Xeen tiʼ baʼax ku taasik

Xeen tu cuadroil baʼax ku taasik

XOOK 3

Bisaba yéetel máaxoʼob u yaabiltmoʼob Dios

Bisaba yéetel máaxoʼob u yaabiltmoʼob Dios

«Le máax ku máan yéetel máaxoʼob yaan u naʼatoʼobeʼ yaan u yantal u naʼat» (PROVERBIOS 13:20).

1-3. Jeʼex u yeʼesik Proverbios 13:20, ¿baʼaxten kʼaʼabéet k-yéeyik tubeel máaxoʼob yéetel k-bisikba?

 JUNTÚUL chaambaleʼ jach ku paktik baʼax ku beetik u taataʼob. Antes u káajal u tʼaaneʼ tsʼoʼok u káajal u kaanbal tiʼ le baʼaxoʼob ku yilik yéetel ku yuʼubikoʼ. Jeʼel bix u bin u nojochtaleʼ bey u bin u kanik u beet le baʼax ku beetik u taataʼoboʼ. Jeʼex u yúuchul yéetel le chaambaloʼ bey xan u yúuchultoʼonoʼ, ku káajal k-tuukul yéetel k-beetik le baʼaxoʼob ku beetik le máaxoʼob yéetel jach k-máansik tiempooʼ.

2 Proverbios 13:20, ku yaʼalik: «Le máax ku máan yéetel máaxoʼob yaan u naʼatoʼobeʼ yaan u yantal u naʼat». Le kéen k-amigot wa máaxeʼ k-máansik yaʼab tiempo tu yéetel. Le máaxoʼob yéetel k-máansik yaʼab tiempooʼ jeʼel u beetkoʼob u káajal k-tuukul yéetel k-beetik le baʼaxoʼob ku beetkoʼoboʼ, lelaʼ maases jeʼel u yúuchul wa k-jach yaabiltmoʼobeʼ.

3 K-amigoʼobeʼ jeʼel u túulchʼintkoʼon k-beet baʼax uts wa baʼax kʼaaseʼ. Proverbios 13:20, ku yaʼalik xan: «Le máax ku biskuba yéetel le j-maʼ naʼatoʼoboʼ yaan u bin kʼaasil tiʼ». Wa k-amigoʼob u yaabiltmoʼob Dioseʼ yaan u yáantkoʼonoʼob utiaʼal ka seguernak k-meyajtik Dios. Utiaʼal k-yéeyik maʼalob amigoʼobeʼ koʼox ilik bix le máaxoʼob ku yéeyik Dios utiaʼal u amigotoʼoboʼ.

¿MÁAXOʼOB U AMIGOʼOB DIOS?

4. 1) ¿Baʼaxten jach ku taasiktoʼon kiʼimak óolal k-amigotaʼal tumen Dios? 2) ¿Baʼaxten Jéeobaeʼ tu yaʼaleʼ Abraháneʼ «u amigo»?

4 Jéeoba, le máax yaan tuláakal autoridad tiʼoʼ, ku tsʼáaiktoʼon u páajtalil k-beetikba u amigoʼon. Lelaʼ jach ku beetik u kiʼimaktal k-óol. Jéeobaeʼ ku yéeyik tubeel máaxoʼob ken u amigotoʼob. Ku yéeyik le máaxoʼob yaabiltik yéetel ku yeʼeskoʼob yaan u fejoʼob tiʼ letiʼoʼ. Jeʼex Abraháneʼ letiʼeʼ mantatsʼ tu beetaj baʼax u kʼáat Dios. Yaʼab u téenel tu yeʼesaj yaan u fe yéetel ku yuʼubik tʼaan. Tu yóotaj tak u kʼub u hijo bey junpʼéel ofrenda tiʼ Dioseʼ. Abraháneʼ jach u yojleʼ «Dioseʼ jeʼel u páajtal u líiʼsik u hijo ichil le kimenoʼoboʼ» (Hebreos 11:17-19; Génesis 22:1, 2, 9-13). Abraháneʼ tu yeʼesaj yaan u fe yéetel tu yuʼubaj tʼaan, le oʼolal Jéeobaeʼ tu yaʼaleʼ «u amigo» (Isaías 41:8; Santiago 2:21-23).

