1, 2. ¿Baʼaxten a yaabiltmaj Jéeoba?

 TECHEʼ, ¿a yaabiltmaj wa Dios? Maʼ xaaneʼ jach a yaabiltmaj le oʼolal tsʼoʼok tak a kʼubik a kuxtal tiʼ letiʼ. Maʼ xaaneʼ letiʼe maas maʼalob amigo yaantechoʼ. Chéen baʼaleʼ antes tiʼ a yaabiltik Jéeobaeʼ letiʼeʼ tsʼokaʼaniliʼ u káajal u yaabiltikecheʼ. Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ «toʼoneʼ k-eʼesik yaabilaj tumen Dios yáax eʼestoʼon yaabilaj» (1 Juan 4:19).

² Jéeobaeʼ yaʼab baʼax tsʼoʼok u beetik utiaʼal u yeʼesiktoʼon u yaabilaj. Tu beetaj le Luʼum jach jatsʼutsaʼ yéetel tu tsʼáaj tuláakal baʼax kʼaʼabéet utiaʼal k-kuxtaliʼ (Mateo 5:43-48; Apocalipsis 4:11). Dioseʼ u kʼáat ka k-bisba tu yéetel, le oʼolal tsʼoʼok u tsʼáaik tuláakal baʼax kʼaʼabéet utiaʼal k-kʼaj óoltik. Le kéen k-xok le Bibliaoʼ k-uʼuyik bey táan u tʼankoʼon Dioseʼ, yéetel le kéen orarnakoʼoneʼ letiʼeʼ ku yuʼubikoʼon xan (Salmo 65:2). Jéeobaeʼ ku tsʼáaiktoʼon xan espíritu santo utiaʼal u yeʼesiktoʼon baʼax unaj k-beetik bey xan utiaʼal u yantal k-muukʼ (Lucas 11:13). Tu túuxtaj xan u kiʼichkelem Paal utiaʼal u salvarkoʼon tiʼ le kʼeban yéetel tiʼ le kíimiloʼ (xok Juan 3:16; Romanos 5:8).

3. ¿Baʼax unaj k-beetik utiaʼal maʼ u xuʼulul k-bisikba yéetel Jéeoba?

 ³ Koʼox aʼalikeʼ yaantech juntúul jach maʼalob amigo, letiʼeʼ mantatsʼ tiaʼan ta wéeteleʼ kex kiʼimak a wóol wa kex táan a muʼyaj. ¿Máasaʼ yaan a beetik tuláakal le ku páajtal utiaʼal maʼ u xuʼulul a biskaba tu yéeteloʼ? Lelaʼ bey xan unaj k-beetik utiaʼal maʼ u xuʼulul k-bisikba yéetel Jéeoba, le maas maʼalob amigo jeʼel u yantaltoʼonoʼ. Jeʼel u páajtal k-bisikba tu yéetel utiaʼal mantatsʼeʼ. Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Yaan a pʼáatleʼex ichil u yaabilaj Dios» (Judas 21). ¿Bix jeʼel u béeytaleʼ? Le Bibliaoʼ ku núukik: «Le máax u yaabiltmaj Dioseʼ ku beetik le baʼaxoʼob ku yaʼalik Diosoʼ, tsʼoʼoleʼ le baʼaxoʼob ku yaʼalikoʼ maʼ talam u beetaʼaloʼobiʼ» (1 Juan 5:3).

4, 5. ¿Bix úuchik u káajal a yaabiltik Jéeoba?

⁴ Jéeobaeʼ jach yaʼab bix tsʼoʼok u yeʼesiktoʼon u yaabilaj, le oʼolaleʼ koʼox ilik bix jeʼel xan u páajtal k-eʼesiktiʼ jach k-yaabiltmeʼ. ¿Kʼajaʼan wa tech le kʼiin ka káaj a yaabiltik Jéeobaoʼ?

