1-3. 1) ¿Bix u yilik yaʼab máakoʼob le meyaj ku beetkoʼoboʼ? 2) ¿Baʼax kʼáatchiʼiloʼob ken k-núuk teʼ xookaʼ?

 BEJLAʼEʼ tuláakal máak yaʼab meyaj ku beetik utiaʼal u yantal baʼax kʼaʼabéet tiʼ letiʼ yéetel tiʼ u familia. Yaʼab máakoʼobeʼ maʼ uts tu yichoʼob le meyaj ku beetkoʼoboʼ yéetel yanoʼobeʼ hasta yaj tu yóoloʼob u binoʼob meyaj. Wa bey u yúuchultechoʼ, ¿baʼax jeʼel u yáantkech utiaʼal ka kiʼimakchajak a wóol yéetel le meyaj ka beetkoʼ?

² Jéeobaeʼ ku yaʼaliktoʼon: «Máakeʼ maas maʼalob ka u jaant, ka u yukʼ yéetel ka u kiʼimakkúunt u yóol yéetel le baʼaxoʼob ku yantaltiʼ ikil u tsʼáaik u yóol meyajoʼ. Leloʼ letiʼe baʼax ku síik Dios tiʼ máakoʼ» (Eclesiastés 3:13). Jéeobaeʼ tu beetoʼon utiaʼal ka páajchajak k-meyaj yéetel ka k-disfrutart le baʼaxoʼob k-beetkoʼ (xok Eclesiastés 2:24; 5:18).

³ ¿Baʼax túun jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal ka kiʼimakchajak k-óol yéetel le meyaj k-beetkoʼ? ¿Baʼax clase meyajil maʼ unaj k-beetkiʼ? ¿Bix jeʼel k-beetik maʼalob le meyaj yaantoʼon sin ke u xuʼulul k-tsʼáaik k-óol k-meyajt Jéeobaoʼ? ¿Máakalmáak le meyaj maas kʼaʼabéet k-beetkoʼ?

4, 5. ¿Bix u yilik Jéeoba le meyajoʼ?

⁴ Jéeobaeʼ jach uts tu yich u meyaj. Génesis 1:1, ku yaʼalik:  «Tu káajbaleʼ Dioseʼ tu beetaj le kaʼanoʼoboʼ bey xan le luʼumoʼ». Le ka tsʼoʼok u beetik le Luʼum yéetel tuláakal baʼax yanoʼ tu yaʼalaj «jach táaj maʼalob» (Génesis 1:31). Jéeobaeʼ le ka tu yilaj tuláakal baʼax tsʼoʼok u beetkeʼ jach kiʼimakchaj u yóol (1 Timoteo 1:11).

⁵ Jéeobaeʼ mantatsʼ táan u meyaj. Jesúseʼ tu yaʼalaj: «In Taataeʼ tak bejlaʼa táan u meyajeʼ» (Juan 5:17). Kex maʼ k-kʼaj óol tuláakal le kiʼichkelem baʼaloʼob ku beetik Jéeobaoʼ yaan jujunpʼéel tsʼoʼok k-kʼuchul k-kʼaj óoltiʼ. K-ojel tak bejlaʼa táan u yéeyik le máaxoʼob kun gobernaroʼob yéetel u Hijo teʼ kaʼanoʼ (2 Corintios 5:17). Jéeoba xaneʼ ku kanáantik tuláakal máak yéetel táan u nuʼuktik le meyaj ku beetik u kaajal tiʼ tuláakal yóokʼol kaaboʼ. Tu yoʼolal le meyaj ku beetaʼalaʼ u millonesil máakoʼob táan u kaanbaloʼob tiʼ Jéeoba yéetel jeʼel u páajtal u kuxtaloʼob utiaʼal mantatsʼ teʼ Paraíso kun antal way Luʼumaʼ (Juan 6:44; Romanos 6:23).

6, 7. ¿Baʼaxten k-aʼalik Jesúseʼ jach tu tsʼáaj u yóol meyaj?

