1, 2. 1) ¿Máax unaj k-chaʼik u nuʼuktikoʼon? 2) ¿Baʼax kʼáatchiʼiloʼob kun núukbil teʼ xookaʼ?

 TA CHICHNILEʼ a taataʼobeʼ ku tuskoʼob a beel kex maʼ a kʼáatiʼ. Kex a yaabiltmoʼob yéetel a wojel kʼaʼabéet a wuʼuyik u tʼaanoʼobeʼ yaan kʼiineʼ maʼ jach taak kaʼach a beetik le baʼax ku yaʼalikoʼobtechoʼ.

² Toʼoneʼ k-ojleʼ jach u yaabiltmoʼon Jéeoba, k-Taata yaan teʼ kaʼanoʼ. Letiʼeʼ ku kanáantkoʼon yéetel ku tsʼáaiktoʼon tuláakal baʼax kʼaʼabéettoʼon utiaʼal u kiʼimaktal k-óol. Letiʼeʼ ku nuʼuktikoʼon utiaʼal ka xiʼiktoʼon utsil. Yaan kʼiineʼ ku nuʼuktikoʼon yéetel u yáantaj uláakʼ máakoʼob. Jach unaj k-respetartik le autoridad yaan tiʼ Jéeobaoʼ (Proverbios 24:21). ¿Baʼaxten yaan kʼiineʼ maʼ chéen chʼaʼabil u chaʼik máak u nuʼuktaʼaliʼ? ¿Baʼaxten ku yaʼaliktoʼon Jéeoba ka k-beet baʼax ku yaʼalaʼaltoʼon? ¿Bix k-eʼesik tiʼ Jéeoba k-respetartik le autoridad yaantiʼoʼ? (Ilawil nota 9).

3, 4. 1) ¿Baʼaxten kʼeban máakoʼon desde ken síijikoʼon? 2) ¿Baʼaxten maʼ chéen chʼaʼabil k-chaʼik k-nuʼuktaʼaliʼ?

³ Tuláakal máak maʼ jach uts tu tʼaan ka nuʼuktaʼakiʼ.  Lelaʼ bey úuchik desde ka kʼebanchaj Adán yéetel Evaoʼ. Letiʼobeʼ jach maʼalob úuchik u beetaʼaloʼob tumen Dios, chéen baʼaleʼ kʼaschajoʼob le ka tu tsʼáajubaʼob tu contra u autoridad Diosoʼ. Yoʼolal le baʼax tu beetoʼobaʼ desde kéen síijikoʼoneʼ kʼeban máakoʼon. Le oʼolal maʼ chéen chʼaʼabil u chaʼik u nuʼuktaʼal máak tumen Jéeoba wa tumen uláakʼ máakoʼobiʼ. Tsʼoʼoleʼ le máaxoʼob u tsʼaamaj Jéeoba utiaʼal nuʼuktikoʼonoʼ kʼeban máakoʼob xan (Génesis 2:15-17; 3:1-7; Salmo 51:5; Romanos 5:12).

⁴ Yoʼolal xan le kʼeban yaan t-wíinkliloʼ yaan kʼiineʼ ku chan kaʼantal k-ich. Leloʼ ku beetik u pʼáatal maʼ chéen chʼaʼabil k-chaʼik k-nuʼuktaʼaliʼ. Úuchjeakileʼ Jéeobaeʼ tu yéeyaj Moisés utiaʼal u nuʼuktik u kaajal. Baʼaleʼ Coré, juntúul máak úuch joʼopʼok u meyajtik Jéeobaeʼ tu taasuba nojbaʼalil, maʼ tu respetartaj le autoridad yaan tiʼ Moisésoʼ. Kex Moisés nuʼuktik kaʼach u kaajal Dioseʼ maʼ tu taasuba nojbaʼaliliʼ, le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ letiʼeʼ jach uts u modos. Kex beyoʼ Coréeʼ maʼ tu chaʼaj u nuʼuktaʼal tumen Moisésiʼ. Hasta tu kóolaj uláakʼ máakoʼob tu paach utiaʼal u tsʼáaikubaʼob tu contra Moisés. ¿Baʼax úuch tiʼ Coré yéetel le máaxoʼob yanoʼob tu yéeteloʼ? Xuʼulsaʼabtiʼob (Números 12:3; 16:1-3, 31-35). Le Bibliaoʼ ku tʼaan tiʼ yaʼab máakoʼob bin kʼaasil tiʼob úuchik u kaʼantal u yichoʼob (2 Crónicas 26:16-21; ilawil nota 10).