5. ¿Baʼax ku yuʼubik Jéeoba yoʼolal u amigoʼob?

5 Jéeobaeʼ jach u yaabiltmaj u amigoʼob. U amigoʼob xaneʼ jach ku yilkoʼob ka chúukpajak u yóoloʼob u meyajtoʼob mantatsʼ (xok 2 Samuel 22:26). Letiʼobeʼ ku chúukpajal u yóol u meyajtoʼob yéetel ku yuʼubikoʼob u tʼaan tumen u yaabiltmoʼob. Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ Dioseʼ «jach ku biskuba maʼalob yéetel le máaxoʼob toj u kuxtaloʼoboʼ» (Proverbios 3:32). Tsʼoʼoleʼ Salmo 15:1-5, ku yaʼalikeʼ Jéeobaeʼ ku invitartik u amigoʼob utiaʼal ka xiʼikoʼob ‹tu yotoch›. Lelaʼ u kʼáat u yaʼaleʼ ku yaʼaliktiʼob ka u adorartoʼob yéetel ka orarnakoʼob tiʼ letiʼ jeʼel baʼalak súutukileʼ.

6. ¿Bix k-eʼesik k-yaabiltmaj Jesús?

6 Jesúseʼ tu yaʼalaj: «Wa yaan máax u yaabiltmeneʼ yaan u beetik baʼax kin waʼalik, yéetel yaan u yaabiltaʼal tumen in Taata» (Juan 14:23). Lelaʼ ku yeʼesikeʼ utiaʼal ka u yiloʼon Jéeoba bey u amigoʼoneʼ kʼaʼabéet k-yaabiltik Jesús yéetel k-beetik le baʼax tu yaʼaloʼ. Toʼoneʼ k-jóokʼol k-tsikbalt u tʼaan Dios yéetel k-áantik u maasil utiaʼal ka u beetubaʼob discípuloil tiʼ Cristo (Mateo 28:19, 20; Juan 14:15, 21). Tumen k-yaabiltmaj Jesúseʼ k-ilik k-kuxtal jach jeʼex úuchik u beetik letiʼoʼ (1 Pedro 2:21). Jéeobaeʼ jach ku kiʼimaktal u yóol kéen u yil tiʼ tuláakal baʼax k-beetik wa k-aʼalikeʼ k-chʼaʼik en cuenta le baʼax tu kaʼansaj u Hijooʼ.

7. ¿Baʼaxten unaj u yantaltoʼon amigoʼob u yaabiltmoʼob Dios?

7 U amigoʼob Jéeobaeʼ yaan u fejoʼob, chúukaʼan u yóoloʼob, ku yuʼubikoʼob u tʼaan yéetel u yaabiltmoʼob Jesús. Kux toʼon, ¿bey wa xan le máaxoʼob k-yéeyikoʼob utiaʼal k-amigotoʼoboʼ? Wa k-amigoʼob ku yilik u kuxtaloʼob jeʼex Jesús yéetel ku kaʼanskoʼob u Reino Dios tiʼ uláakʼ máakoʼobeʼ, jeʼel u yáantkoʼonoʼob utiaʼal ka k-maas jatsʼutskíint k-modoseʼ yéetel utiaʼal maʼ u xuʼulul k-meyajtik Dios.

KAANBALNAKOʼON TIʼ LE MÁAXOʼOB MEYAJT DIOS ÚUCHJEAKILOʼ

8. ¿Baʼax jatsʼuts a wilik tiʼ bix úuchik u biskuba Rut yéetel Noemí?