⁶ Jesús xaneʼ jach uts tu yich u meyaj, tak antes u taal way Luʼumeʼ «jach u yojel meyaj». Letiʼeʼ tu yáantaj Dios utiaʼal ka u beet tuláakal baʼax yaan teʼ kaʼan yéetel way Luʼumeʼ (Proverbios 8:22-31; Colosenses 1:15-17). Le ka taal way Luʼumeʼ jach tu tsʼáaj xan u yóol meyaj. Tu táankelmileʼ tu kanaj u beet u carpinteroil, tu beetaj joonajoʼob yéetel muebles jach jatsʼutstakoʼob. Yoʼolal lelaʼ kʼuch kʼaj óoltbil bey juntúul jach maʼalob carpinteroeʼ (Marcos 6:3).

⁷ Chéen baʼaleʼ le meyaj maas tu tsʼáaj u yóol Jesús u beetoʼ letiʼe u kaʼansik le jatsʼuts baʼaloʼob ken u beet le Reinooʼ yéetel u kaʼansik le máakoʼob u kʼaj óoltoʼob Jéeobaoʼ. Lelaʼ tu beetaj ich tres años y medio. Letiʼeʼ desde temprano táan kaʼach u líikʼil u káajs u meyaj yéetel tsʼoʼok u yáakʼabtal táan u pʼatik (Lucas 21:37, 38; Juan 3:2). Utiaʼal  u tsikbaltik u tʼaan Dios tiʼ u maas yaʼabil máakoʼob ku páajtaleʼ yanchaj tak u xíimbaltik yaʼab kilómetros tiʼ bejoʼob tuʼux sen yaan polvo (Lucas 8:1).

8, 9. ¿Baʼaxten jach kiʼimakchaj u yóol Jesús yéetel le meyaj ku beetkoʼ?

⁸ Jesúseʼ tu yilaj bey u yoʼoch le meyaj kʼubéentaʼabtiʼ tumen u Taataoʼ. Le meyajaʼ ku beetik kaʼach u yantal u muukʼ. Yaan kʼiineʼ hasta maʼatech u jeʼelel janal tumen jach ku búuyul meyaj (Juan 4:31-38). Tuláakal súutukil ku yilik u tʼaan yoʼolal u Taata. Le oʼolal tu yaʼalaj tiʼ Jéeoba: «Teneʼ tsʼoʼok in alabarkech way luʼumeʼ yéetel tsʼoʼok in beetik le meyaj ta kʼubéentajtenoʼ» (Juan 17:4).

⁹ Jeʼex tsʼoʼok k-ilkoʼ Jéeoba yéetel Jesúseʼ jach j-meeyjiloʼob yéetel jach ku disfrutarkoʼob le meyaj ku beetkoʼoboʼ. Toʼon xaneʼ k-kʼáat k-il le meyaj jeʼex u yilik Diosoʼ yéetel k-kʼáat meyaj «jach jeʼex úuchik» u beetik Jesúsoʼ (Efesios 5:1; 1 Pedro 2:21). Le oʼolal jach k-tsʼáaik k-óol tiʼ tuláakal le meyaj k-beetkoʼ.

10, 11. ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon k-kʼex bix k-ilik le meyaj k-beetkoʼ?

¹⁰ Toʼon xaneʼ jach yaʼab meyaj k-beetik utiaʼal k-kaxtik baʼax kʼaʼabéettoʼon bey xan utiaʼal le máaxoʼob yanoʼob t-otochoʼ. U jaajileʼ taak k-disfrutartik le meyaj k-beetkoʼ, chéen baʼaleʼ yaan kʼiineʼ maʼ chéen chʼaʼabiliʼ. ¿Baʼax túun jeʼel k-beetik utiaʼal u yutstal t-ich le meyaj yaantoʼonoʼ?