5. Saúl yéetel Davideʼ, ¿baʼax tu beetoʼob yéetel le autoridad tsʼaʼabtiʼoboʼ?

⁵ Maʼ xaaneʼ tsʼoʼok a wilkeʼ séeb u kʼastal máak le kéen tsʼaʼabak autoridad tiʼoʼ. Desde úuchjeakileʼ le máaxoʼob ku tsʼaʼabal autoridad tiʼoboʼ ku beetkoʼob kʼaas tiʼ u maasil  (xok Eclesiastés 8:9). Koʼox ilik baʼax úuch tiʼ Saúl. Le ka yéeyaʼab tumen Jéeoba utiaʼal ka u beetuba reyileʼ letiʼeʼ jach uts yéetel kabal u yóol kaʼachi. Chéen baʼaleʼ ka tsʼoʼokeʼ jach kaʼanchaj u yich, lelaʼ tu beetaj u chʼaʼpachtik David, juntúul utsul máak (1 Samuel 9:20, 21; 10:20-22; 18:7-11). Ka tsʼoʼokeʼ Davideʼ kʼuch u beetuba xan reyil yéetel jach maʼalob úuchik u gobernar. Chéen baʼaleʼ yaan kʼiineʼ maʼ meyajnaj maʼalob le autoridad yaantiʼoʼ. Yanchaj baʼax u yil yéetel Bat-seba, u yatan Urías. Utiaʼal maʼ u yojéeltaʼal baʼax tu beeteʼ tu túuxtaj Urías tiʼ junpʼéel baʼateʼel utiaʼal ka kíimsaʼak (2 Samuel 11:1-17).

6, 7. 1) Le yaabilaj k-uʼuyik yoʼolal Jéeobaoʼ, ¿baʼax ku péeksikoʼon k-beete? 2) ¿Baʼax k-kanik tiʼ Jesús yoʼolal bix unaj k-uʼuyik tʼaan?

⁶ Toʼoneʼ k-yaabiltmaj Jéeoba le oʼolal k-respetartik le autoridad yaantiʼoʼ. Minaʼan uláakʼ máax k-yaabiltmaj jeʼex Jéeobaeʼ le oʼolal k-kʼáat kiʼimakkúunt u yóol (xok Proverbios 27:11; Marcos 12:29, 30). Satanáseʼ desde tu jardínil Edén tu beetaj u tuklaʼal minaʼan u derechoil tiʼ Jéeoba u yaʼalik tiʼ wíinik baʼax unaj u beetik. Chéen baʼaleʼ k-ojleʼ maʼ jaaj baʼax ku yaʼalikiʼ. Toʼoneʼ k-creertik le baʼax ku yaʼalik le Bibliaaʼ: «K-Dios Jéeoba, techeʼ jach yaan a poder, ka náajmatik ka alabartaʼakech yéetel ka respetartaʼakech tumen teech beet tuláakal baʼal» (Apocalipsis 4:11).

⁷ Maʼ xaaneʼ ta chichnileʼ a taataʼobeʼ tu kaʼansoʼobtech a wuʼuy tʼaan kex maʼ a kʼáatiʼ. Bejlaʼa xaneʼ yaan kʼiineʼ maʼ chéen chʼaʼabil k-uʼuyik tʼaaniʼ. Chéen baʼaleʼ tumen k-yaabiltmaj yéetel k-respetartik Jéeobaeʼ k-ilik k-beetik  tuláakal le baʼax ku yaʼaliktoʼonoʼ. Jesúseʼ bey úuchik u beetkoʼ. Tu yuʼubaj u tʼaan u Taata kex yaan kʼiineʼ maʼ chéen chʼaʼabil tu beetiliʼ. Le oʼolal páajchaj u yaʼalik tiʼ u Taata: «Maʼ u beetaʼal baʼax in kʼáat, baʼaxeʼ beetaʼak baʼax a kʼáat» (Lucas 22:42; ilawil nota 11).

8. ¿Bix u nuʼuktikoʼon Jéeoba bejlaʼeʼ? (Ilawil le cuadro « Kʼam le tsolnuʼukoʼ»).