8 Le Bibliaoʼ ku tʼaan tiʼ yaʼab máaxoʼob jach maʼalob tu bisilubaʼob. Ku tʼaan tiʼ Rut yéetel tiʼ Noemí, u suegra. Le koʼoleloʼobaʼ maʼ junpʼéeliliʼ tuʼux u taaloʼobiʼ yéetel cada juntúuleʼ jelaʼan bix líiʼsaʼanil. Tsʼoʼoleʼ Noemíeʼ maas nojoch tiʼ Rut. Letiʼobeʼ jach tu bisubaʼob maʼalob tumen u yaabiltmoʼob Jéeoba. Le oʼolaleʼ le ka lukʼ Noemí tu luʼumil Moab utiaʼal u suut tu luʼumil Israeleʼ, «Ruteʼ pʼáat tu yiknal». Letiʼeʼ tu yaʼalaj tiʼ Noemí: «A kaajaleʼ yaan u kʼuchul u beetuba in kaajal yéetel a Dioseʼ yaan xan u kʼuchul u beetuba in Dios» (Rut 1:14, 16). Ruteʼ jach tu yaabiltaj Noemí. Le ka kʼuchoʼob tu luʼumil Israeleʼ, Ruteʼ meyajnaj utiaʼal u yáantik u suegra. Noemí xaneʼ jach tu yaabiltaj Rut, le oʼolal yaan kʼiineʼ tu yaʼalajtiʼ baʼax maʼalob ka u beete. Ruteʼ tu beetaj baʼax aʼalaʼabtiʼ tumen Noemí, le oʼolal bin maʼalobil tiʼob (Rut 3:6).

9. ¿Baʼax jatsʼuts a wilik tiʼ bix úuchik u biskuba David yéetel Jonatán?

9 Uláakʼ máaxoʼob jach tu bisubaʼob maʼalobeʼ David yéetel Jonatán. Letiʼobeʼ jach chúukpaj u yóoloʼob u meyajtoʼob Jéeoba. Jonatáneʼ 30 años u maas nojchil tiʼ David, yéetel letiʼ kaʼach ken u beet u reyil kéen kíimik u taata (1 Samuel 17:33; 31:2; 2 Samuel 5:4). Kex beyoʼ le ka tu yojéeltaj tsʼoʼok u yéeyaʼal David tumen Jéeoba utiaʼal ka u beet u reyileʼ maʼ tu pʼektajiʼ mix tu kaxtaj ka tsʼaʼabak u beet u reyil letiʼiʼ. Baʼaxeʼ tu beetaj tuláakal le ku páajtal utiaʼal u yáantik David. Juntéenjeak le táan u chʼaʼpachtaʼal Davidoʼ tu yáantaj utiaʼal «ka maas confiarnak tiʼ Jéeoba». Hasta tu tsʼáaj u kuxtal tu táan kíimil tu yoʼolal David (1 Samuel 23:16, 17). David xaneʼ tu yeʼesaj jach tu jaajil u yaabiltmaj Jonatán. Letiʼeʼ tu yaʼalajtiʼ mantatsʼ ken u yeʼes u yutsil tiʼ u familia. Le oʼolal kex tsʼoʼok u kíimil Jonatáneʼ Davideʼ maʼ xuʼul u yeʼesik u yutsil tiʼ u familia u amigoiʼ (1 Samuel 18:1; 20:15-17, 30-34; 2 Samuel 9:1-7).

10. ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon le bix úuchik u biskuba le óoxtúul xiʼipaloʼobaʼ?

10 Sadrak, Mesak yéetel Abednegoeʼ óoxtúul xiʼipalaloʼob jóoʼsaʼaboʼob tu luʼumoʼobeʼ ka bisaʼaboʼob Babilonia. Letiʼobeʼ tu múul áantubaʼob, le oʼolal kex náach yanoʼob tiʼ u familiaʼobeʼ chúukpaj u yóol u meyajtoʼob Jéeoba. Le ka maas nojochchajoʼobeʼ tu aktáantoʼob uláakʼ problema maas nojoch: aʼalaʼabtiʼob tumen rey Nabucodonosor ka u adorartoʼob junpʼéel imagen de oro. Letiʼobeʼ maʼ tu yóotoʼob u yuʼuboʼob u tʼaan le reyoʼ, baʼaxeʼ tu yaʼaloʼobtiʼ: «Maʼ ken k-adorart a diosoʼob mix le imagen de oro tsʼoʼok a waʼakúuntikoʼ». Le óoxtúul máakoʼob jach maʼalob úuchik u biskubaʼobaʼ chúukpaj u yóoloʼob u meyajtoʼob Jéeoba le ka probartaʼab u fejoʼoboʼ (Daniel 1:1-17; 3:12, 16-28).