¹¹ Le bix unaj k-ilik le meyajoʼ. Maʼ xaaneʼ maʼ tu páajtal k-kʼexik tuʼux k-meyaj wa bukaʼaj tiempo ken k-meyaj, chéen baʼaleʼ jeʼel u páajtal k-kʼexik bix k-ilik le meyaj yaantoʼonoʼ. Junpʼéel baʼax jeʼel u yáantkoʼon k-beet lelaʼ letiʼe k-tuukul tiʼ baʼax ku páaʼtik Jéeoba ka k-beetoʼ. Jeʼex tiʼ u poolil le najoʼ Jéeobaeʼ ku páaʼtik ka u kanáant u familia yéetel ka u tsʼáa tuláakal baʼax kʼaʼabéettiʼob. Le  Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ juntúul máax maʼ tu tsʼáaik baʼax kʼaʼabéet tiʼ u familiaeʼ «maas kʼaas yanil ke juntúul máak minaʼan u fe» (1 Timoteo 5:8). Wa teech u poolil a wotocheʼ maʼ xaaneʼ jach ka tsʼáaik a wóol utiaʼal a tsʼáa baʼax kʼaʼabéet tiʼ a familia. Kex wa maʼ jach uts ta wich le meyaj ka beetkoʼ maʼ u tuʼubultecheʼ Jéeobaeʼ ku kiʼimaktal u yóol kéen u yil táan a tsʼáaik a wóol a kanáant a familia.

12. ¿Baʼax utsil ku taasik u tsʼáaik u yóol máak meyaj yéetel maʼ u yookol?

¹² Unaj k-tsʼáaik k-óol meyaj yéetel maʼ unaj k-ookoliʼ. Leloʼ yaan u yáantkoʼon utiaʼal k-disfrutart k-meyaj (Proverbios 12:24; 22:29). Tsʼoʼoleʼ k-patróneʼ yaan xan u confiar tiʼ toʼon. Le patrónoʼoboʼ jach uts tu tʼaan u meyajoʼob yéetel máakoʼob maʼatech u yoklikoʼob taakʼin mix le baʼaxoʼob ku meyajtiʼoboʼ bey xan yéetel máaxoʼob maʼ chéen okol diarioʼobiʼ (Efesios 4:28). Chéen baʼaleʼ tumen k-kʼáat kiʼimakkúunt u yóol Jéeobaeʼ k-tsʼáaik k-óol meyaj yéetel maʼatech k-ookol. K-ojéeltik ku kiʼimaktal u yóol yoʼolal baʼax k-beetkeʼ ku yáantkoʼon utiaʼal maʼ u chiʼichnaktal k-conciencia (Hebreos 13:18; Colosenses 3:22-24).

13. ¿Baʼax utsil jeʼel u taasik wa k-eʼesik jatsʼuts modos teʼ tuʼux k-meyajoʼ?

¹³ Le modos k-eʼesik tu joʼol k-meyajoʼ jeʼel u beetik u alabartaʼal Jéeobaeʼ. Lelaʼ letiʼe uláakʼ baʼax oʼolal unaj u kiʼimaktal k-óol yéetel le meyaj yaantoʼonoʼ (Tito 2:9, 10). Yoʼolal le jatsʼuts modos k-eʼesikoʼ yaan tak tiʼ k-éet meyajoʼobeʼ jeʼel u yóotkoʼob ka tsʼaʼabak xook tiʼob yéetel le Bibliaoʼ (xok Proverbios 27:11; 1 Pedro 2:12).

14-16. ¿Baʼax unaj k-chʼaʼik en cuenta táanil tiʼ k-yéeyik baʼax meyajil ken k-beete?

¹⁴ Le Bibliaoʼ maʼatech u yaʼalik jach baʼax meyajil jeʼel  u páajtal k-beetkeʼ. Chéen baʼaleʼ le baʼaxoʼob ku yaʼalikoʼ jeʼel u yáantkoʼon k-chʼaʼtukult baʼax meyajil maʼalob ka k-beeteʼ (Proverbios 2:6). Koʼox ilik bix u yáantkoʼon le Biblia k-núuk kaʼapʼéel kʼáatchiʼob yaan yil yéetel le meyajoʼ.

