Le nuʼuktajoʼob wa principiosoʼ letiʼe kaʼansajoʼob yaan teʼ Biblia ku yáantkoʼon k-il baʼax ku tuklik Jéeoba yoʼolal wa baʼaxoʼ wa bix u yuʼubikuba tu yoʼolal. Ku yáantkoʼonoʼob k-chʼaʼtukult tubeel baʼax ken k-beete, maases wa minaʼan teʼ Biblia junpʼéel ley ku tʼaan tiʼ leloʼ. Ichil le nuʼuktajoʼoboʼ tiʼ ku jóokʼol le leyoʼob ku tsʼáaik Diosoʼ.

▸ Xook 1, xóotʼol 8

Lelaʼ u kʼáat u yaʼaleʼ u beetik máak baʼax ku yaʼalik Dios yéetel kiʼimak óolal. Letiʼeʼ u kʼáat ka k-beet baʼax ku yaʼalik tumen k-yaabiltmaj (1 Juan 5:3). Wa k-yaabiltmaj Dios yéetel k-kʼubik k-óol tiʼ letiʼeʼ mantatsʼ ken k-beet tuláakal baʼax ku yaʼalik kex yaan kʼiineʼ maʼ chéen chʼaʼabiliʼ. Yaʼab utsil ku taasiktoʼon k-beetik baʼax ku yaʼalik Jéeoba, ku yáantkoʼon utiaʼal ka kuxlakoʼon ich kiʼimak óolal bejlaʼeʼ yéetel jeʼel tak k-kuxtal utiaʼal minaʼan u xuuleʼ (Isaías 48:17).

▸ Xook 1, xóotʼol 10

Jéeobaeʼ maʼ tu beetoʼon jeʼex junpʼéel roboteʼ, baʼaxeʼ tu tsʼáajtoʼon u páajtalil k-yéeyik baʼax ken k-beete (Deuteronomio 30:19; Josué 24:15). Jeʼel u páajtal k-yéeyik k-beetik baʼax maʼalobeʼ. Chéen baʼaleʼ wa maʼ t-kanáantikbaeʼ jeʼel xan k-chʼaʼtuklik k-beetik baʼax maʼ maʼalobeʼ. Jeʼex k-ilkoʼ cada juntúul tiʼ toʼon ken u yéey wa yaan u chúukpajal u yóol u meyajt Jéeoba bey xan wa u kʼáat u yeʼestiʼ u yaabiltmaj.

▸ Xook 1, xóotʼol 12

Jéeobaeʼ ku tsʼáaiktoʼon tsolnuʼukoʼob wa ku yaʼaliktoʼon bix unaj k-kuxtal. Le kéen k-xok le Bibliaoʼ k-ilik máakalmáakoʼobiʼ, k-kanik bix jeʼel u taaskoʼobtoʼon utsileʼ yéetel bix jeʼel k-kiʼimakkúuntik u yóol Jéeobaeʼ (Proverbios 6:16-19; 1 Corintios 6:9-11). Le tsolnuʼukoʼoboʼ ku yáantkoʼon k-il baʼax maʼalob yéetel baʼax maʼ maʼalob tu táan  Diosiʼ. Ku yáantkoʼonoʼob k-il bix jeʼel k-eʼesik yaabilaj yéetel utsil tiʼ u maasileʼ bey xan bix jeʼel k-chʼaʼtuklik tubeel baʼax unaj k-beetkeʼ. Kex tsʼoʼok u kʼexpajal bix u yilaʼal le baʼaloʼob kʼaastak teʼ yóokʼol kaabaʼ le baʼaxoʼob ku yaʼalik Jéeobaoʼ maʼatech u kʼexpajloʼob (Deuteronomio 32:4-6; Malaquías 3:6). Wa k-chʼaʼik en cuenta u tsolnuʼukoʼob Dioseʼ maas maʼ ken k-kʼojaʼantal yéetel yaan k-uʼuyikba maʼalobil.

▸ Xook 1, xóotʼol 17

Le concienciaoʼ junpʼéel baʼal yaan ichil k-tuukul, ku yeʼesiktoʼon baʼax maʼalob yéetel baʼax maʼ maʼalobiʼ, hasta bey ku tʼankoʼoneʼ. Jéeobaeʼ u tsʼaamaj tiʼ tuláakal máak junpʼéel conciencia (Romanos 2:14, 15). Utiaʼal ka meyajnak maʼalobeʼ unaj k-kaʼansik yéetel le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ. Beyoʼ le baʼaxoʼob ken k-beetoʼ yaan u yutstal tu tʼaan Jéeoba (1 Pedro 3:16). K-concienciaeʼ jeʼel u yaʼaliktoʼon wa maʼ maʼalob le baʼax táan k-chʼaʼtuklik k-beetkoʼ, yéetel jeʼel u beetik k-chiʼichnaktal wa maʼ maʼalob baʼax t-beeteʼ. K-concienciaeʼ jeʼel u xuʼulul u nuʼuktikoʼon tubeeleʼ, chéen baʼaleʼ yéetel u yáantaj Jéeobaeʼ jeʼel u páajtal k-beetik u kaʼa meyaj maʼalobeʼ. Junpʼéel maʼalob concienciaeʼ jeʼel u taasiktoʼon kiʼimak óolaleʼ bey xan jeetsʼelil.

▸ Xook 2, xóotʼol 3

Juntúul máax ku respetartik Dioseʼ maʼatech u beetik junpʼéel baʼax maʼ uts tu tʼaan Diosiʼ, baʼaxeʼ tumen u yaabiltmeʼ ku yilik u beetik baʼax maʼalob yéetel ku náachtal tiʼ baʼax kʼaas (Salmo 111:10). Ku chʼaʼik en cuenta tuláakal baʼax ku yaʼalik Jéeoba. Wa k-respetartik Dioseʼ yaan k-beetik le baʼax tsʼoʼok k-prometertiktiʼoʼ. K-eʼesik k-respetartik yoʼolal bix k-tuukul, yoʼolal bix k-tratartik u maasil bey xan yoʼolal le baʼaxoʼob k-chʼaʼtuklik k-beetik sáamsamaloʼ.

▸ Xook 2, xóotʼol 9

Juntúul máak tsʼoʼok u arrepentireʼ ku yaatal u yóol yoʼolal le baʼax kʼaas tu beetoʼ. Máax jach u yaabiltmaj Dioseʼ jach ku yaatal u yóol le  kéen u tsʼáa cuenta tsʼoʼok u beetik junpʼéel baʼal ku bin tu contra baʼax ku yaʼalik Jéeoba. Le kéen k-beet junpʼéel baʼax maʼ maʼalobeʼ unaj k-kʼáatik tiʼ Jéeoba ka u perdonartoʼon tu kʼaabaʼ Jesús (Mateo 26:28; 1 Juan 2:1, 2). Wa k-arrepentir yéetel u jaajil k-óol, yéetel k-xulik k-beetik le baʼax maʼ maʼaloboʼ Jéeobaeʼ yaan u perdonarkoʼon. Le oʼolal minaʼan baʼax oʼolal u seguer u yaatal k-óol yoʼolal le baʼax t-beetoʼ (Salmo 103:10-14; 1 Juan 1:9; 3:19-22). Unaj k-kaanbal tiʼ le baʼaxoʼob ku yúuchultoʼonoʼ, unaj k-kʼexik k-tuukul yéetel unaj k-kuxtal jeʼex u yaʼaliktoʼon Jéeoba teʼ Bibliaoʼ.

