XOOK 4
«Le kantúul baʼaloʼob kuxaʼanoʼob yaan kanpʼéel u táan u yichoʼoboʼ»
TIʼ BAʼAX KU TʼAAN: Bix le kantúul baʼaloʼob kuxaʼanoʼoboʼ yéetel baʼax jeʼel k-kanik tiʼ letiʼob
1, 2. ¿Baʼaxten tiʼ Jéeobaeʼ meyajnaj baʼaloʼob ku páajtal u yilaʼal utiaʼal u kaʼansik le máaxoʼob meyajtikoʼ?
JUNTÚUL sukuʼun yéetel u yataneʼ táan u múul xokikoʼob le Biblia yéetel u paaloʼoboʼ. Le taatatsiloʼ ku beetik jujunpʼéel dibujoʼob utiaʼal u yáantik u paalal u naʼatoʼob le baʼax taak u kaʼansiktiʼoboʼ. Le paalaloʼoboʼ hasta tu chéen cheʼejoʼob, leloʼ ku yeʼesikeʼ táan u naʼatkoʼob le baʼax ku tsoʼololtiʼoboʼ. Yéetel le dibujoʼobaʼ le taatatsiloʼ ku yáantik u paalaloʼob u naʼatoʼob baʼaloʼob maʼ chéen chʼaʼabil u naʼataʼal tumen juntúul chan paaliʼ.
2 Jeʼex tu beetil le taatatsiloʼ tiʼ Jéeoba xaneʼ ku meyaj baʼaloʼob ku páajtal k-ilik utiaʼal u yáantkoʼon k-naʼat le baʼaloʼob maʼ tu páajtal k-ilkoʼ. Le ka tu yáantaj Ezequiel u naʼat jach bix letiʼeʼ tu tsʼáaj u yil baʼaloʼob jach ku beetik u jaʼakʼal u yóol máak. Teʼ xook máanikoʼ t-ilaj jujunpʼéel tiʼ le baʼaxoʼob tu tsʼáaj u yiloʼ. Beoraaʼ koʼox tʼaan tiʼ uláakʼ jaats tiʼ le baʼax tsʼaʼab u yiloʼ, le baʼax ken k-xakʼaltaʼ yaan u yáantkoʼon utiaʼal k-maas natsʼikba tiʼ Jéeoba.
«Tin wilaj yaan baʼaloʼob kuxaʼanoʼobiʼ»
3. 1) Jeʼex u yeʼesik Ezequiel 1:4, 5, ¿baʼax tsʼaʼab u yil Ezequiel? (Ilawil le dibujo yaan tu káajbal le xookaʼ). 2) ¿Baʼax u yojel kaʼach Ezequiel yoʼolal le baʼax tsʼaʼab u yiloʼ?
3 Xok Ezequiel 1:4, 5. Ezequieleʼ tu yilaj yaan kantúul «baʼaloʼob kuxaʼanoʼob», leloʼobaʼ chíikaʼanoʼob tiʼ ángeloʼob, tiʼ máak bey xan tiʼ baʼalcheʼob. Letiʼeʼ tu yilaj u jach tsolik tubeel le baʼax tu yiloʼ. Tu yaʼaleʼ yaan baʼaloʼob «chíikaʼanoʼob» tiʼ máak. Le kéen a láaj xok le capítulo uno tiʼ u libroil Ezequieloʼ yaan a wilkeʼ le ka tu tsolaj le baʼax tsʼaʼab u yiloʼ tu yaʼalaj tʼaanoʼob jeʼex «baʼaloʼob bey» yéetel «chíikaʼan tiʼ» (Eze. 1:13, 24, 26). Yoʼolal le baʼax tu yaʼaloʼ k-ilkeʼ Ezequieleʼ u yojel chéen táan u tsʼaʼabal u yil le baʼaloʼob yanoʼob teʼ kaʼan maʼ tu páajtal u yilaʼaloʼoboʼ.
4. 1) ¿Bix wal tu yuʼubiluba Ezequiel yoʼolal le baʼax tsʼaʼab u yiloʼ? 2) ¿Baʼax u yojel kaʼach Ezequiel yoʼolal le querubínoʼoboʼ?