¹⁵ Teʼ meyajaʼ, ¿yaan wa u kʼaʼabéettal in beetik junpʼéel baʼal maʼ maʼalob u yilik Jéeobaiʼ? Jeʼex tsʼoʼok k-ilkoʼ Jéeobaeʼ u pʼekmaj ka ookolnakoʼon yéetel ka tuusnakoʼon (Éxodo 20:4; Hechos 15:29; Efesios 4:28; Apocalipsis 21:8). Le oʼolal maʼ unaj k-beetik mix junpʼéel meyaj ku bin tu contra baʼax ku yaʼalik Jéeobaiʼ (xok 1 Juan 5:3).

¹⁶ Teʼ meyajaʼ, ¿ku beetaʼal wa baʼaxoʼob ku bin tu contra u leyoʼob Jéeobaiʼ? Techeʼ, ¿baʼax jeʼel a beetik wa  ka aʼalaʼaktech ka xiʼikech a beet a albañilil tuʼux táan u beetaʼal junpʼéel iglesiaeʼ? U jaajileʼ maʼ kʼaas u beetik máak u albañililiʼ, chéen baʼaleʼ maʼ u tuʼubultecheʼ Jéeobaeʼ u pʼeek le baʼaloʼob maʼ jaajtak ku kaʼansaʼaloʼob teʼ iglesiaʼoboʼ. Kex maʼ teech kan kaʼansaj teʼ iglesiaoʼ, ¿jeʼel wa u yilik Jéeoba bey tak teech táan a wáantaj utiaʼal u seguer u kaʼansaʼal baʼaloʼob maʼ maʼalobtakiʼ? (Apocalipsis 18:4).

17. Táanil tiʼ k-kʼamik junpʼéel meyajeʼ, ¿baʼax jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal k-beetik baʼax uts tu tʼaan Dioseʼ?

¹⁷ Wa k-chaʼik u nuʼuktikoʼon le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ yaan k-pʼáatal jeʼex le máaxoʼob ku yaʼalik Hebreos 5:14, ku yaʼalik: «Letiʼobeʼ sáamsamal táan u yilik u yiijtal u tuukuloʼob. Bey túunoʼ letiʼobeʼ jeʼel u páajtal u kʼaj óoltikoʼob baʼax maʼalob bey xan baʼax maʼ maʼalobeʼ». Le oʼolal táanil tiʼ k-kʼamik junpʼéel meyajeʼ unaj k-tuklik: «¿Bix ken u yilil u maasil le baʼax ken in beetaʼ? ¿Yaan wa u kʼaʼabéettal in pʼatik in núup, in paalal bey xan in luʼumil? ¿Bix kun bintiʼob wa minaʼanen tu yiknaloʼob?».

18. ¿Baʼaxten yaan horaeʼ maʼ chéen chʼaʼabil k-tsʼáaik táanil k-meyajtik Jéeobaiʼ?

¹⁸ Maʼ chéen chʼaʼabil u tsʼáaik máak táanil u meyajtik Diosiʼ tumen kuxaʼanoʼon tiʼ yaayaj kʼiinoʼob tuʼux istikyaj u máansik u kuxtal máak (2 Timoteo 3:1). Bejlaʼeʼ maʼ chéen chʼaʼabil u kaxtaʼal meyajiʼ, tsʼoʼoleʼ séeb u luʼsaʼal tiʼ máak. K-ojel kʼaʼabéet k-tsʼáaik baʼax kʼaʼabéet tiʼ k-familia, chéen baʼaleʼ k-ojel xan maas kʼaʼabéet k-tsʼaatáantik k-meyajtik Dios. Le oʼolal maʼ unaj k-chʼíikil k-kaxt chéen ka yanaktoʼon yaʼab baʼaloʼobiʼ (1 Timoteo 6:9, 10). Chéen baʼaleʼ, ¿bix jeʼel k-tsʼáaik táanil «le baʼaloʼob maas kʼaʼanaʼantak»  sin ke u xuʼulul k-tsʼáaik baʼax kʼaʼabéet tiʼ k-familiaoʼ? (Filipenses 1:10).