▸ Xook 2, xóotʼol 18

Wa juntúul máak ku lúubul tiʼ junpʼéel nojoch kʼeban, maʼ tu arrepentir yéetel maʼ tu yóotik kuxtal jeʼex u yaʼalik Jéeobaeʼ ku jóoʼsaʼal teʼ múuchʼuliloʼ. Le kéen úuchuk leloʼ toʼoneʼ ku xuʼulul k-tʼanik yéetel k-bisikba tu yéetel (1 Corintios 5:11; 2 Juan 9-11). U jóoʼsaʼal juntúul kʼeban máak ichil u kaajal Dioseʼ ku yáantaj utiaʼal maʼ u yúuchul tʼaan kʼaas tiʼ Jéeoba yéetel utiaʼal u kanáantaʼal le sukuʼunoʼoboʼ (1 Corintios 5:6). Ku yáantik xan le máax kʼebanchaj utiaʼal ka arrepentirnak yéetel ka suunak yiknal Jéeobaoʼ (Lucas 15:17).

▸ Xook 3, xóotʼol 19

Jéeobaeʼ u yaabiltmoʼon yéetel u kʼáat u yáantoʼon. Le oʼolal ku meyajtiʼ le Biblia yéetel le sukuʼunoʼob utiaʼal u nuʼuktikoʼon yéetel u tsoliktoʼon u nuʼukoʼ. Tumen kʼeban máakoʼoneʼ jach kʼaʼabéettoʼon le áantaj ku tsʼáaiktoʼonoʼ (Jeremías 17:9). Le kéen k-uʼuy u tʼaan le máaxoʼob tsʼaʼanoʼob tumen Jéeoba utiaʼal nuʼuktikoʼonoʼ k-eʼesiktiʼ k-respetartik yéetel k-beetik baʼax ku yaʼalik (Hebreos 13:7).

▸ Xook 4, xóotʼol 2

Yoʼolal le kʼeban yaan t-wíinkliloʼ yaan kʼiineʼ ku chan kaʼantal k-ich yéetel k-kaxtik chéen k-utsil. Chéen baʼaleʼ Jéeobaeʼ maʼ u kʼáat ka k-taasba  nojbaʼaliliʼ. Wa k-máansik ichil k-tuukul bukaʼaj chichniloʼon tu tséel Jéeobaeʼ yaan u yáantkoʼon utiaʼal maʼ k-taasikba nojbaʼaliliʼ (Job 38:1-4). Uláakʼ baʼax jeʼel u yáantkoʼoneʼ letiʼe ka tuukulnakoʼon tiʼ u maasil yéetel tiʼ baʼax kʼaʼabéettiʼoboʼ. Juntúul máax kaʼanal u yicheʼ ku tuklik minaʼan uláakʼ máak jeʼex letiʼeʼ. Chéen baʼaleʼ juntúul máak kabal u yóoleʼ ku tsʼáaik cuenta baʼaxoʼob unaj u yutskíintik ichil u kuxtal. Maʼ suʼlak u yaʼal tsʼoʼok u beetik junpʼéel baʼax maʼ maʼalobiʼ yéetel ku kʼáatik ka perdonartaʼak. Le kéen tsoʼolok u nuʼuk tiʼeʼ ku yuʼubik yéetel ku beetik. Ku confiar tiʼ Jéeoba yéetel ku chaʼik u nuʼuktaʼal (1 Pedro 5:5).

▸ Xook 4, xóotʼol 4

Juntúul máak yaan autoridad tiʼeʼ yaan derecho tiʼ u chʼaʼtuklik baʼax unaj u beetaʼal bey xan u yaʼalik ka beetaʼak wa baʼax. Jéeobaeʼ letiʼe máax maas yaan autoridad tiʼ teʼ kaʼan yéetel way Luʼumeʼ. Letiʼ le máax maas yaan u poderoʼ yéetel letiʼ beet tuláakal baʼal. Letiʼeʼ mantatsʼ ku meyajtiʼ u autoridad utiaʼal u yutsil u maasil. Tsʼoʼok u tsʼáaik xan autoridad tiʼ jujuntúul máakoʼob utiaʼal u kanáantkoʼonoʼob. Jéeobaeʼ u kʼáat ka k-uʼuy u tʼaan le taatatsiloʼoboʼ, le ancianoʼoboʼ yéetel le gobiernoʼoboʼ (Romanos 13:1-5; 1 Timoteo 5:17). Chéen baʼaleʼ wa le máakoʼob ku kʼáatkoʼobtoʼon ka k-beet junpʼéel baʼax ku bin tu contra u ley Diosoʼ toʼoneʼ k-uʼuyik u tʼaan Dios maʼ u tʼaan máakoʼobiʼ (Hechos 5:29). Le kéen k-uʼuy u tʼaan le máaxoʼob tsʼaʼan autoridad tiʼob tumen Jéeobaoʼ k-eʼesik k-respetartik le baʼaxoʼob ku yaʼalik Jéeobaoʼ.

▸ Xook 4, xóotʼol 7

Le ancianoʼoboʼ máakoʼob kʼanchajaʼan u tuukuloʼob, yéetel ku meyajoʼob tiʼ Jéeoba utiaʼal u kanáantik le múuchʼuliloʼ (Deuteronomio 1:13; Hechos 20:28). Ku yáantkoʼonoʼob utiaʼal k-bisikba maʼalob yéetel Jéeoba, utiaʼal k-adorartik tu nuʼuk yéetel ich jeetsʼelil (1 Corintios 14:33, 40). Le ancianoʼoboʼ yéeybil u beetaʼaloʼob yéetel espíritu santo, leloʼ beyoʼ tumen letiʼobeʼ ku beetkoʼob baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ, le libro tsʼíibtaʼab yéetel u nuʼuktaj le espíritu santooʼ (1 Timoteo 3:1-7; Tito 1:5-9; 1 Pedro 5:2, 3). Toʼoneʼ k-confiar tiʼ u kaajal Dios yéetel  k-beetik baʼax ku yaʼalik, le oʼolal yéetel kiʼimak óolal k-múul meyaj yéetel le ancianoʼoboʼ (Salmo 138:6; Hebreos 13:17).

