1-3. ¿Baʼax u kʼáat Jéeoba ka u yil Ezequiel teʼ templooʼ, yéetel baʼaxten? (Ilawil jaats 2).

EZEQUIELEʼ jach u kʼaj óol baʼax ku yaʼalik u Ley Moisés tumen u taataeʼ sacerdote kaʼachi. U kʼaj óol xan le templo yaan Jerusalénoʼ yéetel u yojel bix unaj u adorartaʼal Jéeoba teʼeloʼ (Eze. 1:3; Mal. 2:7). Chéen baʼaleʼ teʼ año 612 t.t.J., táan kaʼach u yúuchul junpʼéel baʼal jeʼel u beetik u péek u yóol máax adorartik Jéeobaeʼ.

² Jéeobaeʼ u kʼáat ka u yil Ezequiel le baʼaloʼob jach kʼaastak táan u beetaʼal teʼ templooʼ yéetel ka u tsʼáa u yojéelt tiʼ «u nuuktakil Judá» u muchʼmubaʼob tu yotoch Ezequieloʼ (xok Ezequiel 8:1-4; Eze. 11:24, 25; 20:1-3). Yéetel u espíritu santoeʼ Jéeobaeʼ ku tsʼáaik u yil Ezequiel baʼax táan u yúuchul. Ezequieleʼ tiaʼan kaʼach Tel-abib, lelaʼ junpʼéel lugar yaan naatsʼ tiʼ le río Kebar yaan tu luʼumil Babiloniaoʼ. Teʼ baʼax tsʼaʼab u yiloʼ Ezequieleʼ bisaʼab chikʼin tak tu náanach kaajil Jerusalén. Teʼeloʼ bisaʼab naatsʼ tiʼ le joonaj yaan tu tojil xamanoʼ, le yaan tu chan táankabil le templooʼ. Desde teʼeloʼ káaj u yeʼesaʼaltiʼ tuláakal le baʼax ku yúuchloʼ.

³ Ezequiel túuneʼ tu yilaj kanpʼéel baʼaloʼob eʼesik bix tsʼoʼok u jach kʼastal u kaajal Diosoʼ. ¿Baʼax úuch yéetel le adoración ku  tsʼaʼabal kaʼach tiʼ Jéeobaoʼ? ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon le baʼax tsʼaʼab u yil Ezequieloʼ? Koʼox ilik baʼaxoʼob tsʼaʼab u yil Ezequiel. Baʼaleʼ táanileʼ koʼox ilik baʼax u kʼáat Jéeoba ka u beet le máaxoʼob adorarkoʼ.

4. ¿Baʼax u kʼáat Jéeoba ka u beet le máaxoʼob adorarkoʼ?

⁴ Kex 900 años táanil tiʼ u síijil Ezequieleʼ Jéeobaeʼ tu yaʼalaj baʼax u kʼáat ka u beet le máaxoʼob adorarkoʼ. Tiʼ le Diez Mandamientoʼob tu tsʼáaj Jéeoba tiʼ le israelitaʼoboʼ le u kaʼapʼéeloʼ ku yaʼalik: «Teneʼ Jéeoba a Diosen, in kʼáat ka adorartaʼaken chéen teen» (Éxo. 20:5). * Jeʼex k-ilkoʼ Jéeobaeʼ maʼ u kʼáat kaʼach ka adorartaʼak uláakʼ diosoʼobiʼ. Jeʼex t-ilaj tu kaʼapʼéel xookil le libroaʼ utiaʼal u kʼaʼamal k-adoracióneʼ unaj k-adorartik chéen Jéeoba yéetel unaj k-tsʼáaik táanil ichil k-kuxtal (Éxo. 20:3). Bey túunoʼ Jéeobaeʼ maʼ u kʼáat ka xaʼakʼtaʼak le adoración ku tsʼaʼabaltiʼoʼ. Tu añoil 1513 t.t.J., le israelitaʼoboʼ tu yaʼaloʼob yaan u beetkoʼob le baʼax ku yaʼalik le Ley tsʼaʼabtiʼoboʼ, tu prometertoʼob yaan u adorarkoʼob chéen Jéeoba (Éxo. 24:3-8). Letiʼeʼ le kéen u yaʼal u beetik wa baʼaxeʼ ku cumplirtik, yéetel bey u kʼáat ka u beet le máaxoʼob yaan baʼax tsʼoʼok u prometerkoʼobtiʼoʼ (Deu. 7:9, 10; 2 Sam. 22:26).

