1, 2. ¿Baʼaxten maʼ jaʼakʼ u yóol Pablo ka chʼaʼpachtaʼab Jerusaléniʼ?

 JACH junpʼíit maaseʼ tsʼoʼok kaʼach u kíimsaʼal Pabloeʼ chéen baʼaleʼ jach tu yorail ka toʼoki, kex beyoʼ kʼaʼal tu kaʼatéen cárcel. Seguro le baʼax úuch tiʼ Pablooʼ maʼ tu beetaj u jaʼakʼal u yóoliʼ tumen u yojliliʼ yaan ‹u kʼaʼalal cárcel yéetel yaan u sen beetaʼal u muʼyajeʼ› (Hech. 20:22, 23). U jaajileʼ maʼ u yojel baʼax kun sen úuchul tiʼiʼ chéen baʼax u yojleʼ yaan u seguer u muʼyaj yoʼolal u kʼaabaʼ Jesús (Hech. 9:16).

² Tsʼokaʼaniliʼ u yaʼalaʼaltiʼ tumen jujuntúul profetaʼobeʼ yaan ‹u kʼaʼaxal tumen le judíoʼoboʼ yéetel yaan u kʼuʼubul tu kʼab le j-táanxel luʼumiloʼoboʼ› (Hech. 21:4, 10, 11). Juntéeneʼ óolak kíimsaʼak tumen le judíoʼoboʼ yéetel óolak xan «xeʼexetʼaʼak» tumen le Sanedrínoʼ. Beoraaʼ Pabloeʼ kʼalaʼan tumen le soldadoʼob romanoʼoboʼ, táan u páaʼtik u juzgartaʼal yéetel táan u páaʼtik baʼax maas kun aʼalbil tu contra tumen le máaxoʼob pʼekmiloʼ (Hech. 21:31; 23:10). ¡Jach túun kʼaʼabéet u líiʼsaʼal u yóol Pablo!

3. ¿Bix u líiʼsik k-óol Jéeoba utiaʼal maʼ u xuʼulul k-kʼaʼaytaj?

³ Teʼ tu tsʼook kʼiinoʼobaʼ «tuláakal le máaxoʼob u kʼáatoʼob u tsʼáaʼob ichil u kuxtaloʼob baʼax tu kaʼansaj Cristo yéetel u adorartoʼob Dioseʼ yaan xan u chʼaʼpachtaʼaloʼob» (2 Tim. 3:12). Le oʼolaleʼ jeʼex Pabloeʼ toʼon xaneʼ jach kʼaʼabéet u líiʼsaʼal k-óol utiaʼal maʼ u xuʼulul k-kʼaʼaytaj. Le oʼolal jach k-tsʼáaik gracias tiʼ «le esclavo chúukaʼan u yóol yéetel yaan u naʼat» ikil u líiʼsik k-óol yéetel le reuniónoʼoboʼ bey xan yéetel u yáantaj le publicaciónoʼoboʼ (Mat. 24:45). Jéeobaeʼ ku yaʼaliktoʼoneʼ kex jeʼel baʼalak ka u yóot u beet le máakoʼob utiaʼal ka xuʼuluk k-kʼaʼaytajeʼ maʼ kun jóokʼloʼob yéetel baʼax ku tuklikoʼob (Isa. 54:17; Jer. 1:19). Koʼoneʼex seguertik tʼaan tiʼ apóstol Pablo. ¿Líiʼsaʼab wa u yóol utiaʼal u seguer u kʼaʼaytaj kex táan u chʼaʼpachtaʼal? Wa beyoʼ, ¿bix úuchik u líiʼsaʼal u yóol yéetel bix tu yuʼubiluba ka tsʼoʼoki?

4, 5. ¿Bix líiʼsaʼabik u yóol Pablo, yéetel baʼaxten áantaʼab jach teʼ súutuk maas kʼaʼabéettiʼoʼ?

⁴ Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ le kʼiin ka jáalkʼabtaʼab Pablo tu kʼab le Sanedrínoʼ tu áakʼabileʼ jach líiʼsaʼab u yóol. Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Teʼ áakʼab jeʼeloʼ  Yuumtsileʼ waʼalaj tu yiknaleʼ ka tu yaʼalajtiʼ: ‹¡Maʼ a sajaktal! Tumen jeʼex úuchik a tsolik tubeel way Jerusalén le baʼaloʼob yaan yil tin wéeteloʼ bey xan bíin a beet tu kaajil Romaoʼ›» (Hech. 23:11). Yéetel le tʼaanoʼobaʼ Jesúseʼ tu yaʼalaj tiʼ Pabloeʼ maʼ kʼuchuk u kʼiinil u kíimsaʼaliʼ yéetel yaan u yantaltiʼ u jatsʼuts privilegioil u bin kʼaʼaytaj Roma.

