1, 2. ¿Baʼax unaj k-beetik utiaʼal ka pʼáatkoʼon ichil u yaabilaj Dios?

 UTIAʼAL maʼ k-kʼojaʼantaleʼ kʼaʼabéet k-janal maʼalob, k-beetik ejercicio yéetel k-kanáantik k-wíinklil. Lelaʼ maʼ chéen chʼaʼabiliʼ, baʼaleʼ k-ilik k-beetik tumen ku taasiktoʼon utsil. Chéen baʼaleʼ yaan uláakʼ baʼax unaj k-beetik utiaʼal k-kanáantikba.

² Kex tsʼoʼok u káajal k-kʼaj óoltik Jéeobaeʼ yaan baʼax unaj k-beetik utiaʼal k-maas bisikba tu yéetel. Le ka tu yaʼalaj Judas tiʼ le sukuʼunoʼob unaj u pʼáatloʼob «ichil u yaabilaj Dios[oʼ]» tu tsolajtiʼob bix unaj u beetkoʼob, tu yaʼalajtiʼob: «Paklan líiʼs a wóoleʼex tu yoʼolal le fe jach santo yaanteʼexoʼ» (Judas 20, 21). ¿Baʼax túun unaj k-beetik utiaʼal u yantaltoʼon le fe ku yaʼalik le tekstooʼ?

3-5. 1) ¿Baʼax u kʼáat le Kʼaasilbaʼal ka k-tukult yoʼolal u leyoʼob Jéeobaoʼ? 2) Techeʼ, ¿baʼax ka tuklik yoʼolal u leyoʼob Jéeoba?

³ Toʼoneʼ unaj k-creerkeʼ k-beetik baʼaxoʼob ku yaʼaliktoʼon Jéeobaeʼ letiʼe baʼax maas jeʼel u taasiktoʼon utsiloʼ. Chéen baʼaleʼ le Kʼaasilbaʼaloʼ u kʼáat ka k-tukleʼ maʼ chéen chʼaʼabil u beetaʼal baʼax ku yaʼalik u leyoʼob Jéeobaiʼ. U kʼáat xan ka k-tukleʼ maas jeʼel u bintoʼon utsil wa toʼon ka k-aʼal baʼax maʼalob yéetel baʼax kʼaaseʼ. Letiʼeʼ desde tu kʼiiniloʼob Adán yéetel Eva káaj u beetik ka tuukulnak máak beyoʼ (Génesis 3:1-6). Tsʼoʼoleʼ láayliʼ bey u beetik xan teʼ kʼiinoʼobaʼ.

 ⁴ Chéen baʼaleʼ, ¿jach wa jaaj le baʼax ku yaʼalik le Kʼaasilbaʼaloʼ? ¿Jach wa tu jaajil talam u beetaʼal le baʼaxoʼob ku yaʼalik Jéeobaoʼ? U jaajileʼ maʼatech. Utiaʼal k-naʼatikeʼ koʼox tʼaan tiʼ lelaʼ: Tukulteʼ bijaʼanech xíimbal tiʼ junpʼéel parque. Chéen baʼaleʼ ka wilkeʼ yaan junxóotʼ kʼalaʼaniʼ. Maʼ xaaneʼ ka waʼalik: «Jay, ¿baʼaxten kʼalaʼabi?». Chéen baʼaleʼ jach teʼ súutukoʼ ka wuʼuyik u yáakam juntúul león teʼ xóotʼ kʼalaʼanoʼ. ¿Beoraaʼ bix a wuʼuyikaba? Maʼ xaaneʼ ku kiʼimaktal a wóol ikil kʼalaʼanil tumen beyoʼ táan a kanáantaʼal utiaʼal maʼ u jaantkech le leónoʼ. Lelaʼ bey xan u yúuchul yéetel le baʼaxoʼob ku yaʼaliktoʼon Jéeobaoʼ tumen ku kanáantkoʼonoʼob tiʼ le león ku chʼaʼchiʼitaʼal teʼ Bibliaoʼ. Le Bibliaoʼ ku yaʼaliktoʼon: «Maʼ u náayal a wóoleʼex yéetel pʼil a wicheʼex. A enemigoʼex le Kʼaasilbaʼaloʼ táan u máan ta baʼpacheʼex jeʼex juntúul león ku yáakam táan u kaxtik máax u táatsʼlukʼteʼ» (1 Pedro 5:8).