5, 6. ¿Baʼaxten Jéeobaeʼ ku náajmatik kaʼach ka adorartaʼak chéen letiʼ tumen le israelitaʼoboʼ?

⁵ ¿Jach wa píitmáan Jéeoba ikil u yaʼalik tiʼ le israelitaʼob ka adorartaʼak chéen letiʼoʼ? U jaajileʼ maʼ. Tumen tiʼ letiʼeʼ yaan tuláakal páajtalil, yaan tuláakal autoridad tiʼ yéetel letiʼ «u sayabil le kuxtaloʼ» (Sal. 36:9; Hech. 17:28). Tsʼoʼoleʼ letiʼ jóoʼs le israelitaʼob tiʼ u luʼumil Egiptooʼ. Le ka tu tsʼáajtiʼob le Diez Mandamientoʼoboʼ tu kʼaʼajsajtiʼob: «Teneʼ Jéeoba a Diosen, le máax jóoʼsech tiʼ u luʼumil Egiptooʼ, le tuʼux esclavizartaʼanech kaʼachoʼ» (Éxo. 20:2). Jeʼex k-ilkoʼ Jéeobaeʼ jach ku náajmatik ka adorartaʼak chéen letiʼ.

⁶ Jéeobaeʼ maʼatech u kʼexpajal (Mal. 3:6). Letiʼeʼ desde úuchil u kʼáat ka adorartaʼak chéen letiʼ, lelaʼ yaʼab u téenel tsʼoʼok u yaʼalik. Le oʼolaleʼ chéen máans ta tuukul bix tu yuʼubiluba yoʼolal le baʼaloʼob sen kʼaastak ku beetik le israelitaʼoboʼ. Koʼox ilik le baʼaxoʼob tu yeʼesaj tiʼ Ezequiel táan u yúuchloʼ.

7. 1) ¿Baʼax táan kaʼach u beetik le judíoʼob teʼ joonaj yaan tu xamanil le templooʼ, yéetel bix tu yuʼubiluba Jéeoba yoʼolal leloʼ? (Ilawil le dibujo yaan tu káajbal le xookaʼ). 2) Le tʼaan «pʼuʼujul» ku chíikpajal teʼ tekstooʼ, ¿baʼax ku kaʼansiktoʼon yoʼolal Jéeoba? (Ilawil nota 2).

⁷ Xok Ezequiel 8:5, 6. ¡Ezequieleʼ jach junpuliʼ maʼ tu creertik baʼax ku yilik! Teʼ joonaj yaan tu xamanil le templooʼ yaan judíoʼob táan u adorarkoʼob junpʼéel imagen. Maʼ xaaneʼ lelaʼ junpʼéel cheʼ póolaʼan ku chíikbesik Aserá, u diosa le cananeoʼoboʼ. Letiʼobeʼ ku tuklikoʼobeʼ Aseráeʼ u yatan le dios Baaloʼ. Le israelitaʼoboʼ maʼ tu beetoʼob le baʼax tu prometertoʼoboʼ. Úuchik u adorarkoʼob le imagenoʼ tu beetoʼob u jach pʼuʼujul Jéeoba * (Deu. 32:16; Eze. 5:13). Kʼaʼajaktoʼoneʼ xáanchaj maas tiʼ 400 años ku yilaʼal bey tiʼ kajaʼan Jéeoba teʼ templooʼ (1 Rey. 8:10-13). Chéen baʼaleʼ le israelitaʼoboʼ  jach tiʼ xan tu yoksaj u diosoʼobiʼ, leloʼ tu beetaj u náachtal Jéeoba «tiʼ le lugar santooʼ».

8. ¿Baʼax yéetel ku keʼetel le imagen ku beetik u pʼuʼujul Diosoʼ?