⁸ Bejlaʼeʼ Jéeobaeʼ jejeláas bix u nuʼuktikoʼon. Yáaxeʼ u tsʼaamajtoʼon le Bibliaoʼ. U tsʼaamaj xan le ancianoʼoboʼ. Le kéen k-chaʼa u nuʼuktikoʼon le máaxoʼob u tsʼaamaj Jéeobaoʼ k-eʼesiktiʼ k-respetartik le autoridad yaantiʼoʼ. Wa maʼ t-óotik k-kʼam le áantaj ku tsʼáaikoʼobtoʼonoʼ u jaajileʼ u yáantaj Jéeoba k-rechazartik. Jéeobaeʼ bey úuchik u yilik le baʼax tu beetaj le israelitaʼob le ka tu rechazartoʼob Moisésoʼ (Números 14:26, 27; ilawil nota 12).

9. ¿Baʼaxten le kéen k-uʼuy tʼaaneʼ táan xan k-eʼesik yaabilaj?

⁹ Le kéen k-beet baʼax ku yaʼalik le máaxoʼob nuʼuktikoʼon teʼ múuchʼuliloʼ k-eʼesik yaabilaj tiʼ k-sukuʼunoʼob. Tuukulnakoʼon tiʼ baʼax ku yúuchul le kéen úuchuk junpʼéel nojoch loob. U suukileʼ yaan máakoʼob ku túuxtaʼaloʼob utiaʼal u yáantkoʼob le bukaʼaj máak ku páajtaleʼ. Utiaʼal lelaʼ kʼaʼabéet máax nuʼuktik le meyajoʼ, yéetel le máaxoʼob ku yáantajoʼoboʼ kʼaʼabéet u chaʼik u nuʼuktaʼaloʼob. Chéen baʼaleʼ, ¿baʼax jeʼel u yúuchul wa juntúul ichiloʼobeʼ ku beetik chéen jeʼel baʼaxak u kʼáateʼ? Maʼ xaaneʼ kex maʼ kʼaas le baʼax ku tuklik u beetkoʼ wa maʼ tu beetik le baʼax ku yaʼalaʼaltiʼoʼ jeʼel u beetik u yantal problemaseʼ, maʼ xaaneʼ jeʼel u beetik tak u yúuchul loob tiʼ le uláakʼ máaxoʼob ku yáantajoʼoboʼ. Toʼon xaneʼ wa maʼ t-beetik le baʼax ku yaʼaliktoʼon Jéeoba bey xan  le máaxoʼob u tsʼaamaj autoridad tiʼoboʼ jeʼel k-beetik u muʼyaj u maasileʼ. Chéen baʼaleʼ wa k-beetik le baʼax ku yaʼaliktoʼon Jéeobaoʼ k-eʼesik k-respetartik le autoridad yaantiʼoʼ yéetel k-eʼesik k-yaabiltmaj le sukuʼunoʼoboʼ (1 Corintios 12:14, 25, 26).

10, 11. ¿Baʼax ken k-il beora teʼ xookaʼ?

¹⁰ Tuláakal baʼax ku yaʼaliktoʼon Jéeoba ka k-beeteʼ utiaʼal k-utsil. Wa k-respetartik le máaxoʼob yaantiʼob autoridad ichil le familiaoʼ, teʼ múuchʼuliloʼ yéetel le máaxoʼob tsʼaʼanoʼob tumen le gobiernooʼ jach yaan u bintoʼon utsil (Deuteronomio 5:16; Romanos 13:4; Efesios 6:2, 3; Hebreos 13:17).

¹¹ Wa k-naʼatik baʼaxten ku yaʼaliktoʼon Jéeoba ka k-eʼes respetoeʼ maas chéen chʼaʼabil ken k-beetil. Koʼox ilik bix jeʼel k-eʼesik respeto tiʼ u maasileʼ.

12. ¿Bix u yeʼesik le íichamtsil ku respetartik Jéeobaoʼ?

