1, 2. 1) ¿Baʼaxten jaʼakʼ u yóol le disipuloʼoboʼ? 2) ¿Tiʼ baʼax joochil ku tʼaan kaʼach Jesús?

 LE DISIPULOʼOBOʼ jach jaʼakʼ u yóoloʼob ka aʼalaʼabtiʼob tumen Jesús: «Líiʼs a wicheʼex ka a pakteʼex le kooloʼoboʼ, tsʼoʼok u pʼiistaloʼob utiaʼal jochbil». Letiʼobeʼ tu sutubaʼob u paktoʼob le kooloʼoboʼ, baʼaleʼ tu yiloʼob maʼ pʼiischajkoʼob utiaʼal jochbiliʼ, tumen láayliʼ yaʼaxtak u leʼ le cebadaoʼ. Maʼ xaaneʼ joʼopʼ u máanskoʼob tu tuukuloʼob: «¿Baʼax le kun jochbil túunoʼ? Si yaʼab u bin u kʼantal le cebadaoʼ» (Juan 4:35).

² Jesuseʼ maʼ táan kaʼach u tʼaan tiʼ u joʼochol cebadaiʼ, baʼaxeʼ chéen u kʼáat u kaʼans tiʼ u disipuloʼob kaʼapʼéel baʼal jach kʼaʼanaʼantak tu yoʼolal le jooch, wa le kʼaʼaytajoʼ. ¿Máakalmáakoʼobiʼ? Utiaʼal k-ojéeltikeʼ koʼox xakʼaltik le baʼax tu yaʼalaj Jesusoʼ.

3. 1) ¿Baʼax péeks Jesús u yaʼal ‹le kooloʼoboʼ tsʼoʼok u pʼiistaloʼob utiaʼal jochbil›? 2) ¿Bix úuchik u yeʼesik Jesús tiʼ baʼax joochil ku tʼaan?

³ Le tsikbal tu beetaj Jesús yéetel u disipuloʼoboʼ úuch tu jóokʼbal u jaʼabil 30 tiʼ le yáax siglooʼ, naatsʼ tiʼ u kaajil Sicar, junpʼéel kaaj tuʼux kajaʼan le samaritanoʼoboʼ. Le ka bin u disipuloʼob teʼ kaajoʼ Jesuseʼ pʼáat naatsʼ tiʼ junpʼéel chʼeʼen. Teʼelaʼ tu tsikbaltaj le maʼalob péektsil tiʼ juntúul koʼoleloʼ, le baʼax kaʼansaʼabtiʼoʼ jach kʼuch tu puksiʼikʼal. Le ka suunaj le disipuloʼoboʼ le koʼoleloʼ bin tu séebaʼanil tu kaajil Sicar utiaʼal ka u tsikbalt tiʼ le máakoʼob le jatsʼuts baʼaloʼob tsʼoʼok u kanikoʼ. Yoʼolal le baʼax aʼalaʼabtiʼoboʼ taakchaj u yuʼubikoʼob u maasil, ka binoʼob u yiloʼob Jesús. Maʼ xaaneʼ le ka tu líiʼsaj u yich Jesús ka tu paktaj le bukaʼaj máakoʼob ku taaloʼoboʼ, tu yaʼalaj: «Pakteʼex le kooloʼoboʼ, tsʼoʼok u pʼiistaloʼob utiaʼal jochbil». Letiʼeʼ tu yeʼesaj tiʼ u disipuloʼob maʼ táan u tʼaan tiʼ u joʼochol cebadaiʼ, le oʼolal tu yaʼalajtiʼob: «Le máax ku joochoʼ [...] táan u molik le ich ku tsʼáaik kuxtal minaʼan u xuuloʼ» (Juan 4:5-30, 36).

4. 1) ¿Máakalmáak le kaʼapʼéel baʼal tu kaʼansaj Jesús yoʼolal le joochoʼ? 2) ¿Baʼax kʼáatchiʼiloʼob ken k-xakʼalte?

