1. ¿Baʼax jach k-ojel?

 TOʼONEʼ k-ojel Jéeobaeʼ jach u yaabiltmoʼon yéetel u kʼáat ka xiʼiktoʼon utsil (Rom. 8:35-39). K-ojel xaneʼ wa k-beetik le baʼaxoʼob ku yaʼalik le Bibliaoʼ yaan u bintoʼon maʼalobil (Isa. 48:17, 18). Chéen baʼaleʼ, ¿baʼax unaj k-beetik wa ku jáan úuchul wa baʼax ichil k-kuxtal?

2. ¿Baʼax problemasil ku aktáantik máak, yéetel baʼax jeʼel u tuklikeʼ?

² Tuláakal le máaxoʼob meyajtik Jéeobaoʼ ku aktáantkoʼob problemas. Maʼ xaaneʼ juntúul a láakʼtsileʼ ku beetik u yaatal a wóol yéetel baʼax ku yaʼalik wa yéetel baʼax ku beetik. Yaneʼ maʼ tu páajtal u meyajtik Jéeoba jeʼex u kʼáateʼ tumen kʼojaʼan. Uláakʼoʼobeʼ táan u muʼyajoʼob tumen úuch junpʼéel nojoch loob teʼ tuʼux kajaʼanoʼoboʼ wa táan u chʼaʼpachtaʼaloʼob. Le kéen úuchuk tiʼ máak le baʼaloʼobaʼ maʼ xaaneʼ jeʼel u tuklikeʼ: «¿Baʼaxten jach tiʼ teen ku yúuchul lelaʼ? ¿Yaan wa baʼax kʼaas tsʼoʼok in beetik? ¿Táan wa u yúuchulten tumen tsʼoʼok u xuʼulul u kʼamken Jéeoba?». Wa bey a wuʼuyikabaoʼ maʼ u lúubul a wóol. Yaʼab tiʼ le máaxoʼob meyajtik Jéeobaoʼ bey xan u yuʼubikubaʼoboʼ (Sal. 22:1, 2; Hab. 1:2, 3).

3. ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon Salmo 34:19?

³ (Xok Salmo 34:19). Le tekstoaʼ ku yaʼalik kaʼapʼéel baʼal. Yáaxeʼ yaʼab baʼax ku muʼyajtik le máax beetik baʼax maʼaloboʼ, u kaʼapʼéeleʼ Jéeobaeʼ ku salvartik tiʼ tuláakal  baʼax beetik u muʼyaj. Junpʼéel bix u ‹salvarkoʼon› wa u yáantkoʼon Jéeobaeʼ letiʼe kéen u yáantoʼon k-naʼat jeʼel u jáan kʼexpajal k-kuxtaleʼ. U jaajileʼ Jéeobaeʼ ku yaʼalikeʼ yaan u kiʼimaktal k-óol wa k-meyajtik, pero leloʼ maʼ u kʼáat u yaʼal wa maʼ ken k-aktáant problemasiʼ (Isa. 66:14). Letiʼeʼ maʼ u kʼáat ka chʼíikikoʼon tuukul tiʼ le baʼaxoʼob ku yúuchultoʼonoʼ, baʼaxeʼ u kʼáat ka tuukulnakoʼon tiʼ le jatsʼuts baʼaloʼob ken u beet maʼ kun xáantaloʼ (2 Cor. 4:16-18). Chéen baʼaleʼ mientras u béeykuntik le baʼax u prometermoʼ ku yáantkoʼon utiaʼal k-aktáantik tuláakal le baʼaxoʼob ku yúuchultoʼon sáamsamaloʼ (Lam. 3:22-24).

4. ¿Baʼax ken k-il teʼ xookaʼ?