⁵ Pabloeʼ líiʼsaʼab u yóol jach teʼ súutuk kʼaʼabéettiʼoʼ tumen ka sáaschaj tuláakʼ kʼiineʼ maas tiʼ 40 u túulal judíoʼobeʼ «tu chʼaʼtukloʼob bix ken u kíimsiloʼob Pablo. Tu yaʼaloʼobeʼ wa ku janaloʼob bey xan wa ku yukʼuloʼob táanil tiʼ u kíimskoʼobeʼ ka lúubuk kʼaas tu yóokʼoloʼob». Úuchik u kʼáatkoʼob ka lúubuk kʼaas tu yokʼoloʼobeʼ tu yeʼeseʼ jach u chʼaʼtukultmoʼob u kíimskoʼob (Hech. 23:12-15). Le judíoʼoboʼ u kʼáat kaʼach u machoʼob utiaʼal u kaʼa biskoʼob tu táan le Sanedrínoʼ chéen utiaʼal u beetkoʼob bey taak u yojéeltikoʼob u maasil yoʼolal Pabloeʼ. Le sacerdoteʼob yéetel u ancianoiloʼob le kaajoʼ de acuerdoʼob yéetel le baʼax ku chʼaʼtuklik u beetik le judíoʼoboʼ. Chéen baʼaleʼ mientras táan u bisaʼal teʼ bej tu táan le Sanedrínoʼ le 40 judíoʼoboʼ tu yaʼaloʼob yaan u chʼúuktikoʼob u máan utiaʼal u kíimskoʼob.

6. ¿Bix tu yojéeltil Pablo táan u chʼúuktaʼal utiaʼal u kíimsaʼal, yéetel baʼax ku kaʼansik tiʼ le táankelmoʼob le baʼax tu beetaj u sobrino Pablooʼ?

⁶ Chéen baʼaleʼ u sobrino Pabloeʼ tu yojéeltaj le baʼax ku chʼaʼtuklik u beetik le judíoʼoboʼ ka bin u yaʼal tiʼ u tíooʼ. Pablo túuneʼ tu túuxtaj u yaʼal tiʼ le comandante Claudio Lisiasoʼ (Hech. 23:16-22). ¡Jach túun maʼ sajak le xiʼipalaʼ! Le táankelmoʼob maʼ sajak u tsʼáaʼob táanil ichil u kuxtaloʼob le Reino yéetel ku tsʼáaik u yóoloʼob maas meyaj ichil u kaajal Diosoʼ jach yaabiltaʼanoʼob tumen Jéeoba.

7, 8. ¿Baʼax tu beetaj le comandante Claudio Lisias utiaʼal maʼ u kíimsaʼal Pablooʼ?

⁷ Le comandante Claudio Lisiasoʼ ku nuʼuktik kaʼach 1,000 soldadoʼob. Le ka tu yojéeltaj le baʼax ku chʼaʼtuklaʼal u beetaʼal tiʼ Pablooʼ tu muchʼkíintaj 470 soldadoʼob. Yanoʼobeʼ xíimbalil u máanoʼob, yanoʼobeʼ yóoʼ tsíimin yéetel uláakʼoʼobeʼ u yojloʼob u usartoʼob lanza. Tiʼ le soldadoʼobaʼ aʼalaʼabtiʼob ka u bisoʼob Pablo tak Cesarea utiaʼal ka u kʼuboʼob tu kʼab le gobernador Félixoʼ. a Teʼeloʼ maʼ tun sen atacarbil tumen le judíoʼoboʼ, tumen u maas yaʼabil u kajnáaliloʼob le kaajoʼ láaj j-táanxel luʼumiloʼob. Tsʼoʼoleʼ teʼ kaajoʼ maas maʼ tu jáan pʼektaʼal máak yoʼolal u religión jeʼex u beetaʼal Jerusaléneʼ. Teʼ kaajaʼ maas jeʼel u kanáantaʼaleʼ tumen tiʼ yaan u baseil u soldadoiloʼob Roma kanáantik tuláakal u luʼumil Judeaoʼ.