⁸ Teʼ kʼiinoʼobaʼ, ¿baʼax yéetel ku keʼetel le imagen ku beetik u pʼuʼujul Diosoʼ? Le u kaajil Judá tu xúumpʼattaj Jéeobaoʼ ku kʼaʼajsiktoʼon le religiónoʼob maʼatech u kaʼanskoʼob u jaajiloʼ. Kex ku yaʼalikoʼob ku adorarkoʼob Dioseʼ maʼ tu kʼaʼamal le adoración ku tsʼáaikoʼoboʼ tumen yaʼab imagenoʼob ku adorarkoʼob. Jéeobaeʼ maʼ tu kʼexpajal, le oʼolal k-ojleʼ pʼujaʼan tu contraʼob jeʼex pʼuʼujik tu contra Judáoʼ (Sant. 1:17). Jéeobaeʼ jach junpuliʼ maʼ tu kʼamik le clase adoración ku tsʼáaikoʼoboʼ.

9, 10. ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon le baʼax tu beetaj le israelitaʼob tu adorartoʼob uláakʼ diosoʼob teʼ templooʼ?

⁹ ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon le baʼax tu beetaj le israelitaʼoboʼ? Ku kaʼansiktoʼoneʼ utiaʼal k-adorartik chéen Jéeobaeʼ unaj k-beetik le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ: «Maʼ a adorarkeʼex imagenoʼob» (1 Cor. 10:14). Maʼ xaaneʼ jeʼel k-aʼalikeʼ: «Teneʼ mix bikʼin jeʼel u meyajten imagenoʼob utiaʼal in adorartik Dios». Chéen baʼaleʼ kʼaʼajaktoʼoneʼ yaʼab bix jeʼel u yeʼesik máak táan u adorartik yaanal baʼaleʼ. Junpʼéel libro ku tsolik u tʼaaniloʼob le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ jeʼel baʼalak ka k-tsʼaatáant ichil k-kuxtal tu lugar k-adorartik Dioseʼ ku suut bey juntúul dios ichil k-kuxtaleʼ. Jeʼex k-ilkoʼ wa ku tsʼaatáantik máak u kaxt yaʼab baʼaloʼob, u bin tu paach taakʼin, u sen tsʼíiboltik u núupchital bey xan u kaxtik chéen u náaysik u yóoleʼ bey ka u adorart yaanal diosoʼobeʼ. U jaajileʼ jeʼel baʼalak ka k-tsʼáa táanil ichil k-kuxtaleʼ jeʼel u suut bey k-dioseʼ yéetel jeʼel u beetik u xuʼulul k-adorartik chéen Jéeobaeʼ (Mat. 6:19-21, 24; Efe. 5:5; Col. 3:5). Jach kʼaʼabéet k-kanáantik maʼ k-adorartik yaanal diosoʼob tumen chéen Jéeoba ku náajmatik ka k-adorarte (1 Juan 5:21).

¹⁰ Teʼ yáax baʼax tsʼaʼab u yil Ezequieloʼ tu yilaj «baʼaloʼob jach táaj kʼaastak». Chéen baʼaleʼ Jéeobaeʼ tu yaʼalajtiʼ: «Yaan a wilik uláakʼ baʼaloʼob maas jach táaj kʼaastak tiʼ le jeʼeloʼobaʼ». Koʼox ilik le uláakʼ baʼax jach táaj kʼaas kun tsʼaabil u yiloʼ.

11. ¿Baʼaxoʼob tu yilaj Ezequiel le ka ook tu chan táankabil le templooʼ?