▸ Xook 4, xóotʼol 8

Kex tiʼ tu kaʼatúulal le taatatsiloʼob kʼubéentaʼantiʼob ka u kanáant u paalaloʼoboʼ le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ letiʼe taatatsil unaj u nuʼuktik u yotochoʼ. Wa ichil junpʼéel familia chéen maamatsil yaneʼ letiʼ kun nuʼuktik u yotoch. U meyaj le máax nuʼuktik le familiaoʼ u tsʼáaik janal, nookʼ yéetel junpʼéel tuʼux u kajtal le familiaoʼ. Jach kʼaʼanaʼan xan u yáantik u familia u adorart Jéeoba. Ku yilik xan maʼ u pʼaxkoʼob mix junpʼéel reunión, ka jóokʼkoʼob u tsikbaltoʼob u tʼaan Dios yéetel ka u múul xokoʼob le Bibliaoʼ. Letiʼ xan chʼaʼtuklik baʼax kun beetbil tu yotoch. Ku yilik xan u yeʼesik le jatsʼuts modos tu yeʼesaj Jesúsoʼ, ku yeʼesik yaabilaj, ku chʼaʼik en cuenta u familia yéetel maʼ tu beetik u kʼasaʼanil tiʼob. Lelaʼ ku yáantaj utiaʼal ka yanak kiʼimak óolal tiʼ le máaxoʼob yanoʼob ichil u familiaoʼ, ka u yuʼububaʼob kanáantaʼanoʼob yéetel ka u natsʼubaʼob yiknal Jéeoba.

▸ Xook 4, xóotʼol 12

Le Cuerpo Gobernanteoʼ junmúuchʼ sukuʼunoʼob yéeyaʼanoʼob utiaʼal u binoʼob kaʼan, yéetel letiʼob nuʼuktik le meyaj ku beetik u kaajal Diosoʼ. Teʼ yáax siglooʼ letiʼob meyajnaj tiʼ Jéeoba utiaʼal u nuʼuktik bix kun adorarbil yéetel bix kun tsʼaabil kʼaj óoltbil u tʼaan (Hechos 15:2). Bejlaʼeʼ le sukuʼunoʼob yanoʼob ichil le Cuerpo Gobernanteoʼ letiʼob nuʼuktik yéetel kanáantik u kaajal Dios. Le kéen u chʼaʼtukloʼob wa baʼaxeʼ ku chaʼik u nuʼuktaʼaloʼob tumen le Bibliaoʼ yéetel tumen le espíritu santooʼ. Jesúseʼ tu yaʼaleʼ le junmúuchʼ sukuʼunoʼobaʼ letiʼe «esclavo chúukaʼan u yóol yéetel yaan u naʼat[oʼ]» (Mateo 24:45-47).

▸ Xook 4, xóotʼol 15

Yaan kʼiineʼ juntúul kiikeʼ jeʼel u kʼaʼabéettal u beetik junpʼéel meyaj suuk u beetaʼal tumen juntúul sukuʼuneʼ. Le kéen úuchuk beyaʼ letiʼeʼ  unaj u pixik u pool, beyoʼ ku yeʼesik ku respetartik le máaxoʼob tsʼaʼan autoridad tiʼob ichil le familia yéetel ichil le múuchʼuliloʼ. Chéen baʼaleʼ maʼ mantatsʼ ken u pix u pool utiaʼal u beetik tuláakal baʼaliʼ. Juntúul kiikeʼ unaj u pixik u pool le kéen u tsʼáa junpʼéel xook wa láakʼintaʼan tumen u yíicham wa tumen juntúul sukuʼun okjaʼanajaʼan (1 Corintios 11:11-15).

▸ Xook 4, xóotʼol 17

Toʼoneʼ maʼatech k-tsʼáaikba tu tséel mix junpʼéel partido (Juan 17:16). Baʼaxeʼ k-tsʼáaikba tu tséel u Reino Dios. K-beetik jeʼex Jesúseʼ, maʼ t-oksikba tiʼ le baʼaxoʼob ku beetaʼal teʼ yóokʼol kaabaʼ.

Jéeobaeʼ ku yaʼaliktoʼon: «Tuláakal máak unaj u tsʼáaikuba yáanal u páajtalil le autoridadoʼob tsʼaʼanoʼoboʼ» (Tito 3:1, 2; Romanos 13:1-7). Ku yaʼalik xan toʼoneʼ maʼ unaj k-kíimsik mix máakiʼ. Le oʼolal k-concienciaeʼ maʼ tu chaʼiktoʼon k-bin teʼ guerraʼoboʼ mix k-beetik k-servicio militar. Chéen baʼaleʼ wa ku chaʼik le autoridadoʼob k-beetik uláakʼ meyaj tu lugar le servicio militaroʼ lelaʼ cada juntúul tiʼ toʼon ken u chʼaʼtukult baʼax ken u beete.

Toʼoneʼ chéen Jéeoba k-adorartik tumen letiʼ beetmiloʼon. Kex k-respetartik le banderaoʼ maʼatech k-saludartik mix k-kʼayik le himno nacionaloʼ (Isaías 43:11; Daniel 3:1-30; 1 Corintios 10:14). Tsʼoʼoleʼ maʼ t-votar yoʼolal mix junpʼéel partido tumen tsʼoʼok k-chʼaʼtuklik k-tsʼáaikba tu tséel u gobierno Dios (Mateo 22:21; Juan 15:19; 18:36).

▸ Xook 5, xóotʼol 2

Le yóokʼol kaaboʼ u kʼáat ka tuukulnak máak jeʼex u tuukul le Kʼaasilbaʼaloʼ. Le máaxoʼob ku tuukuloʼob beyoʼ maʼ u yaabiltmoʼob Jéeobaiʼ, maʼatech u tuukuloʼob jeʼex u tuukul letiʼeʼ yéetel maʼatech u yuʼubikoʼob u tʼaan (1 Juan 5:19). Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ lelaʼ «letiʼe iikʼ wa tuukul ku meyaj ichil le máaxoʼob maʼatech u yuʼubikoʼob tʼaanoʼ» (Efesios 2:2). Toʼoneʼ maʼ unaj k-chaʼik ka oksaʼak t-pool le bix u tuukul  le yóokʼol kaabaʼ (Efesios 6:10-18). Baʼaxeʼ unaj k-yaabiltik Jéeoba yéetel unaj k-ilik k-kuxtal yéetel k-tuukul jeʼex u kʼáat letiʼeʼ.

