XOOK 1
«Xeeneʼex [...] ka a kaʼanseʼexoʼob»
Tiʼ baʼax ku tʼaan u libroil Hechos yéetel baʼax ku kaʼansiktoʼon
1-6. Tsikbalt bix u kʼaʼaytaj le sukuʼunoʼoboʼ.
REBECCA, juntúul x-chʼúupal u testigo Jéeoba síij Ghanaeʼ, ku yilik kaʼach u escuela bey junpʼéel maʼalob territorio utiaʼal u kʼaʼaytajeʼ. Kéen xiʼik escuelaeʼ ku bisik publicaciónoʼob, yéetel tu yorail le recreooʼ ku kaʼansik tiʼ u yéet xookoʼob le baʼax tsʼoʼok u kanik teʼ Bibliaoʼ. Hasta tu káajsaj u tsʼáaik xook yéetel le Biblia tiʼ jujuntúul x-chʼúupalaloʼoboʼ.
2 Tu lakʼinil u continenteil Áfricaeʼ tiaʼan u islail Madagascariʼ. Teʼeloʼ juntúul sukuʼun yéetel u yatan ku meyajoʼob bey precursoroʼobeʼ kex jach choko kʼiineʼ ku xíimbaltikoʼob kaʼach 25 kilómetros utiaʼal u binoʼob u tsʼáaʼob xook tiʼ yaʼab máakoʼob tiʼ junpʼéel chan kaaj.
3 Tu luʼumil Paraguayeʼ u testigoʼob Jéeobaeʼ ku kaʼanskoʼob xan baʼax ku yaʼalik le Biblia tiʼ le máaxoʼob kajaʼanoʼob naatsʼ tiʼ le río Paraguay yéetel tiʼ le río Paranáoʼ. Utiaʼal u beetkoʼob leloʼ junmúuchʼ Testigoʼob kajaʼanoʼob Paraguay yéetel uláakʼ Testigoʼob ku taaloʼob tiʼ 15 jejeláas luʼumoʼobeʼ tu beetoʼob junpʼéel barco de 45 toneladas. Teʼ barcooʼ tak 12 máakoʼob jeʼel u páajtal kaʼach u kajtaloʼobiʼ. Beyoʼ páajchaj u kaʼanskoʼob baʼax ku yaʼalik le Biblia tak teʼ lugaroʼob tuʼux istikyaj u binoʼob kaʼachoʼ.
4 Le Testigoʼob yanoʼob xan Alaskaoʼ ku yilik u kaʼanskoʼob baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ. Teʼ mesoʼob maʼ jach táaj keʼeloʼ ku kʼuchul yaʼab turistaʼob tiʼ nukuch barcoʼob. Le oʼolal le Testigoʼoboʼ, teʼ tuʼux ku jeʼelel le barcoʼoboʼ, ku tsʼáaikoʼob carritoʼob wa exhibidoroʼob tuʼux yaan publicaciónoʼob ich jejeláas idiomaʼob, beyoʼ ku páajtal u kʼaʼaytajoʼobtiʼob. Teʼ Alaskaoʼ jach ku meyaj avionetaʼob tiʼ le Testigoʼob utiaʼal u binoʼob u kaʼansoʼob baʼax ku yaʼalik le Biblia tiʼ le aleutianaʼoboʼ, le atabascanaʼoboʼ, le chimesianaʼoboʼ bey xan tiʼ le coluchanaʼoboʼ.
5 Tu kaajil Texas (Estados Unidos), Larry, juntúul Testigo kajaʼan kaʼach tuʼux ku kanáantaʼal chʼijaʼanoʼob yéetel kʼojaʼanoʼobeʼ ku yilik bey junpʼéel maʼalob territorio utiaʼal kʼaʼaytaj le tuʼux yanoʼ. Larryeʼ accidentarnajeʼ ka pʼáat tiʼ silla de ruedas, kex beyoʼ ku yilik kaʼach u kʼaʼaytik tiʼ tuláakal máak le baʼaloʼob maʼalobtak ken u beet u Reino Diosoʼ, por ejemploeʼ yaan u kʼuchul u kʼiinil u kaʼa xíimbal máak (Isa. 35:5, 6).