19. Wa k-kʼubmaj k-óol tiʼ Jéeobaeʼ, ¿baʼax maʼ kun xuʼulul k-beetik?

¹⁹ Unaj k-kʼubik k-óol tiʼ Jéeoba (xok Proverbios 3:5, 6). Jéeobaeʼ u yojel baʼaxoʼob kʼaʼabéettoʼon yéetel jach taak u yáantkoʼon (Salmo 37:25; 1 Pedro 5:7). Letiʼeʼ ku yaʼaliktoʼon: «Le bix a kuxtaleʼexoʼ ka u yeʼes maʼ a yaabiltmeʼex le taakʼinoʼ, yéetel kiʼimakchajak a wóoleʼex yéetel le baʼaxoʼob yaanteʼexoʼ». Ku yaʼalik xan toʼon: «Mix bikʼin ken in pʼatech yéetel mix bikʼin ken in xúumpʼattech» (Hebreos 13:5). Jéeobaeʼ maʼ u kʼáat ka sen chiʼichnakchajkoʼon yoʼolal bix jeʼel k-tsʼáaik baʼax kʼaʼabéet tiʼ k-familiaeʼ. Yaʼab u téenel tsʼoʼok u yeʼesik jeʼel u páajtal u tsʼáaik baʼax kʼaʼabéet tiʼ le máaxoʼob meyajtikoʼ (Mateo 6:25-32). Le oʼolaleʼ kex wa yaantoʼon meyaj wa kex minaʼaneʼ maʼ unaj u xuʼulul k-xokik le Bibliaoʼ, k-jóokʼol k-tsikbalt u tʼaan Dios yéetel maʼ unaj u xuʼulul k-bin teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ (Mateo 24:14; Hebreos 10:24, 25).

20. ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon k-tsʼáa táanil ichil k-kuxtal le baʼaloʼob maas kʼaʼanaʼantakoʼ?

²⁰ Maʼ unaj u k-chʼíikil k-paakat tiʼ yaanal baʼaloʼobiʼ (xok Mateo 6:22, 23). Lelaʼ u kʼáat u yaʼaleʼ unaj k-ilik k-kuxtal chéen yéetel le baʼaxoʼob kʼaʼabéettoʼonoʼ, beyoʼ yaan u páajtal k-maas meyajtik Jéeoba. K-ojel maʼ maʼalob ka xuʼuluk k-tsʼáaik k-óol k-meyajt Jéeoba chéen utiaʼal ka xiʼikoʼon tu paach taakʼin, ka yanaktoʼon yaʼab baʼaloʼob wa le baʼaloʼob maas túumbentak ku jóokʼloʼoboʼ. ¿Baʼax túun jeʼel u yáantkoʼon k-tsʼáa táanil ichil k-kuxtal le baʼaloʼob maas kʼaʼanaʼantakoʼ? Unaj k-ilik maʼ k-pʼaxikba. Chéen baʼaleʼ wa yaan k-pʼaaxeʼ unaj k-ilik baʼax kʼaʼabéet k-beetik utiaʼal k-séeb boʼotik wa utiaʼal u maas pʼíittal. Wa maʼ t-kanáantikbaeʼ jeʼel k-chʼíikil k-kaxt yaʼab baʼaloʼobeʼ, lelaʼ  jeʼel u luʼsiktoʼon yaʼab tiempoeʼ yéetel jeʼel k-sen kaʼanaleʼ. Le kéen tsʼoʼokkeʼ mix tiempo kun antal utiaʼal k-orar, utiaʼal k-xook wa utiaʼal k-kaʼansik uláakʼ máakoʼob. Le oʼolal tu lugar k-chʼíikil k-kaxt yaʼab baʼaloʼobeʼ unaj u kiʼimaktal k-óol wa yaantoʼon le baʼaxoʼob maas kʼaʼabéettoʼon jeʼex janal yéetel nookʼoʼ (1 Timoteo 6:8). Kex maʼ chéen chʼaʼabil kuxlikoʼoneʼ cada wa baʼax kʼiineʼ unaj k-ilik baʼax jeʼel u páajtal k-beetik utiaʼal k-maas tsʼáaik k-óol k-meyajt Jéeobaeʼ.