⁴ Teʼ xookaʼ yaan k-ilik jujunpʼéel baʼaxoʼob tu aktáantaj jujuntúul máaxoʼob meyajt Dios úuchjeakil bey xan baʼax ku aktáantik jujuntúul sukuʼunoʼob teʼ kʼiinoʼobaʼ. Yaan xan k-ilkeʼ kex ka téek úuchuktoʼon wa baʼaxeʼ wa k-confiar tiʼ Jéeobaeʼ letiʼeʼ maʼ ken u pʼatoʼon (Sal. 55:22). Kéen k-il baʼax tu aktáantaj cada juntúuleʼ maʼalob ka tuukulnakoʼon tiʼ lelaʼ: «¿Baʼax jeʼel in beetik wa tiʼ teen ka úuchuk kaʼach lelaʼ? Le ejemploaʼ, ¿bix u yáantken maas confiar tiʼ Jéeoba? ¿Baʼax kin kanik tiʼ le bix tu aktáantiloʼ?».

5. ¿Baʼax tu sen beetaj Labán tiʼ Jacob? (Ilawil le dibujo yaan tu yáax páginail le revistaaʼ).

⁵ Yaan máaxoʼob meyajt Jéeoba úuchjeakileʼ tu aktáantoʼob baʼaxoʼob maʼ táan u páaʼtkoʼob kaʼachiʼ. Tuukulnakoʼon tiʼ Jacob. U taataeʼ tu yaʼalajtiʼ ka tsʼoʼokok u beel yéetel juntúul tiʼ u hijaʼob Labán, juntúul u láakʼtsil ku adorartik xan Jéeoba. Tu yaʼalajtiʼeʼ wa ku beetkeʼ yaan u bendecirtaʼal (Gén. 28:1-4). Jacob túuneʼ tu beetaj le baʼax aʼalaʼabtiʼoʼ. Lukʼ Canaáneʼ ka bin tak tuʼux kajaʼan Labán. Letiʼeʼ yaan kaʼatúul u paalal, Lea yéetel Raquel. Jacobeʼ utschaj tu yich Raquel. Le oʼolal utiaʼal u tsʼoʼokol u beel tu yéeteleʼ tu meyajtaj Labán siete años (Gén. 29:18). Pero úuch junpʼéel baʼal maʼ tu páaʼtikiʼ. Labáneʼ tu tusaj Jacob ka tu tsʼáaj Lea tu lugar Raquel tiʼ. Ka máan junpʼéel semanaeʼ tu yaʼalajtiʼeʼ jeʼel u chaʼik u tsʼoʼokol u beel yéetel Raqueleʼ pero kʼaʼabéet u meyajtik uláakʼ siete años (Gén. 29:25-27). Pero maʼ chéen letiʼe baʼax úuchtiʼoʼ. Labáneʼ tu beetaj u sen meyaj Jacob tu yáamil 20 años (Gén. 31:41, 42).

6. ¿Baʼax uláakʼ baʼaloʼob tu muʼyajtaj Jacob?

⁶ Yaʼab uláakʼ baʼaloʼob tu muʼyajtaj Jacob. Como yaʼab u paalaloʼobeʼ maʼ maʼalob tu bisilubaʼob tu káajbaliʼ. Tsʼoʼoleʼ tu konoʼob José bey esclavoeʼ. Simeón yéetel Leví xaneʼ tu pʼatoʼob kʼaasil u kʼaabaʼ u familiaʼob bey xan u kʼaabaʼ Jéeoba. Uláakʼ baʼax tu muʼyajteʼ letiʼe úuchik u kíimil Raquel le ka síij Benjamín, u hijooʼ. Tsʼoʼoleʼ kex tsʼoʼok u chʼíijleʼ Jacobeʼ anchaj u bin kajtal Egipto tumen anchaj junpʼéel nojoch wiʼijil teʼ tuʼux kajaʼanoʼ (Gén. 34:30; 35:16-19; 37:28; 45:9-11, 28).

7. ¿Bix bendecirtaʼabik Jacob tumen Jéeoba?

