Xeen tiʼ baʼax ku taasik

Xeen tu cuadroil baʼax ku taasik

Tuukulnen tiʼ le utsiloʼoboʼ

Tuukulnen tiʼ le utsiloʼoboʼ

Tuukulnen tiʼ le utsiloʼoboʼ

«Utiaʼal u xuʼulul a tsʼuʼutsʼik chamaleʼ kʼaʼabéet a chʼaʼtuklik yéetel u jaajil a wóol a pʼatik» (Stop Smoking Now!).

WA TAAK a pʼatik a tsʼuʼutsʼik chamaleʼ kʼaʼabéet a tuukul tiʼ le utsiloʼob ken a kʼam wa ka pʼatkoʼ.

Maʼ kan sen xuup. Wa sáamsamal ka tsʼuʼutsʼik junpʼéel cajetilla chamaleʼ tiʼ junpʼéel añoeʼ yaan a xupik u milesil taakʼin. «Maʼ in tsʼáa cuenta kaʼach wa jach yaʼab taakʼin kin xupik ikil in tsʼuʼutsʼik chamaliʼ» (Gyanu, nepalil).

Yaan a maas disfrutartik a kuxtal. «Hasta kin wuʼuyik bey káaj in kuxtal le ka xuʼul in tsʼuʼutsʼik chamaloʼ. Beoraaʼ maas maʼalob u binten» (Regina, sudáfricail). Le kéen xuʼuluk u tsʼuʼutsʼik chamal máakeʼ maas ku yuʼubik u sabor le janaloʼ, ku yuʼubik u book le baʼaloʼoboʼ, ku maas antal u muukʼ yéetel maas toj u yóol u yilaʼal máak.

Yaan u maas yantaltech toj óolal. «Kex wa xiib wa koʼolel yéetel kex jeʼel baʼalak edadil yaan tiʼ máakeʼ wa ku xuʼulul u tsʼuʼutsʼik chamaleʼ tu séebaʼanil ken u yil le utsiloʼob ken u taas tiʼoʼ» (Centros para el Control y la Prevención de Enfermedades, de Estados Unidos).

Teech ken a controlart a kuxtal. «Xuʼul in tsʼuʼutsʼik chamal tumen maʼ in kʼáat ka u controlart in kuxtaliʼ, teen in kʼáat in controlarte» (Henning, dinamarcail).

Yaan u taasik utsil tiʼ a familia bey xan tiʼ a amigoʼob. «U buutsʼil le chamaloʼ ku afectartik tak le máaxoʼob yanoʼob naatsʼ tiʼ toʼonoʼ.[...] Tsʼoʼok u yilaʼaleʼ u milesil máakoʼob ku kíimloʼob cada año yoʼolal u cánceril pulmón bey xan yoʼolal u kʼojaʼaniloʼob le puksiʼikʼaloʼ. Leloʼ ku yúuchul ikil u yúutsʼbentikoʼob u buutsʼil le chamaloʼ» (Sociedad Americana contra el Cáncer).

Yaan a kiʼimakkúuntik u yóol Dios. «Sukuʼuneʼex [...] koʼoneʼex limpiokíintikba tiʼ tuláakal baʼax jeʼel u yéekʼkuntik k-wíinklil[eʼ]» (2 Corintios 7:1). «Kʼub a wíinklileʼex yéetel a kuxtaleʼex tiʼ Dios, kʼubeʼex bey junpʼéel sacrificio santo yéetel kʼambeʼen tu táaneʼ» (Romanos 12:​1).

«Xuʼul in tsʼuʼutsʼik chamal úuchik in kanik Dioseʼ u pʼekmaj le baʼaxoʼob éekʼkuntik u wíinklil máakoʼ» (Sylvia, españail).

Pero yaan kʼiineʼ maʼ chéen unaj a wojéeltik baʼax utsiloʼob jeʼel u taasiktecheʼ, kʼaʼabéet xan a wáantaʼal tumen a láakʼtsiloʼob bey xan tumen a amigoʼob. ¿Bix jeʼel u yáantkechoʼobeʼ?