LÍIKʼEN tu kaajil Graz (Austria). Le yaanten kaʼach siete añosoʼ kʼuʼuben tiʼ junpʼéel u escuelail catolicoʼob. Teʼeloʼ jaʼakʼ in wóol ka tin wojéeltaj ku yantal baʼax u yil le sacerdoteʼob yéetel le x-monjaʼoboʼ. Ka túun tin waʼalaj tiʼ in maama ka u jóoʼsen; mix junpʼéel año máan ka lukʼeniʼ.

Ka tsʼoʼokeʼ oksaʼaben tiʼ junpʼéel internado. Junpʼéel áakʼabeʼ taal u chʼaʼen in taata tumen táan u puʼulul bombaʼob tu kaajil Graz, ka túun binoʼon Schladming. Ka kʼuchoʼoneʼ t-kʼáatmáansaj junpʼéel puente; chéen pʼel máanikoʼoneʼ ka juʼuti. Uláakʼ juntéeneʼ le tiaʼanoʼon teʼ jardín yéetel in abuelaoʼ máantsʼontaʼaboʼon tumen jujunpʼéel avionoʼob kabal u máanoʼob. Tu tsʼoʼokbal le baʼateltáambaloʼ t-tsʼáaj cuenta chéen tuʼusoʼon tumen le Iglesia yéetel le gobiernooʼ.

Tu añoil 1950, juntúul u x-jaajkunaj Jéeobaeʼ joʼopʼ u tsikbaltik tiʼ in maama baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ. Kin náatsʼal in wuʼuy kaʼach le baʼax ku tsikbaltikoʼ yéetel kin bin xan tu paach in maama tiʼ jujunpʼéel muchʼtáambaloʼob. Letiʼeʼ tu tsʼáaj cuenta chéen u j-jaajkunajoʼob Jéeoba kaʼansik u jaajil, le oʼolal okjaʼanaj 1952.

Teʼ múuchʼulil tuʼux k-bin kaʼachoʼ yaʼab koʼoleloʼob chʼijaʼanoʼob yaniʼ. Hasta tin tuklaj chéen utiaʼal letiʼob le muchʼtáambaloʼ. Baʼaleʼ le uláakʼ múuchʼulil tuʼux binoʼon juntéenjeakoʼ yaʼab paalaloʼob yaniʼ. Ka suunajen Grazeʼ káaj in bin tiʼ tuláakal le muchʼtáambaloʼoboʼ. Séeb úuchik in tsʼáaik cuentaeʼ le baʼax kin kanikoʼ letiʼe u jaajiloʼ. Tin wileʼ Jéeobaeʼ maʼatech u pʼatik le máaxoʼob meyajtikoʼ. Kex k-uʼuyik bey t-juunal yanoʼon kéen úuchuktoʼon baʼaloʼob jach yajtakeʼ, Jéeobaeʼ ku kanáantkoʼon (Sal. 3:5, 6).

Taakchaj in tsikbaltik tiʼ uláakʼ máakoʼob le baʼax kin kanikoʼ, ka túun káajen yéetel in láakʼtsiloʼob. Baʼaleʼ kantúul in kiikoʼobeʼ yaanal kaaj kajaʼanoʼob tumen maestraʼob. Binen in  xíimbaltoʼobeʼ ka tin waʼalajtiʼob maʼalob ka u xokoʼob le Bibliaoʼ. Ka máan kʼiineʼ in kiikoʼob, in sukuʼun yéetel in wíitsʼineʼ tu beetubaʼob j-Jaajkunajoʼob.

Chéen kaʼapʼéel semana káajak in kʼaʼaytaj joonaj joonajileʼ ka tsikbalnajen yéetel juntúul koʼolel yaan maas tiʼ treinta años tiʼ, ka túun káaj in tsʼáaik xook tiʼ yéetel le Bibliaoʼ. Jach séebaʼan úuchik u kaanbal; maʼ xáanchaj ka okjaʼanajiʼ. Ka máan kʼiineʼ bey tu beetil u yíicham yéetel u kaʼatúul paalaloʼ. Úuchik in tsʼáaik xook tiʼ le koʼolelaʼ tu beetaj u maas yantal in fe. ¿Baʼaxten? Tumen mix juntéen tsʼaʼabten xook, le oʼolal anchaj in líiʼskinba maʼalob. Táanil tiʼ in kaʼansik wa baʼax tiʼ le koʼoleloʼ kin wilik in naʼatik tubeel. In sen xakʼalxookeʼ tu yáanten in maas naʼatik baʼax ku kaʼansik le Bibliaoʼ. Tin kʼubaj in kuxtal tiʼ Jéeoba, ka okjaʼanajen tu mesil abril tiʼ 1954.