11. ¿Baʼaxten jach tu bisuba maʼalob Pablo yéetel Timoteo?

11 Apóstol Pabloeʼ le ka tu kʼaj óoltaj Timoteoeʼ tu yileʼ le táankelem xiʼipalaʼ jach u yaabiltmaj Jéeoba bey xan le sukuʼunoʼoboʼ. Le oʼolal tu kaʼansaj utiaʼal ka xiʼik u yáant le sukuʼunoʼob kajaʼanoʼob tuláakʼ tuʼuxoʼoboʼ (Hechos 16:1-8; 17:10-14). Timoteoeʼ jach tu yilaj u beetik le meyaj kʼubéentaʼabtiʼoʼ, le oʼolal Pabloeʼ tu yaʼalaj: «Letiʼeʼ múul meyajnaj tin wéetel bey esclavo utiaʼal u maas tsʼaʼabal ojéeltbil le maʼalob baʼaloʼob ku taal tiʼ Diosoʼ». Pabloeʼ u yojel Timoteoeʼ yaan u kanáantik le sukuʼunoʼob ‹yéetel u jaajil u yóoloʼ›. Pablo yéetel Timoteoeʼ jach tu tsʼáaj u yóoloʼob u meyajtoʼob Jéeoba, le oʼolal jach tu bisubaʼob maʼalob (Filipenses 2:20-22; 1 Corintios 4:17).

UNAJ K-YÉEYIK TUBEEL MÁAXOʼOB YÉETEL KEN K-BISBA

12, 13. 1) ¿Baʼaxten tak teʼ múuchʼulil unaj k-yéeyik tubeel máaxoʼob yéetel ken k-bisbaoʼ? 2) ¿Baʼaxten apóstol Pabloeʼ tu yaʼalaj le tʼaanoʼob yaan teʼ 1 Corintios 15:33?

12 Ichil u kaajal Dioseʼ yaʼab baʼaloʼob jeʼel u páajtal k-kanik tiʼ k-sukuʼunoʼobeʼ yéetel jeʼel xan u páajtal k-paklan áantikba utiaʼal maʼ u xuʼulul k-meyajtik Dioseʼ (xok Romanos 1:11, 12). Kex beyoʼ unaj k-yéeyik tubeel máaxoʼob ken k-jach amigotoʼob. Ichil u kaajal Dioseʼ jach jatsʼuts u yilaʼal yaan sukuʼunoʼob yéetel kiikoʼob jejeláas u razaʼob yéetel bix líiʼsaʼaniloʼob. Yaneʼ túumbenoʼob yéetel uláakʼoʼobeʼ úuch káajak u meyajtikoʼob Jéeoba. Jeʼex junpʼéel fruta ku bisik tiempo u kʼantaleʼ, u jach biskuba máak yéetel Jéeobaeʼ ku bisik xan tiempo. Le oʼolaleʼ kʼaʼabéet k-eʼesik paciencia tiʼ u maasil, k-yaabiltikoʼob yéetel k-ilik k-yéeyik tubeel k-amigoʼob (Romanos 14:1; 15:1; Hebreos 5:12–6:3).

13 Yaan kʼiineʼ teʼ múuchʼuliloʼ jeʼel u yantal junpʼéel nojoch problemaeʼ, le kéen úuchuk beyaʼ jach unaj k-kanáantikba. Maʼ xaaneʼ juntúul sukuʼuneʼ ku beetik junpʼéel baʼal ku bin tu contra le Bibliaoʼ, wa maʼ xaan xaneʼ juntúul sukuʼuneʼ mantatsʼ táan u quejarkuba yoʼolal wa baʼax teʼ múuchʼuliloʼ, lelaʼ jeʼel u luʼsik le jeetsʼelil yaan teʼ múuchʼuliloʼ. Leloʼ bey xan úuchik tiʼ le múuchʼuliloʼob teʼ yáax siglooʼ. Jujuntúul sukuʼunoʼobeʼ joʼopʼ u kaʼanskoʼob baʼaloʼob ku bin tu contra le baʼaxoʼob tu kaʼansaj Cristooʼ, le oʼolal apóstol Pabloeʼ tu yaʼalajtiʼob: «Maʼ a tuskabaʼex. U biskuba máak yéetel máaxoʼob kʼasaʼanoʼobeʼ ku kʼaskúuntik u maʼalob modos máak» (1 Corintios 15:12, 33). Pabloeʼ tu yaʼalaj tiʼ Timoteo unaj u yéeyik máaxoʼob yéetel ken u jach bisuba. Toʼoneʼ bey xan unaj k-beetkoʼ (xok 2 Timoteo 2:20-22).

