Dios utiaʼal u yáantken in líiʼs in hijaʼoboʼ. ¡Letiʼ túuxtech tumen jach letiʼe baʼax kʼaʼabéettenaʼ!». Le koʼolel yéetel u hijaʼoboʼ káaj u tsʼaʼabal xook tiʼob yéetel le Bibliaoʼ. Ka máan kʼiineʼ káaj xan u xook u yíicham.

⁷ ¿Chéen wa casualidad le baʼax úuchoʼ? ¡Maʼatech! Tumen tiʼ tuláakal yóokʼol kaabeʼ mantatsʼ yaan experienciaʼob jeʼex leloʼ. ¿Baʼax túun ku kaʼansiktoʼon? Yáaxeʼ Jéeobaeʼ ku núukik u oración le máaxoʼob jach taak u kaanbaloʼob tiʼ le  Bibliaoʼ (1 Rey. 8:41-43; Sal. 65:2). U kaʼapʼéeleʼ táan k-áantaʼal tumen le ángeloʼob teʼ kʼaʼaytajoʼ (Apo. 14:6, 7).

8, 9. ¿Baʼax aʼalaʼab tiʼ Pedro tumen Jéeoba, yéetel baʼax tu beetaj?

⁸ Le tiaʼan kaʼach Pedro yóokʼol u techoil le najoʼ «jach péekna[jaʼan] u yóol» tumen táan kaʼach u tuklik baʼax u kʼáat u yaʼal le baʼax tsʼaʼab u yiloʼ. Teʼ súutukoʼ kʼuch le máaxoʼob túuxtaʼaboʼob tumen Corneliooʼ (Hech. 10:17). Kʼaʼajaktoʼoneʼ Pedroeʼ óoxtéen tu yaʼalaj maʼ ken u jaant le baʼalcheʼob maʼ limpio yaniloʼob tu táan Diosoʼ. ¿Yaan wa túun u yóotik bin yéetel le máakoʼoboʼ? ¿Yaan wa túun u yokol tu yotoch juntúul máak maʼ judíoiʼ? Yéetel u espíritu santoeʼ Dioseʼ tu yaʼalaj tiʼ Pedro baʼax u kʼáat ka u beete, tu yaʼalajtiʼ: «Táan a kaxtaʼal tumen óoxtúul máakoʼob. Líiʼkech ka xiʼikech tu yéeteloʼob, maʼ a sen tuklik tumen teen túuxtoʼob» (Hech. 10:19, 20). Le baʼax tsʼoʼok u tsʼaʼabal u yil Pedrooʼ le áant utiaʼal u chaʼik u nuʼuktaʼal tumen le espíritu santooʼ.

⁹ Ka tu yojéeltaj Pedro, Dios nuʼukt Cornelio utiaʼal ka u túuxt le máakoʼob tu yiknaloʼ, letiʼeʼ «tu yaʼalajtiʼob ka ookkoʼob» teʼ najoʼ ka «tu kʼamoʼob bey u yuʼulaboʼobeʼ» (Hech. 10:23a). Pedroeʼ tsʼoʼok kaʼach u káajal u kʼexik u tuukul utiaʼal u beetik le baʼax u kʼáat Diosoʼ.

10. ¿Bix u nuʼuktik u kaajal Jéeoba teʼ kʼiinoʼobaʼ, yéetel baʼax maʼalob ka k-tukle?

¹⁰ Teʼ kʼiinoʼobaʼ Jéeobaeʼ jujunpʼíitil u yáantik u kaajal utiaʼal u maas naʼatik uláakʼ baʼaloʼob (Pro. 4:18). Yéetel u espíritu santoeʼ ku nuʼuktik «le esclavo chúukaʼan u yóol yéetel yaan u naʼat[oʼ]» (Mat. 24:45). Le oʼolal yaan horaeʼ ku jel tsoʼololtoʼon baʼax u kʼáat u yaʼal jujunpʼéel tekstoʼob wa ku kʼeʼexel bix u beetaʼal jujunpʼéel baʼaxoʼob ichil u kaajal. Le oʼolaleʼ maʼalob ka k-tukle: «¿Baʼax kin beetik kéen beetaʼak le kʼeexoʼobaʼ? ¿Kin beetik wa yéetel kiʼimak óolal le baʼax ku nuʼuktik le espíritu santooʼ?».