Tu añoil 1955, binen tiʼ asamblea internacionaloʼob beetaʼab Alemania, Francia yéetel Inglaterra. Tu kaajil Londreseʼ tin kʼaj óoltaj Albert Schroeder, juntúul sukuʼun ku kaʼansaj kaʼach teʼ Escuela Bíblica tiʼ Galaadoʼ, baʼaleʼ ka máan kʼiineʼ táakpaj ichil le Cuerpo Gobernanteoʼ. Binoʼon k-xíimbalt le Museo Británicooʼ ka tu yeʼesajtoʼon jujunpʼéel u úuchben tsʼíibiloʼob le Bibliaoʼ. Tu yaʼalajtoʼoneʼ tiʼ ku chíikpajal le letraʼob ku meyaj utiaʼal u tsʼíibtaʼal u kʼaabaʼ Diosoʼ yéetel jach kʼaʼanaʼantakoʼob. Leloʼ kʼuch tin puksiʼikʼal yéetel tu beetaj u maas yantal in fe. Tu beetaj xan in maas tsʼáaik in wóol in kaʼans u jaajil yoʼolal le Bibliaoʼ.

Káaj in meyajtik Jéeoba bul semana desde 1 tiʼ enero tiʼ 1956. Kanpʼéel mes káajkeneʼ túuxtaʼaben bey precursora especialil teʼ Austriaoʼ, tu kaajil Mistelbach, tuʼux minaʼan j-Jaajkunajoʼobiʼ. Tsʼoʼoleʼ in wéet precursoraileʼ yaanal bix u modos yéetel maas nojoch tiʼ teen. Teneʼ nukaʼaj u tsʼáaten 19 años, letiʼeʼ 25 yaantiʼ. Teneʼ líikʼen tiʼ noj kaaj, letiʼeʼ tiʼ junpʼéel chan kaaj. Teneʼ uts tin tʼaan in líikʼil chúunkʼin, letiʼeʼ jach temprano. Kéen áakʼabchajkeʼ teneʼ maʼ taak in séeb weenliʼ, letiʼeʼ taak u wenel. Chéen baʼaleʼ yéetel le tsolnuʼukoʼob ku tsʼáaik le Bibliaoʼ béeychaj k-utskíintik le kʼuuxilil anchajtoʼonoʼ yéetel kiʼimakchaj k-óol úuchik k-múul k-beetik k-precursorail.

U jaajileʼ yaan uláakʼ baʼaloʼob t-aktáantaj. Jeʼex u yaʼalik le Bibliaoʼ chʼaʼpachtaʼaboʼon, baʼaleʼ Jéeobaeʼ maʼ tu xúumpʼattoʼoniʼ (2 Cor. 4:7-9). Juntéenjeak táan k-kʼaʼaytaj tiʼ junpʼéel chan kaajeʼ, chaʼab peekʼoʼob t-paach. Ka t-ileʼ baʼpachtaʼanoʼon tumen nukuch peekʼoʼob táan u tsʼíikiloʼob yéetel táan u toojoloʼob. Tumen jach saajkoʼoneʼ t-machaj k-kʼabeʼ ka tin waʼalaj tiʼ Jéeoba: «Kéen u pulubaʼob t-óokʼoleʼ beet uts a chaʼik u séeb kíimskoʼonoʼob». Chéen ka t-ileʼ le peekʼoʼoboʼ maʼ náatsʼoʼob t-iknaliʼ. Jetsʼlajoʼob, joʼopʼ u piʼipikʼtik u nejoʼobeʼ ka binoʼob. T-uʼuyaj Jéeoba kanáantoʼon. Ka tsʼoʼokeʼ kʼaʼaytajnajoʼon ichil tuláakal le kaajoʼ yéetel kex maʼ táan k-páaʼtikeʼ maʼalob úuchik k-kʼaʼamal tumen le máakoʼoboʼ. Maʼ xaaneʼ jaʼakʼ u yóoloʼob ka tu yiloʼob maʼ beetaʼabtoʼon mix baʼal tumen le peekʼoʼoboʼ wa tumen tu yiloʼob maʼ xuʼul k-kʼaʼaytaj kex jaʼasaʼab k-óol. Yaan tiʼ le máakoʼoboʼ hasta tu beetubaʼob j-Jaajkunajoʼob.