¹¹ Xok Ezequiel 8:7-12. Ezequieleʼ bisaʼab tu yookbal u táankabil le templooʼ. Jéeobaeʼ tu yaʼalajtiʼ ka u beet junpʼéel jool teʼ pakʼoʼ utiaʼal ka okok tu chan táankabil le templooʼ, naatsʼ teʼ tuʼux yaan le altaroʼ. Le ka ookeʼ tu yileʼ teʼ pakʼoʼ «póolaʼan u jejeláasil baʼalcheʼob ku jíiltikubaʼob, baʼalcheʼob maʼ limpioʼob tu táan Diosiʼ bey xan tuláakal u x-lalaʼ imagenoʼob». * Tuláakal le baʼaloʼob póolaʼan teʼ pakʼoʼ ku representarkoʼob yaanal diosoʼob. Baʼaleʼ le baʼax maas kʼaas tu yilaj Ezequieloʼ «70 u nuuktakil u kaajil Israe[leʼ]» waʼalakbaloʼob «ich éeʼjochʼeʼenil» táan u tóokikoʼob incienso tiʼ uláakʼ diosoʼob. Teʼ Ley tsʼaʼab tiʼ le israelitaʼoboʼ le inciensooʼ ku  chíikbesik le oraciónoʼob ku beetik le máaxoʼob chúukaʼan u yóol u meyajtoʼob Diosoʼ (Sal. 141:2). Chéen baʼaleʼ le incienso ku tóokik kaʼach u nuuktakil u kaajil Israeleʼ Jéeobaeʼ maʼ tu kʼamik. Le oraciónoʼob ku beetkoʼoboʼ hasta bey tuʼ u bookeʼ (Pro. 15:8). Le máakoʼobaʼ chéen táan u tuskubaʼob ikil u tuklikoʼob: «Jéeobaeʼ maʼ tu yilik baʼax k-beetik». Jéeobaeʼ táan kaʼach u yilik jach baʼax ku beetkoʼob teʼ templooʼ, le oʼolal tu yeʼesaj tiʼ Ezequiel.

12. ¿Baʼaxten unaj u chúukpajal k-óol tiʼ Jéeoba tak kéen yanakoʼon «ich éeʼjochʼeʼenil»? ¿Máaxoʼob maases unaj u beetkoʼob?

¹² ¿Baʼax k-kanik tiʼ le baʼax tu beetaj le 70 u nuuktakil Israel tu tóokoʼob inciensooʼ? K-kanikeʼ unaj u chúukpajal k-óol tiʼ Jéeoba tak kéen yanakoʼon «ich éeʼjochʼeʼenil» tumen beyoʼ yaan u kʼamik le adoración k-tsʼáaiktiʼoʼ yéetel yaan u yuʼubik k-oraciónoʼob (Pro. 15:29). Kʼaʼajaktoʼoneʼ u yichoʼob Jéeobaeʼ tiaʼan tuláakal tuʼuxeʼ, le oʼolal táan xan u yilik baʼaxoʼob k-beetik. Wa k-creertik jach tu jaajil yaan Jéeobaeʼ maʼ ken k-beet baʼaloʼob kʼaastak kex chéen t-juunal yaniloʼon (Heb. 4:13). Le ancianoʼoboʼ maases letiʼob unaj u tsʼáaikoʼob ichil u kuxtaloʼob le baʼaxoʼob ku kaʼansik le Bibliaoʼ (1 Ped. 5:2, 3). Le sukuʼunoʼoboʼ ku páaʼtkoʼobeʼ le máaxoʼob kaʼanskoʼob yéetel nuʼuktikoʼoboʼ ka kuxlakoʼob jeʼex u yaʼalik le Bibliaoʼ tak wa chéen tu juunal yanoʼob (Sal. 101:2, 3).