⁴ ¿Máakalmáak le kaʼapʼéel baʼal tu kaʼansaj Jesús yoʼolal le joochoʼ? Yáaxeʼ le kʼaʼaytajoʼ kʼaʼabéet u séeb beetaʼal. Le ka tu yaʼalaj ts’o’ok u pʼiistal le kooloʼob utiaʼal jochbiloʼ, táan u yaʼalikeʼ le disipuloʼoboʼ jach kʼaʼabéet u kʼaʼaytajoʼob. Utiaʼal u yeʼesiktiʼob u kʼaʼabéetil u séeb beetkoʼobeʼ tu yaʼalaj: «Le máax ku  joochoʼ táan u kʼamik u boʼolil u meyaj». Jeʼex túun k-ilkoʼ, le joochoʼ tsʼoʼok u káajal. Maʼ u kʼiinil u jeʼelel máakiʼ. U kaʼapʼéeleʼ le j-meyajoʼoboʼ kiʼimak u yóoloʼob. Jesuseʼ tu yaʼaleʼ le máax ku paakʼal yéetel le máax ku joochoʼ yaan u ‹múul kiʼimaktal u yóoloʼob› (Juan 4:35 u tsʼook jaats, 36). Jeʼex úuchik u kiʼimaktal u yóol Jesús le ka tu yilaj «yaʼab tiʼ le samaritanoʼob [...] tu tsʼáaj u fejoʼob» tiʼ letiʼoʼ, bey xan kun kiʼimaktal u yóol le disipuloʼob wa ku tsʼáaik u yóoloʼob teʼ joochoʼ (Juan 4:39-42). Le baʼax úuch teʼ yáax siglooʼ jach maʼalob baʼax ku kaʼansiktoʼon, tumen ku yeʼesik le baʼaxoʼob kun úuchul teʼ kʼiinoʼob le táan u beetaʼal le jooch maas nojochoʼ. ¿Baʼax kʼiin ka káaj le joochaʼ? ¿Máaxoʼob ku táakpajliʼ? ¿Baʼax utsiloʼob tsʼoʼok u taasik?

5. ¿Máax nuʼuktik le nojoch joochoʼ, yéetel bix u yeʼesik le wayakʼ tsʼaʼab tiʼ Juan jach kʼaʼabéet u séeb beetaʼaloʼ?

⁵ Ichil junpʼéel wayakʼeʼ Jéeobaeʼ tu tsʼáaj u yil apóstol Juan tsʼoʼok u yéeyik Jesús utiaʼal u nuʼukt le jooch ku beetaʼal tuláakal yóokʼol kaaboʼ (xok Apocalipsis 14:14-16). Teʼ wayakʼaʼ Juaneʼ tu yilaj yaan u corona Jesús yéetel u chʼaʼamaj junpʼéel lóobcheʼ. Le «corona de oro» yaan tu pooloʼ ku chíikbesik letiʼ le Reyoʼ. Le «lóobcheʼ jach jóoʼsaʼan u yej» yaan tu kʼaboʼ ku yeʼesik u líiʼsmuba utiaʼal jooch. Le angeloʼ tu yaʼalaj xan «u joochil le luʼumoʼ tsʼoʼok u kʼantal», lelaʼ ku yeʼesikeʼ Jéeobaeʼ u kʼáat ka séeb beetaʼak le meyajoʼ. U jaajileʼ «tsʼoʼok u kʼuchul u k’iinil le joochoʼ». Jeʼex k-ilkoʼ maʼ u kʼiinil u jeʼelel máakiʼ. Le ka aʼalaʼab tiʼ Jesús «jup a lóobcheʼeʼ» tu beetaj, ka tu jochaj u kajnáaliloʼob le Luʼumaʼ. Lelaʼ ku yeʼesiktoʼoneʼ ‹le kooloʼoboʼ tsʼoʼok u pʼiistaloʼob utiaʼal jochbil›. ¿Máasaʼ lelaʼ ku yáantkoʼon k-il baʼax kʼiin ka káaj le jooch maas nojochoʼ?

6. 1) ¿Baʼax kʼiin ka káaj «u kʼiinil le joochoʼ»? 2) ¿Baʼax kʼiin ka káaj «u joochil le luʼumoʼ»? Tsole.

