Le Naciones Unidasoʼ u kʼáat ka áantajnak tuláakal máak utiaʼal u kanáantaʼal le Luʼumaʼ yéetel u respetartaʼal le derecho yaan tiʼ cada máakoʼ, lelaʼ bey bin u yaʼalaʼal tiʼ «u kajnáaliloʼob tuláakal yóokʼol kaab». ¿Baʼaxten? Tumen jeʼex tu yaʼalil Maher Nasser tiʼ junpʼéel revistaeʼ «le u jelpajal le tiempooʼ, le u sen yaʼabtal máakoʼob kʼasaʼanoʼob, le u yantal máakoʼob óotsiloʼob yéetel ayikʼaloʼoboʼ, le maʼ u yutskíintaʼal le problemaʼob ku yantaloʼ, u bin u milesil máakoʼob kajtal yaanal tuʼux, u kíimsaʼal yaʼab máakoʼob jejeláas tuʼuxoʼob, u yantal pakʼbeʼen kʼojaʼaniloʼob yéetel uláakʼ baʼaloʼobeʼ, tuláakal tuʼux bey táan u yúuchloʼ».

Yaan máakeʼ ku yaʼalikeʼ unaj u yantal junpʼéel gobierno ka u nuʼukt tuláakal yóokʼol kaab, lelaʼ bey tu yaʼalil Dante (1265-1321) yéetel Albert Einstein (1879-1955), máakoʼob jach kʼaj óolaʼanoʼob. Danteeʼ tu yaʼaleʼ mix bikʼin u yantal jeetsʼelil way Luʼumeʼ tumen u jatsmuba le máakoʼob yoʼolal le politicaoʼ. Danteeʼ tu yaʼaleʼ Jesuseʼ jaaj u tʼaan le ka tu yaʼalaj: «Tuláakal reino ku paklan baʼateʼel u kajnáaliloʼobeʼ yaan u xuʼulultiʼ» (Lucas 11:17).

Le maʼ sen úuch puʼuluk kaʼapʼéel nukuch bombaʼob tiʼ le U Kaʼapʼéel Nojoch Baʼateltáambaloʼoboʼ, Albert Einsteineʼ tu tsʼáaj ojéeltbil baʼax ku yaʼalik le carta tu túuxtaj tiʼ le Asamblea General tiʼ le Naciones Unidasoʼ. Letiʼeʼ tu yaʼalaj: «Le Naciones Unidasoʼ unaj u yilik tu séebaʼanil ka yanak junpʼéel maʼalob gobierno ka u nuʼukt tubeel tuláakal yóokʼol kaab yéetel ka u taas jeetsʼelil mantatsʼ».

Chéen baʼaleʼ, ¿jach wa tu jaajil jeʼel u yantal junpʼéel maʼalob gobierno maʼ u yookol, ka u béeykunt baʼax ku yaʼalik yéetel maʼ u píitmáan tiʼ le autoridad yaantiʼoʼ? ¿Maʼ wa ken u beet jeʼex le u maasil gobiernoʼob maʼ tu béeykuntik baʼax ku yaʼalikoʼoboʼ? Lelaʼ ku kʼaʼajsiktoʼon baʼax tu yaʼalaj juntúul historiador Inglaterra u taal, letiʼeʼ tu yaʼalaj: «Máax yaan autoridad tiʼeʼ jeʼel u beetik baʼaloʼob kʼaastakeʼ, baʼaleʼ le máax maas yaʼab autoridad yaan tiʼeʼ maas yaʼab baʼaloʼob kʼaastak ku beetik».

Wa tuláakal máak u kʼáat kuxtal ich jeetsʼelileʼ, unaj u múuchʼ meyajoʼob. ¿Jeʼel wa u béeytal lelaʼ? Le Bibliaoʼ ku yaʼalik yaan u béeytal yéetel bix kun úuchul. ¿Máax túun kun beetik? Lelaʼ maʼ tun beetbil tumen u gobierno wíinik, baʼaxeʼ chéen u gobierno Dios kun beetik. Le gobiernoaʼ yaan u yeʼesik chéen tiʼ Jéeoba yaan u derechoil u gobernar yóokʼol baʼax u beetmaj. Le Bibliaoʼ ku yaʼalik bix u kʼaabaʼ le gobiernoaʼ: «U Reino Dios» (Lucas 4:43).

Le ka tu kaʼansaj u oracionil le padrenuestrooʼ, Jesuseʼ tu chʼaʼchiʼitaj le gobiernoaʼ, letiʼeʼ tu yaʼalaj: «Taalak a Reino, beetaʼak baʼax a kʼáat [...] way Luʼumeʼ» (Mateo 6:9, 10). Jeʼex k-ilkoʼ u Reino Dios kun béeykuntik baʼax u tukultmaj Dios yoʼolal le Luʼumaʼ, maʼ u gobierno wíinik chéen ku kaxtik u yutsil yéetel ka tsʼaʼabak páajtalil tiʼobiʼ.