⁸ Jeʼex u yaʼalik u ley le romanoʼoboʼ, Lisiaseʼ tu túuxtaj junpʼéel carta tiʼ Félix utiaʼal u tsoliktiʼ le baʼax úuchoʼ. Teʼ cartaoʼ tu yaʼaleʼ tu salvartaj Pablo tumen tu yojéelteʼ romano yéetel ‹jach taak u kíimsaʼal› kaʼach tumen le judíoʼoboʼ. Tsʼoʼoleʼ tu yaʼaleʼ maʼ tu yilaj «wa yaan baʼax kʼaas u beetmaj ku náajmatik ka kíimsaʼak wa ka kʼaʼalak cárceliʼ», le oʼolal tu chʼaʼtuklaj u túuxtik Cesarea utiaʼal maʼ u kíimsaʼal tumen le judíoʼoboʼ yéetel ka juzgartaʼak kéen tsʼoʼokok u yuʼubaʼal baʼax ken u yaʼale (Hech. 23:25-30).

9. 1) ¿Baʼaxten k-aʼalik maʼ respetartaʼab le derecho yaan tiʼ Pablooʼ? 2) ¿Tiʼ baʼax súutukiloʼob jeʼel u páajtal k-defendertikba yéetel le derecho yaantoʼonoʼ?

 ⁹ ¿Jach wa jaaj tuláakal le baʼax tu yaʼalaj Lisias teʼ cartaoʼ? Maʼatech. Letiʼeʼ chéen u kʼáat kaʼach lúubul utsil tiʼ u maasil. ¿Baʼaxten k-aʼalik beyoʼ? Yáaxeʼ tumen tu yaʼaleʼ tu tokaj Pablo tu kʼab le judíoʼob ka tu yojéeltaj juntúul romanooʼ. Tsʼoʼoleʼ maʼ tu yaʼalaj wa letiʼ aʼal ‹ka kʼaʼaxak Pablo yéetel kaʼapʼéel cadenaiʼ› mix wa letiʼ aʼal ‹ka jaʼajatsʼaʼak utiaʼal u kʼáataʼal u chiʼiʼ› (Hech. 21:30-34; 22:24-29). Jeʼex k-ilkoʼ le comandante Lisiasoʼ maʼ tu respetartaj u derecho Pablo jeʼex unaj u beetaʼal tiʼ juntúul romanooʼ. Teʼ kʼiinoʼobaʼ tiʼ Satanáseʼ ku meyaj xan le máakoʼob jach u kʼubmaj u yóoloʼob tiʼ u religiónoʼob utiaʼal u chʼaʼpachtikoʼob u testigoʼob Jéeobaoʼ, leloʼ yaan kʼiineʼ tsʼoʼok u beetik u prohibirtaʼal le bix k-adorartik Diosoʼ. Chéen baʼaleʼ jeʼex tu beetil Pablooʼ toʼon xaneʼ yaʼab u téenel tsʼoʼok u meyajtoʼon le leyoʼob u tsʼaamaj le autoridadoʼob utiaʼal k-defendertik le derecho yaantoʼon utiaʼal k-adorartik Diosoʼ.

10. ¿Baʼax aʼalaʼab tu contra Pablo?

¹⁰ Ka kʼuchoʼob Cesareaeʼ Pabloeʼ bisaʼab «utiaʼal kanáantbil tu palacio le rey Herodesoʼ», teʼeloʼ tiʼ ken u páaʼtoʼob u kʼuchul le máaxoʼob takik u pooloʼ (Hech. 23:35). Ka máan cinco díaseʼ kʼuch Ananías le u maas nojchil le sacerdoteʼoboʼ, junjaats ancianoʼob bey xan Tértulo «juntúul abogado» wa le máax ku tʼaan tu contra Pablooʼ. Le máakaʼ káaj u alabartik Félix yoʼolal bin le baʼaloʼob maʼalobtak tsʼoʼok u beetik tu yoʼolal le kaajoʼ, chéen baʼaleʼ leloʼ tu beetaj chéen utiaʼal u lúubul utsil tiʼ. b Le ka tsʼoʼokeʼ tʼaanaj tu yoʼolal Pablo, tu yaʼalaj: «Le máakaʼ chéen kaxan baʼateʼel ku beetik, tsʼoʼoleʼ táan u pʼuʼujsik tuláakal le judíoʼoboʼ yéetel tuláakal tuʼux táan u beetik u líikʼloʼob tu contra le gobiernooʼ. Letiʼ xan u poolil u secta le nazarenoʼoboʼ. Tsʼoʼoleʼ tu yóotaj u kʼaskúunt le templooʼ, le oʼolal xan t-machaj». Le u maasil judíoʼoboʼ «joʼopʼ xan u tʼaanoʼob tu contra Pablo táan u yaʼalikoʼob jach jaaj le baʼaloʼobaʼ» (Hech. 24:5, 6, 9). Teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ jach kʼaas u yaʼalaʼal kaʼach táan u tsʼáaikuba máak tu contra le gobiernooʼ, letiʼ u poolil junpʼéel secta wa táan u kʼaskúuntik le templooʼ. Le u yaʼalaʼal junpʼéel baʼal bey tu yoʼolal juntúul máakoʼ hasta jeʼel u beetik u kíimsaʼaleʼ.