⁶ Teʼ wayakʼ tsʼaʼab u yil Juan teʼ capítulo 14 tiʼ Apocalipsisoʼ, tu yileʼ yaan u corona Jesús (versículo 14). Lelaʼ ku yeʼesikeʼ Jesuseʼ beetaʼab Reyil tu jaʼabil 1914 (Dan. 7:13, 14). Maʼ sen úuch tiʼ leloʼ aʼalaʼabtiʼ ka u káajs le joochoʼ (versículo 15). Le baʼax tu wayakʼtaj Juanoʼ chíikaʼan tiʼ le baʼaxoʼob tu yaʼalaj Jesús tu kettʼaanil u joʼochol le trigooʼ, letiʼeʼ tu yaʼalaj: «Le joochoʼ letiʼe u kʼiiniloʼob u tsʼoʼokol tiʼ le yóokʼol kaabaʼ». Jeʼex k-ilkoʼ u kʼiiniloʼob le jooch yéetel u tsʼoʼokol tiʼ le yóokʼol kaabaʼ káajoʼob tu jaʼabil 1914. Teʼ jaʼab jeʼeloʼ tiʼ káaj «u kʼiinil le jooch» ku beetaʼal tak bejlaʼaʼ (Mat. 13:30, 39). Teʼ kʼiinoʼobaʼ tsʼoʼok k-naʼatikeʼ chéen wa jaypʼéel jaʼaboʼob káajak u beetik u Reyil Jesús ka káaj le joochoʼ. Yáax baʼax úucheʼ, desde tu jaʼabil 1914 tak tu yookbal 1919, Jesuseʼ tu yilaj máaxoʼob jach tu jaajil tsaypachtik (Mal. 3:1-3; 1 Ped. 4:17). Bey túunoʼ desde tu jaʼabil 1919 ka káaj «u joochil le luʼumoʼ», tumen tu nuʼuktaj le palitsil chúukaʼan u yóol yéetel yaan u naʼat táant u yéeyik utiaʼal u yáantik le sukuʼunoʼob u  yiloʼob u kʼaʼanaʼanil u kʼaʼaytikoʼob le maʼalob péektsiloʼ. Koʼox ilik baʼaxoʼob úuchi.

7. 1) ¿Baʼax áant le sukuʼunoʼob u naʼatoʼob jach kʼaʼabéet u kʼaʼaytaʼal le maʼalob péektsil tiʼ tuláakal yóokʼol kaaboʼ? 2) ¿Baʼax aʼalaʼab tiʼ le sukuʼunoʼob ka u beetoʼoboʼ?

⁷ Tu mesil julio tiʼ 1920, le revista The Watchtoweroʼ tu yaʼalaj: «Úuchik u xakʼalxoktaʼal le Kiliʼich Tsʼíiboʼoboʼ kʼuch naʼatbil tsʼoʼok u tsʼaʼabal tiʼ le iglesiaʼob u jatsʼuts páajtalil u kʼaʼaytikoʼob u maʼalob péektsilil le reinooʼ». U libroil Isaíaseʼ tu yáantaj le sukuʼunoʼob u yiloʼob jach kʼaʼabéet u kʼaʼaytaʼal u maʼalob péektsilil le Reino tiʼ tuláakal yóokʼol kaaboʼ (Isa. 49:6; 52:7; 61:1-3). Letiʼobeʼ maʼ u yojloʼob kaʼach bix kun beetbiliʼ, baʼaleʼ u yojloʼob yaan u yáantaʼaloʼob tumen Jéeoba (xok Isaías 59:1). Ka tsʼoʼok u naʼataʼal jach kʼaʼanaʼan u séeb kʼaʼaytaʼaleʼ, líiʼsaʼab u yóol le sukuʼunoʼob utiaʼal ka u maas tsʼáa u yóoloʼob teʼ kʼaʼaytajoʼ. ¿Baʼax túun tu beetoʼob?