6 Junjaats Testigoʼob kajaʼanoʼob Mandalayeʼ tres días viajarnajoʼob tiʼ barco utiaʼal u binoʼob tiʼ junpʼéel asamblea beetaʼab tu xamanil Myanmar (kaʼacheʼ Birmania). Letiʼobeʼ tu bisoʼob publicaciónoʼob tumen u kʼáatoʼob kʼaʼaytaj tiʼ u maasil máakoʼob kun viajaroʼob teʼ barcooʼ. Cada ken kʼuchkoʼob tiʼ junpʼéel lugar utiaʼal u jeʼelel le barcooʼ ku yéemloʼob utiaʼal u jáan kʼaʼaytajoʼob. Tsʼoʼoleʼ kéen kaʼa suunakoʼob teʼ barcooʼ bey túumben u territorioʼobeʼ tumen yaan uláakʼ máakoʼob táant u naʼakloʼobeʼ.
7. ¿Bix u kʼaʼaytaj le Testigoʼoboʼ, yéetel baʼax u kʼáat u tsʼáaʼob ojéeltbil?
7 Yéetel le experienciaʼobaʼ jach chíikaʼan k-ilkeʼ le sukuʼunoʼob tiʼ tuláakal yóokʼol kaaboʼ jach chúukaʼan u yóoloʼob u ‹tsikbaltoʼob tubeel u Reino Dios› (Hech. 28:23). Letiʼobeʼ jejeláas bix u kʼaʼaytajoʼob tiʼ le máakoʼoboʼ: joonaj joonajil, teʼ calleʼoboʼ, tiʼ carta, tiʼ teléfono, kéen viajarnakoʼob, teʼ parqueʼoboʼ wa kéen jeʼelkoʼob teʼ tuʼux ku meyajoʼoboʼ. Jeʼel bixak ka kʼaʼaytajnakoʼobeʼ baʼax ku kaxtikoʼobeʼ letiʼe u tsʼáaikoʼob ojéeltbil le baʼaloʼob maʼalobtak ken u beet u Reino Diosoʼ (Mat. 10:11).
8, 9. 1) ¿Baʼaxten u tsʼaʼabal ojéeltbil u Reino Dioseʼ bey junpʼéel milagroeʼ? 2) Maʼ xaaneʼ, ¿baʼax jeʼel k-tuklikeʼ, yéetel baʼax jeʼel u yáantkoʼon k-ojéelt u núukileʼ?
8 Kux túun teech, ¿táan wa a wilik a kʼaʼaytaj jeʼex u beetik u maasil publicadoroʼob yanoʼob tiʼ maas tiʼ 235 luʼumiloʼoboʼ? Wa beyoʼ táan a wáantaj utiaʼal u tsʼaʼabal ojéeltbil baʼax ken u beet u Reino Dios tiʼ tuláakal yóokʼol kaab. Le baʼax táan u beetaʼalaʼ bey junpʼéel milagroeʼ. Tumen kex ku prohibirtaʼal k-kʼaʼaytaj, k-chʼaʼpachtaʼal yéetel k-aktáantik uláakʼ baʼaloʼobeʼ jach k-tsʼaamaj k-óol k-tsikbalt «tubeel u Reino Dios» tiʼ tuláakal yóokʼol kaab.
9 Kéen k-il bix táan u maas yaʼabtal u kʼaʼaytaʼal u Reino Dioseʼ maʼ xaaneʼ jeʼel k-tuklikeʼ: «¿Bix túun yanil mix le Kʼaasilbaʼal ku béeytal u jeʼelsik le kʼaʼaytajoʼ?». Utiaʼal k-núukik le kʼáatchiʼaʼ kʼaʼabéet k-kʼaʼajsik baʼax úuch teʼ yáax siglooʼ, tumen u testigoʼob Jéeoba teʼ kʼiinoʼobaʼ táan u seguerkoʼob junpʼéel meyaj káaj desde teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ.