¹² Jéeoba beet u yantal le familiaʼoboʼ yéetel letiʼ aʼal baʼax unaj u beetik cada juntúul tiʼ le yanoʼob ichiloʼ. Wa ku naʼatik máak baʼax ku páaʼtik Jéeoba ka u beeteʼ yaan u bin utsil tiʼ le familiaoʼ (1 Corintios 14:33). Jéeobaeʼ tu tsʼáaj le íichamtsil utiaʼal ka u nuʼukt le familiaoʼ. Le oʼolal Jéeobaeʼ ku páaʼtik tiʼ le íichamtsil ka u kanáant u yatan yéetel u paalaloʼ. Le íichamtsiloʼ yaan u kʼubik cuenta tiʼ Jéeoba yoʼolal bix u kanáantik u familia. Juntúul íichamtsil ku meyajtik Dioseʼ ku jach yaabiltik u familia yéetel ku yeʼesik u yutsil tiʼ. Ku yeʼesik le jatsʼuts modos tu yeʼesaj Jesús tiʼ le múuchʼuliloʼ. Le kéen u beet beyoʼ le íichamtsiloʼ ku yeʼesik ku respetartik Jéeoba (Efesios 5:23; ilawil nota 13).

13. ¿Bix u yeʼesik le atantsil ku respetartik u yíichamoʼ?

 ¹³ Le atantsil ku meyajtik Diosoʼ yaan xan junpʼéel jatsʼuts meyaj tsʼaʼantiʼ. Ku yáantik u yíicham utiaʼal u nuʼuktik tubeel u familia. Letiʼ yéetel u yíichameʼ ku múul kaʼanskoʼob u paalaloʼob. Yéetel bix u kuxtaleʼ ku kaʼansik tiʼ u paalal le baʼax unaj u beetkoʼoboʼ (Proverbios 1:8). Letiʼeʼ ku respetartik u yíicham yéetel ku yáantik u beet le baʼax tsʼoʼok u chʼaʼtuklikoʼ. Tsʼoʼoleʼ wa maʼ de acuerdo yéetel wa baʼaxeʼ yéetel yaabilaj ku yaʼalik tiʼ u yíicham baʼax ku tuklik. Juntúul kiik maʼ testigo u yíichameʼ ku aktáantik xan uláakʼ problemas. Chéen baʼaleʼ wa maʼ tu xuʼulul u respetartik yéetel u yaabiltik u yíichameʼ maʼ xaaneʼ kéen máanak kʼiineʼ jeʼel u yáantik u kʼaj óolt yéetel u meyajt Jéeobaeʼ (xok 1 Pedro 3:1).

14. ¿Bix u yeʼesik le paalaloʼob ku respetartik u papáʼoboʼ?

¹⁴ Le paalaloʼoboʼ jach yaabiltaʼanoʼob tumen Jéeoba, jach kʼaʼabéet u kanáantaʼaloʼob yéetel u nuʼuktaʼaloʼob. Le kéen u yuʼuboʼob u tʼaan u taataʼobeʼ ku beetkoʼob u jach kiʼimaktal u yóoloʼob. U maas jatsʼutsileʼ ku yeʼeskoʼob táan u respetarkoʼob Jéeoba, yéetel ku beetkoʼob xan u kiʼimaktal u yóol (Proverbios 10:1). Yaan kʼiineʼ chéen tu juunal le taatatsil wa maamatsil ku líiʼsik u paalaloʼ. Lelaʼ maʼ chéen chʼaʼabil u beetaʼaliʼ. Chéen baʼaleʼ wa le paalal ku yuʼubik u tʼaan u papá wa u maamaeʼ maas yaan u yantal kiʼimak óolal tiʼob. U jaajileʼ tuláakal familiaeʼ yaan problemas tiʼ, pero wa cada juntúul tiʼ le máaxoʼob yanoʼob ichil ku chaʼik u nuʼuktaʼal tumen Jéeobaoʼ yaan u maas kiʼimaktal u yóoloʼob. Lelaʼ yaan u beetik u alabartaʼal Jéeoba, le máax beet u yantal le familiaoʼ (Efesios 3:14, 15).

15. ¿Bix k-eʼesik k-respetartik le máaxoʼob tsʼaʼan autoridad tiʼob teʼ múuchʼuliloʼ?