⁵ Jéeobaeʼ jach u kʼáat ka xiʼiktoʼon utsil. Letiʼeʼ maʼ u kʼáat ka tuʼuskoʼon tumen le Kʼaasilbaʼaloʼ, le oʼolal tsʼoʼok u tsʼáaiktoʼon leyoʼob utiaʼal u kanáantkoʼon yéetel utiaʼal ka kiʼimakchajak k-óol (Efesios 6:11). Santiago 1:25, ku yaʼalik: «Le máax ku néentikuba tiʼ le ley jach chúukaʼan yéetel ku jáalkʼabtik máakoʼ [...] ku beetik baʼax kʼubéentaʼantiʼ tumen Dios yéetel ku kiʼimaktal u yóol ikil u beetik beyoʼ».

6. ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon k-creert maas maʼalob u beetaʼal baʼax ku yaʼalik Jéeobaeʼ?

⁶ K-beetik baʼax ku yaʼaliktoʼon Jéeobaeʼ ku taasiktoʼon utsil yéetel ku yáantkoʼon utiaʼal k-maas bisikba tu yéetel. Letiʼeʼ ku yaʼaliktoʼon ‹maʼ u jáawal k-orar›, le kéen k-beeteʼ ku bintoʼon utsil (Mateo 6:5-8; 1 Tesalonicenses 5:17). Tsʼoʼoleʼ jach ku kiʼimaktal k-óol le kéen k-muchʼba adorar yéetel k-paklan líiʼs k-óol jeʼex u yaʼalik Diosoʼ. Bey xan k-uʼuyikba le kéen k-beet tuláakal le ku páajtal utiaʼal k-bisik u tʼaan bey xan le kéen k-kaʼans uláakʼ máakoʼob (Mateo 28:19, 20; Gálatas 6:2; Hebreos 10:24, 25). Le kéen tuukulnakoʼon tiʼ  le utsiloʼob ku taasiktoʼon k-beetik le baʼax ku yaʼalikoʼ ku maas nojochtal k-fe yéetel k-maas creertik de ke u beetaʼal baʼax ku yaʼalik Jéeobaeʼ letiʼe baʼax maas maʼaloboʼ.

7, 8. ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal maʼ k-sajaktal kéen k-aktáant junpʼéel nojoch pruebaeʼ?

⁷ Maʼ xaaneʼ yaan horaeʼ k-sajaktal tumen k-tuklikeʼ kéen k-aktáant junpʼéel nojoch pruebaeʼ maʼ ken k-béeytal tu yéetel. Le kéen k-uʼuyba beyoʼ maʼalob ka tuukulnakoʼon tiʼ le baʼax ku yaʼaliktoʼon Diosaʼ: «Teneʼ Jéeobaen, teen a Dios, teen le máax kaʼansikech utiaʼal u bintech utsiloʼ, teen le máax nuʼuktikech teʼ bej tuʼux unaj a binoʼ. ¡Bukaʼaj maʼalobil wa ka a beet u cuentail le baʼaxoʼob kin waʼalikoʼ! Beyoʼ le jeetsʼelil yaantechoʼ yaan u pʼáatal jeʼex junpʼéel ríoeʼ, yéetel a justiciaeʼ yaan u pʼáatal jeʼex u olasil le kʼáaʼnáaboʼ» (Isaías 48:17, 18).

⁸ Wa k-beetik baʼax ku yaʼaliktoʼon Jéeobaeʼ mantatsʼ kun  antaltoʼon jeetsʼelil, yaan u pʼáatal jeʼex u jaʼil junpʼéel río maʼ tu xuʼulul u yáalkabeʼ. Tsʼoʼoleʼ maʼ kun xuʼulul k-beetik baʼax maʼalob tu táan Dios jeʼex u olasil le kʼáaʼnáab maʼ tu xuʼulul u yantaloʼ. Jeʼel baʼalak ka k-aktáanteʼ Jéeobaeʼ jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal ka chúukpajak k-óol k-meyajteʼ. Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Pʼat a kuuch tiʼ Jéeoba, letiʼ túuneʼ yaan u yáantkech. Letiʼeʼ mix bikʼin ken u chaʼa u lúubul le máax utsoʼ» (Salmo 55:22).