Junpʼéel nojoch meyaj
10. ¿Baʼax meyajil tu kʼubaj u yóol u beet Jesús, yéetel baʼax u yojel kaʼachi?
10 Jesús, le máax káajs le múuchʼuliloʼoboʼ, jach tu kʼubaj u yóol u kaʼans baʼax ken u beet u Reino Dios. Juntéenjeakeʼ tu yaʼalaj: «Kʼaʼabéet xan in bin tiʼ uláakʼ kaajoʼob utiaʼal in tsikbaltik le baʼaloʼob maʼalobtak ken u beet u Reino Diosoʼ, tumen le beetik túuxtaʼaben» (Luc. 4:43). Chéen baʼaleʼ Jesúseʼ u yojleʼ maʼ kun béeytal u tsʼoʼoksik le meyaj tu káajsoʼ, tumen jeʼex tu yaʼalil le jach taʼaytak u kíimsaʼaloʼ le baʼaloʼob maʼalobtak ken u beet Diosoʼ yaan u «tsikbaltaʼal tiʼ tuláakal le kaajoʼob[oʼ]» (Mar. 13:10). ¿Máaxoʼob túun kun tsʼoʼoksik le meyajoʼ yéetel bix ken u beetiloʼob?
«Xeeneʼex tu yiknal u kajnáaliloʼob tuláakal le kaajoʼoboʼ ka a kaʼanseʼexoʼob utiaʼal ka taalakoʼob tin paach» (Mateo 28:19)
11. ¿Baʼax nojoch meyajil tu kʼubéentaj Jesús tiʼ u discípuloʼob, yéetel bix tu yaʼalil ken u yáantiloʼob?
11 Le ka tsʼoʼok u kaʼa kuxkíintaʼal Jesúsoʼ tu chíikbesuba tiʼ u discípuloʼob yéetel tu kʼubéentajtiʼob le nojoch meyajaʼ: «Xeeneʼex tu yiknal u kajnáaliloʼob tuláakal le kaajoʼoboʼ ka a kaʼanseʼexoʼob utiaʼal ka taalakoʼob tin paach. Tsʼáaʼex u yokjaʼob tu kʼaabaʼ le Taataoʼ, le Paaloʼ yéetel le espíritu santooʼ. Yéetel kaʼanseʼexoʼob u tsʼoʼokbesoʼob tuláakal le baʼaxoʼob tsʼoʼok in waʼalikteʼexoʼ. Maʼ u tuʼubulteʼexeʼ tiʼ yanen ta wéeteleʼex tak teʼ kʼiinoʼob táan u tsʼoʼokol tiʼ le yóokʼol kaabaʼ» (Mat. 28:19, 20). Úuchik u yaʼalik «tiʼ yanen ta wéeteleʼex[eʼ]» táan kaʼach u yaʼaliktiʼobeʼ yaan u yáantkoʼob utiaʼal u tsikbaltikoʼob le baʼaloʼob maʼalobtak ken u beet le Reinooʼ yéetel yaan xan u yáantkoʼob utiaʼal u kaʼanskoʼob uláakʼ máakoʼob. Jach maʼalob úuchik u yaʼaliktiʼob leloʼ tumen jach yaan u kʼaʼabéettal kaʼach u yáantaʼaloʼob, letiʼeʼ tu yaʼalajtiʼob: «Yaan a chʼaʼpʼektaʼaleʼex tumen tuláakal le kaajoʼob tu yoʼolal in kʼaabaʼoʼ» (Mat. 24:9). Tsʼoʼoleʼ tu yaʼalajtiʼobeʼ yaan xan u tsʼáaiktiʼob uláakʼ áantaj. Antes u bin teʼ kaʼanoʼ tu yaʼalajtiʼobeʼ yaan u tsʼáaiktiʼob le espíritu santo utiaʼal u yantaltiʼob u páajtalil u tʼaanoʼob tu kʼaabaʼ «tak tu maas náachil le luʼumaʼ» (Hech. 1:8).