¹⁵ Jéeobaeʼ ku meyajtiʼ le múuchʼulil utiaʼal u nuʼuktikoʼonoʼ, yéetel u tsʼaamaj xan autoridad tiʼ Jesús utiaʼal u nuʼuktik (Colosenses 1:18). Jesúseʼ u tsʼaamaj «le esclavo chúukaʼan u yóol yéetel yaan u naʼat» utiaʼal ka u kanáant u kaajal Dios yaan way Luʼumoʼ (Mateo 24:45-47). Bejlaʼeʼ ‹le esclavo chúukaʼan u yóol yéetel yaan u naʼatoʼ› letiʼe Cuerpo Gobernanteoʼ. Letiʼ tsʼáaiktoʼon tuláakal le baʼaxoʼob kʼaʼabéet utiaʼal u muʼukʼaʼantal k-fejoʼ. Le Cuerpo Gobernanteoʼ ku tsʼáaik ancianoʼob, siervo ministerialoʼob yéetel superintendenteʼob tiʼ circuito utiaʼal u yáantkoʼob le múuchʼuliloʼob yanoʼob tuláakal yóokʼol kaaboʼ. Tiʼ letiʼob kʼubéentaʼan ka u kanáantoʼonoʼob. Yéetel yaan u kʼubkoʼob cuenta tiʼ Jéeoba yoʼolal bix u beetkoʼob le meyaj tsʼaʼantiʼoboʼ. Le oʼolal kéen k-respetartoʼobeʼ táan xan k-respetartik Jéeoba (xok 1 Tesalonicenses 5:12; Hebreos 13:17; ilawil nota 14).

16. ¿Baʼaxten k-aʼalik le ancianoʼob yéetel le siervo ministerialoʼoboʼ yéeyaʼanoʼob yéetel espíritu santo?

¹⁶ Le ancianoʼob yéetel le siervo ministerialoʼoboʼ ku yáantajoʼob utiaʼal ka múul meyajnak le sukuʼunoʼoboʼ yéetel utiaʼal maʼ u náachtaloʼob tiʼ Dios. Chéen baʼaleʼ maʼ u tuʼubultoʼoneʼ letiʼobeʼ kʼeban máakoʼob xan. ¿Bix u yéeyaʼaloʼob? Yaan jujunpʼéel baʼaxoʼob ku yaʼalik le Biblia unaj u beetkoʼoboʼ (1 Timoteo 3:1-7, 12; Tito 1:5-9). Jéeobaeʼ tu tsʼáaj u espíritu santo tiʼ jujuntúul máakoʼob utiaʼal ka u tsʼíibtoʼob le baʼaxoʼob unaj u beetaʼaloʼ. Le ancianoʼoboʼ utiaʼal u yilkoʼob wa juntúul sukuʼun jeʼel u páajtal u beetik u ancianoil wa u siervo ministerialileʼ ku oraroʼob utiaʼal u kʼáatkoʼob u espíritu  santo Jéeoba. Leloʼ ku yeʼesikeʼ le múuchʼuliloʼoboʼ táan u nuʼuktaʼaloʼob tumen Jesús yéetel Jéeoba (Hechos 20:28). Le sukuʼunoʼob nuʼuktikoʼon teʼ múuchʼuliloʼ beyoʼob junpʼéel regalo ku taal tiʼ Dioseʼ (Efesios 4:8).

17. Yaan kʼiineʼ, ¿baʼax ku kʼaʼabéettal u beetik juntúul kiik?

¹⁷ Yaan kʼiineʼ minaʼan juntúul anciano wa siervo ministerial utiaʼal u beetik wa baʼax meeyjil teʼ múuchʼuliloʼ. Le kéen úuchuk beyoʼ le meyajoʼ jeʼel u páajtal u beetaʼal tumen juntúul sukuʼun okjaʼanajaʼaneʼ. Wa minaʼan juntúul sukuʼun utiaʼal beetik le meyajoʼ jeʼel u páajtal u beetaʼal tumen juntúul kiik okjaʼanajaʼaneʼ, chéen baʼaleʼ unaj u pixik u pool yéetel junpʼéel pañuelo wa junpʼéel pʼóok (1 Corintios 11:3-10). Beyoʼ letiʼeʼ ku yeʼesik ku respetartik le máaxoʼob tsʼaʼan autoridad tiʼob ichil le familia yéetel ichil le múuchʼuliloʼ (ilawil nota 15).

18, 19. 1) ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon Romanos 13:1-7? 2) ¿Bix jeʼel k-eʼesik k-respetartik le máaxoʼob yaan autoridad tiʼoboʼ?