9, 10. ¿Bix jeʼel u yilaʼal wa yiijchajaʼan u tuukul máakeʼ?

⁹ Wa k-maas bisikba yéetel Jéeobaeʼ ku maas yiijtal k-tuukul (Hebreos 6:1). ¿Bix jeʼel u yilaʼal wa yiijchajaʼan u tuukul máakeʼ?

¹⁰ Maʼ chéen tumen tsʼoʼok u yantal u jaʼabil máak jeʼel u páajtal u yaʼalaʼal yiijchajaʼan u tuukuleʼ. Utiaʼal ka yiijchajak u tuukul máakeʼ kʼaʼabéet u jach biskuba yéetel Jéeoba bey xan u tuukul jeʼex letiʼeʼ (Juan 4:23). Pabloeʼ tu yaʼalaj: «Le máaxoʼob kuxaʼanoʼob jeʼex u kʼáat u kʼeban wíinkliloʼoboʼ chéen ku tuukuloʼob tiʼ baʼaloʼob yaan yil yéetel u kʼeban wíinkliloʼob, chéen baʼaleʼ le máaxoʼob kuxaʼanoʼob jeʼex u kʼáat le espíritu santooʼ chéen ku tuukuloʼob tiʼ baʼaloʼob yaan yil yéetel le espíritu santooʼ» (Romanos 8:5). Juntúul máax yiijchajaʼan u tuukuleʼ maʼ tu tsʼaatáantik u beetik chéen baʼaxoʼob ku tsʼíiboltik mix u yantaltiʼ yaʼab baʼaloʼob. Baʼaxeʼ ku tsʼaatáantik u meyajtik Jéeoba yéetel ku yilik u beetik baʼax maʼalob (Proverbios 27:11; xok Santiago 1:2, 3). Maʼ tu chaʼik xan u yoksaʼal tu pool ka u beet baʼax kʼaas. Letiʼeʼ u yojel baʼax maʼalob yéetel ku yilik u beetik.

11, 12. 1) ¿Baʼax tu yaʼalaj apóstol Pablo yoʼolal «u yiijtal u tuukul» máak? 2) ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon k-naʼat baʼax kʼaʼabéet utiaʼal u yiijtal k-tuukuleʼ?

¹¹ U jaajileʼ maʼ chéen chʼaʼabil u yiijtal u tuukul máakiʼ, apóstol Pabloeʼ tu yaʼalaj: «Le chichich janaloʼ utiaʼal nukuch  máakoʼob, tumen letiʼobeʼ sáamsamal táan u yilik u yiijtal u tuukuloʼob. Bey túunoʼ letiʼobeʼ jeʼel u páajtal u kʼaj óoltikoʼob baʼax maʼalob bey xan baʼax maʼ maʼalobeʼ» (Hebreos 5:14). Le baʼax tu yaʼalaj Pablooʼ ku beetik k-tuukul tiʼ baʼax ku beetik juntúul máax yaan u táakpajal tiʼ junpʼéel competencia.

¹² Juntúul máax yaan u táakpajal tiʼ junpʼéel competenciaeʼ «sáamsamal táan u yilik» u entrenar utiaʼal u maas yantal u muukʼ u wíinklil. Tumen le kéen síijik máakeʼ minaʼan u muukʼ u kʼaboʼob mix u yookoʼob. Chéen baʼaleʼ kéen máanak kʼiineʼ ku yantal u muukʼ utiaʼal u machik baʼaloʼob bey xan utiaʼal u xíimbal. Tsʼoʼoleʼ wa sáamsamal ku beetik ejercicioeʼ jeʼel tak u táakpajal tiʼ junpʼéel competenciaeʼ. Utiaʼal xan ka yiijchajak u tuukul máakeʼ kʼaʼabéet u chan máan tiempo yéetel unaj u yilik u xokik le Biblia sáamsamaloʼ.