12. ¿Tiʼ baʼax kʼáatchiʼiloʼob maʼalob ka tuukulnakoʼon, yéetel baʼaxten jach kʼaʼabéet k-ojéeltik u núukil?
12 Le meyaj kʼubéentaʼab tiʼ le apóstoloʼob yéetel tiʼ le cristianoʼoboʼ jach nojoch, le oʼolal jeʼel u tuklik máakeʼ: «¿Tu tsʼáaj wa u yóoloʼob u beetoʼob le meyajoʼ? Kex chéen junpʼíitoʼob yéetel kex sen chʼaʼpachtaʼaboʼobeʼ, ¿béeychaj wa u kaʼanskoʼob tubeel baʼax ken u beet u Reino Dios? ¿Jach wa tu jaajil tsʼaʼabtiʼob espíritu santo?». U núukil le kʼáatchiʼobaʼ jeʼel u páajtal k-kaxtik tiʼ u libroil Hechoseʼ. Pero ¿baʼaxten kʼaʼabéet k-ojéeltik u núukiloʼob? Tumen jeʼex tu yaʼalil Jesúseʼ le u tsikbaltaʼal le baʼaloʼob maʼalobtak ken u beet le Reino yéetel le u kaʼansaʼal uláakʼ máakoʼoboʼ yaan u seguer u beetaʼal tak «teʼ kʼiinoʼob táan u tsʼoʼokol tiʼ le yóokʼol kaabaʼ». Le oʼolaleʼ toʼon kuxaʼanoʼon teʼ tu tsʼook kʼiinoʼobaʼ jach kʼaʼabéet k-beetik le meyajaʼ, yéetel jach kʼaʼabéet k-xakʼaltik baʼax ku yaʼalik u libroil Hechosoʼ.
Tiʼ baʼax ku tʼaan u libroil Hechos
13, 14. 1) ¿Máax tsʼíibt u libroil Hechos yéetel bix tu yojéeltil le baʼax tu tsʼíibtoʼ? 2) ¿Tiʼ baʼaxoʼob ku tʼaan u libroil Hechos?
13 Kex ichil u libroil Hechos maʼ tu yaʼalaʼal máax tsʼíibteʼ le tʼaanoʼob yaan tu káajbaloʼ ku yáantkoʼon k-ileʼ tsʼíibtaʼab tumen Lucas (Luc. 1:1-4; Hech. 1:1, 2). Desde úuchileʼ ojéelaʼan tsʼíibtaʼab tumen Lucas, «le doctor jach yaabiltaʼanoʼ» (Col. 4:14). U libroil Hechoseʼ ku tsikbaltik baʼaxoʼob úuch tu yáamil 28 años, desde teʼ año 33 le ka bin Jesús teʼ kaʼanoʼ tak le ka kʼaʼal Pablo tu kaajil Roma kex teʼ año 61 tsʼoʼokok u taal Jesúsoʼ (tsʼ.t.J.). Ichil le baʼaxoʼob tu tsʼíibtaj Lucasoʼ yaan horaeʼ tak letiʼ tu táakbesubaiʼ. Por ejemploeʼ yaan kʼiineʼ meyajnajtiʼ le tʼaan «toʼoneʼ» yéetel «joʼopʼ k-bin», leloʼ ku yeʼesikeʼ tiaʼan teʼ súutuk ka úuch le baʼax ku tsikbaltikoʼ (Hech. 16:8-10; 20:5; 27:1). Jeʼel u páajtal k-confiar tiʼ le baʼaxoʼob tu tsʼíibtoʼ tumen maʼ xaaneʼ tsikbaltaʼabtiʼ tumen le máaxoʼob il le baʼax úuchoʼ jeʼex Pablo, Bernabé, Felipe yéetel uláakʼ máakoʼob.