11, 12. ¿Baʼax tu beetaj Pedro le ka kʼuch Cesareaoʼ, yéetel baʼax kʼuch u naʼate?

¹¹ Ka sáaschaj tuláakʼ kʼiineʼ Pedroeʼ bin Cesarea yéetel «seis» u túulal sukuʼunoʼob judíoʼob ku taaloʼob tiʼ u kaajil Jope, bin xan le óoxtúul máakoʼob túuxtaʼaboʼob tumen Corneliooʼ (Hech. 11:12). Cornelioeʼ táan kaʼach u páaʼtik Pedro, le oʼolal tu muchʼkíintaj tu yotoch «u láakʼtsiloʼob bey xan le máaxoʼob jach ku biskubaʼob tu yéeteloʼ» (Hech. 10:24). Le ka kʼuch Cesareaeʼ Pedroeʼ tu beetaj junpʼéel baʼal mix juntéen tu tuklaj wa yaan kaʼach u beetik: ook tu yotoch juntúul máak maʼ judíoiʼ. Le oʼolaleʼ tu yaʼalaj tiʼ le máakoʼoboʼ: «Teʼexeʼ jach a wojleʼexeʼ juntúul judíoeʼ maʼ uts ka u muchʼuba wa ka u natsʼuba yiknal juntúul máak yaanal u razaiʼ. Chéen baʼaleʼ Dioseʼ tsʼoʼok u yeʼesikteneʼ tiʼ mix juntúul máak unaj in waʼalik maʼ limpio yanil tu táan Diosiʼ» (Hech. 10:28). Pedroeʼ tu naʼateʼ le baʼax tsʼaʼab u yiloʼ u kʼáat u yaʼal kaʼapʼéel baʼal: yáaxeʼ maʼ unaj u yaʼalik wa maʼ limpio junpʼéel jaanliʼ, yéetel le u kaʼapʼéeloʼ maʼ unaj u yaʼalik tiʼ mix juntúul máak wa maʼ limpio yanil tu táan Diosiʼ.

 ¹² Le máaxoʼob muchʼukbaloʼob kaʼach tu yotoch Corneliooʼ jach taak u yuʼubikoʼob baʼax kun aʼalbiltiʼob. Le oʼolal Cornelioeʼ tu yaʼalaj tiʼ Pedro: «Tuláakloʼon way yanoʼon tu táan Dioseʼ, utiaʼal ka k-uʼuy tuláakal le baʼaxoʼob tu yaʼalajtech Jéeoba ka a waʼaltoʼonoʼ» (Hech. 10:33). Wa techeʼ, ¿bix jeʼel a wuʼuyikaba kaʼacheʼ? Pedroeʼ tu yaʼalaj tiʼ le máakoʼoboʼ: «Beoraaʼ tsʼoʼok in kʼuchul in naʼateʼ Dioseʼ mix máak jelaʼan u paktik, baʼaxeʼ tiʼ tuláakal kaajeʼ ku kʼamik jeʼel máaxak ku beetik baʼax maʼalobeʼ yéetel jeʼel máaxak u chʼaʼamaj saajkilil tiʼeʼ» (Hech. 10:34, 35). Pedroeʼ tu naʼateʼ Jéeobaeʼ ku kʼamik tuláakal máak kex jeʼel máakalmáak u razaeʼ, u luʼumil, u color wa u idioma. Le oʼolaleʼ letiʼeʼ káaj u tsikbaltik tiʼ le máakoʼob le baʼaxoʼob tu beetaj Jesúsoʼ, bix úuchik u kíimsaʼal yéetel bix úuchik u kaʼa kuxkíintaʼal.

13, 14. 1) ¿Baʼaxten especial úuchik u kʼaʼamal Cornelio yéetel uláakʼ j-táanxel luʼumiloʼob tumen Dios teʼ año 36? 2) ¿Baʼaxten maʼ unaj k-juzgartik mix máakiʼ?