▸ Xook 5, xóotʼol 7

Ku yaʼalaʼal apóstata tiʼ le máaxoʼob ku kaʼanskoʼob baʼaloʼob ku bin tu contra le baʼax ku kaʼansik le Bibliaoʼ. Le máakoʼob beyaʼ ku líikʼloʼob tu contra Jéeoba yéetel tu contra Jesús, u reyil u Reino Diosoʼ. Tsʼoʼoleʼ ku yoksikoʼob tu pool uláakʼ máakoʼob ka u beetoʼob xan beyoʼ (Romanos 1:25). Letiʼobeʼ u kʼáatoʼob ka kaʼapʼéelchajak u tuukul le máaxoʼob meyajtik Jéeobaoʼ. Jujuntúul máaxoʼob meyajtik Dios teʼ yáax siglooʼ tu beetubaʼob apóstatail, teʼ kʼiinoʼobaʼ bey xan u yúuchloʼ (2 Tesalonicenses 2:3). Le máaxoʼob chúukaʼan u yóoloʼob u meyajtoʼob Jéeobaoʼ maʼ unaj u yantal mix baʼal u yiloʼob yéetel le apóstataʼoboʼ. Kex ka taakak k-xokik yéetel k-uʼuyik le baʼaxoʼob ku yaʼalikoʼoboʼ maʼ unaj k-beetkiʼ. Maʼ unaj xan k-chaʼik ka túulchʼintaʼakoʼon k-beetiʼ. Toʼoneʼ k-yaabiltmaj Jéeoba yéetel chéen letiʼ k-adorartik.

▸ Xook 5, xóotʼol 9

U Ley Moiséseʼ ku yaʼalikeʼ utiaʼal ka perdonartaʼak u kʼeban le israelitaʼoboʼ unaj u kʼubkoʼob harina, aceite yéetel baʼalcheʼob teʼ templooʼ. Le baʼax ku beetkoʼobaʼ ku kʼaʼajsiktiʼobeʼ Jéeobaeʼ jach taak u perdonartik u kʼebanoʼob. Chéen baʼaleʼ le ka tsʼoʼok u kʼubik u kuxtal Jesús utiaʼal u perdonartaʼal máakeʼ pʼáat maʼ kʼaʼabéet u beetaʼal sacrificioʼob jeʼex le ku beetaʼal kaʼachoʼ. Jesúseʼ chéen juntéen yanchaj u kʼubik u kuxtal tumen minaʼan kaʼach kʼeban tu wíinklil (Hebreos 10:1, 4, 10).

▸ Xook 7, xóotʼol 6

U Ley Moiséseʼ ku yaʼalikeʼ le israelitaʼoboʼ jeʼel u páajtal u jaantikoʼob u bakʼel le baʼalcheʼoboʼ. Ku yaʼalik xaneʼ unaj u kʼuʼubul baʼalcheʼob tiʼ  Dios (Levítico 1:5, 6). Chéen baʼaleʼ Jéeobaeʼ tu yaʼalajtiʼob maʼ u maltratarkoʼob le baʼalcheʼoboʼ (Proverbios 12:10). Le Ley u tsʼaamaj Diosoʼ ku yaʼalik ka kanáantaʼak le baʼalcheʼoboʼ (Deuteronomio 22:6, 7).

▸ Xook 7, xóotʼol 6

Fracciones sanguíneas. Le kanpʼéel baʼaloʼob ku jóoʼsaʼal tiʼ le kʼiʼikʼoʼ letiʼe jeʼeloʼobaʼ: glóbulos rojos, glóbulos blancos, plaquetas yéetel plasma. Tiʼ leloʼobaʼ ku páajtal xan u jóoʼsaʼal uláakʼ baʼaloʼob maas mejentak ku kʼaabaʼtik fracciones sanguíneas. *

Toʼoneʼ maʼatech k-kʼamik ka tsʼaʼabaktoʼon kʼiʼikʼ mix le kanpʼéel baʼaloʼob ku jóoʼsaʼal tiʼ le kʼiʼikʼoʼ. Chéen baʼaleʼ, ¿kux túun le fracciones sanguíneasoʼ? Le Bibliaoʼ maʼatech u tʼaan tiʼ lelaʼ, le oʼolaleʼ cada juntúul tiʼ toʼon ken u chaʼa u nuʼuktaʼal tumen u conciencia utiaʼal u yilik wa yaan u kʼamik.

Yaan sukuʼunoʼobeʼ maʼ tu yóotik u kʼamoʼob mix junpʼéel tiʼ le baʼaloʼob ku jóoʼsaʼal tiʼ le fracciones sanguíneasoʼ. Maʼ xaaneʼ bey u chʼaʼtuklikoʼoboʼ tumen Dioseʼ tu yaʼalaj tiʼ le israelitaʼoboʼ le kéen u kíimsoʼob juntúul baʼalcheʼeʼ unaj u wekikoʼob u kʼiʼikʼel yóokʼol le luʼumoʼ (Deuteronomio 12:22-24).

Chéen baʼaleʼ yaan sukuʼunoʼobeʼ ku yóotkoʼob ka tsʼaʼabaktiʼob fracciones sanguíneas. Maʼ xaaneʼ tumen ku tuklikoʼobeʼ lelaʼ tsʼoʼok u pʼáatal maʼ kʼiʼikʼiʼ, yéetel mix baʼal yaan u yil yéetel u kuxtal le máak wa le baʼalcheʼ tuʼux jóoʼsaʼaboʼ.

Le kéen kʼaʼabéetchajak a wilik wa yaan a kʼamik le fracciones sanguíneasoʼ kʼaʼabéet a naʼatik lelaʼ:

• Wa ka waʼalik maʼ ken a kʼam mix junpʼéeleʼ, táan a waʼalikeʼ maʼatan a kʼamik xan jujunpʼéel tsʼaakoʼob ku meyaj utiaʼal jujunpʼéel kʼojaʼaniloʼob wa utiaʼal maʼ u desangrar máak.

• Unaj a kanik a tsol tiʼ le doctor baʼaxten ka kʼamik wa baʼaxten maʼ ta kʼamik jujunpʼéel tiʼ le fracciones sanguíneasoʼ.

 Tratamientoʼob. Toʼoneʼ maʼatech k-donartik kʼiʼikʼ yéetel maʼatech k-chaʼik u líiʼsaʼal k-kʼiʼikʼel utiaʼal ka jel tsʼaʼabaktoʼon. Chéen baʼaleʼ yaan uláakʼ tratamientoʼob tuʼux ku meyaj u kʼiʼikʼel le máax táan u tsʼaʼakaloʼ. Teʼelaʼ le kʼiʼikʼoʼ ku jáan jóoʼsaʼal tu wíinklil máak. U jaajileʼ cada juntúul ken u chʼaʼtukult bix kun meyaj u kʼiʼikʼel le táan u operartaʼaloʼ, utiaʼal u beetaʼal junpʼéel análisis tiʼ wa utiaʼal junpʼéel tratamiento (ilawil le revista U Pʼíich Tulumil Kanan ich español, 15 tiʼ octubre tiʼ 2000, página 30 yéetel 31).

Junpʼéel tiʼ le tratamientoʼob ku meyajoʼ ku kʼaabaʼtik hemodilución. Teʼ tratamientoaʼ le jach nukaʼaj operarbil máakoʼ ku jóoʼsaʼal junjaats tiʼ u kʼiʼikʼel, tu lugareʼ ku tsʼaʼabaltiʼ junpʼéel líquido ku kʼaabaʼtik expansor de volumen. Kéen tsʼoʼokkeʼ le kʼiʼikʼoʼ ku kaʼa suʼutul tu wíinklil máak, lelaʼ ku beetaʼal le táan u operartaʼaloʼ wa le kéen tsʼoʼokok.