Baʼaleʼ juntéenjeakeʼ yaan uláakʼ baʼax beet u  jaʼakʼal k-óol. U yuumil le naj tuʼux kajaʼanoʼonoʼ kalaʼan ka kʼuchi, táan u yaʼalik yaan u kíimskoʼon utiaʼal ka xuʼuluk k-náaksik u yóol le máakoʼoboʼ. U yataneʼ maʼ béeychaj u beetik u jetsʼtaliʼ. Toʼoneʼ táan k-láaj uʼuyik baʼax ku yúuchul desde teʼ cuarto yaan kaʼanaloʼ. Tu séebaʼanil t-trancartaj le joonaj yéetel sillasoʼ ka t-molaj k-nuʼukuloʼob utiaʼal k-púutsʼul. Ka t-jeʼekʼabtaj le jooloʼ táan u naʼakal le máak teʼ escaleraoʼ yéetel u machmaj junpʼéel nuxiʼ cuchillo. Ka túun jóokʼoʼon teʼ joonaj yaan paachiloʼ, éemoʼon teʼ jardinoʼ ka áalkabnajoʼon k-kuchmaj tuláakal k-nuʼukuloʼob; k-ojel mix bikʼin bíin suunakoʼon teʼeloʼ.

Binoʼon tiʼ junpʼéel hoteleʼ ka t-kʼáataj junpʼéel cuarto. Óoliʼ junpʼéel año pʼáatoʼoniʼ yéetel maʼalob úuchik u bintoʼon. Jujuntúul j-xoknáaloʼobeʼ tu kʼáatoʼob ka k-tsʼáa xook tiʼob teʼ hoteloʼ tumen chúumuk kaaj yaan. Maʼ xáanchaj ka joʼopʼ k-beetik u xookil libro yéetel u xookil U Pʼíich Tulumil Kanan t-cuarto cada semanaiʼ. K-muchʼikba kex quince u túulaloʼon.

Maas tiʼ junpʼéel año t-máansaj Mistelbach. Ka tsʼoʼokeʼ túuxtaʼaben Feldbach, junpʼéel kaaj yaan tu noojolil Graz. Teʼeloʼ yéetel yaanal precursora kin antaliʼ, tsʼoʼoleʼ minaʼan xan múuchʼuliliʼ. Pʼáatoʼon kajtal tu kaʼapʼéel pisoil junpʼéel chan naj beetaʼan yéetel nukuch xóotʼ cheʼob. Utiaʼal maʼ u yokol le síis iikʼoʼ k-tsʼoʼotsʼotik periódico tu yáamil le cheʼoboʼ. Tsʼoʼoleʼ tiʼ chʼeʼen k-jóoʼsik jaʼ. Baʼaleʼ yaʼab utsil tu taasaj tuláakal le baʼax t-beetoʼ. Chéen ich wa jaypʼéel meseseʼ t-káajsaj junpʼéel grupo. Ka máan kʼiineʼ chéen ichil junpʼéel familiaeʼ kex treinta u túulal máakoʼob tu beetubaʼob j-Jaajkunajoʼob.

Le baʼaxoʼob t-iloʼ tu beetaj k-maas k-kʼubik k-óol tiʼ le áantaj ku tsʼáaik Jéeoba tiʼ le máaxoʼob ku tsʼáaikoʼob táanil le Reinooʼ. Kex ka k-tukult mix máak jeʼel u yáantkoʼon kéen k-aktáant wa baʼaxeʼ, Jéeobaeʼ mix bikʼin u pʼatkoʼon (Sal. 121:1-3).