¹³ Teʼ súutukoʼ úuch junpʼéel baʼal mix juntéen ilaʼak, le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Le maʼ tsʼoʼokok u tʼaan Pedrooʼ le espíritu santooʼ taal yóokʼol [...] le máakoʼob maʼ judíoʼob[oʼ]» (Hech. 10:44, 45). Le baʼax úuchoʼ jach especial tumen chéen letiʼe juntéen ku yaʼalik le Biblia tsʼaʼab espíritu santo tiʼ le máakoʼob antes tiʼ u yokjaʼoboʼ. Ka tu yilaj Pedro tsʼoʼok u kʼaʼamal le máakoʼob tumen Diosoʼ «tu yaʼalaj ka tsʼaʼabak u yokjaʼob» (Hech. 10:48). Le baʼax úuch teʼ año 36, tu yeʼesaj tsʼokaʼaniliʼ u xuʼulul u kʼaʼamal chéen le judíoʼob tumen Jéeoba bey u kaajaleʼ (Dan. 9:24-27). Bey úuchik u meyaj tiʼ Pedro le u tsʼook tiʼ le óoxpʼéel u llaveil le Reinooʼ (Mat. 16:19). Leloʼ tu tsʼáaj u páajtalil tiʼ le j-táanxel luʼumiloʼob maʼ circuncidartaʼanoʼob utiaʼal u gobernaroʼob yéetel Jesús teʼ kaʼanoʼ.

¹⁴ Toʼon k-kʼaʼaytik u Reino Dios teʼ kʼiinoʼobaʼ k-ojel letiʼeʼ «mix máak jelaʼan u paktik» (Rom. 2:11). Jéeobaeʼ «u kʼáat ka u salvartuba tuláakal u jejeláasil máakoʼob» (1 Tim. 2:4). Le oʼolaleʼ mix juntéen unaj k-juzgartik mix máak. Baʼaxeʼ kʼaʼabéet k-ilik k-kaʼansiktiʼob tubeel baʼax ken u beet u Reino Dios. Unaj k-kaʼansik tiʼ tuláakal máak kex jeʼel máakalmáak u raza, u luʼumil, u color wa u religión.

15, 16. ¿Baʼaxten jujuntúul judíoʼobeʼ tu yaʼaloʼob tiʼ Pedro maʼ maʼalob le baʼax tu beetoʼ, yéetel baʼax tu núukajtiʼob?

¹⁵ Maʼ xaaneʼ Pedroeʼ taak kaʼach u tsʼáaik ojéeltbil de ke tak le máakoʼob maʼ judíoʼoboʼ tsʼoʼok u kʼamkoʼob Dios, le oʼolal bin Jerusalén. Pero tsʼokaʼaniliʼ u yojéeltaʼal le baʼax úuchoʼ. Le oʼolal le ka kʼucheʼ «le máaxoʼob ku yaʼalikoʼob kʼaʼabéet u circuncidarkuba máakoʼ káaj u yaʼalikoʼobtiʼ maʼ maʼalob baʼax tu beetiʼ». Letiʼobeʼ péeknajaʼan u yóoloʼobeʼ ka tu yaʼaloʼob tiʼ Pedro: «Techeʼ ookech tu yotoch máakoʼob maʼ circuncidartaʼanoʼobiʼ yéetel jaanech tu yéeteloʼob» (Hech. 11:1-3). Le máakoʼobaʼ maʼ táan kaʼach u yaʼalikoʼob wa maʼ tu páajtal u adorartaʼal Dios tumen le j-táanxel luʼumiloʼoboʼ. Baʼax táan kaʼach u yaʼalikoʼobeʼ kʼaʼabéet bin u circuncidarkubaʼob jeʼex u yalik le Ley utiaʼal u kʼaʼamal le adoración ku tsʼáaikoʼoboʼ. Leloʼ tu yeʼeseʼ jujuntúul judíoʼobeʼ chan difícil u kʼamkoʼob wa tsʼoʼok u xuʼulul u meyaj le Ley tsʼaʼabtiʼob tumen Moisésoʼ.