13. Teʼ baʼax tsʼaʼab u yil Ezequieloʼ, ¿baʼax táan kaʼach u beetik le koʼoleloʼob apóstataʼoboʼ?

¹³ Xok Ezequiel 8:13, 14. Le ka tsʼoʼok u yilik Ezequiel le yáax kaʼapʼéel baʼaloʼoboʼ, Jéeobaeʼ tu kaʼa aʼalajtiʼ: «Yaan a wilik táan u beetkoʼob baʼaloʼob maas jach táaj kʼaastak tiʼ le jeʼeloʼobaʼ». ¿Baʼax tu yilaj ka tsʼoʼokiʼ? «Naatsʼ tiʼ u joonajil u yotoch Jéeoba, le yaan xamanoʼ» letiʼeʼ tu yilaj «koʼoleloʼob kulukbaloʼob táan u yokʼoloʼob tu yoʼolal dios Tamuz». Le dios Tamuzoʼ Mesopotamia ku adorartaʼal kaʼachi. Teʼ úuchben tsʼíiboʼob u beetmaj le sumerioʼoboʼ tiʼ Tamuzeʼ ku yaʼalikoʼob kaʼach Dumuzi, letiʼeʼ u yíicham Istar, le diosa beetik bin u tsʼáaik u yich le luʼumoʼ. * Le u sen oʼtaʼal le dios tumen le koʼoleloʼobaʼ junpʼéel bix u adorarkoʼob kaʼachi. Úuchik u yokʼoloʼob tu yoʼolal Tamuz tu templo Jéeobaeʼ le koʼoleloʼobaʼ táan kaʼach u beetkoʼob junpʼéel baʼal suuk u beetaʼal utiaʼal u adorartaʼal yaanal dios, tsʼoʼoleʼ táan kaʼach u beetkoʼob teʼ tuʼux unaj u adorartaʼal chéen Jéeobaoʼ. ¡Jach túun píitmanjaʼanoʼob! Tumen kex teʼ templo táan u beetkoʼoboʼ Jéeobaeʼ jach junpuliʼ maʼ tu kʼamik.

14. ¿Baʼax k-kanik tiʼ bix tu yilil Jéeoba le baʼax táan u beetik le koʼoleloʼob naatsʼ tiʼ u joonajil le templooʼ?

¹⁴ ¿Baʼax k-kanik tiʼ bix tu yilil Jéeoba le baʼax táan u beetik le koʼoleloʼoboʼ? Wa k-kʼáat ka kʼaʼamak k-adoracióneʼ junpuliʼ maʼ unaj k-táakbesik uláakʼ baʼaloʼob suuk u beetaʼal tumen le uláakʼ religiónoʼoboʼ. Maʼ unaj k-festejartik mix baʼal ku taal tiʼ le úuchben religiónoʼob maʼatech u kaʼanskoʼob u jaajiloʼ. ¿Jach wa túun unaj k-ojéeltik tuʼux u taal le fiestaʼob ku beetaʼaloʼ? U jaajileʼ yaan fiestaʼob jeʼex le Navidad, Año Nuevo yéetel le kʼiin kʼaabaʼoʼ bey maʼ kʼaasoʼobeʼ. Chéen baʼaleʼ maʼ u tuʼubultoʼoneʼ Jéeobaeʼ tu yilaj bix káajik tuláakal le baʼaloʼob suuk u beetaʼalaʼ. Tu yilaj le baʼaloʼob kʼaastak ku beetik kaʼach le religiónoʼob káajs le fiestaʼobaʼ. Kex tsʼoʼok u máan yaʼab tiempo káajak u festejartaʼaloʼobeʼ Jéeobaeʼ láayliʼ u pʼekmoʼobeʼ, yéetel kex ka oksaʼakoʼob ichil le adoración ku tsʼaʼabaltiʼoʼ láayliʼ maʼ tu kʼamkoʼobeʼ (2 Cor. 6:17; Apo. 18:2, 4).

15, 16. 1) ¿Baʼax táan kaʼach u beetik 25 máakoʼob tu chan táankabil le templooʼ? 2) ¿Baʼaxten jach yaachaj u yóol Jéeoba yoʼolal le baʼax tu beetoʼoboʼ?

¹⁵ Xok Ezequiel 8:15-18. Táanil tiʼ u yeʼesik tiʼ Ezequiel le u tsʼoʼok baʼax ken u tsʼáa u yiloʼ Jéeobaeʼ ku kaʼa aʼaliktiʼ: «Yaan a wilik baʼaloʼob maas jach táaj kʼaastak tiʼ le jeʼeloʼobaʼ». Maʼ xaaneʼ Ezequieleʼ tu tuklaj: «¿Yaan wa túun uláakʼ baʼax maas kʼaas ke le tsʼoʼok in wilkoʼ?». Jéeoba túuneʼ tu bisaj Ezequiel tu chan táankabil le templooʼ. Desde teʼeloʼ tu yileʼ jach tu jool le templooʼ yaan 25 xiiboʼob «u sutmaj u yichoʼob tu tojil lakʼin yéetel táan u chintaloʼob tu táan le Kʼiinoʼ». Le máakoʼobaʼ jach kʼaas bix táan u ofenderkoʼob Jéeoba. Koʼox ilik baʼaxten k-aʼalik leloʼ.