4 Ezequieleʼ jach jaʼakʼ wal u yóol yoʼolal le baʼaxoʼob tu yilaj yéetel tu yuʼuboʼ. Le kantúul baʼaloʼob kuxaʼanoʼob tu yiloʼ «beyoʼob chakjoleʼen chúukoʼobeʼ» yéetel «beyoʼob rayoʼob le kéen péeknakoʼob[eʼ]». Letiʼeʼ tu yuʼube u xiikʼoʼobeʼ «ku juumoʼob jeʼex u juum yaʼabkach jaʼeʼ» yéetel «le kéen péeknakoʼobeʼ ku yuʼubaʼal bey junpʼéel ejército ku péekeʼ» (Eze. 1:13, 14, 24-28; ilawil le cuadro «Tin wilaj ‹kantúul baʼaloʼob kuxaʼanoʼob›»). Tiʼ uláakʼ baʼax tsʼaʼab u yileʼ Ezequieleʼ tu yaʼaleʼ le baʼaloʼob kuxaʼanoʼobaʼ «querubínoʼob», junpʼéel clase ángeloʼob jach táaj yaan u poderoʼob (Eze. 10:2). Ezequieleʼ líikʼ ichil u familia sacerdoteʼob, le oʼolal u yojleʼ le querubínoʼoboʼ jach naatsʼ yaniloʼob tiʼ Jéeoba yéetel ku meyajtikoʼob (1 Cró. 28:18; Sal. 18:10).
«Cada juntúuleʼ yaan kanpʼéel u táan u yich»
5. 1) ¿Bix u yeʼeskoʼob u kiʼichkelmil yéetel u poder Jéeoba le querubínoʼob bey xan le u kanpʼéel u táan u yichoʼoboʼ? 2) Le kantúul baʼaloʼob kuxaʼanoʼoboʼ, ¿baʼax ku kʼaʼajsiktoʼon yoʼolal u kʼaabaʼ Dios? (Ilawil le notaoʼ).
5 Xok Ezequiel 1:6, 10. Ezequieleʼ tu yileʼ cada juntúul querubíneʼ yaan kanpʼéel u táan u yich. Lelaʼ maʼ xaaneʼ tu beetaj u yilik Ezequiel bukaʼaj nojchil u poder Jéeoba bey xan u kiʼichkelmil. ¿Baʼaxten bey k-aʼalikoʼ? Tumen u táan u yich le máak, le león, le wakax yéetel le águilaeʼ ku chíikbesik kiʼichkelmil, muukʼ yéetel poder. Le leónoʼ juntúul baʼalcheʼ jach kiʼichkelem, le torooʼ jach yaan u muukʼ, le águilaoʼ yaan u páajtalil yéetel wíinikeʼ letiʼe baʼax maas maʼalob u beetmaj Dios way Luʼumeʼ, tuláakal u maasil baʼaloʼob yaan way Luʼumeʼ tsʼaʼanoʼob yáanal u páajtalil (Sal. 8:4-6). Kex beyoʼ Ezequieleʼ tu yileʼ le kantúul baʼaloʼob u beetmaj Kiʼichkelem Yuum Jéeobaeʼ tiaʼanoʼob yáanal u tronoeʼ. Leloʼ ku yeʼesikeʼ tiʼ Jéeobaeʼ jeʼel u meyajtiʼ le baʼaxoʼob u beetmaj utiaʼal u béeykuntik le baʼax u tukultmoʼ. * Le ka tʼaanaj yoʼolal Jéeobaeʼ le salmistaoʼ tu yaʼalaj: «Letiʼ gobernartik le luʼumoʼ bey xan le kaʼanoʼ» (Sal. 148:13).
Le kantúul baʼaloʼob kuxaʼanoʼob yéetel u táan u yichoʼobeʼ, ¿baʼax ku kaʼansiktoʼon yoʼolal u kiʼichkelmil, u poder yéetel u jatsʼuts modos Jéeoba? (Ilawil xóotʼol 5, 13)
6. ¿Baʼax wal áant Ezequiel u naʼat baʼax ku chíikbesik u kanpʼéel táan u yich le querubínoʼoboʼ?