⁵ Tuukulnen tiʼ bix ta wuʼuyilaba ka ta wojéelteʼ Jéeobaeʼ u kʼáat ka kuxlakech utiaʼal mantatsʼ teʼ túumben luʼumoʼ. Techeʼ ta kanaj baʼaxoʼob tu beetaj utiaʼal ka béeychajak, yéetel ta naʼataj jach nojoch baʼax tu beetaj le ka tu túuxtaj u Paal way Luʼumeʼ (Mateo 20:28; Juan 8:29; Romanos 5:12, 18). Jach kiʼimakchaj a wóol ka ta wojéeltaj jach u yaabiltmech, ka túun káaj xan a yaabiltik (xok 1 Juan 4:9, 10).

6. 1) ¿Bix k-eʼesik tiʼ wa máax de ke k-yaabiltmaj? 2) ¿Baʼax tsʼoʼok a beetik utiaʼal a weʼesik tiʼ Jéeoba a yaabiltmaj?

⁶ Ka máan kʼiineʼ yaan uláakʼ baʼax ta beetaj utiaʼal a weʼesik tiʼ Dios a yaabiltmaj. Le baʼax ta beetoʼ chíikaʼan  tiʼ baʼax ku beetik juntúul máak yaan máax u yaabiltmaj, letiʼeʼ maʼ chéen ku yaʼaliktiʼ u yaabiltmiʼ baʼaxeʼ ku yilik u beetik baʼaxoʼob uts tu tʼaan. Bey xan ta beetaj le ka káaj a yaabiltik Jéeobaoʼ, ta wilaj a kuxtal jeʼex uts tu tʼaanoʼ. Tsʼoʼoleʼ ka kʼuchech a maas yaabilteʼ maʼ xaaneʼ ta kʼubaj a kuxtal tiʼ yéetel okjaʼanajech. Le ka ta kʼubaj a kuxtal tiʼeʼ ta waʼalaj yaan a beetik baʼax u kʼáat tuláakal u kʼiiniloʼob a kuxtal (xok Romanos 14:7, 8). ¿Baʼax jeʼel u yáantkech a béeykunt le baʼax ta waʼaloʼ?

7. 1) ¿Baʼax ken k-beet wa k-yaabiltmaj Jéeoba? 2) ¿Bey baʼaxoʼob ku yaʼaliktoʼon maʼ k-beetkeʼ?

⁷ Utiaʼal k-eʼesik tiʼ Jéeoba jach k-yaabiltmeʼ unaj k-beetik le baʼaxoʼob ku yaʼalikoʼ. Le Bibliaoʼ ku yaʼaliktoʼon bix u kʼáat Dios ka kuxlakoʼon. Ku yaʼalikeʼ maʼ k-káaltal, maʼ k-ookol, maʼ k-tuus, maʼ u yantal baʼax k-il yéetel máax maʼ k-núupiʼ mix k-adorartik yaanal diosoʼob (1 Corintios 5:11; 6:18; 10:14; Efesios 4:28; Colosenses 3:9).

8, 9. Wa minaʼan teʼ Biblia junpʼéel ley ka u yaʼaltoʼon jach baʼax unaj k-beetkoʼ, ¿baʼax jeʼel u yáantkoʼon k-beet baʼax maʼalobeʼ? Aʼal junpʼéel ejemplo.

⁸ Utiaʼal k-lúubul utsil tiʼ Jéeobaeʼ maʼ chéen unaj k-beetik le baʼaxoʼob ku yaʼalik u leyoʼoboʼ. Letiʼeʼ maʼ u tsʼaamajtoʼon junpʼéel lista tiʼ bix unaj k-beetik tuláakal baʼaliʼ. Le oʼolal yaan kʼiineʼ maʼ ken k-il junpʼéel ley teʼ Biblia ka u yaʼaltoʼon jach baʼax unaj k-beetkoʼ. ¿Baʼax túun kun áantkoʼon utiaʼal k-chʼaʼtuklik tubeel baʼax ken k-beete? (Efesios 5:17). Teʼ Bibliaoʼ yaan nuʼuktajoʼob  jeʼel u yáantkoʼon k-ojéelt baʼax ku tuklik Jéeoba yoʼolal wa baʼaxeʼ. Le kéen k-xok le Bibliaoʼ k-kʼaj óoltik bix u modos Jéeoba, baʼax uts tu tʼaan, baʼax u pʼeek bey xan bix u tuukul (xok Salmo 97:10; Proverbios 6:16-19; ilawil nota 1).