8. Tu jaʼabil 1921, ¿máakalmáak le kaʼapʼéel baʼal tu naʼataj le sukuʼunoʼoboʼ?

⁸ Tu mesil diciembre tiʼ 1921, le revista The Watchtoweroʼ tu yaʼalaj: «Tu jaʼabil 1921, kʼaʼaytaʼab le maʼalob péektsil tiʼ maas yaʼab máakoʼob ke tiʼ uláakʼ jaʼaboʼob tsʼoʼok u máanoʼ». Le revistaaʼ tu yaʼalaj xan: «Láayliʼ jach yaʼab meyaj pʼaatleʼ [...], koʼoneʼex beetik yéetel kiʼimak óolal». Lelaʼ ku yeʼesikeʼ le sukuʼunoʼoboʼ tu naʼatoʼob xan jach kʼaʼanaʼan le kaʼapʼéel baʼaloʼobaʼ: U séeb kʼaʼaytaʼal le maʼalob péektsiloʼ yéetel le máaxoʼob beetkoʼ jach ku kiʼimaktal u yóoloʼob.

9. 1) Tu jaʼabil 1954, ¿baʼax tu yaʼalaj le revista The Watchtower yoʼolal le joochoʼ, yéetel baʼaxten? 2) ¿Bix úuchik u yaʼabtal le j-kʼaʼaytajoʼob teʼ tu tsʼook cincuenta jaʼaboʼobaʼ? (Ilawil le cuadro « Bix tsʼoʼok u maas yaʼabtal le j-kʼaʼaytajoʼoboʼ».)

⁹ Desde tu jaʼabil 1935, maas yaʼabchaj tiʼ máaxoʼob kʼaʼaytaʼab le maʼalob péektsiloʼ, tumen le sukuʼunoʼoboʼ tu naʼatoʼobeʼ kʼaʼabéet u kʼaʼaytaʼal tak tiʼ le uláakʼ tamanoʼoboʼ (Isa. 55:5; Juan 10:16; Apo. 7:9). ¿Baʼax túun úuchi? Maas yaʼabchaj máaxoʼob kʼaʼaytik le maʼalob péektsiloʼ. Tu jaʼabil 1934, chéen 41 mil kʼaʼaytajoʼob yaan kaʼachi, baʼaleʼ tu jaʼabil 1953 tu chukaj 500 mil u túulal. Yoʼolal lelaʼ le revista The Watchtower tiʼ 1 tiʼ diciembre tiʼ 1954, tu yaʼalaj: «U kiliʼich muukʼ Jéeoba yéetel le páajtalil yaan tiʼ u Tʼaanoʼ tsʼoʼok u yáantajoʼob utiaʼal ka béeyak le jooch tiʼ tuláakal le Luʼumoʼ» a (Zac. 4:6).

10, 11. ¿Máakalmáak le óoxpʼéel baʼaloʼob eʼesik bix kun bin u nojochtal u neekʼ le mostazaoʼ?

¹⁰ Le kettʼaanoʼob tu beetaj Jesús yoʼolal le Reinooʼ tu yeʼesoʼob bix kun bin tiʼ le joochoʼ. Koʼox ilik le ku tʼaan tiʼ u neekʼ le mostazaoʼ yéetel tiʼ le levaduraoʼ. Teʼ xookaʼ yaan k-ilik le tsʼoʼok u béeytaloʼob teʼ tu tsʼook kʼiinoʼobaʼ.

¹¹ U kettʼaanil u neekʼ le mostazaoʼ. Juntúul máakeʼ tu pakʼaj u neekʼ mostaza. Baʼaleʼ suunaj «nojoch cheʼil» yéetel kajlaj chʼíichʼoʼob tu kʼaboʼob (xok Mateo 13:31, 32). ¿Baʼax ku yaʼalik le kettʼaan tiʼ bix úuchik u nojochtal u neekʼ le mostazaoʼ? 1) Jach táaj nojochchaji. Le neekʼ maas chichanoʼ kʼuch «maas nojochtal» tiʼ u maasil cheʼoboʼ yéetel jach nuukchaj u kʼaboʼob (Mar. 4:31, 32). 2) Deporsi yaan u nojochtal. Jesuseʼ tu yaʼalaj: «Ken tsʼoʼokok u paʼakʼaleʼ ku jóokʼol». Letiʼeʼ maʼ tu yaʼaleʼ «maʼ xaaneʼ yaan u nojochtal», baʼaxeʼ tu yaʼalaj: «Ku [...] nojochtal». Mix máak jeʼel u beetik u xuʼulul u nojochtaleʼ. 3) Le cheʼ ku bin u nojochtaloʼ tu tsʼáaj tuʼux u kajtal chʼíichʼoʼob. Jesuseʼ tu yaʼalaj: «Le chʼíichʼoʼob ku xikʼnaloʼoboʼ ku páajtal u kajtaloʼob yáanal u boʼoy». ¿Bix u béeytal le óoxpʼéel baʼaloʼob teʼ jooch ku beetaʼal bejlaʼaʼ?