 ¹⁶ Tuukulnakoʼon tiʼ le baʼax tu yilaj Ezequieloʼ. U yookbal le templooʼ tiaʼan tu tojil lakʼineʼ, le oʼolal le kéen okok máakeʼ paachil ku pʼáatal le lakʼinoʼ. Chéen baʼaleʼ le 25 máakoʼoboʼ «u sutmaj u paachoʼob tiʼ u templo Jéeoba», chinikbaloʼob tu tojil lakʼin utiaʼal u adorarkoʼob le Kʼiinoʼ. Le kéen u beetoʼob beyaʼ le máakoʼoboʼ táan u sutik u paachoʼob tiʼ Jéeoba tumen le templooʼ «u templo Jéeoba» (1 Rey. 8:10-13). Le 25 máakoʼobaʼ apóstataʼob, maʼ tu yuʼuboʼob u tʼaan Jéeobaiʼ yéetel maʼ tu beetoʼob le baʼax ku yaʼalik Deuteronomio 4:15-19. ¡Jach túun tu ofendertoʼob le Dios ku náajmatik ka adorartaʼak chéen letiʼoʼ!

17, 18. 1) ¿Baʼax k-kanik tiʼ le baʼax tsʼaʼab u yil Ezequiel yoʼolal le 25 máakoʼoboʼ? 2) ¿Baʼax úuch tiʼ le israelitaʼob úuchik u adorarkoʼob yaanal diosoʼoboʼ?

¹⁷ ¿Baʼax k-kanik tiʼ le baʼax tsʼaʼab u yil Ezequiel yoʼolal le 25 máakoʼoboʼ? K-kanikeʼ utiaʼal ka kʼaʼamak k-adoracióneʼ kʼaʼabéet k-kʼáatik tiʼ Jéeoba ka u yáantoʼon k-naʼat baʼax u kʼáat ka k-beete. Maʼ u tuʼubultoʼoneʼ «Jéeoba Dioseʼ bey jeʼex le Kʼiinoʼ» yéetel u Tʼaaneʼ «bey junpʼéel sáasil» ku julik le bej tuʼux k-máanoʼ (Sal. 84:11; 119:105). Jéeobaeʼ u tsʼaamajtoʼon le Biblia yéetel le publicaciónoʼob utiaʼal u julik le bej unaj k-biskoʼ. Ku kaʼansik xan toʼon bix jeʼel u yantaltoʼon kiʼimak óolal teʼ kʼiinoʼobaʼ yéetel bix jeʼel u yantaltoʼon kuxtal minaʼan u xuuleʼ. Le oʼolaleʼ wa ku joʼopʼol k-kaxtik u nuʼuktaj le yóokʼol kaabaʼ bey ka k-sut k-paach tiʼ Jéeobaeʼ. Wa ka k-beeteʼ yaan k-ofendertik yéetel yaan k-beetik u jach yaatal u yóol. ¿Máasaʼ junpuliʼ maʼ k-kʼáat k-beet leloʼ? Le baʼax tsʼaʼab u yil Ezequieloʼ ku kaʼansik xan toʼoneʼ unaj k-náachtal tiʼ máaxoʼob u tsʼaamubaʼob tu contra Jéeoba wa le apóstataʼoboʼ (Pro. 11:9).