6 Ezequieleʼ jach tuukulnaj tiʼ le baʼax tsʼaʼab u yiloʼ. Le tsʼoʼok u máan kʼiinoʼ maʼ xaaneʼ tu kʼaʼajseʼ yaan tiʼ le máaxoʼob meyajt Jéeoba úuchjeakiloʼ tu chʼaʼchiʼitoʼob baʼalcheʼob utiaʼal u ketikoʼob wa baʼax. Jeʼex Jacobeʼ tu ketaj u paalal yéetel baʼalcheʼob, Judáeʼ yéetel juntúul león yéetel Benjamíneʼ yéetel juntúul lobo (Gén. 49:9, 27). ¿Baʼaxten tu ketoʼob yéetel le baʼalcheʼoboʼ? Tumen le león yéetel le lobooʼ jach maʼalob u chíikbeskoʼob u modosoʼob Judá yéetel Benjamín. Úuchik u kʼaʼajsik le baʼax tu tsʼíibtaj Moisésoʼ maʼ xaaneʼ Ezequieleʼ tu naʼateʼ u táan u yich le querubínoʼoboʼ yaan baʼax ku chíikbeskoʼob, ku chíikbeskoʼob modosoʼob. ¿Bey máakalmáakoʼobeʼ?
U modos Jéeoba yéetel u modos u kaajal yaan teʼ kaʼanoʼ
7, 8. ¿Baʼax modos ku chíikbesik cada junpʼéel u táan u yich le querubínoʼoboʼ?
7 ¿Baʼax modosil ku chíikbesik le león, le águila yéetel le torooʼ? Koʼox ilik jujunpʼéel baʼaxoʼob ku yaʼalik le Bibliaoʼ: «Le xiixib máak maʼatech u chʼaʼik saajkil jeʼex juntúul leóneʼ» (2 Sam. 17:10; Pro. 28:1). «¿Teech wa aʼalik tiʼ le águila ka kaʼanchajak u xikʼnal[oʼ?]», «u yichoʼobeʼ ku náachtal u paakatoʼob» (Job 39:27, 29). Uláakʼeʼ tu tsʼíibtaj: «U muukʼ juntúul toroeʼ ku beetik u yantal yaʼab cosecha» (Pro. 14:4). Le tekstoʼobaʼ ku yeʼeskoʼobeʼ u táan u yich le leónoʼ ku chíikbesik le justiciaoʼ, le águilaoʼ le naʼatiloʼ yéetel le torooʼ ku chíikbesik muukʼ. Lelaʼ yaʼab u téenel tsʼoʼok u tsoʼolol teʼ publicacionoʼoboʼ.
8 ¿Baʼax túun ku chíikbesik le ‹u táan u yich le máakoʼ›? (Eze. 10:14). Ku chíikbesik junpʼéel modos maʼ tu páajtal u yeʼesaʼal tumen le baʼalcheʼoboʼ, lelaʼ chéen wíinik ku páajtal u yeʼesik tumen chéen letiʼ beetaʼan jeʼel bix Dioseʼ (Gén. 1:27). Le baʼax tu yaʼalaj Dios ka beetaʼakoʼ ku yeʼesik máakalmáak le modosaʼ, letiʼeʼ tu yaʼalaj: «Kʼaʼabéet a yaabiltikeʼex Jéeoba yéetel tuláakal a puksiʼikʼaleʼex» yéetel «unaj a yaabiltik a wéet máakil jeʼex a yaabiltikabaeʼ». Way Luʼumeʼ chéen wíinik ku páajtal u yeʼesik yaabilaj (Deu. 6:5; Lev. 19:18). Le kéen k-tsʼoʼokbes le baʼax ku yaʼalik le tekstooʼ u jaajileʼ táan k-eʼesik u yaabilaj Jéeoba. Jeʼex tu yaʼalil apóstol Juaneʼ: «K-eʼesik yaabilaj tumen Dios yáax eʼestoʼon yaabilaj» (1 Juan 4:8, 19). Bey túunoʼ le «u táan u yich juntúul máak» yaan tiʼ le querubínoʼ u kʼáat u yaʼal yaabilaj.
9. ¿Máax tiʼ u taal le modos ku chíikbesik cada junpʼéel u táan u yich le querubínoʼoboʼ?