Tu añoil 1958, chʼaʼtuklaʼab u beetaʼal junpʼéel asamblea internacional tu noj kaajil Nueva York, teʼ Estadio Yankees yéetel teʼ Polo Groundsoʼ. Tin túuxtaj junpʼéel solicitudeʼ ka kʼáataʼabten tumen u sucursalil Austria wa jeʼel in bin tu xookil 32 tiʼ u Escuelail Galaad. ¿Bix ken in waʼal maʼ in biniʼ? Tu séebaʼanil tin núukaj: «¡Jeʼeleʼ!».

Teʼ xookoʼ tu tséel Martin Poetzinger kin kutal. Le sukuʼunaʼ yaʼab baʼax tu muʼyajtaj teʼ tuʼux bisaʼab sen meyaj tumen le naziʼoboʼ. Ka máan kʼiineʼ táakpaj ichil le Cuerpo  Gobernanteoʼ. Tu kaʼatúulaloʼon kaʼach k-tʼanik alemán, baʼaleʼ le xookoʼ ich inglés u tsʼaʼabaltoʼon, le oʼolal yaan horaeʼ ku x-mukul aʼalikten: «¿Baʼax u kʼáat u yaʼal leloʼ, x-Erika?».

Kex tres meses káajak le xookoʼ sukuʼun Nathan Knorreʼ tu yaʼalaj tuʼux kun bin cada juntúuliʼ. Teneʼ Paraguay kin bin. Anchaj in kʼáatik tiʼ in papá wa jeʼel u chaʼik in bineʼ tumen jach paalen kaʼachi. Letiʼeʼ tu chaʼaj in bin, ka kʼuchen Paraguay marzo tiʼ 1959. Tu kaajil Asunción pʼáaten kajtal, tu najil le misioneroʼoboʼ. Túuxtaʼab xan uláakʼ juntúul precursora utiaʼal ka múul meyajnak tin wéetel.

Maʼ sen úuch kʼuchkeneʼ ka tin kʼaj óoltaj Walter Bright, juntúul misionero bijaʼan teʼ xook 30 tiʼ Galaadoʼ. Tsʼoʼok in beel tu yéetel ka joʼopʼ k-múul áantikba yéetel le problemaʼob k-aktáantikoʼ. Kéen úuchuktoʼon baʼaloʼob yajtakeʼ suuk k-xokik Isaías 41:10, tuʼux ku yaʼalik: «Maʼ a chʼaʼik saajkil, tumen teneʼ tiʼ yanen ta wéeteleʼ; maʼ u péek a wóol tumen teneʼ a [Diosen]. Teen tsʼáaik a muukʼ». Le tekstoaʼ ku kʼaʼajsiktoʼoneʼ wa ku chúukpajal k-óol tiʼ Jéeoba yéetel wa k-tsʼáaik táanil le Reinooʼ letiʼeʼ mix bikʼin ken u pʼatoʼon.

Ka máan kʼiineʼ túuxtaʼaboʼon naatsʼ tiʼ u fronterail Brasil. Le tiaʼanoʼon teʼeloʼ le sacerdoteʼoboʼ tu yaʼaloʼob tiʼ le táankelem paalal ka u chʼiʼinchʼinoʼob u najil le misioneroʼoboʼ. Le najaʼ maʼ jach maʼalob yanikiʼ. Baʼaleʼ u jefeil le policíaoʼ, ka joʼopʼ u tsʼaʼabal xook tiʼ tumen Waltereʼ, tu tsʼáaj policíaʼob kanáantkoʼon túulis junpʼéel semana. Desde leloʼ mix máak tu yoksuba t-éetel. Ka tsʼoʼokeʼ máansaʼaboʼon kajtal tuláakʼ juntséel le fronteraoʼ. Jach maʼalob lúubiktoʼon, tumen beyoʼ maʼ chéen Paraguay béeychaj k-beetik muchʼtáambaloʼobiʼ, baʼaxeʼ tak Brasil. Ka lukʼoʼoneʼ tsʼokaʼaniliʼ u yantal kaʼapʼéel múuchʼulileʼ.