11, 12. ¿Bix tu defendertiluba Pablo tiʼ le baʼaxoʼob ku yaʼalaʼal tu contraoʼ?

¹¹ Ka tsʼoʼokeʼ chaʼab u tʼaan Pablo, letiʼeʼ tu yaʼalaj: «Jach kiʼimak in wóol ikil u béeytal in tʼaan ta táan utiaʼal in defenderkinba». Letiʼeʼ tu yaʼalaj maʼ jaaj le baʼax ku yaʼalaʼal tu contraoʼ, maʼ u kʼaskúunt le templooʼ mix u tsʼaamuba tu contra le gobiernooʼ. Tu yaʼalaj xan tiʼobeʼ tsʼoʼok «u máan yaʼab años» lukʼuk Jerusalén,  chéen baʼaleʼ suunaj ‹u taas taakʼin utiaʼal u yáantik u yéet luʼumiloʼob›. Tsʼoʼoleʼ tu tsolajtiʼobeʼ le ka ook teʼ templooʼ ‹limpio yanil jeʼex u kʼáatik le Leyoʼ› yéetel mantatsʼ ku xakʼaltik u tuukul utiaʼal u yilik «wa maʼalob [u] conciencia tu táan Dios bey xan tu táan le máakoʼoboʼ» (Hech. 24:10-13, 16-18).

¹² Chéen baʼaleʼ tu yaʼalajtiʼobeʼ junpʼéel baʼax jaajeʼ es ke letiʼeʼ ku meyajtik u Dios u yúuchben láakʼtsiloʼob jeʼex u kaʼansik «le bej ku yaʼalikoʼob sectaoʼ». Tu yaʼalaj xan tiʼobeʼ ku «creertik tuláakal le baʼaxoʼob ku yaʼalik le Leyoʼ bey xan le baʼaxoʼob tu tsʼíibtaj le profetaʼoboʼ». Yéetel jeʼex le máaxoʼob takik u pooloʼ ku creertik xan yaan «u kaʼa kuxkíintaʼal le utsoʼoboʼ bey xan le kʼasaʼanoʼoboʼ». Tu tsʼookeʼ Pabloeʼ tu yaʼalajtiʼob: «Le máaxoʼob yanoʼob wayeʼ letiʼob ka u yaʼaloʼob wa yaan baʼax kʼaas tin beetaj le waʼalakbalen kaʼach tu táan le Sanedrínoʼ. Jaʼaliʼ wa táan u tʼaanoʼob tin contra yoʼolal le baʼax tin waʼalaj le ka yanchajen chúumuk tiʼ letiʼoboʼ, teneʼ chéen tin waʼalaj: ‹¡Bejlaʼeʼ teneʼ táan in juzgartaʼal ta táaneʼex tumen kin creertik yaan u kaʼa kuxkíintaʼal le kimenoʼoboʼ!›» (Hech. 24:14, 15, 20, 21).

13-15. Wa k-bisaʼal tu táan le autoridadoʼoboʼ, ¿bix jeʼel k-beetik jeʼex Pabloeʼ?