9 ¿Máax túun eʼesik le modosaʼ? Kʼaʼajaktoʼoneʼ táan k-tʼaan tiʼ u táan u yich le querubínoʼoboʼ. Letiʼobeʼ ku chíikbeskoʼob tuláakal le máaxoʼob meyajtik Jéeoba teʼ kaʼanoʼ, le oʼolal ku páajtal u yaʼalaʼaleʼ tuláakal le máaxoʼob yanoʼob teʼ kaʼanoʼ ku yeʼeskoʼob le modosoʼobaʼ (Apo. 5:11). Tsʼoʼoleʼ u kuxtal le querubínoʼoboʼ Jéeoba tsʼáaiktiʼob, yéetel le modosoʼob ku yeʼeskoʼoboʼ tiʼ Jéeoba xan u taaloʼob (Sal. 36:9). Bey túunoʼ u táan u yich le querubínoʼoboʼ ku chíikbeskoʼob u modosoʼob Jéeoba (Job 37:23; Sal. 99:4; Pro. 2:6; Miq. 7:18). ¿Bix túun u yeʼesik le jatsʼuts modosaʼ?
10, 11. ¿Baʼax utsiloʼob k-kʼamik ikil u yeʼesik Jéeoba justicia, naʼat, poder yéetel yaabilaj?
10 Justicia. «Jéeobaeʼ u yaabiltmaj baʼax toj» wa le justiciaoʼ, le oʼolal «igual u tratartik tuláakal máak» (Sal. 37:28; Deu. 10:17). Tuláakloʼon jeʼel u páajtal k-meyajtik Jéeoba yéetel k-kʼamik jatsʼuts bendiciónoʼob kex ayikʼaloʼon, óotsiloʼon wa kex jeʼel bixak líiʼsaʼanikoʼoneʼ. Naʼat. Jéeobaeʼ «jach yaan u naʼat», le oʼolal u tsʼaamajtoʼon junpʼéel libro jach jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal u yantaltoʼon naʼateʼ (Job 9:4; Pro. 2:7). K-tsʼáaik ichil k-kuxtal baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ ku yáantkoʼon utiaʼal k-aktáantik le problemas ku yantaltoʼonoʼ yéetel ku tsʼáaik u biilal k-kuxtal. Poder. Jéeobaeʼ «jach nojoch u poder», letiʼeʼ ku tsʼáaiktoʼon «le páajtalil ku píitmáan tiʼ u muukʼ wíinikoʼ». Le páajtalil ku tsʼáaiktoʼonoʼ ku yáantkoʼon tiʼ jeʼel baʼaxak ka aktáant ichil k-kuxtaleʼ (Nah. 1:3; 2 Cor. 4:7; Sal. 46:1).
11 Yaabilaj. Jéeobaeʼ «jach nojoch u yaabilaj», le oʼolal mix bikʼin ken u pʼat le máaxoʼob adorarkoʼ (Sal. 103:8; 2 Sam. 22:26). Yaan kʼiineʼ ku lúubul k-óol tumen maʼ tu páajtal k-meyajtik Jéeoba jeʼex kaʼacheʼ tumen kʼojaʼanoʼon wa tsʼoʼok u yantal k-jaʼabil. Chéen baʼaleʼ Jéeobaeʼ maʼ tu tuʼubsik tuláakal le baʼaxoʼob tsʼoʼok k-beetik tumen k-yaabiltmoʼ (Heb. 6:10). Tuláakloʼon táan k-jóoʼsik utsiloʼob ikil u yeʼesik Jéeoba justicia, naʼat, poder yéetel yaabilaj. Tsʼoʼoleʼ yaan u seguer k-kʼamik utsiloʼob yoʼolal le jatsʼuts modos ku yeʼesikoʼ.