¹⁶ ¿Baʼax túun tu núukaj Pedro tiʼ le máakoʼoboʼ? Hechos 11:4-16, ku yaʼalikeʼ  Pedroeʼ tu yaʼalaj kanpʼéel pruebaʼob eʼesik Dios nuʼukte: 1) tu tsikbaltaj le baʼax tsʼaʼab u yiloʼ (versículo 4-10); 2) tu yaʼaleʼ letiʼe espíritu santo túuxtoʼ (versículo 11, 12); 3) tu yaʼaleʼ juntúul ángel aʼal tiʼ Cornelio ka túuxtaʼak chʼaʼabil (versículo 13, 14); yéetel 4) tu yaʼaleʼ tsʼaʼab espíritu santo tiʼ le j-táanxel luʼumiloʼoboʼ (versículo 15, 16). Ka tsʼoʼokeʼ maʼ tu kaxtoʼob baʼax u yaʼaloʼobiʼ, tumen Pedroeʼ tu yaʼalajtiʼob: «Wa Dios tsʼoʼok u tsʼáaiktiʼob le baʼax tu síiajtoʼon úuchik k-creertik Yuumtsil Jesucristoeʼ, ¿máaxen túun teen utiaʼal ka in kʼat u beel Dios?» (Hech. 11:17).

17, 18. 1) ¿Baʼax yanchaj u beetik le judíoʼob meyajtik Dios yoʼolal le baʼax tu yaʼalaj Pedrooʼ? 2) ¿Baʼaxten yaan horaeʼ maʼ chéen chʼaʼabil u múul meyaj le múuchʼuliloʼ, yéetel tiʼ baʼax kʼáatchiʼiloʼob unaj k-tuukul?

¹⁷ Yoʼolal le baʼax tu yaʼalaj Pedrooʼ le judíoʼob ku meyajtikoʼob Diosoʼ tu chʼaʼtukloʼob baʼax ken u beetoʼob. Unaj kaʼach u yeʼeskoʼob wa yaan u xuʼulul u pʼektikoʼob le j-táanxel luʼumiloʼoboʼ yéetel wa yaan u kʼamkoʼob ichil le múuchʼuliloʼ. Le ka tu yuʼubaj le apóstoloʼob yéetel le uláakʼ judíoʼob le baʼax aʼalaʼaboʼ, le Bibliaoʼ ku yaʼalik baʼax tu beetoʼob: «Xuʼul u tʼaanoʼob tu contra Pedro, ka tu alabartoʼob Dios táan u yaʼalikoʼob: ‹¡Jaaj bakáan, Dioseʼ tsʼoʼok u tsʼáaik u páajtalil tiʼ le máakoʼob maʼ judíoʼob utiaʼal ka u kʼex u tuukuloʼob yéetel utiaʼal ka yanaktiʼob le kuxtaloʼ!›» (Hech. 11:18). Le baʼax tu beetoʼobaʼ áantajnaj utiaʼal maʼ u jatskuba le múuchʼuliloʼ.

¹⁸ Teʼ kʼiinoʼobaʼ jach kʼaʼabéet k-kanáantik maʼ u jatskuba u kaajal Jéeoba. Pero u beetaʼal leloʼ u jaajileʼ maʼ chéen chʼaʼabiliʼ, tumen ichileʼ yaan máakoʼob ku taaloʼob «tiʼ tuláakal luʼumoʼob, tribuʼob, kaajoʼob» yéetel ku tʼankoʼob «jejeláas idiomaʼob» (Apo. 7:9). Le oʼolal yaan máakoʼob jejeláas u coloroʼob yéetel jejeláas baʼax suuk u beetkoʼob. Jach maʼalob ka tuukulnakoʼon tiʼ le kʼáatchiʼobaʼ: «¿Kin wilik wa maʼ in pʼektik mix máak kex jeʼel tuʼuxak u taaleʼ? ¿Kin kanáantik wa maʼ u kaʼantal in wich yoʼolal le luʼum tuʼux in taaloʼ, le baʼaxoʼob suuk u beetaʼaloʼ wa uláakʼ baʼaxoʼob beetik u jatskuba le máakoʼoboʼ?». Kʼaʼajaktoʼoneʼ  Pedroeʼ (Cefas) kʼeʼey tumen apóstol Pablo, tumen ka máan jujunpʼéel años okjaʼanak le yáax j-táanxel luʼumiloʼoboʼ káaj u tuukul jeʼex u maasil judíoʼoboʼ ka joʼopʼ u ‹náachtal tiʼ le j-táanxel luʼumiloʼoboʼ› (Gál. 2:11-14). Jeʼex túun k-ilkoʼ jach kʼaʼabéet k-kanáantikba utiaʼal maʼ k-pʼektik mix máak.

