• «Kin wuʼuyik bey mantatsʼ táan u tusken in wíicham yéetel yaanal koʼoleleʼ».

• «Tin wuʼuyaj jach mixbaʼalkúuntaʼanen, kʼaas in wilkinba yéetel mix baʼal in biilal».

• «Chéen táan kaʼach u kuup tin puksiʼikʼal tumen maʼ tu páajtal in tsikbaltik tiʼ mix máak le baʼax ku yúuchultenoʼ».

• «Káaj in tuklikeʼ Jéeobaeʼ chéen táan u yilik le baʼax ku yúuchultenoʼ».

Le baʼax ku yaʼalik le koʼoleloʼobaʼ ku yeʼesik bix u sufrir le atantsiloʼob le kéen u chaʼant pornografía u yíichamoʼoboʼ. Tsʼoʼoleʼ wa tsʼoʼok u máan meses wa años táan u taʼakik ku chaʼantik pornografíaeʼ, le atantsiloʼ ku pʼáatal maʼ tu páajtal u confiar tiʼ u yíicham. Juntúul atantsileʼ tu yaʼalaj: «Káaj in wuʼuyikeʼ maʼ in kʼaj óol in wíichamiʼ. Kin tuklikeʼ yaan uláakʼ baʼaxoʼob táan u taʼakikten».

Le xookaʼ beetaʼan utiaʼal le kiikoʼob ku chaʼantik pornografía u yíichamoʼoboʼ. a Wa bey u yúuchultechoʼ teʼ xookaʼ yaan k-xakʼaltik tekstoʼob yaan u yáantkechoʼob utiaʼal u líikʼil a wóol, utiaʼal a wilik Jéeobaeʼ tiaʼan ta wéeteleʼ, utiaʼal u kaʼa kiʼimaktal a wóol bey xan utiaʼal u muʼukʼaʼantal a fe. b

U jaajileʼ maʼ tu páajtal a controlartik le baʼax ku beetik a wíichamoʼ, pero yaan baʼax jeʼel u páajtal a beetik utiaʼal maʼ a sen chiʼichnaktaleʼ. Koʼox ilik jujunpʼéeliʼ.

Maʼ a culparkaba. Maʼ xaaneʼ juntúul koʼoleleʼ jeʼel u tuklik u culpa ikil u chaʼantik pornografía u yíichameʼ. Por ejemploeʼ Aliceeʼ c káaj u yuʼubik tiʼ letiʼ anchaj u culpail, le oʼolal káaj u tuklik: «¿Baʼaxten in wíichameʼ maas uts tu tʼaan u chaʼantik uláakʼ koʼoleloʼob?». Yaan atantsiloʼobeʼ ku tuklikoʼobeʼ yoʼolal bix u yuʼubikubaʼobeʼ tiʼ letiʼob yaan u culpail le baʼax ku beetik u yíichamoʼoboʼ. Danielaeʼ ku yaʼalik xan: «Jach ku molestarken kéen in wil tu chaʼantik pornografía. Pʼáat maʼ kiʼimak in wóoliʼ, kin wuʼuyik kaʼacheʼ teen jubik in familia».

Wa bey a wuʼuyikabaoʼ kʼaʼajaktecheʼ Santiago 1:14, ku yaʼalik: «Cada juntúuleʼ ku probartaʼal kéen jíiltaʼak yéetel kéen táabsaʼak tumen u tsʼíibolal» (Rom. 14:12; Fili. 2:12). Jeʼex k-ilkoʼ Jéeobaeʼ maʼ tu culparkech yoʼolal le baʼaxoʼob ku beetik a wíichamoʼ. Maʼ u tuʼubultecheʼ letiʼeʼ jach ku apreciartik le bix u chúukpajal a wóoloʼ (2 Cró. 16:9).

 Wa a wíicham ku chaʼantik pornografíaeʼ maʼ u kʼáat u yaʼal wa maʼ kiʼichpanechiʼ mix wa maʼ táan a tsʼáaik le baʼax kʼaʼabéettiʼoʼ. Le máaxoʼob kaʼanchajaʼan u xookoʼoboʼ ku yaʼalikoʼobeʼ le máaxoʼob ku chaʼantikoʼob pornografíaoʼ ku máanskoʼob tu tuukul yéetel ku tsʼíiboltkoʼob u yantaltiʼob relaciones sexuales jach kʼaastak, hasta mix juntúul koʼolel jeʼel u beetik le baʼax jach ku tsʼíiboltkoʼoboʼ.