¹³ Jach maʼalob ejemplo tu tsʼáajtoʼon Pablo tiʼ baʼax unaj k-beetik wa ku kʼuchul u kʼiinil k-bisaʼal tu táan le autoridadoʼob yoʼolal baʼax k-creerkoʼ. Bey xan wa ku yaʼalaʼal táan k-tsʼáaikba tu contra le autoridadoʼoboʼ wa tiaʼanoʼon bin ichil junpʼéel sectaeʼ. Le ka tʼaanaj Pabloeʼ maʼ tu sen alabartaj Félix chéen utiaʼal u lúubul utsil tiʼ jeʼex tu beetil Tértulooʼ. Tʼaanaj yéetel jeetsʼelil bey xan yéetel respeto. Letiʼeʼ tu yéeyaj maʼalob le tʼaanoʼob meyajnajtiʼoʼ ka tu tsolaj tubeel le baʼax ku creerkoʼ. Tu yaʼaleʼ ‹le judíoʼob ku taaloʼob tiʼ u luʼumil Asia› takik u pooloʼ maʼ taaloʼob tu táan le gobernadoroʼ, chéen baʼaleʼ yaan derecho tiʼ u yilkoʼob yéetel u yuʼubik u yaʼalikoʼob wa yaan baʼax kʼaas u beetmaj (Hech. 24:18, 19).

 ¹⁴ Chéen baʼaleʼ le maas maʼalob ejemplo tu tsʼáajtoʼon Pablooʼ es ke letiʼeʼ maʼ xuʼul u tʼaan tiʼ le baʼax ku creerkoʼ. Maʼ sajakchaj u kaʼa aʼal ku creertik yaan u kaʼa kuxkíintaʼal le kimenoʼoboʼ, kʼaʼajaktoʼoneʼ le ka yáax tʼaanaj yoʼolal le kaʼa kuxtal tu táan le Sanedrínoʼ tu beetaj u baʼateltʼaan le máakoʼoboʼ (Hech. 23:6-10). ¿Baʼaxten Pabloeʼ yaʼab u téenel tʼaanaj yoʼolal le u kaʼa kuxkíintaʼal le kimenoʼoboʼ? Tumen letiʼeʼ táan kaʼach u tʼaan tu kʼaabaʼ Jesús bey xan tiʼ le bix úuchik u kaʼa kuxkíintaʼal ichil le kimenoʼoboʼ, lelaʼ junpʼéel baʼal maʼ tu creertik kaʼach le máaxoʼob pʼekmiloʼ (Hech. 26:6-8, 22, 23). Letiʼobeʼ táan u baʼateltʼaanoʼob yoʼolal le u kaʼa kuxkíintaʼal le kimenoʼoboʼ, baʼaleʼ maases le ka tʼaanaj Pablo yoʼolal Jesús bey xan le bix úuchik u kaʼa kuxkíintaʼaloʼ.

¹⁵ Jeʼex Pabloeʼ unaj k-eʼesik maʼ saajkoʼon k-defendert le baʼaxoʼob k-creertik tu táan le autoridadoʼoboʼ. Junpʼéel baʼax jeʼel u yáantkoʼoneʼ letiʼe ka tuukulnakoʼon tiʼ le baʼax tu yaʼalaj Jesús tiʼ u discípuloʼoboʼ: «Teʼexeʼ yaan a pʼektaʼaleʼex tumen tuláakal máak tu yoʼolal in kʼaabaʼ, chéen baʼaleʼ le máax kun chúukpajal u yóol tak tu xuuleʼ yaan u salvarkuba». Pero ¿unaj wa k-preocupartikba yoʼolal baʼax ken k-aʼale? Maʼ, tumen antes tiʼ u yaʼalik tiʼ u discípuloʼob yaan u pʼektaʼaloʼobeʼ tsʼokaʼaniliʼ u líiʼsik u yóoloʼob yéetel le tʼaanoʼobaʼ: «Le táan a bisaʼaleʼex tu táan le autoridadoʼoboʼ maʼ a chiʼichnaktaleʼex tu yoʼolal baʼax ken a waʼaleʼex; aʼaleʼex le baʼax kun tsʼaabil ta tuukuleʼex teʼ súutuk jeʼeloʼ, tumen maʼ teʼex le kan tʼaaneʼexoʼ baʼaxeʼ yaan u tsʼaʼabalteʼex poder tumen Dios utiaʼal u páajtal a tʼaaneʼex» (Mar. 13:9-13).

16, 17. 1) Félixeʼ ¿bix tu tratartil Pablo le táan u juzgarkoʼ? 2) Maʼ xaaneʼ, ¿baʼaxten sajakchaj Félix, yéetel baʼaxten yaʼab u téenel tsikbalnaj yéetel Pablo?