14. ¿Baʼax jeʼel u yúuchul wa maʼ t-kanáantik máaxoʼob yéetel k-bisikbaeʼ?

14 K-bisikba yéetel Jéeobaeʼ letiʼe baʼax maas koʼoj u tojol yaantoʼonoʼ, le oʼolal jach unaj k-kanáantik. Unaj k-ilik maʼ k-bisikba yéetel máax jeʼel u beetik k-náachtal tiʼ Dios wa jeʼel u beetik u xuʼulul k-tsʼáaik fe tiʼ letiʼeʼ. Jeʼex wa k-tʼubik junxéetʼ piitsʼ ich vinagreeʼ, ¿máasaʼ vinagre xan ken u tsʼuʼutsʼe? Bey túun xanoʼ wa k-bisikba yéetel máaxoʼob ku beetkoʼob baʼax maʼ maʼalobeʼ maʼ chéen chʼaʼabil ken k-beet baʼax maʼalobiʼ. Le oʼolal kʼaʼabéet k-yéeyik tubeel máaxoʼob yéetel ken k-bisba (1 Corintios 5:6; 2 Tesalonicenses 3:6, 7, 14).

Jeʼel u páajtal a kaxtik amigoʼob u yaabiltmoʼob Jéeobaeʼ

15. ¿Baʼax unaj k-beetik utiaʼal u yantaltoʼon amigoʼob teʼ múuchʼuliloʼ?

15 Teʼ múuchʼuliloʼ yaan máaxoʼob jach tu jaajil u yaabiltmoʼob Jéeoba jeʼel u páajtal u beetkubaʼob k-amigoʼobeʼ (Salmo 133:1). Jeʼel u páajtal k-kaxtik amigoʼob jejeláas u jaʼabiloʼobeʼ, jejeláas u razaʼob, yaanal tuʼux u taaloʼob yéetel yaanal bix líiʼsaʼaniloʼobeʼ. Kʼaʼajaktoʼoneʼ Jonatáneʼ maas nojoch kaʼach tiʼ David, yéetel Ruteʼ maas chichan tiʼ Noemí. Toʼoneʼ unaj k-beetik le baʼax ku yaʼaliktoʼon le Bibliaaʼ: «Píiʼ jeʼekʼabt a puksiʼikʼaleʼex» (2 Corintios 6:13; xok 1 Pedro 2:17). Wa k-maas ilik k-beetik baʼax ku yaʼalik Jéeobaeʼ yaan u maas taaktal u biskuba le sukuʼunoʼob t-éeteloʼ.

LE KÉEN YANAK PROBLEMAS

16, 17. Wa yaan máax teʼ múuchʼulil ku beetik u yaatal k-óoloʼ, ¿baʼax maʼ unaj k-beetkiʼ?

16 Le máaxoʼob yanoʼob ichil junpʼéel familiaoʼ maʼ junpʼéeliliʼ bix u modosoʼobiʼ, jejeláas bix u tuukuloʼob bey xan bix u beetkoʼob wa baʼax. Bey xan u yúuchul teʼ múuchʼuliloʼ. Lelaʼ jatsʼuts tumen ku páajtal k-kaanbal tiʼ u maasil. Chéen baʼaleʼ yaan horaeʼ le baʼax ku yaʼalik wa ku beetik wa máaxoʼ jeʼel u beetik k-kʼuuxil wa u yantaltoʼon junpʼéel problema tu yéeteleʼ. Yaan kʼiineʼ jeʼel k-uʼuyik ofendertaʼaboʼoneʼ wa jeʼel tak u jach yaatal k-óoleʼ (Proverbios 12:18). Le kéen úuchuk lelaʼ, ¿unaj wa k-chaʼik u lúubul k-óol wa k-náachtal tiʼ le múuchʼuliloʼ?