14 ¿Tiʼ baʼax ku tʼaan u libroil Hechos? Tiʼ le Evangelio tu tsʼíibtoʼ Lucaseʼ ku chʼaʼchiʼitik le baʼaxoʼob tu yaʼalaj yéetel tu beetaj Jesúsoʼ. Chéen baʼaleʼ u libroil Hechoseʼ ku tsolik le baʼaxoʼob tu beetaj u discípuloʼob Jesúsoʼ. Le libroaʼ ku tʼaan tiʼ xiiboʼob yéetel tiʼ koʼoleloʼob tu beetoʼob junpʼéel nojoch meyaj kex ku yaʼalaʼaltiʼob kaʼach «chéen óotsil máakoʼob maʼ xooknajaʼanoʼobiʼ» (Hech. 4:13). Ku tsolik bix káajik yéetel bix yaʼabchajik le múuchʼuliloʼob teʼ yáax siglooʼ. Ku yeʼesik xan baʼax tu beetaj le cristianoʼob utiaʼal u kʼaʼaytajoʼoboʼ yéetel bix tu tsʼáajil u yóol u beetoʼob le meyajoʼ (Hech. 4:31; 5:42). Ku yeʼesik xan bix úuchik u yáantaʼaloʼob tumen le espíritu santo utiaʼal u kʼaʼaytajoʼob tiʼ tuláakal máakoʼ (Hech. 8:29, 39, 40; 13:1-3; 16:6; 18:24, 25). Ku tʼaan xan tiʼ le baʼax maas kʼaʼanaʼan ku tsolik le Bibliaoʼ: u santificartaʼal u kʼaabaʼ Dios yéetel u yáantaj le Reino nuʼuktaʼan tumen Jesúsoʼ. Tu tsʼookeʼ ku yeʼesik baʼaxten maʼ xuʼulsaʼab le kʼaʼaytaj kex yanchaj chʼaʼpachtajiloʼ (Hech. 8:12; 19:8; 28:30, 31).
15. ¿Baʼax utsil ken u taastoʼon wa k-xakʼaltik u libroil Hechos?
15 U xakʼaltik máak le baʼax úuch tiʼ le cristianoʼob teʼ yáax siglooʼ ku yáantkoʼon maas confiar tiʼ Jéeoba. Tsʼoʼoleʼ úuchik u yeʼeskoʼob fe, confianza yéetel tumen maʼ tu chʼaʼajoʼob saajkileʼ ku péeksikoʼon xan k-beet jeʼex letiʼobeʼ. Beyoʼ yaan xan k-tsʼoʼokbesik le meyaj tu kʼubéentajtoʼon Jesúsoʼ, letiʼeʼ tu yaʼalaj: «Xeeneʼex [...] ka a kaʼanseʼexoʼob». Le libroaʼ yaan u yáantkoʼon k-xakʼalt baʼax ku yaʼalik u libroil Hechos.
Ku yáantkoʼon utiaʼal k-xakʼalxoktik le Bibliaoʼ
16. ¿Baʼax oʼolal beetaʼab le libroaʼ?
16 ¿Baʼax oʼolal beetaʼab le libroaʼ? 1) Utiaʼal u yeʼesiktoʼoneʼ Jéeobaeʼ ku nuʼuktikoʼon yéetel u espíritu santo le táan k-kʼaʼaytik u Reinooʼ yéetel le táan k-kaʼansik uláakʼ máakoʼoboʼ, 2) utiaʼal k-kaanbal tiʼ u ejemplo le cristianoʼob kuxlajoʼob teʼ yáax siglooʼ bey xan utiaʼal k-maas tsʼáaik k-óol teʼ kʼaʼaytajoʼ, yéetel 3) utiaʼal k-eʼesik respeto tiʼ u kaajal Jéeoba bey xan tiʼ le sukuʼunoʼob nuʼuktik le kʼaʼaytaj bey xan le múuchʼuliloʼoboʼ.
17, 18. ¿Bix beetaʼanil le libroaʼ, yéetel baʼax uláakʼ áantajoʼob ku taasik?