Uláakʼ junpʼéel tratamientoeʼ ku kʼaabaʼtik recuperación de sangre. ¿Bix u beetaʼal? Le kʼiʼikʼ ku jóokʼol le táan u operartaʼal máakoʼ ku xúuchaʼal yéetel junpʼéel máquina, ku limpiartaʼal, tsʼoʼoleʼ ku kaʼa suʼutul tu wíinklil máak, maʼ xaaneʼ le táan u operartaʼaloʼ wa le kéen tsʼoʼokok.

 Maʼ xaaneʼ cada doctoreʼ yaanal bix u meyajtiʼ le tratamientoʼoboʼ. Le oʼolaleʼ táanil tiʼ u operartaʼal máak, u beetaʼal junpʼéel análisis tiʼ wa u kʼamik junpʼéel tratamientoeʼ maʼalob ka u yojéelt tubeel jach baʼax kun beetbil yéetel u kʼiʼikʼel.

Le kéen kʼaʼabéetchajak a wilik wa yaan a kʼamik le tratamientoʼob tuʼux ku meyaj a kʼiʼikʼeloʼ maʼalob ka tuukulnakech tiʼ lelaʼ:

• Wa ku jóoʼsaʼal in kʼiʼikʼel yéetel ku pʼáatal maʼ táan u yáalkab ichil in wíinklileʼ, ¿jeʼel wa u chaʼik in conciencia u kaʼa oksaʼal tin wíinklileʼ, wa yaan u beetik in tuklik kʼaʼabéet u ‹weʼekel›? (Deuteronomio 12:23, 24).

• Wa tiʼ junpʼéel tratamiento ku kʼaʼabéettal u jóoʼsaʼal in kʼiʼikʼel utiaʼal u beetaʼal wa baʼax tiʼ, tsʼoʼoleʼ ku kaʼa oksaʼal tin wíinklil wa ku meyaj bey tsʼaak utiaʼal junpʼéel parte tiʼ in wíinklileʼ, ¿jeʼel wa u chaʼikten in conciencia in kʼamik le tratamientooʼ?

• Wa kin waʼalik maʼ ken in kʼam mix junpʼéel tiʼ le tratamientoʼob tuʼux ku meyaj in kʼiʼikʼeloʼ, ¿kin naʼatik wa táan xan in waʼalik maʼ in kʼáat ka beetaʼak análisis tiʼ in kʼiʼikʼeliʼ, maʼ tin kʼamik le hemodiálisisoʼ bey xan le tratamiento tuʼux ku meyaj máquinaʼob jeʼex le ku kʼaabaʼtik corazón-pulmónoʼ?

Táanil tiʼ k-chʼaʼtuklik wa yaan k-kʼamik junpʼéel tratamiento tuʼux ku meyaj k-kʼiʼikʼel wa junpʼéel fracción sanguíneaeʼ unaj k-orar tiʼ  Jéeoba yéetel unaj k-ojéeltik tubeel baʼax táakaʼan ichil (Santiago 1:5, 6). Le kéen tsʼoʼokkeʼ unaj k-chaʼik k-nuʼuktaʼal tumen k-conciencia k-kaʼansmaj yéetel le Bibliaoʼ. Maʼ unaj k-kʼáatik tiʼ uláakʼ máakoʼob baʼax jeʼel u beetkoʼob letiʼobeʼ, yéetel maʼ unaj k-chaʼik u kʼeʼexel baʼax tsʼoʼok k-chʼaʼtuklik k-beetkiʼ (Romanos 14:12; Gálatas 6:5).

▸ Xook 7, xóotʼol 11

Juntúul máax limpio u kuxtal tu táan Dioseʼ limpio u tuukul, maʼalob baʼax ku yaʼalik bey xan baʼax ku beetik. Jéeobaeʼ ku yaʼaliktoʼon maʼ u yantal mix baʼal k-il yéetel núupkʼeban wa yéetel jeʼel baʼalak yaan yil yéetel lelaʼ (Proverbios 1:10; 3:1). Táanil tiʼ k-aktáantik wa baʼax jeʼel u túulchʼintkoʼon k-beet wa baʼax kʼaaseʼ unaj k-chʼaʼtuklik k-tsʼáaik ichil k-kuxtal le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ. Mantatsʼ unaj k-kʼáatik u yáantaj Jéeoba utiaʼal u pʼáatal limpioil k-tuukul, unaj xan k-ilik k-náachtal tiʼ baʼaxoʼob jeʼel u beetik k-lúubul tiʼ baʼaloʼob kʼaastakeʼ (1 Corintios 6:9, 10, 18; Efesios 5:5).

▸ Xook 8, xóotʼol 11

Juntúul máak ku bisik junpʼéel kuxtal ich x-maʼ suʼtalileʼ ku chíikpajal tiʼ bix u tʼaan yéetel tiʼ le baʼaxoʼob ku beetkoʼ tumen ku yeʼesik jach ku bin tu contra le baʼaxoʼob ku yaʼalik Diosoʼ, yéetel ku yeʼesik jach junpuliʼ minaʼan u suʼtal. Juntúul máax ku beetik baʼaloʼob beyoʼ maʼatech u respetartik u leyoʼob Dios. Le máax ku lúubul tiʼ leloʼ ku kʼaʼabéettal u yilaʼal tumen junpʼéel comité judicial le baʼax tu beetoʼ. Beoraaʼ koʼoneʼex tʼaan tiʼ le éekʼ kuxtaloʼ, ichil lelaʼ táakaʼan u jejeláasil baʼaloʼob kʼaastak. Según bukaʼaj kʼaasil le baʼax beetaʼaboʼ ku yilaʼal wa yaan u kʼaʼabéettal u juzgartaʼal tumen junpʼéel comité judicial (Gálatas 5:19-21; Efesios 4:19; utiaʼal a wojéeltik u maasileʼ ilawil «Kʼáatchiʼob ku beetaʼal» ku taasik U Pʼíich Tulumil Kanan ich español, 15 tiʼ julio tiʼ 2006).