12. ¿Bix u béeytal teʼ jooch ku beetaʼal bejlaʼa le óoxpʼéel baʼax ku yaʼalaʼal teʼ kettʼaanoʼ? (Ilawil le jaats « Bix yaʼabchajik le j-xoknáaloʼoboʼ».)

¹² 1) Nojochchaji: U kettʼaanil u neekʼ le mostazaoʼ ku chíikbesik bix u bin u yaʼabtal le máaxoʼob ku joochoʼoboʼ bey xan le múuchʼuliloʼoboʼ. Desde tu jaʼabil 1919, le sukuʼunoʼob yéeyaʼanoʼob ku joochoʼoboʼ muʼuchʼoʼob ichil le kaaj tsʼoʼok u limpiokíintaʼal tumen Cristooʼ. Teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ le máaxoʼob ku joochoʼoboʼ chéen junpʼíitoʼob, baʼaleʼ séeb úuchik u yaʼabtaloʼob. Tu jaʼabil 1900, maʼ yaʼaboʼobiʼ, baʼaleʼ bejlaʼeʼ tsʼoʼok u yaʼabtaloʼob (Isa. 60:22). 2) Deporsi yaan u nojochtal: U kaajal Dioseʼ mix máak béeyak u xuʼulsik u nojochtal. Kex jeʼel máaxak ka líikʼik tu contraeʼ yaan u seguer u nojochtal, jeʼex le semilla mix baʼal beetik maʼ u jóokʼoloʼ (Isa. 54:17). 3) Tu tsʼáaj tuʼux u kajtal chʼíichʼoʼob: «Le chʼíichʼoʼob[oʼ]» ku chíikbesik u millonesil máakoʼob uts u puksiʼikʼaloʼob tiʼ óoliʼ 240 luʼumiloʼob tsʼoʼok u kʼamkoʼob u maʼalob péektsilil le Reinooʼ yéetel tsʼoʼok u yookloʼob ichil u kaajal Dios (Eze. 17:23). Teʼeloʼ ku tsʼaʼabaltiʼob kaʼansajoʼob ku keʼetel yéetel janal, ku líiʼsaʼal u yóoloʼob yéetel ku kanáantaʼaloʼob (Isa. 32:1, 2; 54:13).

13. ¿Máakalmáak le kaʼapʼéel baʼaloʼob eʼesik bix kun bin u nojochtal u kaajal Dios tu kettʼaanil le levaduraoʼ?

¹³ U kettʼaanil le levaduraoʼ. Juntúul koʼoleleʼ ku xaʼakʼtik yaʼab harina yéetel junpʼíit levadura, le juuchʼ túunoʼ ku siʼipʼil (xok Mateo 13:33). ¿Baʼax ku yaʼalik le kettʼaan tiʼ bix úuchik u siʼipʼil le juuchʼoʼ? Koʼox ilik kaʼapʼéeliʼ. 1) Ku k’expajal. Le levaduraoʼ ku beetik u siʼipʼil «tuláakal le juuchʼoʼ». 2) Ku xíibil ichil tuláakal le juuchʼoʼ. Le levaduraoʼ ku beetik u siʼipʼil «diez kilos harina» wa tuláakal le juuchʼoʼ. ¿Bix u béeytal le kaʼapʼéel baʼaloʼob teʼ jooch ku beetaʼal bejlaʼaʼ?

14. ¿Bix u béeytal teʼ jooch ku beetaʼal bejlaʼa le kaʼapʼéel baʼax ku yaʼalaʼal teʼ kettʼaanoʼ?