⁷ Kex yaʼab baʼaloʼob tu aktáanteʼ Jacobeʼ maʼ xuʼul u confiar tiʼ Jéeoba yéetel tiʼ le promesaʼob u beetmoʼ. Tsʼoʼoleʼ Jéeobaeʼ mantatsʼ tu bendecirtaj Jacob. Por ejemploeʼ, kex sen tuʼus tumen Labáneʼ, Jacobeʼ ayikʼalchaji. Tsʼoʼoleʼ jach wal tu tsʼáaj u graciasil tiʼ Dios tumen tu kaʼa ilaj José, le u hijo tu tuklaj kíimoʼ. Jacobeʼ páajchaj u aguantartik tuláakal le baʼax úuchtiʼoʼ tumen jach maʼalob tu bisiluba yéetel Jéeoba (Gén. 30:43; 32:9, 10; 46:28-30). Toʼon  xaneʼ wa maʼalob k-bisikba yéetel Jéeobaeʼ yaan u béeytal k-aktáantik le problemas ku téek antaltoʼonoʼ.

8. ¿Baʼax taak u beetik kaʼach David?

⁸ Rey Davideʼ yaʼab baʼaloʼob taakchaj u beetik utiaʼal u adorartik Dios, pero yaan jujunpʼéel baʼaloʼob maʼ páajchaj u beetkiʼ. Por ejemploeʼ letiʼeʼ jach u kʼáat u beet junpʼéel templo utiaʼal u adorartaʼal Dios. Ka tu tsikbaltaj tiʼ profeta Natán baʼax taak u beetkeʼ Natáneʼ tu yaʼalajtiʼ: «Beet jeʼel baʼaxak taak u beetik a puksiʼikʼaleʼ, tumen le u jaajil Diosoʼ tiaʼan ta wéeteleʼ» (1 Cró. 17:1, 2). Chéen máans ta tuukul bukaʼaj kiʼimakchajik u yóol David le ka aʼalaʼabtiʼ leloʼ. Maʼ xaaneʼ tu séebaʼanil káaj u preparartik tuláakal le baʼax kun kʼaʼabéettal utiaʼal u beetaʼal le templooʼ.

9. ¿Baʼax tu beetaj David le kaʼa aʼalaʼabtiʼ maʼ letiʼ kun beetik le templooʼ?

⁹ Chéen baʼaleʼ teʼ áakʼab jeʼeloʼ Jéeobaeʼ tu túuxtaj profeta Natán yiknal David. Le profetaoʼ tu yaʼalajtiʼeʼ maʼ letiʼ kun beetik le templooʼ, baʼaxeʼ juntúul tiʼ u paalal (1 Cró. 17:3, 4, 11, 12). ¿Baʼax tu beetaj David le ka aʼalaʼabtiʼ leloʼ? Letiʼeʼ maʼ tsʼíikilnajiʼ, baʼaxeʼ tu juntartaj le taakʼin bey xan le nuʼukuloʼob kun kʼaʼabéettal utiaʼal u beetaʼal le templo tumen Salomón, u hijooʼ (1 Cró. 29:1-5).

10. ¿Bix bendecirtaʼabik David tumen Jéeoba?

¹⁰ Ka tsʼoʼok u yaʼalik tiʼ David maʼ letiʼ kun beetik le templooʼ Jéeobaeʼ tu beetaj junpʼéel pacto tu yéetel. Tu yaʼalajtiʼeʼ juntúul máax kun taal tiʼ u chʼiʼibaleʼ yaan u gobernar utiaʼal mantatsʼ (2 Sam. 7:16). Tu yáamil le Mil Años kun gobernar Cristo teʼ Paraísooʼ Davideʼ jach yaan wal u kiʼimaktal u yóol kéen u yojéelteʼ le Reyoʼ tiʼ u chʼiʼibal taaliʼ. Lelaʼ ku kaʼansiktoʼoneʼ kex maʼ tu páajtal k-meyajtik Dios jeʼex k-kʼáateʼ letiʼeʼ jeʼel u bendecirkoʼon yéetel junpʼéel baʼax maʼ t-páaʼtikeʼ, jeʼex tu beetil yéetel Davideʼ.

11. Jeʼex u yaʼalik Hechos 6:7, ¿bix tu bendecirtil Jéeoba le sukuʼunoʼob teʼ yáax siglo kex maʼ jáan úuch le baʼax ku páaʼtkoʼoboʼ?