▸ Xook 9, xóotʼol 7; xook 12, xóotʼol 10

Lelaʼ u kʼáat u yaʼal u báaytik u xiibil wa u x-chʼuupil máak utiaʼal u béeykuntik u tsʼíibolal. Jéeobaeʼ tu tsʼáaj le núupchital utiaʼal u yeʼesik u yaabilaj juntúul xiib yéetel juntúul koʼolel tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ. Chéen baʼaleʼ wa juntúul máak ku masturbarkubaeʼ ku bin tu contra le baʼax u tsʼaamaj Diosoʼ. Lelaʼ junpʼéel baʼal kʼaas jeʼel u beetik u náachtal máak tiʼ Jéeobaeʼ. Tsʼoʼoleʼ jeʼel u beetik u yantal kʼaakʼas tuukul tiʼ máakeʼ yéetel jeʼel u kʼaskúuntik bix u yilik máak le núupchitaloʼ (Colosenses 3:5). Juntúul máak suuk u beetik lelaʼ jeʼel u talamtaltiʼ u pʼatkeʼ (Salmo 86:5; 1 Juan 3:20). Wa yaantech le problemaaʼ sen kʼáat tiʼ Jéeoba ka u yáantech. Náachkuntaba tiʼ baʼaloʼob jeʼel u kʼaskúuntik a tuukul jeʼex le pornografíaoʼ. Kʼáat u yáantaj juntúul a amigo u yaabiltmaj Jéeoba, wa kʼáat u yáantaj a papá wa a maama ku meyajtikoʼob Jéeoba (Proverbios 1:8, 9; 1 Tesalonicenses 5:14; Tito 2:3-5). Jéeobaeʼ jach u yaabiltmech yéetel ku chʼaʼik en cuenta baʼaxoʼob ka beetik utiaʼal a pʼáatal limpioil tu táan (Salmo 51:17; Isaías 1:18).

▸ Xook 9, xóotʼol 9

Jéeobaeʼ le ka tu tsʼoʼoksaj u beel le yáax xiiboʼ chéen juntúul u yatan tu tsʼáaj. Úuchjeakileʼ tiʼ le israelitaʼoboʼ tu chaʼaj u yantal maas tiʼ juntúul u yatanoʼob, baʼaleʼ maʼ letiʼe baʼax u kʼáat desde tu káajbaloʼ. Bejlaʼeʼ maʼ tu chaʼik tiʼ le máaxoʼob meyajtik ka yanak maas tiʼ juntúul u núupoʼoboʼ. Le xiiboʼ chéen unaj u yantal juntúul u yatan, yéetel le koʼoleloʼ chéen unaj u yantal juntúul u yíicham (Mateo 19:9; 1 Timoteo 3:2).

▸ Xook 10, xóotʼol 12

Jéeobaeʼ desde ka tu tsʼoʼoksaj u beel le yáax xiib yéetel le yáax koʼoleloʼ maʼ u kʼáat kaʼach ka u pʼatubaʼobiʼ (Génesis 2:24; Malaquías 2:15, 16; Mateo 19:3-6; 1 Corintios 7:39). Letiʼeʼ chéen ku chaʼik u divorciarkuba le tsʼokaʼan u beeloʼob wa juntúul tiʼ letiʼobeʼ ku yantal baʼax u yil yéetel máax maʼ u núupiʼ. Le kéen úuchuk beyoʼ le íichamtsil wa le  atantsil inocenteoʼ letiʼ kun chʼaʼtuklik wa yaan u divorciarkuba wa maʼ (Mateo 19:9).

Jujuntúul máaxoʼob meyajtik Dioseʼ kex maʼ tuʼusoʼob tumen u núupoʼob yéetel yaanaleʼ ku chʼaʼtuklik u pʼatik u núupoʼob (1 Corintios 7:11). Juntúul máax meyajtik Dioseʼ jeʼel u páajtal u pʼatik u núup yoʼolal lelaʼ:

• Le íichamtsiloʼ maʼ tu yóotik u mantenert u familia. Junpuliʼ maʼ tu tsʼáaik baʼax kʼaʼabéet tiʼ u familia, mix janal mix taakʼin (1 Timoteo 5:8).

• Ku sen maltratartaʼal tumen u núup. Lelaʼ u kʼáat u yaʼaleʼ le atantsil wa le íichamtsiloʼ ku yuʼubik jeʼel u beetaʼal nojoch loob tiʼeʼ wa jeʼel tak u kíimsaʼaleʼ (Gálatas 5:19-21).

• Ku yuʼubik jach jeʼel u beetaʼal u pʼatik Jéeoba tumen u núupeʼ. Lelaʼ u kʼáat u yaʼaleʼ junpuliʼ maʼ tu chaʼabaltiʼ tumen u núup u meyajtik Dios (Hechos 5:29).

▸ Xook 11, xóotʼol 19

Tuláakal máak ku líikʼil u yóol ken aʼalaʼaktiʼ maʼalob baʼax ku beetik (Proverbios 12:25; 16:24). Utiaʼal k-líiʼsik u yóol u maasileʼ unaj k-tʼankoʼob yéetel yaabilaj bey xan yéetel kiʼimak óolal. Wa k-beetik beyoʼ yaan k-áantik le sukuʼunoʼob utiaʼal ka chúukpajak u yóoloʼob u meyajtoʼob Dios kex yaan hora maʼ chéen chʼaʼabiliʼ (Proverbios 12:18; Filipenses 2:1-4). Wa k-ilik wa máax lubaʼan u yóoleʼ kʼaʼabéet k-chʼenxikintik yéetel k-ilik k-naʼatik bix u yuʼubikuba. Leloʼ yaan u yáantkoʼon k-il baʼax jeʼel u páajtal k-aʼalik yéetel k-beetik utiaʼal k-áantikeʼ (Santiago 1:19). Kʼaʼabéet k-ilik k-kʼaj óoltik tubeel le sukuʼunoʼoboʼ beyoʼ yaan k-ilik baʼax jach tu jaajil kʼaʼabéettiʼob. Tsʼoʼoleʼ yaan k-áantkoʼob u natsʼubaʼob yiknal Jéeoba tumen maases letiʼ jeʼel u páajtal u líiʼsik u yóoloʼobeʼ (2 Corintios 1:3, 4; 1 Tesalonicenses 5:11).

▸ Xook 12, xóotʼol 16

Teʼ Bibliaoʼ minaʼan junpʼéel ley ku yaʼalik jach bix unaj u tsʼoʼokol u beel máakiʼ. Tiʼ cada luʼumileʼ jejeláas baʼax suuk u beetaʼal yéetel jejeláas baʼax ku kʼáatik le autoridadoʼob utiaʼal ka tsʼoʼokok u beel máakoʼ (Génesis 24:67; Mateo 1:24; 25:10; Lucas 14:8). Baʼaleʼ le baʼax maas kaʼanaʼanoʼ letiʼe voto ku beetik tu táan Jéeoba le máaxoʼob ku tsʼoʼokol u beeloʼoboʼ. Yaneʼ ku invitartik u láakʼtsiloʼob yéetel u amigoʼob utiaʼal ka yanakoʼob le kéen u yaʼal u votoʼoboʼ, yanoʼobeʼ ku kʼáatkoʼob xan tiʼ juntúul anciano ka u máans junpʼéel discurso. Letiʼe máaxoʼob kun tsʼoʼokol u beeloʼob kun chʼaʼtuklik wa yaan u beetkoʼob u fiestail bey xan baʼaxoʼob kun úuchliʼ (Lucas 14:28; Juan 2:1-11). Wa ku chʼaʼtuklik u beetkoʼobeʼ kʼaʼabéet u yilik u beetkoʼob tuláakal jeʼex uts tu tʼaan Jéeobaeʼ (Génesis 2:18-24; Mateo 19:5, 6). Junpʼéel baʼax jeʼel u yáantkoʼobeʼ letiʼe ka u chaʼa u nuʼuktaʼaloʼob tumen le Bibliaoʼ (1 Juan 2:16, 17). Wa yaan u alcoholil le baʼax kun tsʼaabil ukʼbiloʼ kʼaʼabéet u yantal juntúul máax ilik bix kun tʼoxbil (Proverbios 20:1; Efesios 5:18). Wa yaan u yantal u paaxil wa uláakʼ baʼaloʼob utiaʼal u náaysik u yóol máakeʼ unaj u kanáantaʼal maʼ u taasik suʼtsilil tiʼ Jéeobaiʼ. Le máaxoʼob ku tsʼoʼokol u beeloʼoboʼ maʼ unaj u tuukuloʼob chéen tiʼ le kʼiin jeʼeloʼ, baʼaxeʼ unaj u yilik u maas biskubaʼob yéetel Jéeoba bey xan u maas yaabiltikubaʼob (Proverbios 18:22; utiaʼal a wojéeltik u maasileʼ ilawil U Pʼíich Tulumil Kanan 1 tiʼ noviembre tiʼ 2006, página 3 tak 12 yéetel 18 tak 21).