⁹ ¿Baʼax kun áantkoʼon k-chʼaʼtukult baʼax ken k-il teʼ televisión wa tiʼ Internetoʼ? Utiaʼal leloʼ Jéeobaeʼ maʼ u tsʼaamaj junpʼéel leyiʼ. Chéen baʼaleʼ yaan nuʼuktajoʼob ku tsʼáaik le Biblia jach jeʼel u yáantkoʼon k-il baʼax ken k-chaʼanteʼ. Yaʼab tiʼ le baʼaxoʼob ku beetaʼal utiaʼal chaʼantbiloʼ chéen ku tʼaanoʼob tiʼ núupchital yéetel tiʼ u beetaʼal loob. Chéen baʼaleʼ le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ Jéeobaeʼ «u pʼekmaj le máaxoʼob uts tu tʼaan u beetkoʼob looboʼ» yéetel «yaan u juzgartik le máaxoʼob ku núupkʼebantaloʼoboʼ» (Salmo 11:5; Hebreos 13:4). Le nuʼuktajoʼobaʼ, ¿bix jeʼel u yáantkoʼon k-chʼaʼtukult baʼax ken k-chaʼanteʼ? Ku kaʼanskoʼobtoʼoneʼ unaj k-náachtal tiʼ tuláakal baʼax maʼ uts tu tʼaan Jéeobaiʼ.

10, 11. ¿Baʼaxten k-beetik baʼax ku yaʼalik Jéeoba?

¹⁰ ¿Baʼaxten k-beetik baʼax ku yaʼalik Jéeoba? Maʼ chéen yoʼolal maʼ u castigarkoʼoniʼ mix chéen utiaʼal maʼ u bintoʼon kʼaasiliʼ (Gálatas 6:7). Baʼaxeʼ k-beetik tumen k-yaabiltmaj. Jeʼex juntúul chan paal u kʼáat u kiʼimakkúunt u yóol u taataeʼ toʼon xaneʼ k-kʼáat kiʼimakkúunt u yóol Jéeoba. K-ojéeltik maʼalob u yilik Jéeoba le baʼaxoʼob k-beetkoʼ jach ku beetik u kiʼimaktal k-óol (Salmo 5:12; Proverbios 12:2; ilawil nota 2).

¹¹ Toʼoneʼ k-beetik baʼax ku yaʼalik Jéeoba kex yaan horaeʼ maʼ chéen chʼaʼabiliʼ. Maʼatech k-yéeyik baʼax leyiloʼob  k-kʼáat tsʼoʼokbese mix máakalmáakoʼob maʼatechiʼ (Deuteronomio 12:32). Baʼaxeʼ tiʼ tuláakal baʼaleʼ k-beetik baʼax u kʼáat Jéeoba. K-tuukul jeʼex le máax tsʼíibt le salmoaʼ: «In yaabiltmaj a mandamientoʼob, jach in yaabiltmoʼob» (Salmo 119:47; Romanos 6:17). K-kʼáat k-beet jeʼex Noéeʼ, letiʼeʼ tu yeʼesaj jach u yaabiltmaj Jéeoba tumen tu beetaj tuláakal baʼax aʼalaʼabtiʼ. Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ Noéeʼ «tu beetaj jach jeʼex úuchik u yaʼalaʼaltiʼoʼ» (Génesis 6:22). ¿Máasaʼ letiʼe baʼax k-kʼáat xan ka u yaʼal Jéeoba t-oʼolaloʼ?