¹⁴ 1) Ku kʼexpajal: Le levaduraoʼ ku chíikbesik u maʼalob péektsilil le Reinooʼ yéetel le juuchʼoʼ ku chíikbesik tuláakal le  máakoʼoboʼ. Jeʼex le levadura ku kʼexik le juuchʼ ken u beet u siʼipʼiloʼ, u maʼalob péektsilil le Reinooʼ ku kʼexik u puksiʼikʼal le máakoʼob ken u kʼamoʼoboʼ (Rom. 12:2). 2) Ku xíibil: Le u xíibil le levadura ichil le juuchʼoʼ ku chíikbesik bix u kʼiʼitpajal tuláakal tuʼux u maʼalob péektsilil le Reinooʼ. Le levaduraoʼ jujunpʼíitil u bin u xaʼakʼpajal yéetel le juuchʼoʼ tak ken láaj xíibik ichil. Le u maʼalob péektsilil le Reino xanoʼ tsʼoʼok u kʼaʼaytaʼal «tak tu maas náachil le Luʼumaʼ» (Bax. 1:8). Le kettʼaanaʼ ku yeʼesikeʼ tak teʼ luʼumiloʼob tuʼux maʼatech u chaʼabal u kʼaʼaytaʼal le maʼalob péektsiloʼ láayliʼ ku kʼuchleʼ. Kex bey mix máak tsʼáaik cuentaeʼ le meyajaʼ táan u beetaʼal way Luʼumeʼ.

15. ¿Bix tsʼoʼok u béeytal le baʼax ku yaʼalik Isaías 60:5 yéetel 22? (Ilawil xan le cuadro « Jéeoba beet u yúuchul», yéetel le cuadro « ¿Bix úuchik u suut ‹junpʼéel nojoch kaaj le junpʼíit máakoʼobaʼ›?».)

¹⁵ Kex ochocientos jaʼaboʼob táanil tiʼ u yaʼalik Jesús le kettʼaanoʼobaʼ, Jéeobaeʼ tu nuʼuktaj Isaías utiaʼal u yaʼalik tak tuʼux kun náakal le jooch teʼ kʼiinoʼobaʼ bey xan le kiʼimak óolal ken u taasoʼ. b Jéeobaeʼ tu yaʼaleʼ le u kajnáaliloʼob le náanach luʼumiloʼoboʼ bíin taalakoʼob utiaʼal ka ookkoʼob ichil u kaajal. Ka tu tʼanaj le koʼolel wa le máaxoʼob u yéeymaj utiaʼal u binoʼob kaʼanoʼ,  tu yaʼalajtiʼ: «Techeʼ ken a wiloʼobeʼ, bíin sen kiʼimakchajak a wóol, bíin chuʼupuk a puksiʼikʼal yéetel kiʼimak óolal; bíin u taasoʼob tiʼ teech u ayikʼalil u múuchʼ kaajiloʼob kʼáaʼnáab, bíin u kʼuboʼob tiʼ teech u ayikʼaliloʼob múuchʼ kaajoʼob» (Isa. 60:1, 4, 5, 9). Le tʼaanoʼobaʼ jach tsʼoʼok u béeytal teʼ kʼiinoʼobaʼ, tumen le máaxoʼob úuch káajak u meyajtik Jéeobaoʼ jach ku kiʼimaktal u yóoloʼob ken u yiloʼob bix u bin u maas yaʼabtal le máaxoʼob meyajtik Dios teʼ luʼumil tuʼux yanoʼoboʼ.

16, 17. ¿Baʼaxten ku «múul kiʼimaktal u yóol le máax ku paakʼal yéetel le máax ku joochoʼ»? (Ilawil xan le cuadro « Kaʼapʼéel tratadoʼobeʼ tu péeksaj kaʼapʼéel puksiʼikʼal teʼ amazonasoʼ».)