¹¹ Le sukuʼunoʼob teʼ yáax siglooʼ yaan baʼax xan tu aktáantoʼob. Por ejemploeʼ, jach ku tsʼíiboltkoʼob kaʼach ka kʼuchuk u Reino Dios, pero maʼ u yojloʼob baʼax kʼiin kun úuchliʼ (Hech. 1:6, 7). ¿Baʼax túun tu beetoʼob? Letiʼobeʼ maʼ chéen kulaj u páaʼtoʼobiʼ, baʼaxeʼ tu maas tsʼáaj u yóoloʼob kʼaʼaytaj. Le ka tu yiloʼob táan u yúuchul kʼaʼaytaj tiʼ maas yaʼab lugaroʼobeʼ tu tsʼáajoʼob cuentaeʼ Jéeobaeʼ táan kaʼach u bendecirtik le meyaj ku beetkoʼoboʼ (xok Hechos 6:7).

12. ¿Baʼax tu beetaj le sukuʼunoʼob teʼ yáax siglo le ka anchaj junpʼéel nojoch wiʼijiloʼ?

¹² Teʼ yáax siglooʼ anchaj «junpʼéel nojoch wiʼijil tiʼ tuláakal yóokʼol kaab» (Hech. 11:28). Yoʼolal leloʼ tak le sukuʼunoʼob muʼyajnajoʼoboʼ. Maʼ xaaneʼ le taatatsiloʼoboʼ jach chiʼichnakchajoʼob tumen istikyaj ken u mantenertiloʼob u familiaʼob. Tsʼoʼoleʼ le táankelem paalaloʼob taak kaʼach u maas meyajtikoʼob Jéeobaoʼ maʼ xaaneʼ anchaj u páaʼtkoʼob u máan le wiʼijil utiaʼal u beetkoʼoboʼ. Kex beyoʼ le sukuʼunoʼoboʼ tu beetoʼob tuláakal le ku páajtal utiaʼal u seguer u kʼaʼaytajoʼob yéetel tu yáantoʼob le sukuʼunoʼob kex maʼ yaʼab baʼaloʼob yaantiʼoboʼ (Hech. 11:29, 30).

13. ¿Bix bendecirtaʼabik le sukuʼunoʼob le ka anchaj junpʼéel nojoch wiʼijiloʼ?

¹³ ¿Bix bendecirtaʼabik le sukuʼunoʼob le ka anchaj junpʼéel nojoch wiʼijiloʼ? Letiʼobeʼ tu tsʼáajoʼob cuentaeʼ táan u kanáantaʼaloʼob tumen Jéeoba tumen mantatsʼ tsʼaʼab baʼax kʼaʼabéettiʼob (Mat. 6:31-33). Tsʼoʼoleʼ tu maas bisubaʼob yéetel le sukuʼunoʼob  áantoʼoboʼ. Le sukuʼunoʼob áantajnajoʼob wa tu tsʼáaj baʼaxoʼob yaantiʼoboʼ jach kiʼimakchaj xan wal u yóoloʼobeʼ (Hech. 20:35). Jéeobaeʼ jach tu bendecirtoʼob tumen kex yaj baʼax tu aktáantoʼobeʼ maʼ xuʼul u meyajtikoʼobiʼ.

14. ¿Baʼax úuch tiʼ Pablo yéetel Bernabé, yéetel bix biniktiʼob ikil maʼ xuʼul u kʼaʼaytajoʼobiʼ? (Hechos 14:21, 22).