¹⁸ Tsʼoʼok k-ilkeʼ Ezequieleʼ tu yilaj le baʼaloʼob jach kʼaastak ku beetaʼal utiaʼal u adorartaʼal yaanal diosoʼoboʼ. Le baʼaxoʼob tu beetaj le israelitaʼoboʼ tu yeʼesaj jach tsʼoʼok u kʼastaloʼob yéetel jach tsʼoʼok u náachtaloʼob tiʼ Jéeoba. U jaajileʼ kéen xuʼuluk u adorartik máak Jéeoba jeʼex u kʼáateʼ ku joʼopʼol xan u beetik máak baʼaloʼob kʼaastak. Le israelitaʼoboʼ xuʼul u adorarkoʼob Jéeoba jeʼex u kʼáateʼ, le oʼolal joʼopʼ u beetkoʼob baʼaloʼob kʼaastak yéetel xuʼul u biskubaʼob maʼalob yéetel u yéet israelitaʼoboʼ. Beoraaʼ Ezequieleʼ ku yaʼalik bix tsʼoʼok u jach kʼastal u kuxtal le judíoʼob apóstataʼoboʼ. Koʼox ilik baʼax tu yaʼalaj.

19. ¿Baʼax eʼesik jach kʼaschaj u kuxtal le israelitaʼoboʼ?

¹⁹ Xok Ezequiel 22:3-12. Tu luʼumil Judáeʼ tuláakal máak kʼaschaji, maases le máaxoʼob ku gobernaroʼoboʼ. «U nuuktakil» le kaajoʼ ku túuxtikoʼob kíimsbil máakoʼob mix baʼal kʼaas u beetmoʼob. U kajnáaliloʼob le kaajoʼ láayliʼ xan maʼ tu beetkoʼob le baʼax ku yaʼalik u Ley Dioseʼ. Le paalaloʼoboʼ ku taaskoʼob bey mix baʼalil u taataʼob. Suuk u yantal baʼal u yiloʼob yéetel u kiikoʼob, u sukuʼunoʼob, u  yíitsʼinoʼob wa tak yéetel u taataʼob. Ku tuskoʼob xan le j-táanxel luʼumiloʼob utiaʼal u yoklikoʼoboʼ, tsʼoʼoleʼ ku maltratarkoʼob le paalaloʼob minaʼan u papáʼoboʼ bey xan le viudaʼoboʼ. Le xiiboʼoboʼ ku yantal baʼal u yiloʼob yéetel u yatan uláakʼ xiib. Tsʼoʼoleʼ ku chaʼik u maʼanloʼob utiaʼal u beetkoʼob baʼaloʼob kʼaastak, ku tuskoʼob u yéet máakil utiaʼal u yoklikoʼob u taakʼin yéetel ku cobrarkoʼob interés tiʼ le óotsiloʼoboʼ. Baʼaliʼ u kʼáajtiʼob wa le Leyoʼ ku yaʼalik unaj u yaabiltik u yéet máakiloʼoboʼ. ¡Bukaʼaj wal úuchik u yaatal u yóol Jéeoba le ka tu yilaj bix u pepeʼchaʼataʼal u leyoʼoboʼ! Le ka tu yilaj bix tsʼoʼok u jach kʼastal u kaajaleʼ tu yuʼubaj traicionartaʼabi. Le oʼolaleʼ tu yaʼalajtiʼ: «Jach junpuliʼ tsʼoʼok a tuʼubsiken».

20. ¿Baʼaxten k-aʼalikeʼ le baʼaxoʼob tu beetaj le israelitaʼoboʼ jach chíikaʼan tiʼ le baʼaxoʼob ku beetaʼal teʼ kʼiinoʼobaʼ?

²⁰ Le baʼaxoʼob sen kʼaastak tu beetaj le israelitaʼoboʼ jach chíikaʼan tiʼ le baʼaloʼob kʼaastak ku sen beetaʼal teʼ kʼiinoʼobaʼ. Le políticoʼoboʼ ku píitmáan u kʼaboʼob tiʼ le autoridad yaantiʼoboʼ yéetel ku beetkoʼob u muʼyaj u maasil máakoʼob. U nuuktakil le religiónoʼoboʼ ku chéen bendecirkoʼob le guerraʼob tuʼux ku kíimsaʼal u millonesil máakoʼoboʼ. Letiʼobeʼ ku yaʼalikoʼobeʼ maʼ jach tsaaj bin ka beetaʼak le baʼax ku yaʼalik le Biblia yoʼolal le relaciones sexualesoʼ. Yoʼolal lelaʼ tsʼoʼok u jach kʼastal le bix u kuxtal le máakoʼoboʼ. Le oʼolaleʼ Jéeobaeʼ ku páajtal u yaʼalik tiʼ le u maasil religiónoʼob  le baʼax tu yaʼalaj tiʼ u kaajaloʼ: «Jach junpuliʼ tsʼoʼok a tuʼubsiken».