12. Tsol baʼaxten maʼ tu páajtal k-naʼatik jach bix u yeʼesik u jatsʼuts modos Jéeoba.
12 U jaajileʼ maʼ tu páajtal k-naʼatik tu chúukaʼanil jach bix u yeʼesik Jéeoba le jatsʼuts modosoʼ, chéen k-ojel «jujunpʼéel tiʼ le bukaʼaj baʼaloʼob u beetmoʼ» (Job 26:14). «Maʼ tu páajtal k-naʼatik tuláakal baʼal yoʼolal Dios» tumen «maʼ tu páajtal u yojéeltaʼal jach bukaʼaj u poder» (Job 37:23; Sal. 145:3). Jeʼex k-ilkoʼ Jéeobaeʼ jejeláas bix u yeʼesik u jatsʼuts modos yéetel maʼ chéen junpʼéeliliʼ modos ku yeʼesikiʼ (xok Romanos 11:33, 34). Jach bey u yeʼesik le baʼax tsʼaʼab u yil Ezequieloʼ (Sal. 139:17, 18). Koʼox ilik baʼax eʼesik leloʼ.
Kanpʼéel u táan u yichoʼob, kanpʼéel u xiikʼoʼob
13. ¿Baʼax ku chíikbesik le u kanpʼéel u táan u yich le querubínoʼoboʼ?
13 Le querubínoʼob tsʼaʼab u yil Ezequieloʼ kanpʼéel u táan u yichoʼob. ¿Baʼax u kʼáat u yaʼal leloʼ? Kʼaʼajaktoʼoneʼ teʼ Bibliaoʼ le número cuatrooʼ maʼ junpʼéeliliʼ baʼax u kʼáat u yaʼaliʼ, yaan kʼiineʼ u kʼáat u yaʼal «tuláakal» wa «chúukaʼan» junpʼéel baʼal wa baʼax (Isa. 11:12; Mat. 24:31; Apo. 7:1). Le ka tu tsʼíibtaj le baʼax tsʼaʼab u yiloʼ, Ezequieleʼ 11 u téenel tu chʼaʼchiʼitaj le número 4 (Eze. 1:5-18). Le kantúul querubínoʼoboʼ ku chíikbeskoʼob tuláakal le máaxoʼob meyajtik Jéeoba teʼ kaʼanoʼ, le u kanpʼéel táan u yichoʼoboʼ ku chíikbeskoʼob tuláakal le jatsʼuts modos yaan tiʼ Jéeobaoʼ. *
Jéeobaeʼ naatsʼ yanil tiʼ máaxoʼob adorartik
14. ¿Baʼax tu kanaj Ezequiel tiʼ le baʼax tsʼaʼab u yiloʼ?
14 Teʼ yáax baʼax tsʼaʼab u yiloʼ Ezequieleʼ tu kanaj junpʼéel jatsʼuts baʼal tu yoʼolal Jéeoba. ¿Baʼaxiʼ? Le baʼax tu kanoʼ ku chíikpajal tu káajbal le libro tu tsʼíibtoʼ. Yáaxeʼ tu yaʼaleʼ tiaʼan «tu luʼum le caldeoʼoboʼ». Ka tsʼoʼokeʼ tu yaʼaleʼ «le tiaʼan teʼeloʼ taal u poder Jéeoba tu yóokʼol» (Eze. 1:3). Jeʼex k-ilkoʼ Ezequieleʼ maʼ Jerusalén yaan ka tsʼaʼab u yil u carro Jéeobaiʼ, tiaʼan kaʼach Babiloniaeʼ. * ¿Baʼax túun tu kanaj Ezequiel? Tu kaneʼ kex bisaʼab bey esclavo yéetel náachkuntaʼab tiʼ Jerusalén yéetel u temploeʼ Jéeobaeʼ naatsʼ yanil tiʼ, tsʼoʼoleʼ jeʼel u páajtal u seguer u adorarkeʼ. Úuchik u chíikbeskuba Jéeoba tiʼ Ezequiel tu luʼumil Babiloniaeʼ tu yeʼesajtiʼeʼ kex jeʼel tuʼuxak ka yanak yéetel kex jeʼel baʼalak puesto ka yanaktiʼeʼ jeʼel u páajtal u adorartik Jéeobaeʼ. Tsʼoʼoleʼ jeʼel u kʼaʼamal u adoración wa yéetel u jaajil u yóol ku beetkeʼ.
15. 1) ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon le baʼax tsʼaʼab u yil Ezequieloʼ? 2) ¿Baʼax péeksikoʼon k-meyajt Jéeoba yéetel tuláakal k-puksiʼikʼal?