13. ¿Baʼax kʼáatchiʼiloʼob jeʼel u yáantkoʼon tuukul jeʼex u tuukul Jéeobaeʼ?

¹³ Le libroaʼ tsʼoʼok u kaʼanskoʼon tuukul jeʼex u tuukul Jéeobaeʼ yéetel ka k-il le baʼaloʼob jeʼex u yilik letiʼoʼ. Tsʼoʼok xan u kaʼanskoʼon k-yaabilt u leyoʼob Jéeoba. Tsʼoʼok k-kanik xaneʼ táanil tiʼ k-beetik wa baʼaxeʼ unaj k-tuklik: «¿Baʼax ku yaʼalik le Biblia yoʼolal le baʼax kin tuklik in beetkoʼ? ¿Bix jeʼel in beetik le baʼax ku yaʼalikoʼ? ¿Baʼax u kʼáat Jéeoba ka in beete?» (xok Proverbios 3:5, 6; Santiago 1:5).

14. ¿Baʼax unaj k-beetik utiaʼal ka maas nojochchajak k-fe?

¹⁴ Utiaʼal ka maas nojochchajak u fe máakeʼ yaan baʼax kʼaʼabéet u seguer u beetik. Utiaʼal u yantal u muukʼ u wíinklil máakeʼ kʼaʼabéet u jaantik baʼaloʼob yaan u vitaminail, utiaʼal xan ka nojochchajak k-fejeʼ kʼaʼabéet k-kaanbal tiʼ Jéeoba. Le ka káaj k-xokik le Bibliaoʼ t-kanaj jujunpʼéel baʼaloʼob maʼ talam u naʼataʼaloʼob yoʼolal Jéeoba yéetel yoʼolal u leyoʼobiʼ. Chéen baʼaleʼ maʼ tiʼ unaj k-náakliʼ kʼaʼabéet xan  k-kanik le baʼaxoʼob maʼ chéen chʼaʼabil u naʼataʼaloʼoboʼ. Leloʼ letiʼe baʼax tu tsʼáaj naʼatbil Pablo le ka tu yaʼalaj lelaʼ: «Le chichich janaloʼ utiaʼal nukuch máakoʼob». Tsʼoʼoleʼ kéen u beet máak le baʼax tsʼoʼok u kanikoʼ ku maas yantal u naʼat. Le Bibliaoʼ ku yaʼaliktoʼon: «Le naʼatoʼ letiʼe baʼax maas kʼaʼabéetoʼ» (Proverbios 4:5-7; 1 Pedro 2:2).

15. ¿Baʼaxten unaj k-yaabiltik Jéeoba bey xan k-sukuʼunoʼob?

¹⁵ Juntúul máak toj u yóoleʼ u yojel kʼaʼabéet u seguer u kanáantkuba utiaʼal maʼ u kʼojaʼantal. Juntúul máax tsʼoʼok xan u yiijtal u tuukuleʼ u yojel yaan baʼax kʼaʼabéet u seguer u beetik utiaʼal maʼ u xuʼulul u biskuba yéetel Jéeoba. Pabloeʼ tu yaʼalaj: «Seguernak a xíixtik a tuukuleʼex utiaʼal ka a wileʼex wa láayliʼ yaan a fejeʼex tiʼ le baʼaxoʼob kaʼansaʼanteʼexoʼ, seguernak a weʼeskeʼex máaxeʼexiʼ» (2 Corintios 13:5). Chéen baʼaleʼ maʼ chéen k-fe unaj k-ilik ka nojochchajkiʼ. Unaj xan k-ilik ka maas nojochchajak le yaabilaj k-uʼuyik yoʼolal Jéeobaoʼ bey xan yoʼolal k-sukuʼunoʼob. Pabloeʼ tu yaʼalaj xan: «[Wa in wojel] tuláakal le baʼax unaj u yojéeltaʼaloʼ, yéetel yaanten le bukaʼaj fe kʼaʼabéet utiaʼal in péeksik montañaʼoboʼ, chéen baʼaleʼ wa minaʼan in yaabilajeʼ mix baʼalen» (1 Corintios 13:1-3).