17 Maʼ, maʼ unajiʼ. Maʼ unaj k-náachtal tiʼ le múuchʼulil kex ka beetaʼaktoʼon wa baʼaxoʼ. Kʼaʼajaktoʼoneʼ maʼ tiʼ Jéeoba yaan u culpailiʼ. Letiʼ tsʼáaiktoʼon kuxtal bey xan u maasil baʼaloʼob yaantoʼonoʼ, le oʼolal ku náajmatik ka k-yaabilte yéetel ka chúukpajak k-óol k-meyajte (Apocalipsis 4:11). Le múuchʼuliloʼ junpʼéel baʼal jach jatsʼuts u siimajtoʼon Jéeoba jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal u muʼukʼaʼantal k-fejeʼ (Hebreos 13:17). Unaj k-eʼesik tiʼ Jéeoba jach jatsʼuts k-ilik le baʼax u siimajtoʼonoʼ kex tsʼoʼok u beetaʼal u yaatal k-óol (xok Salmo 119:165).

18. 1) ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal k-bisikba maʼalob yéetel le sukuʼunoʼoboʼ? 2) ¿Baʼaxten unaj k-perdonartik u maasil?

18 K-yaabiltmaj le sukuʼunoʼoboʼ yéetel k-kʼáat k-bisba maʼalob tu yéeteloʼob. Jéeobaeʼ u yojel kʼebanoʼon yéetel maʼ tu páaʼtik ka k-beet tuláakal baʼal maʼalob, toʼon xaneʼ bey unaj k-tuukuloʼ (Proverbios 17:9; 1 Pedro 4:8). Tuláakal máak ku beetik baʼax maʼ maʼalobiʼ, chéen baʼaleʼ letiʼe yaabilaj kun áantkoʼon utiaʼal k-paklan perdonartikbaoʼ (Colosenses 3:13). Wa k-yaabiltmaj k-sukuʼunoʼobeʼ maʼ ken k-chaʼa ka suunak junpʼéel nojoch problema junpʼéel baʼal maʼ jach nojochiʼ. U jaajileʼ maʼ chéen chʼaʼabil u tuʼubsik máak junpʼéel baʼax beetaʼabtiʼiʼ, u suukileʼ maas chéen chʼaʼabil u tsʼíikil máak wa u chʼaʼkʼuxtik le máax beet wa baʼax tiʼoʼ. Chéen baʼaleʼ lelaʼ chéen ku beetik u maas lúubul k-óol yéetel u pʼáatal maʼ kiʼimak k-óoliʼ. Pero wa k-perdonartik le máax ofendertoʼonoʼ yaan k-uʼuyikba maʼalobil yéetel yaan k-múul meyaj yéetel le sukuʼunoʼoboʼ, tsʼoʼoleʼ u maas jaʼtsileʼ yaan k-maas bisikba yéetel Jéeoba (Mateo 6:14, 15; Lucas 17:3, 4; Romanos 14:19).