▸ Xook 13, xóotʼol 18

Táanil tiʼ k-beetik wa baʼaxeʼ unaj k-chʼaʼik en cuenta baʼax ku kaʼansik le Biblia tu yoʼolaloʼ. Koʼox aʼalikeʼ a núupeʼ maʼatech u meyajtik Jéeoba. Letiʼeʼ ku invitarkech utiaʼal ka xiʼikech janal yéetel u láakʼtsiloʼob junpʼéel kʼiin táan u festejartaʼal junpʼéel baʼax maʼ uts tu tʼaan Jéeobaiʼ. ¿Baʼax jeʼel a beetkeʼ? Wa a conciencia ku chaʼiktech a bineʼ unaj a tsolik tiʼ a núup maʼ kan táakpajal tiʼ le baʼaxoʼob kun beetbil wa ku binoʼob tu contra le Bibliaoʼ. Unaj xan a tuklik bix kun ilbil tumen u maasil le baʼax ken a beetoʼ (1 Corintios 8:9; 10:23, 24).

 Koʼox aʼalik xaneʼ a patróneʼ ku síiktech taakʼin wa uláakʼ baʼal tu kʼiiniloʼob Navidad wa tu kʼiiniloʼob uláakʼ festejoʼob. ¿Yaan wa a waʼaliktiʼ maʼ ken a chʼaʼe? Utiaʼal a wilik baʼax ken a beeteʼ unaj a chʼaʼik en cuenta yéetel baʼax tuukulil ku tsʼáaiktech. ¿Táan wa u síiktech yoʼolal le baʼax ku festejartaʼaloʼ, wa chéen tumen jach ta tsʼáaj a wóol meyaj? Lelaʼ chéen jujunpʼéel tiʼ le baʼaxoʼob unaj a chʼaʼik en cuenta utiaʼal a wilik wa yaan a chʼaʼik le baʼax ku tsʼáaiktechoʼ.

Maʼ xaaneʼ junpʼéel kʼiin yaan baʼax ku festejartaʼaleʼ ku tsʼaʼabaltech junpʼéel regalo yéetel ku yaʼalaʼaltech: «In wojel maʼatech a festejartik lelaʼ, chéen baʼaleʼ taak in síiktech le jeʼelaʼ». Maʼ xaaneʼ le máakaʼ chéen taak u yeʼesiktech u yutsil. Chéen baʼaleʼ maʼalob xan ka a wil wa maʼ chéen taak u probarkech wa u beetik a táakpajal tiʼ le baʼax ku festejartaʼaloʼ. Jeʼel baʼaxak ka a chʼaʼtukult a beetkeʼ unaj a wilik maʼ u chiʼichnaktal a conciencia yéetel maʼ a náachtal tiʼ Jéeoba (Hechos 23:1).

▸ Xook 13, xóotʼol 22

Junpʼéel problema ku séeb utskíintaʼal yéetel yaabilajeʼ maʼatech u maas nojochtal (Mateo 5:23-26). U beetaʼal beyaʼ ku yáantaj utiaʼal ka yanak jeetsʼelil tiʼ le múuchʼuliloʼ bey xan utiaʼal ka alabartaʼak Jéeoba (Juan 13:34, 35; 1 Corintios 13:4, 5).

Wa ku yantal problemas tiʼ kaʼatúul sukuʼunoʼob yoʼolal junpʼéel negocioeʼ unaj u yilik u yutskíintikoʼob chéen letiʼob, maʼ unaj u binoʼob tu táan autoridadiʼ. Tiʼ 1 Corintios 6:1-8, ku chíikpajal baʼax tu yaʼalaj apóstol Pablo yoʼolal le máaxoʼob ku demandartik u sukuʼunoʼob yoʼolal taakʼinoʼ. Juntúul máax ku bisik u sukuʼun tu táan autoridadeʼ jeʼel u beetik u yúuchul tʼaan kʼaas tiʼ Jéeobaeʼ bey xan tiʼ le múuchʼuliloʼ. Mateo 18:15-17, ku yeʼesik óoxpʼéel baʼal unaj u beetik máak utiaʼal u yutskíintik nukuch problemas jeʼex u líiʼsaʼal falso tu contra wa máax wa le u yoklaʼal máakoʼ. Wa ku yantal junpʼéel problema tiʼ kaʼatúul sukuʼunoʼobeʼ yáax baʼax unaj u beetkoʼobeʼ letiʼe u yilik u yutskíintikoʼob chéen tu kaʼatúulaloʼoboʼ. Wa maʼ béeychaj u yutskíintikoʼobeʼ u kaʼapʼéel baʼax unaj u beetkoʼobeʼ u kʼáatkoʼob áantaj tiʼ juntúul wa kaʼatúul sukuʼunoʼob yiijchajaʼan u tuukuloʼob. Chéen wa ku yilkoʼob kʼaʼabéeteʼ u yóoxpʼéel baʼax jeʼel u páajtal u beetkoʼobeʼ letiʼe  u kʼáatkoʼob áantaj tiʼ le ancianoʼoboʼ. Le ancianoʼob túunoʼ yaan u meyajtiʼob le Biblia utiaʼal u yáantkoʼob le sukuʼunoʼob u yiloʼob bix jeʼel u yutskíintikoʼob le problema yéetel yaabilajoʼ. Chéen baʼaleʼ wa juntúul tiʼ le sukuʼunoʼob maʼ tu yóotik u beet le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ maʼ xaaneʼ le ancianoʼoboʼ yaan u kʼaʼabéettal u beetkoʼob junpʼéel comité judicial.