16. ¿Bix u kʼáat le Kʼaasilbaʼal ka tuukulnakoʼonoʼ?

¹⁶ Le Kʼaasilbaʼaloʼ u kʼáat ka k-tukult junpuliʼ maʼ tu páajtal k-kiʼimakkúuntik u yóol Jéeoba. U kʼáat ka lúubuk k-óol yéetel ka k-tukult minaʼan utskíinajil tiʼ le problema yaantoʼonoʼ. Maʼ u kʼáat ka confiarnakoʼon tiʼ le sukuʼunoʼoboʼ mix ka kiʼimakchajak k-óoliʼ (Efesios 2:2). Letiʼeʼ u kʼáat ka tuukulnakoʼon beyaʼ tumen u kʼáat ka lúubuk k-óol yéetel ka náachchajkoʼon tiʼ Jéeoba. Utiaʼal maʼ k-tuukul jeʼex u kʼáat le Kʼaasilbaʼaloʼ Jéeobaeʼ tsʼoʼok u tsʼáaiktoʼon junpʼéel jatsʼuts esperanza.

17. ¿Baʼaxten jach kʼaʼabéet le esperanza ku chʼaʼchiʼitaʼal teʼ Bibliaoʼ?

 ¹⁷ Tu tsʼíibil 1 Tesalonicenses 5:8, le Bibliaoʼ ku ketik le esperanza yéetel le casco ku tsʼáaik juntúul soldadooʼ, le oʼolal ku yaʼalik: «Le esperanza yaantoʼon utiaʼal k-salvartaʼaloʼ unaj k-tsʼáaik jeʼex u tsʼaʼabal junpʼéel cascoeʼ». Wa k-jach creertik le baʼaxoʼob u yaʼalmaj Jéeoba u beetkoʼ lelaʼ jach yaan u yáantkoʼon utiaʼal maʼ k-tuukul tiʼ baʼaloʼob jeʼel u beetik u lúubul k-óoleʼ.

18, 19. ¿Bix áantaʼabik Jesús tumen le baʼaxoʼob prometertaʼabtiʼ tumen Diosoʼ?

¹⁸ Jesúseʼ jach áantaʼab tumen le baʼaxoʼob prometertaʼabtiʼ tumen Diosoʼ. Tu tsʼook áakʼabil u kuxtaleʼ jach yaʼab baʼaxoʼob úuchtiʼ. Traicionartaʼabiʼ, aʼalaʼab maʼ kʼaj óolaʼaniʼ yéetel xúumpʼattaʼabiʼ, tuláakal lelaʼ u amigoʼob beettiʼ. Tsʼoʼoleʼ líikʼ u yéet kaajaloʼob tu contra yéetel tu yaʼaloʼob ka kíimsaʼak. ¿Baʼax áant Jesús u aguantart tuláakal le baʼax beetaʼabtiʼoʼ? Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Jesúseʼ u yojel yaan baʼax kun beetik u kiʼimaktal u yóol, le oʼolal chúukpaj u yóol  muʼyaj le ka tsʼaʼab tu cheʼil le muʼyajoʼ. Letiʼeʼ maʼ tu beetaj u cuentail wa suʼtsil le baʼax beetaʼabtiʼoʼ le oʼolal bejlaʼeʼ tsʼoʼok u kutal tu x-noʼoj u trono Dios» (Hebreos 12:2).

¹⁹ Jesúseʼ u yojleʼ wa ku chúukpajal u yóoleʼ yaan u beetik u alabartaʼal u Taata yéetel yaan u yeʼesik chéen táan u tuus le Kʼaasilbaʼaloʼ. U tuukul tiʼ leloʼ jach tu beetaj u kiʼimaktal u yóol. Uláakʼ baʼax áanteʼ letiʼe u kʼaʼajsik taʼaytak kaʼach u suut teʼ kaʼan yiknal u Taataoʼ. Jach kʼaʼabéet k-beetik jeʼex Jesúseʼ, kʼaʼabéet k-tuukul tiʼ le baʼaxoʼob u prometermajtoʼon Diosoʼ. Wa k-beetkeʼ yaan u chúukpajal k-óol kex jeʼel baʼalak ka k-aktáanteʼ.