19. ¿Tiʼ máaxoʼob kʼaʼaytajnaj le discípuloʼob yanoʼob Antioquíaoʼ, yéetel bix úuchik u bendecirtaʼaloʼob tumen Jéeoba?

¹⁹ Le discípuloʼoboʼ, ¿káaj wa túun u kʼaʼaytajoʼob tiʼ le j-táanxel luʼumiloʼoboʼ? Jaaj, bey tu beetiloʼoboʼ. Koʼox ilik baʼax úuch tu kaajil Antioquía le yaan tu luʼumil Siriaoʼ. d Teʼ kaajaʼ yaan kaʼach yaʼab judíoʼobiʼ yéetel maʼalob u biskubaʼob yéetel le j-táanxel luʼumiloʼoboʼ. Le oʼolal maʼalob utiaʼal u yúuchul kʼaʼaytajiʼ. Teʼ lugaraʼ jujuntúul discípuloʼob judíoʼobeʼ káaj u kaʼanskoʼob u Reino Dios «tiʼ le máaxoʼob ku tʼankoʼob griegooʼ» (Hech. 11:20). Ichiloʼobeʼ táakaʼan le judíoʼoboʼ bey xan le j-táanxel luʼumiloʼob maʼ u circuncidarmubaʼoboʼ. Jéeobaeʼ tu bendecirtaj le meyaj tu beetoʼoboʼ, le oʼolal «yaʼabkach máakoʼob tu creertoʼob» le baʼax tu kaʼansoʼoboʼ yéetel tu beetubaʼob u discípuloʼob Jesús (Hech. 11:21).

20, 21. ¿Bix tu yeʼesil Bernabé kabal u yóol, yéetel bix jeʼel k-eʼesik xan kabal óolal teʼ kʼaʼaytajoʼ?

²⁰ Utiaʼal u seguer u kaʼansaʼal le máaxoʼob taak u kaanbaloʼob Antioquíaoʼ le sukuʼunoʼob yanoʼob Jerusalénoʼ tu túuxtoʼob Bernabéiʼ. Chéen baʼaleʼ como jach yaʼab máakoʼob taak u kaanbaloʼobeʼ Bernabéeʼ tu yilaj maʼ tu páajtal u beetik le meyaj chéen tu juunaloʼ. ¿Máax túun kun áantik? Saulo, tumen letiʼeʼ yéeyaʼan utiaʼal u kaʼansik le j-táanxel luʼumiloʼoboʼ (Hech. 9:15; Rom. 1:5). Bernabéeʼ tu yeʼesaj kabal óolal tumen maʼ tu tuklaj wa yaan u luʼsaʼal u meyajiʼ, baʼaxeʼ bin tu kaajil Tarso utiaʼal u kaxtik Saulo yéetel tu bisaj Antioquía utiaʼal u yáantaʼal. Teʼeloʼ tu máansoʼob junpʼéel túulis año táan u yáantkoʼob yéetel táan u líiʼskoʼob u yóol le sukuʼunoʼoboʼ (Hech. 11:22-26a).

²¹ Toʼon xaneʼ unaj k-eʼesik kabal óolal utiaʼal k-reconocertik kʼaʼabéettoʼon áantaj teʼ kʼaʼaytajoʼ. U jaajileʼ tuláakloʼon k-beetik baʼaloʼob jach maʼalobtak, pero yaan horaeʼ ku kʼaʼabéettal k-áantaʼal tumen yaan baʼaxoʼob ku difíciltal k-beetik. Por ejemploeʼ yaan sukuʼunoʼobeʼ jach chéen chʼaʼabil u kʼaʼaytajoʼob kex maʼ le jokʼaʼan u beetoʼobiʼ bey xan joonaj joonajil, pero istikyaj u yilkoʼob u beetkoʼob revisitaʼob wa u káajsikoʼob xookoʼob. Wa k-ilik yaan tiʼ baʼax jeʼel k-mejorareʼ maʼalob ka k-kʼáat áantaj. Tumen beyoʼ yaan u bintoʼon utsil yéetel yaan u maas kiʼimaktal k-óol teʼ kʼaʼaytajoʼ (1 Cor. 9:26).