Yaan kʼiineʼ yaan u kʼaʼabéettal u bin máak tu táan autoridad utiaʼal u yutskíintik problemas jeʼex junpʼéel divorcioeʼ, utiaʼal u yilaʼal máax tiʼ kun pʼáatal le paalaloʼoboʼ, utiaʼal u tsʼaʼabal manutención wa utiaʼal u beetaʼal junpʼéel testamento. Wa juntúul sukuʼun ku yilik kʼaʼabéet u bin tu táan autoridad utiaʼal u yutskíintik junpʼéel tiʼ le problemasaʼ maʼ táan u bin tu contra le baʼax tu tsʼíibtaj apóstol Pablooʼ, chéen baʼaleʼ kʼaʼabéet u beetik yéetel yaabilaj.

Juntúul sukuʼuneʼ láayliʼ maʼ táan u bin tu contra le baʼax tu tsʼíibtaj Pablo wa ku denunciartik juntúul máak tu violartaj wa máax, tu beetaj kʼaas tiʼ juntúul chan paal, tu loobiltaj wa máax, ookolnaji wa yaan máax tu kíimsaj.

▸ Xook 14, xóotʼol 14

Le Kʼaasilbaʼaloʼ desde tu kʼiiniloʼob Adán yéetel Eva káaj u yilik bix u tusik máak (Génesis 3:1-6; Apocalipsis 12:9). Letiʼeʼ u yojleʼ wa ku beetik u káajal k-tuukul jeʼex u kʼáateʼ maas chéen chʼaʼabil jeʼel u beetik k-lúubul tiʼ baʼax kʼaaseʼ (2 Corintios 4:4; Santiago 1:14, 15). Le oʼolaleʼ utiaʼal ka creertaʼak yéetel utiaʼal ka tuklaʼak maʼ kʼaas le tuusoʼob ku beetkoʼ ku meyajtiʼ le políticaoʼ, le religiónoʼ, le baʼaxoʼob ku koʼonoloʼ, le baʼaxoʼob ku meyaj utiaʼal u náaysik u yóol máakoʼ, le u kaʼantal u xook máakoʼ yéetel uláakʼ baʼaloʼob (Juan 14:30; 1 Juan 5:19).

Le Kʼaasilbaʼaloʼ u yojel jach taʼaytak u xuʼulsaʼaltiʼ, le oʼolal táan u yilik u tusik u maas yaʼabil máakoʼob ku páajtaleʼ. Maases taak u tusik le máaxoʼob meyajtik Jéeobaoʼ (Apocalipsis 12:12). Wa maʼ t-kanáantikbaeʼ le Kʼaasilbaʼaloʼ jujunpʼíitil jeʼel u beetik u káajal u kʼastal bix k-tuukuleʼ (1 Corintios 10:12). Letiʼeʼ maʼ u kʼáat ka k-il le tsʼoʼokol beel jeʼex u yilik Diosoʼ. Jéeobaeʼ ku yaʼalikeʼ le tsʼoʼokol beeloʼ utiaʼal tuláakal u kʼiinil u kuxtal máak (Mateo 19:5, 6, 9). Chéen  baʼaleʼ yaʼab máakeʼ maʼ bey u yilkiʼ hasta ku tuklikoʼobeʼ jeʼel u páajtal u pʼatik u núupoʼob yoʼolal jeʼel baʼaxakeʼ. Tsʼoʼoleʼ yaʼab películaʼob bey xan le baʼaxoʼob ku máansaʼal televisiónoʼ ku beetkoʼob u yilaʼal bey maʼ kʼaas u pʼatik u núup máakeʼ. Le oʼolal maʼ unaj k-chaʼik ka páakʼaktoʼon le bix u tuukul le yóokʼol kaabaʼ.

Uláakʼ baʼax ku meyaj tiʼ le Kʼaasilbaʼaloʼ letiʼe u beetik u tuklik máak jeʼel u páajtal u beetik chéen baʼax u kʼáateʼ (2 Timoteo 3:4). Wa maʼ t-kanáantikbaeʼ jeʼel u xuʼulul k-uʼuyik u tʼaan le máaxoʼob tsʼaʼantiʼob autoridad tumen Jéeobaoʼ. Maʼ xaaneʼ juntúul sukuʼuneʼ jeʼel u pʼáatal maʼ tu jach beetik baʼax ku yaʼalik le ancianoʼoboʼ (Hebreos 12:5). Maʼ xaan xaneʼ juntúul kiikeʼ jeʼel u káajal u tuklik maʼ jach kʼaʼabéet u chaʼik u nuʼuktaʼal tumen u yíichamiʼ (1 Corintios 11:3).

Junpuliʼ maʼ unaj k-chaʼik tiʼ le Kʼaasilbaʼal ka u beet k-tuukul jeʼex letiʼoʼ. Baʼaxeʼ unaj k-ilik k-tuukul jeʼex Jéeobaeʼ yéetel unaj k-chʼikik k-tuukul tiʼ «le baʼaloʼob yanoʼob teʼ kaʼanoʼ» (Colosenses 3:2; 2 Corintios 2:11).

▸ Xook 16, xóotʼol 9

Mix máak taak u kʼojaʼantal, le oʼolal le kéen kʼojaʼanchajak máakeʼ tu séebaʼanil ku kaxtik bix kun tsʼakbil (Isaías 38:21; Marcos 5:25, 26; Lucas 10:34). Teʼ kʼiinoʼobaʼ jejeláas bix u tsʼaʼakal máak. Le oʼolaleʼ le kéen k-il bix ken k-tsʼakbileʼ mantatsʼ unaj k-chʼaʼik en cuenta baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ. K-ojleʼ chéen u Reino Dios kun luʼsik tuláakal le kʼojaʼaniloʼoboʼ. Le oʼolaleʼ unaj k-kanáantik maʼ k-chʼíikil k-kaxt chéen ka yanaktoʼon toj óolal ka tak náachchajkoʼon tiʼ Jéeoba (Isaías 33:24; 1 Timoteo 4:16).

Maʼ unaj k-kʼamik mix junpʼéel tratamiento bey yaan baʼax u yil yéetel le demonioʼoboʼ (Deuteronomio 18:10-12; Isaías1:13). Le oʼolal táanil tiʼ k-kʼamik junpʼéel tratamiento wa u meyajtoʼon junpʼéel tsʼaakeʼ unaj k-ojéeltik baʼax táakaʼan ichil, tuʼux u taal wa baʼaxten ku tsʼaʼabal tiʼ máak (Proverbios 14:15). Maʼ u tuʼubultoʼoneʼ le Kʼaasilbaʼaloʼ u kʼáat u tusoʼon utiaʼal ka táakpajkoʼon tiʼ baʼaloʼob yaan yil yéetel le demonioʼoboʼ. Le oʼolaleʼ maas maʼalob maʼ k-kʼamik junpʼéel tratamiento wa k-tuklik yaan baʼax u yil yéetel le demonioʼoboʼ (1 Pedro 5:8).

▸ Xook 16, xóotʼol 18