21. ¿Baʼaxten unaj k-ilik k-tsʼáaik táanil u Reino Dios?

²¹ Unaj k-tsʼáaik táanil u Reino Dios. Unaj u meyajtoʼon tubeel k-tiempo, k-muukʼ bey xan le baʼaxoʼob  yaantoʼonoʼ. Wa maʼ t-kanáantikbaeʼ tak baʼaloʼob maʼ jach kʼaʼanaʼantak jeʼex u kaʼantal u xook máak wa le taakʼinoʼ jeʼel u luʼsiktoʼon tiempo utiaʼal k-meyajtik Jéeobaeʼ. Le oʼolal Jesúseʼ tu yaʼalaj: «Maʼ u xuʼulul a kaxtikeʼex táanil u Reino Dios» (Mateo 6:33). Le baʼaxoʼob k-chʼaʼtuklik k-beetik, le baʼaxoʼob suukaʼantoʼonoʼ, le baʼaxoʼob k-beetik sáamsamal yéetel le baʼaxoʼob taak k-beetkoʼ ku yeʼeskoʼob baʼax k-tsʼáaik táanil ichil k-kuxtal.

22, 23. 1) ¿Baʼax meyajil maas kʼaʼabéet k-beetik? 2) ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal ka kiʼimakchajak k-óol yéetel le meyaj k-beetkoʼ?

²² Le baʼax maas kʼaʼabéet k-beetkoʼ letiʼe k-meyajtik Jéeobaoʼ. Junpʼéel bix jeʼel k-beetkeʼ letiʼe k-kaʼansik le jatsʼuts baʼaloʼob ken u beet le Reinooʼ (Mateo 24:14; 28:19, 20). Jeʼex Jesúseʼ toʼoneʼ k-ilik k-beetik tuláakal le ku páajtal utiaʼal k-beetik le meyajaʼ. Yaan sukuʼunoʼobeʼ tsʼoʼok tak u binoʼob kajtal tuʼux maas kʼaʼabéet áantaj. Yanoʼob xaneʼ táan u kankoʼob uláakʼ idioma utiaʼal u tsikbaltikoʼob u tʼaan Dios tiʼ u maasil máakoʼob. Wa k-tsikbal tu yéeteloʼobeʼ yaan u yaʼalikoʼobtoʼon jach kiʼimak u yóoloʼob yéetel maas yaan u biilal u kuxtaloʼob (xok Proverbios 10:22).

²³ Maʼ xaaneʼ yaan u kʼaʼabéettal k-meyaj yaʼab horaʼob wa u yantaltoʼon maas tiʼ junpʼéel meyaj utiaʼal k-tsʼáaik baʼaxoʼob kʼaʼabéet tiʼ k-familia. Jéeobaeʼ ku yilik tuláakal baʼax k-beetik yéetel ku kiʼimaktal u yóol kéen u yil táan k-kanáantik k-familia. Le oʼolaleʼ jeʼel baʼalak meyajil ka k-beeteʼ unaj k-tsʼáaik k-óol meyaj jeʼex u beetik Jéeoba yéetel Jesúseʼ. Unaj xan u kʼaʼajaltoʼoneʼ k-meyajtik Jéeoba yéetel k-tsikbaltik le jatsʼuts baʼaloʼob ken u beet u Reinooʼ letiʼe baʼax maas unaj k-beetkoʼ. Leloʼ letiʼe baʼax ken u beet u jach kiʼimaktal k-óoloʼ.