Le doctoroʼoboʼ u yaʼalmoʼobten maʼ tu páajtal u yantal in paalal, le oʼolal jaʼakʼ k-óol ka t-ojéeltaj embarazadaen. Binoʼon kajtal Hollywood, naatsʼ Florida (Estados Unidos), utiaʼal k-antal naatsʼ tiʼ u láakʼtsiloʼob Walter. Ichil wa jaypʼéel jaʼaboʼobeʼ kʼaʼabéetchaj k-pʼatik k-precursoril tumen anchaj k-áantik xan in láakʼtsiloʼob. Kex beyoʼ maʼ xuʼul k-tsʼáaik le Reino táanil ichil k-kuxtaloʼ (Mat. 6:33).

Tu mesil noviembre tiʼ 1962 ka kʼuchoʼon Floridaeʼ t-ilaj junpʼéel baʼax jach jelaʼan. Le máakoʼob yaanal u razaʼoboʼ maʼatech u chaʼabal u yantaloʼob yéetel le máakoʼob sak u wíinkliloʼoboʼ. Tu yoʼolal lelaʼ le sukuʼunoʼob boox u wíinkliloʼoboʼ junpáay u muchʼkubaʼob, yéetel yaanal tuʼux ku kʼaʼaytajoʼob. K-ojel Jéeobaeʼ ku kʼamik tuláakal le razaʼoboʼ, le oʼolaleʼ maʼ xáanchaj ka xuʼul u beetkoʼob beyoʼ. Jach in waʼalikeʼ Jéeoba beet u kʼexik u tuukuloʼob, tumen bejlaʼeʼ yaʼab múuchʼuliloʼob yaan teʼeloʼ.

Kex yaj tin wóol in waʼalikeʼ tsaʼay cáncer tiʼ Waltereʼ ka kíim tu añoil 2015. Ichil le cincuenticinco años tsʼokaʼan in beel tu yéeteloʼ jach jatsʼuts tin máansil in kuxtal. Letiʼeʼ jach tu yaabiltaj Jéeoba yéetel yaʼab sukuʼunoʼob tu yáantaj. Jach kin tsʼíiboltik u kʼuchul u kʼiinil u kaʼa kuxtal yéetel toj óolal (Bax. 24:15).

Jach kiʼimak in wóol úuchik in xupkinba in meyajt Jéeoba maas tiʼ cuarenta años bey xan úuchik u sen bendecirken. T-ilaj u yokjaʼ 136 u túulal máakoʼob t-tsʼáaj xook tiʼob. Kex yaan kʼiin yaj baʼaxoʼob t-máanseʼ mix juntéen t-tuklaj u xuʼulul k-meyajtik Jéeoba. Kéen k-uʼuyba kaʼach beyoʼ k-maas natsʼikba tiʼ Jéeoba yéetel k-maas kʼubik k-óol tiʼ letiʼ. K-ojel mix bikʼin u pʼatkoʼon. Letiʼeʼ yaan u yáantkoʼon jeʼex u tuklik maas maʼaloboʼ yéetel jach teʼ súutuk kʼaʼabéetoʼ. Tak bejlaʼeʼ bey in tuukuloʼ (2 Tim. 4:16, 17).

Yaʼab in kʼaʼajsik Walter, baʼaleʼ in beetik in precursoraileʼ ku yáantken utiaʼal maʼ u jach yaatal in wóol. Ku beetikten uts in kaʼansik u jaajil tiʼ uláakʼ máakoʼob, maases kéen in tsikbalttiʼob yaan u kaʼa kuxtal le kimenoʼoboʼ. Yéetel u jaajil in wóol kin waʼalikeʼ mix juntéen u pʼaten Jéeoba. Maʼ tu páajtal in láaj tsikbaltik baʼaxoʼob tsʼoʼok u beetik tin woʼolal. Jeʼex u yaʼalmiloʼ tsʼoʼok u kanáantken, tsʼoʼok u tsʼáaikten muukʼ yéetel tsʼoʼok u yáantken yéetel u «kʼab yaan páajtalil tiʼ» (Isa. 41:10).