12. ¿Bix jeʼel k-kiʼimakkúuntik u yóol Jéeobaeʼ?

¹² ¿Bix u yuʼubikuba Jéeoba kéen k-beet baʼax ku yaʼalik? Letiʼeʼ jach ku kiʼimaktal u yóol (Proverbios 11:20; 27:11). ¡Chéen tukle!, jeʼel u páajtal k-beetik u kiʼimaktal u yóol le Máax Beetmil tuláakal baʼaloʼ. Chéen baʼaleʼ letiʼeʼ maʼatech u obligarkoʼon k-beet baʼax u kʼáat, u tsʼaamajtoʼon u páajtalil k-yéeyik baʼax ken k-beete. Lelaʼ u kʼáat u yaʼaleʼ toʼon ken k-yéey wa yaan k-beetik baʼax maʼalob wa baʼax maʼ maʼalobiʼ. Jéeobaeʼ u kʼáat ka k-beet baʼax maʼalob tumen k-yaabiltmaj. Letiʼeʼ u kʼáat ka xiʼiktoʼon utsil (Deuteronomio 30:15, 16, 19, 20; ilawil nota 3).

13, 14. ¿Baʼaxten jeʼel u páajtal k-aʼalikeʼ maʼ jach talam u beetaʼal baʼax ku yaʼalik Jéeobaiʼ? Aʼal junpʼéel ejemplo.

¹³ ¿Unaj wa u tuklik máakeʼ u leyoʼob Jéeobaeʼ jach istikyaj u beetaʼaloʼob yéetel yaʼab baʼax maʼ tu chaʼik k-beetik? Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ le baʼaxoʼob ku yaʼalik Jéeobaoʼ «maʼ talam u beetaʼaloʼobiʼ» (1 Juan 5:3). Le tʼaan  «talamoʼ» ich griegoeʼ u kʼáat u yaʼal «aal». Tiʼ uláakʼ tekstoʼobeʼ le tʼaanaʼ ku meyaj utiaʼal u yúuchul tʼaan tiʼ u kʼáataʼal tiʼ máak ka u beet junpʼéel baʼax talam. Ku meyaj xan utiaʼal u tʼaan tiʼ máakoʼob ku yilik u controlarkoʼob u maasil wa u beetkoʼob loob tiʼob (Mateo 23:4; Hechos 20:29, 30). Le baʼaxoʼob ku yaʼalik Jéeoba túunoʼ maʼ «aaltakoʼobiʼ», maʼ talam k-beetkoʼobiʼ.

¹⁴ Tuukulnakoʼon tiʼ juntúul taatatsil ku bin siʼ yéetel u chan hijo. Le taatatsiloʼ maʼ ken u tsʼáa tiʼ u hijo maas tiʼ le u yojel jeʼel u páajtal u kuchkoʼ. Letiʼeʼ u yojleʼ wa ku tsʼáaik jach yaʼab u kucheʼ jeʼel u kiimpajleʼ. Jéeobaeʼ bey jeʼex le taatatsiloʼ. Letiʼeʼ maʼatech u kʼáatiktoʼon junpʼéel baʼax u yojel maʼ tu páajtal k-beetik (Deuteronomio 30:11-14). Jéeobaeʼ «u yojel bix u beetmiloʼon, ku kʼaʼajaltiʼ chéen luʼumoʼon» (Salmo 103:14).

15. ¿Baʼaxten jeʼel u páajtal k-aʼalikeʼ le baʼax ku yaʼalik Dios ka k-beetoʼ utiaʼal k-utsil?