¹⁴ Yaan sukuʼunoʼob teʼ yáax siglooʼ téek chʼaʼpachtaʼaboʼob. Koʼox ilik baʼax úuch tiʼ Pablo yéetel Bernabé le táan u kʼaʼaytajoʼob Listraoʼ. Tu káajbaleʼ le máakoʼoboʼ kiʼimak u yóoloʼob yéetel tu kʼamoʼob le baʼax ku kaʼanskoʼoboʼ. Chéen baʼaleʼ ka tsʼoʼokeʼ u enemigoʼob Pablo yéetel Bernabéeʼ tu beetoʼob u líikʼil le máakoʼob tu contraʼoboʼ. Yaan tiʼ le máakoʼob kiʼimak u yóoloʼob kaʼachoʼ tu muruxtuntoʼob Pablo, hasta tu tukloʼob tu kíimsoʼobeʼ (Hech. 14:19). Kex yaj baʼax úuchtiʼobeʼ Pablo yéetel Bernabéeʼ maʼ lúub u yóoloʼobiʼ, binoʼob kʼaʼaytaj tuláakʼ tuʼux. ¿Bix biniktiʼob? Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ «tu beetoʼob yaʼab discípuloʼob» yéetel tu líiʼsoʼob u yóol le sukuʼunoʼoboʼ (xok Hechos 14:21, 22). Pablo yéetel Bernabéeʼ seguernaj u kʼaʼaytajoʼob kex chʼaʼpachtaʼaboʼob, leloʼ jach tu taasaj yaʼab utsil. Toʼon xaneʼ wa maʼ tu xuʼulul k-kʼaʼaytaj kex yaan baʼaloʼob k-aktáantikeʼ Jéeobaeʼ jach yaan u bendecirkoʼon.

15. ¿Baʼax ku kaʼansiktech le baʼax tu beetaj le sukuʼun Alexander Macmillanoʼ?

¹⁵ Antes tiʼ 1914, le máaxoʼob meyajtik Jéeobaoʼ yaan baʼax táan u páaʼtkoʼob u yúuchul. Por ejemploeʼ le sukuʼun Alexander Macmillanoʼ ku tuklik kaʼacheʼ maʼ tun xáantal kéen xiʼik teʼ kaʼanoʼ. Tiʼ junpʼéel discurso tu máansaj septiembre tiʼ 1914, tu yaʼalaj: «Maʼ xaaneʼ lelaʼ letiʼe u tsʼook discurso ken in máansoʼ». Chéen baʼaleʼ maʼ bey úuchikoʼ. Ka máan kʼiineʼ tu yaʼalaj: «Maʼ xaaneʼ t-tuklaj tu séebaʼanil kéen xiʼikoʼon kaʼach teʼ kaʼanoʼ». Tsʼoʼoleʼ tu yaʼalaj xan: «Le baʼax unaj k-beetik kaʼachoʼ letiʼe k-tsʼáaik k-óol k-meyajt Yuumtsiloʼ». Le sukuʼun Macmillanoʼ jach bey tu beetiloʼ. Tu tsʼáaj u yóol kʼaʼaytaj, tu líiʼsaj u yóol le sukuʼunoʼob kʼalaʼanoʼoboʼ yéetel maʼ xuʼul u bin reunión kex tsʼoʼok u yantal u jaʼabiliʼ. Jeʼex k-ilkoʼ mientras u páaʼtik u kʼuchul u kʼiinil u bin kaʼaneʼ tu tsʼáaj u yóol u meyajt Dios. ¿Baʼax utsil tu kʼamaj úuchik u beetik leloʼ? Tu añoil 1966, le maʼ yaʼab u bin u kíimiloʼ, letiʼeʼ tu yaʼalaj: «Bejlaʼeʼ in fejeʼ láayliʼ jach muʼukʼaʼan yanileʼ». Le baʼax tu beetaj le sukuʼunaʼ ku kaʼansiktoʼoneʼ kex tsʼoʼok u máan kʼiin táan k-páaʼtik u xuʼulsaʼal le kʼasaʼan yóokʼol kaabaʼ maʼ unaj u lúubul k-óoliʼ, unaj u seguer k-tsʼáaik k-óol k-meyajt Jéeoba (Heb. 13:7).

16. ¿Baʼax tu aktáantaj sukuʼun Jennings yéetel u yatan? (Santiago 4:14).