¹⁶ Le gobernador Félixoʼ maʼ yáax u yuʼubik u yúuchul tʼaan tiʼ le baʼaxoʼob ku creertik le cristianoʼoboʼ. Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Félixeʼ jach u yojel le baʼaloʼob yaan yil yéetel Le Bejoʼ, [bey kʼaj óolaʼanil kaʼach le cristianoʼoboʼ] le oʼolaleʼ utiaʼal u xaankúuntik le juiciooʼ tu yaʼalaj: ‹Le kéen kʼuchuk Lisias, u comandante le soldadoʼoboʼ, kin chʼaʼtuklik baʼax ken in beete›. Ka túun tu yaʼalaj tiʼ u nojchil le soldadoʼob ka u kʼal Pablooʼ, yéetel tu yaʼalajtiʼ maʼ kʼaʼabéet u jach kanáantaʼaliʼ, tu yaʼalaj xan tiʼ ka u chaʼa u yáantaʼal tumen le u yéet máanoʼoboʼ» (Hech. 24:22, 23).

¹⁷ Ka máan wa jaypʼéel kʼiinoʼobeʼ kʼuch Félix yéetel Drusila u yatan, juntúul judía. Ka túun tu túuxtaj tʼanbil Pablo, «ka tu yuʼubaj u tsikbaltik le baʼax ku creertik yoʼolal Cristo Jesúsoʼ» (Hech. 24:24). Chéen baʼaleʼ ka tu yuʼubaj táan u tʼaan Pablo tiʼ u beetaʼal baʼax toj, tiʼ u controlarkuba máak yéetel tiʼ u kʼiinil le juicio tsʼoʼok u náatsʼloʼ Félixeʼ sajakchaji. Maʼ xaaneʼ tumen chiʼichnakchaj u conciencia tumen táan kaʼach u bisik junpʼéel kʼaakʼas kuxtal. Félix túuneʼ tu yaʼalaj tiʼ Pablo: «Beoraaʼ xeen, le kéen yanakten tiempoeʼ kin túuxtik tʼanbilech tu kaʼatéen». Félixeʼ yaʼab u téenel tu túuxtaj tʼanbil Pablo utiaʼal ka tsikbalnak tu yéetel, maʼ tumen taak u kanik u jaajiliʼ baʼaxeʼ tumen u kʼáat ka tsʼaʼabak taakʼin tiʼ tumen Pablo (Hech. 24:25, 26).

18. ¿Baʼaxten Pabloeʼ tʼaanaj yéetel Félix bey xan yéetel Drusila yoʼolal ‹u beetaʼal baʼax toj, u controlarkuba máak yéetel tiʼ u kʼiinil le juiciooʼ›?

 ¹⁸ ¿Baʼaxten le ka yanchaj Pablo tu táan Félix yéetel Drusilaeʼ tʼaanaj «tiʼ u beetaʼal baʼax toj, tiʼ u controlarkuba máak yéetel tiʼ u kʼiinil le juicio tsʼoʼok u náatsʼloʼ»? Tumen Félix túuxt tʼanbil utiaʼal ka tsikbaltaʼaktiʼ «le baʼax ku creertik yoʼolal Cristo Jesúsoʼ». Pabloeʼ u yojel letiʼobeʼ ku núupkʼebantaloʼob, jach kʼasaʼanoʼob yéetel ku beetkoʼob uláakʼ baʼaloʼob kʼaastak, le oʼolal tu tsolajtiʼob baʼax ku páaʼtaʼal tiʼ juntúul máak u kʼáat u beetuba u discípulo Jesús. Le baʼax tu yaʼalaj Pablo tiʼoboʼ tu yeʼeseʼ maʼatech u kuxtaloʼob jeʼex u yaʼalik u Tʼaan Diosoʼ. Lelaʼ jach seguro tu yáantoʼob u yiloʼobeʼ tuláakal máakeʼ yaan u kʼubik cuenta tiʼ Dios yoʼolal baʼax ku tuklik, baʼax ku yaʼalik yéetel baʼax ku beetik. Tsʼoʼoleʼ le juicio ken u beet Diosoʼ maas importante ke le juicio táan u beetkoʼob kaʼach tiʼ Pablooʼ. ¡Le oʼolal bakáan jach sajakchaj Félix!