20. ¿Baʼax unaj k-beetik utiaʼal maʼ u xuʼulul k-creertik le baʼaxoʼob u prometermaj Diosoʼ?

²⁰ Jéeobaeʼ ku yilik le fe yaantechoʼ bey xan bix u chúukpajal a wóol a meyajte (Isaías 30:18; xok Malaquías 3:10). Letiʼeʼ ku yaʼalikeʼ «yaan u tsʼáaiktech baʼaxoʼob ku tsʼíiboltik a puksiʼikʼal» (Salmo 37:4). Le oʼolaleʼ maʼ u tuʼubultech le jatsʼuts baʼaloʼob u prometermaj Jéeobaoʼ. Le Kʼaasilbaʼaloʼ u  kʼáat ka tuʼubuktech le jeʼeloʼ yéetel ka a tukult maʼ ken u béeykunt Dios le baʼaxoʼob u yaʼalmoʼ. Chéen baʼaleʼ maʼ a chaʼik tiʼ le Kʼaasilbaʼal ka u yoks ta tuukul leloʼ. Wa ka wuʼuyik bey táan u xuʼulul a creertik le baʼaxoʼob ken u beet Diosoʼ kʼáattiʼ ka u yáantech. Kʼaʼajaktech le baʼax ku yaʼalik Filipenses 4:6, 7: «Maʼ a sen chiʼichnaktaleʼex tu yoʼolal mix baʼal, baʼaxeʼ aʼaleʼex tiʼ Dios ich oración tuláakal baʼax a kʼáateʼex. Kʼáat óolneneʼex tiʼ letiʼ yéetel tsʼáaʼex gracias tiʼ, beeteʼex yéetel tuláakal a puksiʼikʼaleʼex. Bey túunoʼ le jeetsʼelil maʼ tu páajtal u naʼataʼal tumen wíinik ku tsʼáaik Diosoʼ, yaan u kanáantik a puksiʼikʼaleʼex yéetel a tuukuleʼex tu yoʼolal Cristo Jesús».

21, 22. 1) ¿Bix le kuxtal kun antal teʼ túumben yóokʼol kaaboʼ? 2) Techeʼ, ¿baʼax tsʼoʼok a chʼaʼtuklik a beetik?

²¹ Maʼ u xuʼulul a tuukul tiʼ le jatsʼuts baʼaloʼob ku taal u kʼiinoʼ. Maʼ kun xáantaleʼ tuláakal máak kun adorartik Jéeoba (Apocalipsis 7:9, 14). Tuukulnen tiʼ bix jatsʼutsil kun ilbil le kuxtal teʼ túumben yóokʼol kaaboʼ. ¡Maas jach jatsʼuts ke le bix tsʼoʼok a tuklikoʼ! Teʼeloʼ maʼ kun antal le Kʼaasilbaʼaloʼ, mix le demonioʼoboʼ, mix le kʼasaʼan máakoʼoboʼ. Mix máak kun kʼojaʼantal mix kun kíimil. Sáamsamal kéen ajakoʼoneʼ yaan k-muukʼ yéetel kiʼimak k-óol. Tuláakloʼon yaan k-múul meyaj utiaʼal k-sutik Paraísoil le Luʼumaʼ. Tsʼoʼoleʼ yaan u yantal baʼaloʼob maʼalobtak utiaʼal k-jaante bey xan tuʼux k-kajtal. Teʼeloʼ mix máak ken u beet u kʼasaʼaniliʼ baʼaxeʼ tuláakal máak ken u yeʼes jatsʼuts modos. Le kéen máanak kʼiineʼ tiʼ tuláakal máak kun «antaltiʼob u kiʼichkelem jáalkʼabtajil u paalal Dios» (Romanos 8:21).

²² Jéeobaeʼ jach u kʼáat u beetuba a amigo. Le oʼolal jach tsʼáa a wóol a beet baʼax ku yaʼalik yéetel ilawil a maas biskaba tu yéetel sáamsamal. ¡Tuláakloʼon unaj k-ilik k-pʼáatal ichil u yaabilaj Dios! (Judas 21).