¹⁶ Yaʼab máaxoʼob meyajtik Jéeobaeʼ ku téek kʼojaʼantaloʼob. Por ejemploeʼ, le sukuʼun Herbert Jenningsoʼ ku yaʼalik tu experienciaeʼ letiʼ yéetel u yataneʼ jach kiʼimak u yóoloʼob kaʼach táan u beetik u misioneroiloʼob Ghana. b Chéen baʼaleʼ ka máan kʼiineʼ le sukuʼunoʼ tsaʼay junpʼéel kʼojaʼanil tiʼ ku kʼaabaʼtik trastorno bipolar. Le sukuʼunoʼ tu yaʼaleʼ jach tu jaajil maʼ u yojel máak baʼax kun úuchul tiʼ «tu kʼiinil sáamaliʼ» jeʼex u yaʼalik Santiago 4:14 (xoke). Tu yaʼalaj: «T-tsʼáaj cuenta baʼax unaj k-beetik, le oʼolal t-chʼaʼtuklaj k-pʼatik Ghana bey xan k-amigoʼob ka suunajoʼon Canadá [utiaʼal u tsʼaʼabalten  tratamiento]». Jéeobaeʼ tu yáantaj sukuʼun Jennings yéetel u yatan utiaʼal u seguer u meyajtikoʼob kex yaj le baʼax úuchtiʼoboʼ.

17. ¿Bix tsʼoʼok u yáantaʼal le sukuʼunoʼob tumen u experiencia le sukuʼun Jenningsoʼ?

¹⁷ Le baʼaxoʼob tu yaʼalaj sukuʼun Jennings tu experienciaoʼ jach tu líiʼsaj u yóol u maasil. Juntúul kiikeʼ tu yaʼalaj: «U experiencia le sukuʼunoʼ jach kʼuch tin puksiʼikʼal […]. In wilik bix úuchik u pʼatik u privilegio utiaʼal u kanáantik u toj óolaleʼ tu yáanten utiaʼal maʼ u lúubul in wóol yoʼolal le baʼax úuchtenoʼ». Uláakʼ sukuʼuneʼ tu yaʼalaj: «Maas tiʼ diez años tin beetaj in ancianoil. Chéen baʼaleʼ anchaj in pʼatik tumen tsaʼayten junpʼéel kʼojaʼanil ku beetik in jach chiʼichnaktal. Jach yaachaj in wóol, le oʼolal tin wuʼuyaj maʼ tu páajtal mix in xokik u experiencia le sukuʼunoʼoboʼ […]. Pero le baʼax tu beetaj le sukuʼun Jenningsoʼ jach tu muʼukʼaʼankúuntaj in fe». Lelaʼ ku kaʼansiktoʼoneʼ wa ku chúukpajal k-óol k-aktáant le problemas ku yantaltoʼonoʼ jeʼel k-líiʼsik u yóol u maasileʼ. Kex ka jáan kʼexpajak k-kuxtaleʼ wa ku chúukpajal k-óoleʼ jeʼel k-muʼukʼaʼankúuntik u fe u maasileʼ (1 Ped. 5:9).

18. ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon u experiencia le kiik kajaʼan Nigeriaoʼ? (Ilawil le foto eʼesik le baʼax úuchoʼ).

¹⁸ Le COVID-19 xanoʼ tsʼoʼok u beetik u muʼyaj yaʼab sukuʼunoʼob. Por ejemploeʼ juntúul kiik viuda kajaʼan Nigeriaeʼ chéen junpʼíit janal pʼaatal kaʼach tiʼ bey xan chéen junpʼíit taakʼin yaantiʼ. Junpʼéel kʼiineʼ u chan hijaeʼ tu kʼáatajtiʼ baʼax ken u jaantoʼob kéen xuʼupuk le taza arroz pʼaataltiʼoboʼ. Le kiikoʼ tu yaʼalajtiʼeʼ minaʼan u maasil janal mix taakʼin, pero yaan u beetkoʼob jeʼex u viudail Sareptaeʼ. Yaan u prepararkoʼob le u tsʼook taza arroz pʼaataltiʼoboʼ yéetel yaan u confiaroʼob tiʼ Jéeoba (1 Rey. 17:8-16). Chéen baʼaleʼ le sukuʼunoʼoboʼ tu bisoʼob mercancía tiʼ utiaʼal dos semanas. Le kiikoʼ tu tsʼáaj cuentaeʼ Jéeobaeʼ jach tu chʼenxikintaj le baʼax tu yaʼalaj  tiʼ u chan hijaoʼ. Lelaʼ ku yeʼesikeʼ wa k-pʼatik tu kʼab Jéeoba le baʼax ku yúuchultoʼonoʼ letiʼeʼ maʼ ten u pʼatoʼon (1 Ped. 5:6, 7).