U gobierno Dioseʼ ku yaʼalaʼal xan tiʼ «u Reinoil kaʼan» (Mateo 5:3). ¿Baʼaxten ku yaʼalaʼaltiʼ beyoʼ? Tumen kex yaan u gobernartik le Luʼumaʼ, lelaʼ yaan u beetik desde teʼ kaʼanoʼ. Maʼ kun kʼaʼabéettal u kʼáatik u yáantaj le máakoʼob jeʼex u beetik u maasil gobiernoʼob teʼ kʼiinoʼobaʼ. Lelaʼ u kʼáat u yaʼaleʼ yaan u yantal kiʼimak óolal ichil le máaxoʼob ken u gobernartoʼ.

Le tʼaan «reinooʼ» ku yeʼesikeʼ yaan juntúul máax kun reinar, tiʼ u Reino Dioseʼ Jesús u reyil. Tsʼoʼoleʼ Dioseʼ tsʼoʼok u tsʼáaik autoridad tiʼ utiaʼal u gobernar. Le oʼolal le Bibliaoʼ ku yaʼalik yoʼolal Jesús:

• «Le gobernaciónoʼ yaan u pʼaʼatal tu kʼab. [...] Mantatsʼ kun bin u maas yaʼabtal tuʼux ku gobernar yéetel mantatsʼ ken u beet u yantal jeetsʼelil» (Isaías 9:6, 7).

•   «Tiʼ letiʼeʼ tsʼaʼab páajtalil utiaʼal u gobernar, beetaʼab u respetartaʼal yéetel tsʼaʼab junpʼéel reino tiʼ, utiaʼal beyoʼ ka meyajtaʼak tumen u kajnáaliloʼob tuláakal kaajoʼob, luʼumoʼob bey xan tumen le máaxoʼob ku tʼankoʼob jejeláas idiomaʼoboʼ» (Daniel 7:14).

• «U reinoil yóokʼol kaabeʼ tsʼoʼok u kʼuchul u beetuba u Reino k-Dios yéetel u Reino u Cristo. Dioseʼ yaan u reinar utiaʼal kʼiinoʼob minaʼan u xuul» (Apocalipsis 11:15).

U Reino Dioseʼ yaan u béeykuntik le baʼax ku yaʼalik u oracionil le padrenuestrooʼ, teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ yaan u beetaʼal baʼax u kʼáat Dios way Luʼumeʼ. Tsʼoʼoleʼ yaan u jatsʼutstal tuláakal le yóokʼol kaabaʼ tumen wíinikeʼ yaan u kanik u kanáant le Luʼumaʼ.

U maas kʼaʼanaʼanileʼ u Reino Dioseʼ yaan u kaʼansik tuláakal le máaxoʼob ken u gobernartoʼ. Tuláakloʼob ken u beetoʼob baʼax u kʼáat Dios. Mix máak kun baʼateʼel, mix tun antal jatslantáambail. Isaías 11:9, ku yaʼalik: «Letiʼobeʼ maʼ ken u beetoʼob mix junpʼéel kʼaas yéetel mix junpʼéel loob [...], tumen le luʼumaʼ yaan u chuʼupul yéetel le naʼat ku taal tiʼ Jéeobaoʼ, lelaʼ bey jeʼex u jaʼil le kʼáaʼnáaboʼ».

Tuláakal le máaxoʼob kun kajtaloʼob way Luʼumeʼ yaan u múuchʼ meyajoʼob yéetel yaan u kuxtaloʼob ich jeetsʼelil. Lelaʼ junpʼéel baʼal maʼ páajchajak u beetik le Naciones Unidasoʼ. Le Salmo 37:11, ku yaʼalik: «Jach yaan u kiʼimaktal u yóoloʼob tumen mix baʼal kun beetik u chiʼichnaktaloʼob». Yaan u kʼuchul u kʼiinil maʼ ken k-tʼaan tiʼ u beetaʼal loob, u kʼaskúuntaʼal le Luʼumaʼ, u yantal óotsilil yéetel u yantal baʼateltáambaloʼob. ¿Baʼax kʼiin kéen úuchuk lelaʼ? ¿Baʼax kʼiin kéen káajak u gobernar u Reino Dios teʼ Luʼumaʼ? ¿Bix ken u beetil? ¿Bix jeʼel a kʼamik le utsiloʼob ken u taas u Reino Diosoʼ? Lelaʼ yaan k-kanik teʼ xook ku segueroʼ.