19, 20. 1) ¿Baʼax unaj k-beetik wa k-tsikbal yéetel juntúul máak ku yeʼesik bey taak u kaanbaleʼ pero maʼ u kʼáat u kʼex u kuxtaliʼ? 2) ¿Baʼax eʼesik Félixeʼ maʼ tu kaxtaj u yutsil Pabloiʼ?

¹⁹ Kéen jóokʼkoʼon teʼ kʼaʼaytajoʼ k-tsikbal yéetel yaʼab máakoʼob ku yeʼeskoʼob bey taak u kaanbaloʼob tiʼ le Bibliaoʼ, chéen baʼaleʼ jeʼex Félixeʼ maʼ u kʼáat u kʼex u kuxtaloʼobiʼ. Le kéen k-áant le máakoʼob beyaʼ jach unaj k-kanáantik bix ken k-beetil. Jeʼex Pabloeʼ yéetel respetoeʼ jeʼel u páajtal k-tsoliktiʼob baʼax u kʼáat Dios ka u beetoʼob utiaʼal ka lúubkoʼob utsil tiʼeʼ. Wa k-beetik beyoʼ maʼ xaaneʼ jeʼel u péeksaʼal u puksiʼikʼaloʼob utiaʼal ka taakak u kʼexik u kuxtaloʼobeʼ. Baʼaleʼ wa k-ilik maʼ u kʼáat u kʼex u kuxtaloʼobeʼ maas maʼalob ka xuʼuluk k-xíimbaltikoʼob yéetel k-tsʼáaik k-óol k-kaxt le máaxoʼob jach tu jaajil u kʼáat u beetoʼob baʼax ku yaʼalik Jéeobaoʼ.

²⁰ Le Bibliaoʼ ku yeʼesiktoʼon baʼax jach tu jaajil yaan ichil u puksiʼikʼal Félix, tumen ku yaʼalik: «Ka tsʼoʼok u máan dos añoseʼ, jeelintaʼab gobernador Félix tumen Porcio Festo. Tsʼoʼoleʼ tumen u kʼáat kaʼach pʼáatal utsil Félix tu táan le judíoʼoboʼ maʼ tu jáalkʼabtaj Pabloiʼ» (Hech. 24:27). Jeʼex k-ilkoʼ Félixeʼ maʼ tu kaxtaj u yutsil Pabloiʼ. Letiʼeʼ u yojleʼ le máaxoʼob yanoʼob ichil «Le Bejoʼ», wa le jaajil cristianoʼoboʼ, maʼatech u tsʼáaikubaʼob tu contra le gobiernooʼ yéetel le apóstol Pablooʼ ku respetartik tuláakal u ley le romanoʼoboʼ (Hech. 19:23). Kex beyoʼ Félixeʼ maʼ tu jáalkʼabtaj Pabloiʼ, ‹tumen u kʼáat kaʼach pʼáatal utsil tu táan le judíoʼoboʼ›.

21. ¿Baʼax úuch yéetel Pablo le ka jeelintaʼab Félix tumen Porcio Festooʼ, yéetel baʼax muʼukʼaʼankúunt u fe?

²¹ Jeʼex u yeʼesik le u tsʼook versículo tiʼ le capítulo 24 tiʼ Hechosoʼ, Pabloeʼ láayliʼ tiaʼan teʼ cárcel le ka jeelintaʼab Félix tumen Porcio Festooʼ. Bey úuchik u káajal u kaʼa juzgartaʼal Pablooʼ yéetel máan tu kʼab jejeláas autoridadoʼob. Le baʼax úuch tiʼ le apóstolaʼ tu yeʼesaj jach jaaj le baʼax tu yaʼalaj Jesúsaʼ: «Yaan xan a bisaʼaleʼex tu táan reyoʼob yéetel gobernadoroʼob yoʼolal in kʼaabaʼ» (Luc. 21:12). Jeʼex ken k-ilil tuláakʼ xookoʼ letiʼeʼ kʼaʼaytajnaj tiʼ le autoridad maas nojoch yaan teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ. Kex yaʼab baʼaloʼob tu aktáanteʼ Pabloeʼ maʼ pʼáat minaʼan u fejiʼ. Baʼaxeʼ maas muʼukʼaʼanchaj ka tu kʼaʼajsaj le baʼax u yaʼalmaj Jesúsaʼ: «¡Maʼ a sajaktal!».