19. ¿Baʼax úuch tiʼ sukuʼun Alexéi Yershov?

¹⁹ Tsʼoʼok u máan wa jaypʼéel años káajak u chʼaʼpachtaʼal yaʼab sukuʼunoʼob, lelaʼ maʼ máan tu tuukul wa yaan u yúuchultiʼobiʼ. Koʼox ilik baʼax úuch tiʼ sukuʼun Alexéi Yershov, letiʼeʼ kajaʼan Rusia. Ka okjaʼanaj tu añoil 1994, u testigoʼob Jéeobaeʼ ku páajtal u adorarkoʼob Dios. Pero ka máan kʼiineʼ téek kʼexpaj u kuxtal. Tu añoil 2020, jujuntúul policíaʼobeʼ tu xakʼloʼob u yotoch le sukuʼunoʼ yéetel tu bisoʼob yaʼab tiʼ u nuʼukuloʼob. Ka máan wa jaypʼéel meseseʼ le autoridadoʼoboʼ tu yaʼaloʼob yaan u kʼaʼalal le sukuʼunoʼ. Lelaʼ úuchi tumen juntúul máakeʼ maas tiʼ junpʼéel año tu beetaj bey taak u kaanbal tiʼ le Biblia utiaʼal u grabartik le sukuʼunoʼ. ¡Jach yaachaj wal u yóol le sukuʼunoʼ!

20. ¿Baʼax tsʼoʼok u beetik sukuʼun Yershov utiaʼal u maas biskuba yéetel Jéeoba?

²⁰ Le baʼax úuch tiʼ sukuʼun Yershovoʼ tu yáantaj utiaʼal ka u maas bisuba yéetel Jéeoba. Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Teen yéetel in wataneʼ bejlaʼeʼ k-maas orar tiʼ Jéeoba. In wojel chéen yéetel u yáantaj Jéeoba jeʼel u páajtal in aguantartik le baʼax ku yúuchultenoʼ». Tsʼoʼoleʼ ku yaʼalik xan: «Uláakʼ baʼax tsʼoʼok u yáantken utiaʼal maʼ u jach lúubul in wóoleʼ letiʼe in xakʼaltik le Bibliaoʼ. Kin tuukul tiʼ u ejemplo le máaxoʼob meyajt Jéeoba úuchjeakiloʼ. Yaʼab tiʼ le tsikbaliloʼoboʼ ku kaʼansikten u kʼaʼanaʼanil in pʼáatal tranquiloil yéetel in confiar tiʼ Jéeoba».

21. ¿Baʼax t-kanaj teʼ xookaʼ?

²¹ ¿Baʼax t-kanaj teʼ xookaʼ? T-ileʼ le kuxtalaʼ jach séeb u kʼexpajal, le oʼolal jach unaj k-confiar tiʼ Jéeoba tumen letiʼeʼ mix juntéen ken u pʼatoʼon. Jeʼex u yaʼalik u tekstoil le xookaʼ «yaʼab baʼax ku muʼyajtik le máax beetik baʼax maʼaloboʼ, pero Jéeoba salvartik tiʼ tuláakal baʼax beetik u muʼyaj» (Sal. 34:19). Le beetik maʼ unaj k-chʼikik k-tuukul tiʼ le baʼaxoʼob ku yúuchultoʼonoʼ, baʼaxeʼ unaj k-maas tuukul tiʼ le poder yaan tiʼ Jéeoba utiaʼal u yáantkoʼonoʼ. Beyoʼ yaan k-aʼalik jeʼex apóstol Pabloeʼ: «Yaanten u muukʼil utiaʼal in beetik tuláakal baʼal, tu yoʼolal le máax tsʼáaikten u páajtalil in beetkoʼ» (Fili. 4:13).