22, 23. ¿Bix tu yeʼesil yaabilaj le sukuʼunoʼob kajaʼanoʼob Antioquíaoʼ, yéetel bix u yeʼesaʼal xan yaabilaj ichil u kaajal Jéeoba teʼ kʼiinoʼobaʼ?

²² Tu kaajil Antioquía «yáax aʼalaʼab cristianoʼob tiʼ le discípuloʼoboʼ, le kʼaabaʼ jeʼelaʼ Dios tsʼáatiʼob» (Hech. 11:26b). Jach maʼalob úuchik u yaʼalaʼaltiʼob  beyoʼ tumen le kʼaabaʼaʼ ku yeʼesik táan u tsʼáaik u yóoloʼob kuxtal jeʼex Cristoeʼ. Jujunpʼíitileʼ yaʼabchaj le j-táanxel luʼumiloʼob tu beetubaʼob cristianoʼoboʼ, chéen baʼaleʼ ¿yaabiltaʼaboʼob wa tumen le discípuloʼob judíoʼoboʼ? Yaabiltaʼaboʼob. Koʼox ilik baʼax úuch le ka yanchaj junpʼéel nojoch wiʼijil teʼ año 46 tsʼ.t.J. e Úuchjeakileʼ le nojoch wiʼijiloʼoboʼ jach ku afectartik le óotsiloʼoboʼ tumen maʼ tu páajtal u líiʼskoʼob janal utiaʼal u jaantikoʼob teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ mix u líiʼskoʼob taakʼin. Jach letiʼe baʼax ku aktáantik kaʼach le cristianoʼob judíoʼob yanoʼob Judeaoʼ. Le oʼolal le ka tu yojéeltoʼob le sukuʼunoʼob yanoʼob Antioquíaoʼ «tu chʼaʼtukloʼob u yáantkoʼob le sukuʼunoʼob kajaʼanoʼob Judeaoʼ». Le máaxoʼob áantajnajoʼoboʼ j-táanxel luʼumiloʼob yéetel judíoʼob (Hech. 11:29). ¡Jach túun tu yeʼesaj u yaabilajoʼob!

²³ Teʼ kʼiinoʼobaʼ ichil u kaajal Jéeoba xaneʼ kéen ojéeltaʼak úuch junpʼéel nojoch loobil tu afectartaj k-sukuʼunoʼobeʼ tu séebaʼanil ku kaxtaʼal bix u yáantaʼaloʼob. Le Comitéʼob tiʼ Sucursaloʼoboʼ ku yilkoʼob ka yanak Comitéʼob tiʼ Socorro utiaʼal u yilkoʼob bix jeʼel u yáantkoʼob le sukuʼunoʼob teʼ tuʼux máan junpʼéel ciclónoʼ, tuʼux tu tíituba le luʼumoʼ wa teʼ tuʼux yanchaj junpʼéel tsunamioʼ. Tuláakal le áantaj ku tsʼáaikoʼobaʼ ku yeʼesikeʼ jach tu jaajil u yaabiltmuba u kaajal Jéeoba (Juan 13:34, 35; 1 Juan 3:17).

24. ¿Bix jeʼel k-eʼesik k-naʼatik baʼax u kʼáat u yaʼal le baʼax tsʼaʼab u yil Pedrooʼ?

²⁴ Le máaxoʼob meyajtik Jéeoba teʼ kʼiinoʼobaʼ ku naʼatkoʼob kʼaʼabéet u beetkoʼob le baʼax u kʼáat u yaʼal le baʼax tsʼaʼab u yil Pedrooʼ. Toʼoneʼ táan k-adorartik juntúul Dios mix máak jelaʼan u paktik. Letiʼeʼ u kʼáat ka k-kaʼans tiʼ tuláakal máak baʼax ken u beet u Reino, kex jeʼel máakalmáak u razaeʼ, kex jeʼel tuʼuxak u taaleʼ yéetel kex óotsil wa kex ayikʼal. Beyoʼ maʼ xaaneʼ jeʼel u chʼaʼtuklikoʼob u meyajtikoʼob Jéeobaeʼ (Rom. 10:11-13).