¹⁵ Moiséseʼ tu yaʼalaj tiʼ le israelitaʼoboʼ u leyoʼob Jéeobaeʼ mantatsʼ ku taasik utsil, yéetel wa ku beetkoʼob baʼax ku yaʼalikeʼ yaan u kuxtaloʼob «yaʼab tiempo» (Deuteronomio 5:28-33; 6:24). Bejlaʼeʼ bey xan u yúuchloʼ. Tuláakal baʼax ku kʼáatiktoʼon Jéeoba ka k-beeteʼ utiaʼal k-utsil (xok Isaías 48:17). Letiʼeʼ u yojel baʼax jeʼel u beetik u bintoʼon maʼalobileʼ (Romanos 11:33). Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ «Dioseʼ yaabilaj» (1 Juan 4:8). Leloʼ u kʼáat u yaʼaleʼ tuláakal baʼax ku yaʼaliktoʼoneʼ ku yaʼalik yoʼolal u yaabilaj.

16. ¿Baʼax áantkoʼon k-beet baʼax ku yaʼalik Dios kex kʼeban máakoʼon yéetel kex kuxaʼanoʼon tiʼ junpʼéel kʼasaʼan yóokʼol kaab?

¹⁶ Yaan kʼiineʼ maʼ chéen chʼaʼabil k-beetik baʼax ku  yaʼalik Diosiʼ. Le yóokʼol kaab tuʼux kuxaʼanoʼonaʼ tiaʼan yáanal u kʼab le Kʼaasilbaʼaloʼ. Letiʼeʼ ku yilik u yoksik tu tuukul le máakoʼob ka u beetoʼob baʼaloʼob kʼaastakoʼ (1 Juan 5:19). Tsʼoʼoleʼ tumen kʼeban máakoʼoneʼ yaan horaeʼ jeʼel k-tsʼíiboltik k-beetik baʼaloʼob maʼ uts tu tʼaan Dioseʼ (Romanos 7:21-25). Chéen baʼaleʼ le yaabilaj k-uʼuyik tu yoʼolal Diosoʼ le áantkoʼon k-beet baʼax maʼalob. Le kéen u yil Dios táan k-tsʼáaik óol k-beet baʼax u kʼáateʼ ku tsʼáaiktoʼon u espíritu santo (1 Samuel 15:22, 23; Hechos 5:32). U espíritu santo Dioseʼ letiʼ kun áantkoʼon utiaʼal ka k-eʼes le jatsʼuts modos jeʼel u yáantkoʼon k-beet baʼax ku yaʼalikoʼ (Gálatas 5:22, 23).

17, 18. 1) ¿Baʼax ken k-kan teʼ libroaʼ? 2) ¿Baʼax ken k-il teʼ tuláakʼ xookoʼ?

¹⁷ Teʼ libroaʼ yaan k-kanik bix u kʼáat Jéeoba ka kuxlakoʼon. Yaan k-ilik bix jeʼel k-tsʼáaik ichil k-kuxtal le nuʼuktajoʼob yaan teʼ Bibliaoʼ bey xan le baʼaxoʼob ku yaʼalik utiaʼal k-bisik junpʼéel toj kuxtaloʼ. Kʼaʼajaktecheʼ Jéeobaeʼ maʼ ken u obligartoʼon k-beet baʼax ku yaʼalik. Chéen baʼaleʼ wa k-beetkeʼ yaan u kiʼimaktal k-óol yéetel yaan u yantaltoʼon junpʼéel jatsʼuts kuxtal teʼ kʼiinoʼob ku taaloʼoboʼ. Pero u maas kʼaʼanaʼanileʼ yaan k-eʼesik tiʼ Jéeoba jach k-yaabiltmaj (ilawil nota 4).

¹⁸ Utiaʼal u yáantkoʼon k-il Jéeoba baʼax uts yéetel baʼax kʼaaseʼ u tsʼaamajtoʼon junpʼéel conciencia. Wa k-kaʼansik maʼalob k-concienciaeʼ yaan u yáantkoʼon k-beet «le baʼaxoʼob ku yaʼalik Diosoʼ». Teʼ tuláakʼ xookoʼ yaan k-ilik baʼax le concienciaoʼ yéetel bix jeʼel k-kaʼansikeʼ.