Kʼáat áantaj

«Juntúul máak chéen tu juunal yaneʼ jeʼel u páajtal u dominartaʼaleʼ, pero wa kaʼatúul yaniloʼobeʼ jeʼel u páajtal u beetkoʼob frente tiʼ le máax atacarkoʼoboʼ» (Eclesiastés 4:​12).

WA K-ÁANTAʼAL tumen u maasileʼ maas chéen chʼaʼabil ken k-ganart le enemigooʼ. Wa a kʼáat ka xuʼuluk a tsʼuʼutsʼik chamaleʼ maʼalob ka a kʼáat áantaj tiʼ a láakʼtsiloʼob, tiʼ a amigoʼob wa tiʼ uláakʼ wa máax.

¿Baʼaxten maʼ ta kʼáatik áantaj tiʼ le máaxoʼob páajchaj u xuʼulul u tsʼuʼutsʼkoʼob chamaloʼ? Letiʼobeʼ maʼ chéen jeʼel u naʼatkechoʼobeʼ, baʼaxeʼ jeʼel xan u yáantkechoʼobeʼ. Torben, juntúul sukuʼun kajaʼan Dinamarcaeʼ ku yaʼalik: «Jach nojoch áantaj tsʼaʼabten tumen u maasil». Abraham, kajaʼan Indiaeʼ ku yaʼalik: «Páajchaj in pʼatik le vicio úuchik u yeʼesaʼalten yaabilaj tumen in familia bey xan tumen le sukuʼunoʼoboʼ». Pero yaan horaeʼ maʼ chéen u yáantaj a familia yéetel a amigoʼob kʼaʼabéetiʼ.

Juntúul máak ku kʼaabaʼtik Bhagwandaseʼ ku yaʼalik: «Veintisiete años táan in tsʼuʼutsʼik chamal, chéen baʼaleʼ tin kaneʼ le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ ku éekʼkuntik u kuxtal máak, le oʼolal tin chʼaʼtuklaj in pʼatik. Jujunpʼíitil tin wilil in pʼatik. Tin wilaj u xuʼulul in biskinba yéetel le amigoʼob yaanten kaʼachoʼ, tsoʼoleʼ tin kaxtaj uláakʼ áantajoʼob. Chéen baʼaleʼ maʼ páajchaj in pʼatkiʼ. Junpʼéel áakʼab túuneʼ tin sen kʼáataj u yáantaj Jéeoba utiaʼal in pʼatik le viciooʼ. ¡Bey túun páajchaj u xuʼulul in tsʼuʼutsʼik chamaloʼ!».

Yaan uláakʼ baʼaloʼob jeʼel a aktáantikeʼ, le oʼolal maʼalob ka a tukult bey baʼax jeʼel a beetkeʼ. Teʼ tuláakʼ xookoʼ yaan k-ilik bey máakalmáakoʼobeʼ.

[Cuadro]

¿UNAJ WA U MEYAJTEN TSʼAAKOʼOB?

Le tsʼaakoʼob ku koʼonol utiaʼal u xuʼulul u tsʼuʼutsʼik chamal máak jeʼex le parches yaan u nicotinailoʼ tsʼoʼok u beetik u sen náajaltaʼal yaʼab taakʼin. Chéen baʼaleʼ antes tiʼ a chʼaʼtuklik wa yaan a usartikeʼ tuukulnen tiʼ le baʼaloʼobaʼ:

¿Baʼax utsiloʼob ku taaskoʼob? Ku yaʼalaʼaleʼ yaʼab tiʼ le tratamientoʼoboʼ jach ku yáantaj utiaʼal maʼ u sen chiʼichnaktal le máaxoʼob taak u pʼatkoʼob le viciooʼ. Chéen baʼaleʼ maʼ jach tuláakal máak aʼalik wa jach tu jaajil ku yáantaj le tratamientoʼobaʼ.

¿Baʼax problemas jeʼel u taasik tiʼ máakeʼ? Jujunpʼéel tiʼ le tratamientoʼobaʼ ku beetik u kʼojaʼantal máak, u taaktal u xej, ku tsʼáaik depresión yéetel ku beetik u taaktal u kíimskuba máak. Chéen baʼaleʼ kex ka xuʼuluk a tsʼuʼutsʼik chamal yéetel kex ka a jeelint yéetel junpʼéel tratamiento tuʼux ku meyaj nicotinaeʼ láayliʼ táan a woksik le droga ta wíinkliloʼ yéetel láayliʼ jeʼel a kʼojaʼantaleʼ. Jeʼex túun k-ilkoʼ le máaxoʼob kʼamik le tratamientoʼob beyaʼ u jaajileʼ maʼ u pʼatoʼob le viciooʼ.

¿Bix jeʼel a pʼatik le viciooʼ? Tiʼ junpʼéel encuesta beetaʼabeʼ ilaʼabeʼ 88 por ciento tiʼ le máakoʼoboʼ tu yaʼaloʼobeʼ letiʼob chʼaʼtukult u xuʼulul u tsʼuʼutsʼkoʼob chamal, maʼ tu kʼamoʼob mix junpʼéel tratamientoiʼ.