¹⁸ Bejlaʼeʼ Jéeobaeʼ ku chaʼik u yantal páajtalil tiʼ le máaxoʼob ku gobernaroʼoboʼ, le oʼolal kʼaʼabéet k-respetarkoʼob. Letiʼobeʼ ku meyajoʼob utiaʼal ka páajchajak u kuxtal máak teʼ kaajoʼoboʼ yéetel utiaʼal ka yanak le baʼaxoʼob kʼaʼabéetoʼ. Toʼoneʼ k-ilik k-beetik le baʼax ku yaʼalik Romanos 13:1-7 (xoke). K-uʼuyik u tʼaan «le autoridadoʼob tsʼaʼanoʼoboʼ» yéetel k-beetik le baʼax ku yaʼalik le leyoʼob yanoʼob teʼ tuʼux kajaʼanoʼonoʼ. Le leyoʼobaʼ maʼ xaaneʼ yaan yil yéetel k-familia, le meyaj k-beetkoʼ wa yéetel le baʼaxoʼob yaantoʼonoʼ. Toʼoneʼ k-boʼotik impuestoʼob, tsʼoʼoleʼ wa le gobierno ku yaʼaliktoʼon ka k-chup junpʼéel juʼunoʼ toʼoneʼ k-beetik yéetel k-aʼalik u jaajiliʼ.  Chéen baʼaleʼ, ¿baʼax unaj k-beetik wa le gobiernooʼ ku yaʼalik ka k-beet junpʼéel baʼal ku bin tu contra u ley Dios? Le apóstol Pedrooʼ tu yaʼalaj: «Unaj k-uʼuyik u tʼaan Dios, maʼ u tʼaan chéen máakoʼobiʼ» (Hechos 5:28, 29).

¹⁹ Mantatsʼ unaj k-respetartik le máaxoʼob tsʼaʼan autoridad tiʼob jeʼex le juezoʼob wa le policíaʼoboʼ. Le táankelem paalaloʼob ku meyajtikoʼob Diosoʼ ku yilik xan u respetarkoʼob u profesoroʼob bey xan le uláakʼ máakoʼob ku meyajoʼob teʼ escuelaoʼ. Toʼoneʼ k-respetartik le máax tsʼáaiktoʼon meyaj kex u maasiloʼob maʼ tu beetkoʼoboʼ. Le kéen k-beet beyoʼ k-beetik jeʼex apóstol Pabloeʼ, letiʼeʼ tu respetartaj le autoridadoʼob kex yaan kʼiin maʼ chéen chʼaʼabil úuchik u beetkiʼ (Hechos 26:2, 25). Kex maʼ k-tratartaʼal maʼalobeʼ toʼoneʼ mantatsʼ unaj k-respetartik u maasil (xok Romanos 12:17, 18; 1 Pedro 3:15).

20, 21. ¿Baʼax jeʼel u yúuchul wa k-respetartik u maasileʼ?

²⁰ Bejlaʼeʼ táan u bin u pʼáatal maʼatech u respetartaʼal máak. Chéen baʼaleʼ toʼoneʼ k-ilik k-respetartik tuláakal máak. K-beetik le baʼax tu yaʼalaj apóstol Pedroaʼ: «Respetarteʼex tuláakal u jejeláasil máakoʼob» (1 Pedro 2:17). Le máakoʼoboʼ ku tsʼáaikoʼob cuenta bixoʼon. Jesúseʼ tu yaʼalaj: «Juulnak a sáasileʼex tu táan le máakoʼoboʼ, utiaʼal ka u yiloʼob le maʼalob baʼaloʼob ka beetkeʼexoʼ yéetel ka u alabartoʼob a Taataʼex yaan teʼ kaʼanoʼ» (Mateo 5:16).

²¹ Wa k-respetartik le máaxoʼob yanoʼob ichil k-familia, le sukuʼunoʼob yanoʼob teʼ múuchʼuliloʼ bey xan uláakʼ máakoʼobeʼ yaan k-áantik u maasil utiaʼal u taaktal u kaanbaloʼob tiʼ Jéeoba. Le kéen k-beeteʼ Jéeobaeʼ jach ku kiʼimaktal u yóol tumen k-eʼesiktiʼ jach k-yaabiltmaj yéetel k-respetartik.