¹⁶ Jeʼex úuchik k-ilik tu káajbal le xookaʼ, Jesuseʼ tu yaʼalaj tiʼ u apostoloʼob: «Le máax ku joochoʼ [...] táan u molik le ich ku tsʼáaik kuxtal minaʼan u xuuloʼ, utiaʼal ka múul kiʼimakchajak u yóol le máax ku paakʼal yéetel le máax ku joochoʼ» (Juan 4:36). ¿Bix u ‹múul kiʼimaktal u yóoloʼob teʼ joochoʼ›? Jejeláas bixi. Koʼox ilik óoxpʼéeliʼ.

¹⁷ Yáaxeʼ ku kiʼimaktal k-óol k-ilik Jéeobaeʼ ku yáantkoʼon k-beet le meyajaʼ. Ken k-kʼaʼayt le maʼalob péektsiloʼ táan k-pakʼik le semillaoʼ (Mat. 13:18, 19). Le ken k-áant juntúul máak u beetuba disipuloil tiʼ Cristoeʼ bey táan k-joocheʼ. Jach ku kiʼimaktal xan k-óol k-ilik bix u beetik Jéeoba ‹u jóokʼol yéetel u nojochtal› u semillail le Reinooʼ (Mar. 4:27, 28). Yaan tiʼ le semillaʼob ku paʼakʼloʼoboʼ xaan u jóokʼloʼob yéetel yaanal máax jochik. Maʼ xaaneʼ tsʼoʼok u yúuchultech jeʼex Joan, juntúul kiik kajaʼan Gran Bretaña, tsʼoʼok sesenta jaʼaboʼob okjaʼanak, letiʼeʼ tu yaʼalaj: «Tsʼoʼok in tsikbal yéetel jujuntúul sukuʼunoʼob ku yaʼalikoʼobeʼ teen pakʼ u semillail le Reino tu puksiʼikʼaloʼob le ka tin tsikbaltajtiʼob le maʼalob péektsil úuchjeakiloʼ. Ka máan kʼiineʼ tsʼaʼab xook tiʼob tumen uláakʼ j-Jaajkunajoʼob yéetel áantaʼaboʼob utiaʼal ka u meyajtoʼob Jéeoba, kex maʼ in wojel kaʼachiʼ. Jach kiʼimak in wóol tumen le semillaʼob tin pakʼoʼ nojochchajoʼob yéetel páajchaj u joʼochloʼob» (xok 1 Corintoiloʼob 3:6, 7).

18. Jeʼex u yaʼalik 1 Corintoiloʼob 3:8, ¿baʼaxten jeʼel u páajtal u kiʼimaktal k-óoleʼ?

¹⁸ U kaʼapʼéeleʼ mantatsʼ kun kiʼimaktal k-óol wa k-tuukul tiʼ le baʼax tu yaʼalaj Pabloaʼ: «Cada juntúuleʼ yaan u kʼamik u boʼolil yoʼolal le meyaj tu beetoʼ» (1 Cor. 3:8). Jeʼex k-ilkoʼ le boʼoloʼ ku tsʼaʼabal yoʼolal le meyaj ku beetaʼaloʼ maʼ yoʼolal le ich ku tsʼáaikoʼ. Lelaʼ jach ku líiʼsik u yóol le sukuʼunoʼob ku kʼaʼaytajoʼob teʼ tuʼuxoʼob óoliʼ mix máak ku yóotik u yuʼub le maʼalob péektsiloʼ. Tu táan Dioseʼ le máaxoʼob ku tsʼáaik u yóoloʼob paakʼaloʼ ‹táan u tsʼáaikoʼob yaʼab ich›, le oʼolal yaan baʼax oʼolal u kiʼimaktal u yóoloʼob (Juan 15:8; Mat. 13:23).

19. 1) ¿Baʼaxten ku kiʼimaktal k-óol yoʼolal le baʼax ku yaʼalik Mateo 24:14? 2) ¿Baʼax unaj k-kʼaʼajsik kex maʼ u beetkuba disipuloil le máax tiʼ k-kʼaʼaytik le maʼalob péektsiloʼ?