15 Kux túun toʼon, ¿baʼax jeʼel u páajtal k-kanik tiʼ Ezequieleʼ? K-kanikeʼ wa k-adorartik Jéeoba yéetel u jaajil k-óoleʼ letiʼeʼ yaan u pʼáatal naatsʼ tiʼ toʼon kex jeʼel tuʼuxak ka yanakoʼoneʼ, kex jach yaj baʼax ku yúuchultoʼon wa kex jeʼel baʼalak ka k-aktáante (Sal. 25:14; Hech. 17:27). Jéeobaeʼ jach u yaabiltmaj le máaxoʼob meyajtikoʼ, le oʼolal jach ku yeʼesik paciencia tiʼob (Éxo. 34:6). Jeʼex túun k-ilkoʼ Jéeobaeʼ mantatsʼ yaan u yeʼesiktoʼon u yaabilaj kex jeʼel tuʼuxak ka yanakoʼoneʼ (Sal. 100:5; Rom. 8:35-39). Le baʼax tsʼaʼab u yil Ezequieloʼ ku yeʼesiktoʼon xaneʼ Jéeobaeʼ jach santo yéetel minaʼan u xuul u poder, leloʼ ku kʼaʼajsiktoʼon chéen letiʼ ku náajmatik ka k-adorarte (Apo. 4:9-11). Jach kiʼimak k-óol yoʼolal le baʼax tsʼaʼab u yil Ezequiel tumen Jéeobaoʼ tumen ku yáantkoʼon k-naʼat jach bix letiʼ yéetel máakalmáak u jatsʼuts modosoʼob. Wa k-maas k-kaanbal tiʼ u jatsʼuts modos Jéeobaeʼ yaan k-uʼuyik maas naatsʼ yaniloʼon tiʼ letiʼ. Leloʼ yaan u péeksikoʼon k-alabarte, k-adorart yéetel tuláakal k-puksiʼikʼal bey xan yéetel tuláakal k-muukʼ (Luc. 10:27).
Kex jeʼel tuʼuxak ka yanakoʼoneʼ Jéeobaeʼ mantatsʼ ken u yeʼestoʼon u nojoch yaabilaj (Ilawil xóotʼol 15)
16. ¿Baʼax ken k-il teʼ tuláakʼ xookoʼoboʼ?
16 Tu kʼiiniloʼob Ezequieleʼ jach kʼaschaj le bix u adorartaʼal Diosoʼ. ¿Bix úuchik u kʼastal? ¿Baʼax tu beetaj Jéeoba? ¿Baʼax k-kanik tiʼ le baʼax úuchoʼ? Lelaʼ yaan k-ilik teʼ tuláakʼ xookoʼoboʼ.
^ xóot’ol 5 Le bix u tsolik Ezequiel bix le kantúul baʼaloʼob kuxaʼanoʼoboʼ ku kʼaʼajsiktoʼon u kʼaabaʼ Dios, tumen le kʼaabaʼ Jéeobaoʼ u kʼáat u yaʼaleʼ «Letiʼ Beetik u Yúuchul». Le kʼaabaʼaʼ ku yáantkoʼon k-naʼat xaneʼ Dioseʼ jeʼel u meyajtiʼ tuláakal le baʼaxoʼob u beetmaj utiaʼal u béeykuntik le baʼax u tukultmoʼ (ilawil le jaats Utiaʼal xakʼalxook 1D tiʼ le Biblia Túumben Luʼumoʼ).
^ xóot’ol 13 Desde úuchjeakileʼ k-publicaciónoʼobeʼ tsʼoʼok u tsolkoʼob kex 50 u modos Jéeoba (teʼ libro Áantaj utiaʼal u xakʼalxook u j-Jaajkunajoʼob Jéeoba kaxt «Jéeoba Dios», tsʼoʼoleʼ ka kaxtik «U modos Jéeoba»).
^ xóot’ol 14 Juntúul máak ku xokik u tʼaaniloʼob le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ le tʼaan teʼeloʼ ku yeʼesik junpʼéel baʼal jach jatsʼuts. Tumen le tʼaanoʼ ku yeʼesikeʼ Dioseʼ tiaʼan kaʼach teʼeloʼ, u kʼáat u yaʼaleʼ tiaʼan kaʼach Babiloniaeʼ, leloʼ tu beetaj u jach líikʼil u yóol Ezequiel.