LE KÉEN JÓOʼSAʼAK WA MÁAX TEʼ MÚUCHʼULILOʼ

19. Yaan kʼiineʼ, ¿baʼaxten kʼaʼabéet u xuʼulul k-bisikba yéetel wa máax teʼ múuchʼuliloʼ?

19 Ichil junpʼéel familia u yaabiltmubaeʼ tuláakal le máaxoʼob yanoʼoboʼ ku yáantajoʼob utiaʼal u yantal kiʼimak óolal ichiloʼob. Chéen baʼaleʼ koʼox aʼalikeʼ juntúul hijotsileʼ maʼ tu yóotik u yuʼub tʼaan, u familia túuneʼ ku kaxtik bix jeʼel u yáantikeʼ, pero letiʼeʼ maʼ tu chaʼik u yáantaʼal. Baʼaxeʼ ku chʼaʼtuklik u pʼatik u yotoch, wa ku yaʼalaʼaltiʼ tumen u taata ka jóokʼok. Ichil le múuchʼuliloʼ jeʼel u yúuchul junpʼéel baʼal beyoʼ. Maʼ xaaneʼ juntúul máakeʼ ku chʼaʼtuklik u seguer u beetik junpʼéel baʼal maʼ maʼalob jeʼel u beetik kʼaas tiʼ le múuchʼuliloʼ. Maʼ tu chaʼik u yáantaʼal, tsʼoʼoleʼ yéetel le baʼaxoʼob ku beetkoʼ ku yeʼesik maʼ u kʼáat pʼáatal ichil u kaajal Diosiʼ. Maʼ xaan xaneʼ letiʼeʼ ku chʼaʼtuklik u xúumpʼattik le múuchʼuliloʼ, wa maʼ xaaneʼ ku kʼaʼabéettal u jóoʼsaʼal. Wa ku yúuchul lelaʼ, le Bibliaoʼ ku yaʼalik ka ‹xuʼuluk k-bisikba› tu yéetel (xok 1 Corintios 5:11-13; 2 Juan 9-11). Lelaʼ maʼ chéen chʼaʼabil u beetaʼaliʼ, maases wa k-amigo wa juntúul k-láakʼtsil. Kex beyoʼ unaj k-eʼesik maas k-yaabiltmaj Jéeoba ke le máax jóoʼsaʼaboʼ (ilawil nota 8).

20, 21. 1) ¿Baʼaxten le u jóoʼsaʼal máak teʼ múuchʼuliloʼ junpʼéel bix u yeʼesaʼal yaabilaj? 2) ¿Baʼaxten jach unaj k-yéeyik tubeel le máaxoʼob ken k-amigotoʼoboʼ?

20 Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ le ancianoʼoboʼ unaj u jóoʼskoʼob teʼ múuchʼulil le máaxoʼob ku kʼebantaloʼob yéetel maʼ tu arrepentiroʼoboʼ. Beyoʼ ku kanáantaʼal le múuchʼulil tiʼ le máaxoʼob maʼ tu yóotkoʼob u yuʼuboʼob u tʼaan Jéeobaoʼ (1 Corintios 5:7; Hebreos 12:15, 16). Le kéen u beetoʼob lelaʼ le ancianoʼoboʼ ku yeʼeskoʼob u yaabiltmoʼob u kʼaabaʼ Jéeoba bey xan le leyoʼob u tsʼaamoʼ. Le kéen k-tratart le máax jóoʼsaʼan jeʼex u kʼáat Jéeobaoʼ k-eʼesik xan k-yaabiltmaj Jéeoba bey xan u leyoʼob (1 Pedro 1:15, 16). Jéeobaeʼ ku yeʼesik xan u yaabilaj tiʼ le máax tsʼoʼok u kʼebantal le kéen u beet u jóoʼsaʼal teʼ múuchʼuliloʼ. Lelaʼ jeʼel u beetik u tsʼáaik cuenta le máak maʼ maʼalob le baʼax táan u beetkoʼ yéetel jeʼel u péeksik u kʼex u tuukuleʼ. Yaʼab tiʼ le máaxoʼob ku jóoʼsaʼaloʼoboʼ, kéen máanak kʼiineʼ ku kaʼa suutoʼob yiknal Jéeoba. Le kéen suunakoʼobeʼ ku kʼaʼamloʼob yéetel kiʼimak óolal tumen le sukuʼunoʼoboʼ (Hebreos 12:11).

21 U jaajileʼ k-amigoʼobeʼ jeʼel u péeksikoʼonoʼob k-beet baʼax uts wa baʼax kʼaaseʼ. Le oʼolaleʼ jach kʼaʼanaʼan ka k-yéey tubeel k-amigoʼob. Wa k-yaabiltik le máaxoʼob yaabiltaʼanoʼob tumen Jéeobaoʼ yaan u yáantkoʼonoʼob utiaʼal ka chúukpajak k-óol k-meyajt Jéeoba mantatsʼ.