¹⁹ U yóoxpʼéeleʼ kiʼimak k-óol tumen k-ojleʼ le meyaj k-beetkoʼ ku béeykuntik junpʼéel profecía. Tuukulnen tiʼ le baʼax tu núukaj Jesús tiʼ u apostoloʼob le ka tu kʼáatoʼobtiʼ: «¿Baʼax chíikulal  ken u yeʼes way yanecheʼ yéetel táan u taal u tsʼoʼokol tiʼ le yóokʼol kaabaʼ?». Letiʼeʼ tu yaʼalajtiʼobeʼ junpʼéel baʼax kun chíikbesikeʼ letiʼe kʼaʼaytaj kun beetbil tiʼ tuláakal yóokʼol kaaboʼ. ¿Táan wa kaʼach u tʼaan tiʼ u beetaʼal disipuloʼob? Maʼatech. Letiʼeʼ tu yaʼalaj: «U maʼalob péektsilil le Reinoaʼ yaan u k’a’ayta’al tiʼ tuláakal yóokʼol kaab utiaʼal ka ojéeltaʼak tumen u kajnáaliloʼob tuláakal kaajoʼob» (Mat. 24:3, 14). Bey túunoʼ u kʼaʼaytaʼal le Reino wa u paʼakʼal le semillaoʼ junpʼéel tiʼ le chíikulal tu yaʼalaj Jesusoʼ. Jeʼex túun k-ilkoʼ, le táan k-kʼaʼaytajoʼ kex maʼ u beetkuba disipuloil le máax tiʼ k-kʼaʼaytajoʼ yaan ‹u yojéeltik› baʼax ken u beet u Reino Dios. c Le oʼolaleʼ wa ku kʼaʼamal bey xan wa maʼatecheʼ toʼoneʼ táan k-áantaj utiaʼal ka béeyak le profecía tu yaʼalaj Jesusoʼ yéetel «u yéet meyajoʼon Dios» (1 Cor. 3:9). ¡Lelaʼ jach ku taasiktoʼon kiʼimak óolal!

20, 21. 1) ¿Bix u béeytal le baʼax ku yaʼalik Malaquías 1:11? 2) ¿Bix a tuklik a maas táakpajal teʼ joochoʼ, yéetel baʼaxten?

²⁰ Teʼ yáax siglooʼ Jesuseʼ tu yáantaj u disipuloʼob u yiloʼob jach kʼaʼanaʼan u séeb beetaʼal le joochoʼ. Desde tu jaʼabil 1919, Jesuseʼ tsʼoʼok xan u yáantik le máaxoʼob tsaypachtik utiaʼal ka u yiloʼob jach kʼaʼabéet u séeb beetkoʼob le meyajaʼ. Le oʼolal u kaajal Dioseʼ jach ku tsʼáaik u yóol teʼ joochoʼ, mix baʼal páajchajak u xuʼulsik u beetik. Jeʼex aʼalaʼabik tumen profeta Malaquíaseʼ, le kʼaʼaytajoʼ táan u beetaʼal «tiʼ tuláakal u múuchʼ kaajiloʼob [...] yóokʼol kaab» (Mal. 1:11). Le meyajaʼ tuláakal tuʼux táan u beetaʼal desde lakʼin tak chikʼin. Le máaxoʼob ku paakʼaloʼob yéetel ku joochoʼoboʼ ku múul kiʼimaktal u yóoloʼob. Jeʼex túun k-ilkoʼ, desde ken jóokʼok Kʼiin tak ken tʼúubukeʼ táan k-eʼesik k-naʼatik jach kʼaʼabéet u séeb beetaʼal le meyajaʼ.

²¹ Walajki cien jaʼaboʼobaʼ chéen junpʼíit máaxoʼob meyajtik Dios kaʼachi, baʼaleʼ bejlaʼeʼ tsʼoʼok u suut «junpʼéel nojoch [...] kaaj», le oʼolal k-puksiʼikʼaleʼ ku ‹chuʼupul yéetel kiʼimak óolal› (Isa. 60:5, 22). Le kiʼimak óolal k-uʼuyik yéetel k-yaabilaj tiʼ Jéeoba, «u Yuumil le kool[oʼ]», unaj u péeksikoʼon táakpajal tiʼ le jooch maas nojoch ku beetaʼal tuláakal tuʼuxoʼ (Luc. 10:2).