21. ¿Baʼax jeʼel u páajtal k-kanik tiʼ le baʼaloʼob kʼaastak tu beetaj u kaajal Dios úuchjeakiloʼ?

²¹ Toʼon k-meyajtik Jéeobaeʼ, ¿baʼax jeʼel u páajtal k-kanik tiʼ le baʼaloʼob kʼaastak tu beetaj u kaajal úuchjeakiloʼ? K-kanikeʼ utiaʼal k-adorartik Jéeoba jeʼex u kʼáateʼ unaj limpio k-kuxtal. Chéen baʼaleʼ lelaʼ maʼ chéen chʼaʼabiliʼ tumen le máakoʼob teʼ yóokʼol kaabaʼ jach tsʼoʼok u kʼastal baʼax ku beetkoʼob (2 Tim. 3:1-5). Kex beyoʼ unaj k-kʼaʼajsikeʼ Jéeobaeʼ jach u pʼekmaj le baʼaloʼob kʼaastak ku beetaʼal teʼ yóokʼol kaabaʼ (1 Cor. 6:9, 10). K-tsʼáaik ichil k-kuxtal le baʼaloʼob ku yaʼalik Jéeobaoʼ tumen k-yaabiltmaj yéetel k-yaabiltmaj u leyoʼob (Sal. 119:97; 1 Juan 5:3). Wa ka joʼopʼok k-beetik baʼaloʼob maʼ maʼalobtakeʼ yaan k-eʼesik maʼ k-yaabiltmaj Jéeoba, le Dios jach santo yéetel limpiooʼ. Junpuliʼ maʼ k-kʼáat k-beet mix baʼal ka u beet u yaʼaliktoʼon: «Jach junpuliʼ tsʼoʼok a tuʼubsiken».

22. 1) Beora tsʼoʼok k-ilik baʼax úuch tiʼ le israelitaʼoboʼ, ¿baʼax unaj k-chʼaʼtuklik k-beetik? 2) ¿Baʼax ken k-il teʼ tuláakʼ xookoʼ?

²² Le baʼaxoʼob tu yeʼesaj Jéeoba tiʼ Ezequiel yoʼolal bix kʼaschajik u kaajaloʼ yaan baʼaxoʼob ku kaʼansiktoʼon. Le baʼax tsʼoʼok k-ilkaʼ tsʼoʼok u yáantkoʼon utiaʼal k-maas chʼaʼtuklik k-adorartik chéen Jéeoba. Le oʼolaleʼ unaj k-kanáantikba utiaʼal maʼ k-tsʼáaik táanil ichil k-kuxtal uláakʼ baʼaloʼob ka tak suunakoʼob bey k-diosoʼobeʼ yéetel unaj k-náachtal tiʼ le baʼaloʼob kʼaastak ku beetaʼaloʼ. Chéen baʼaleʼ, ¿baʼax tu beetaj Jéeoba yéetel le israelitaʼob kʼaschajoʼoboʼ? Ka tsʼoʼok u láaj eʼesik tiʼ Ezequiel le baʼaloʼob ku beetkoʼoboʼ tu yaʼalajtiʼ: «Yaan in láalik in pʼujaʼanil tu yóokʼoloʼob» (Eze. 8:17, 18). Jach maʼalob ka k-ojéelt baʼax tu beetaj Jéeoba tu contra le kʼasaʼan israelitaʼoboʼ tumen maʼ kun xáantal xaneʼ yaan u castigartik u máakiloʼob le kʼasaʼan yóokʼol kaabaʼ. Teʼ tuláakʼ xookoʼ yaan k-ilik bix béeychajik le baʼax tu yaʼalaj Jéeoba tu contra u kaajaloʼ.