17 ¿Bix beetaʼanil le libroaʼ? Yaan a wilkeʼ jóoʼsaʼan ocho jaats tiʼ, cada jaatseʼ ku tsolik baʼax yaan ichil u libroil Hechos. Le libroaʼ ku yáantkoʼon k-il baʼax jeʼel u páajtal k-kanik tiʼ le baʼaxoʼob ku chʼaʼchiʼitaʼal tu libroil Hechosoʼ yéetel bix jeʼel k-tsʼáaik ichil k-kuxtaleʼ. Antes u káajal cada xookeʼ ku yaʼalik tiʼ baʼax kun tʼaan yéetel tiʼ baʼax tekstoiloʼob jóoʼsaʼan.
18 Tsʼoʼoleʼ ku taasik uláakʼ baʼaloʼob jeʼel u yáantkoʼon k-maas xakʼalt u libroil Hechoseʼ, jeʼex por ejemplo dibujoʼob yéetel fotoʼob ku yáantkoʼon k-máans t-tuukul le baʼaxoʼob úuchoʼ. Yaan xookoʼobeʼ ku taaskoʼob cuadroʼob tuʼux ku maas tsoʼolol yoʼolal u kuxtal juntúul máax meyajt Dios úuchjeakil. Tiʼ uláakʼ cuadroʼobeʼ ku yúuchul tʼaan tiʼ le lugaroʼob tuʼux úuch wa baʼaxoʼ, tiʼ le baʼaxoʼob suukaʼan u beetaʼal úuchjeakiloʼ wa tiʼ juntúul tiʼ le máaxoʼob ku chʼaʼchiʼitaʼal tu libroil Hechosoʼ.
Unaj k-tsʼáaik k-óol k-tsikbalt le baʼax ken u beet u Reino Diosoʼ
19. ¿Baʼax maʼalob ka k-tukle?
19 Le libroaʼ yaan u yáantkoʼon utiaʼal k-xakʼaltik baʼax táan k-beetik. Kex úuch káajak k-meyajtik Dios bey xan wa maʼeʼ maʼalob ka k-jóoʼs u súutukil utiaʼal k-ilik baʼax táan k-tsʼáaik táanil ichil k-kuxtal yéetel wa táan k-beetik tuláakal le ku páajtal utiaʼal k-kʼaʼaytaj yéetel utiaʼal k-beetik discípuloʼoboʼ (2 Cor. 13:5). Tukle: ¿Láayliʼ wa kin wilik bey junpʼéel meyaj jach kʼaʼabéet u beetaʼaleʼ? (1 Cor. 7:29-31). ¿Láayliʼ wa yéetel kiʼimak óolal kin beetik le meyajaʼ? (1 Tes. 1:5, 6). ¿Kin tsʼáaik wa in wóol in beete? (Col. 3:23).
20, 21. ¿Baʼaxten jach kʼaʼabéet k-beetik le meyaj kʼubéentaʼantoʼonoʼ, yéetel baʼax unaj k-chʼaʼtuklik k-beetik?
20 Maʼ unaj k-tuʼubsikeʼ kʼubéentaʼantoʼon junpʼéel nojoch meyaj. Le meyajaʼ jach kʼaʼabéet k-beetik tumen bejlaʼeʼ kuxaʼanoʼon tu tsʼook kʼiinoʼob, yéetel u maasil máakoʼoboʼ unaj u yojéeltikoʼob baʼax ku taal u kʼiin u yúuchul. U jaajileʼ maʼ k-ojel jaytúul máakoʼob kun kʼamik le baʼax k-kʼaʼaytikoʼ (Hech. 13:48). Pero k-ojleʼ k-responsabilidad k-áantkoʼob antes u taal le xuʼulsajiloʼ (1 Tim. 4:16).
21 Jach kʼaʼabéet k-tsʼáaik k-óol kaʼansaj jeʼex tu beetil le cristianoʼob teʼ yáax siglooʼ. Le baʼax ken k-kan teʼ libroaʼ yaan u yáantkoʼon utiaʼal maʼ k-chʼaʼik saajkil kʼaʼaytaj yéetel utiaʼal k-beetik yéetel kiʼimak óolal. Tsʼoʼoleʼ yaan u yáantkoʼon utiaʼal k-chʼaʼtuklik maʼ u xuʼulul k-tsikbaltik «tubeel u Reino Dios» (Hech. 28:23).