Maʼ a chʼíikil a tukle. Catherineʼ ku yaʼalikeʼ bul kʼiin yéetel bul áakʼab táan u tuklik baʼaxten ku chaʼantik pornografía u yíicham. Maʼ tu páajtal u luʼsik tu tuukul kaʼachi. Juntúul kiikeʼ ku yaʼalik: «Maʼ tin kaxtik baʼax ku yúuchulten le kéen in wil minaʼan in wíicham. Tsʼiʼ in wóoleʼ táan u chaʼantik pornografía». Yaan atantsiloʼobeʼ jach ku suʼlaktaloʼob kéen yanakoʼob yéetel máaxoʼob u yojloʼob baʼax ku beetik u yíichamoʼoboʼ. Uláakʼoʼobeʼ jach tu juunal u yuʼubikubaʼob tumen ku tuklikoʼobeʼ mix máak jeʼel u naʼatik le baʼax ku aktáantkoʼoboʼ.

U jaajileʼ normal u yuʼubikuba máak beyoʼ, pero wa ka náakʼ tuklik baʼax ku yúuchultecheʼ jeʼel tak a kʼojaʼantaleʼ. Baʼaxeʼ ilawil a maas natsʼkaba tiʼ Jéeoba tumen leloʼ jach jeʼel u yáantkecheʼ (Sal. 62:2; Efe. 6:10).

¿Baʼax jeʼel u yáantkecheʼ? Letiʼe a xokik le Biblia yéetel a tuukul tiʼ baʼax ku yaʼalikoʼ. Tumen teʼeloʼ ku tʼaan tiʼ koʼoleloʼob jach sufrirnajoʼob, pero tu yuʼububaʼob maas maʼalobil le ka tu tsikbaltoʼob tiʼ Jéeoba le baʼax ku yúuchultiʼoboʼ. Kex Jéeoba maʼ tu luʼsaj le problema yaantiʼoboʼ, tu tsʼáaj jeetsʼelil tiʼob. Tuukulnen tiʼ baʼax úuch tiʼ Ana, letiʼeʼ «jach táaj lubaʼan u yóol kaʼachi». Pero le ka orarnaj tiʼ Jéeobaeʼ tu pʼataj tuláakal tu kʼab, le oʼolal xuʼul u chiʼichnaktal (1 Sam. 1:10, 12, 18; 2 Cor. 1:3, 4).

Kʼáat u yáantaj le ancianoʼoboʼ. Letiʼobeʼ «yaan u pʼáatloʼob bey junpʼéel tuʼux ku balikuba máak tiʼ iikʼeʼ, bey junpʼéel tuʼux ku taʼakikuba máak tiʼ kʼaʼamkach jaʼeʼ» (Isa. 32:2). Le ancianoʼoboʼ jeʼel u yaʼalikoʼobtech ka tsikbalnakech yéetel juntúul kiik jach ka confiar tiʼeʼ (Pro. 17:17).

Maʼ xaaneʼ ka tuklik: «¿Yaan wa baʼax jeʼel in beetik utiaʼal in wáantik in wíicham utiaʼal u xuʼulul u chaʼantik pornografíaeʼ?». Yaan. Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ utiaʼal u yutskíintaʼal junpʼéel problema wa u ganartaʼal juntúul enemigoeʼ «maas maʼalob kaʼatúul ke chéen juntúul» (Ecl. 4:9-12). Le máaxoʼob kaʼanchajaʼan u xookoʼoboʼ ku yaʼalikoʼobeʼ maas fácil u pʼatik máak le pornografía yéetel u kaʼa antal confianza ichil le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ, wa tu kaʼatúulal ku múul meyajoʼob utiaʼal u paklan áantkubaʼob.

 Utiaʼal a wáantik a wíichameʼ maʼalob ka a chʼaʼ en cuenta wa letiʼeʼ jach tu jaajil taak u pʼatik le pornografíaoʼ yéetel u chʼaʼtukultmaj u beetik tuláakal le ku páajtal utiaʼal maʼ u kaʼa lúubuliʼ. Tukulte: ¿Tsʼoʼok wa u kʼáatik tiʼ Jéeoba ka áantaʼak utiaʼal u pʼatik le pornografíaoʼ? ¿Tsʼoʼok wa xan u kʼáatik áantaj tiʼ le ancianoʼoboʼ? (2 Cor. 4:7; Sant. 5:14, 15). ¿Baʼax tsʼoʼok u beetik utiaʼal maʼ u kaʼa lúubul tiʼ le vicioaʼ? Por ejemploeʼ, ¿bix u meyajtiʼ le Internetoʼ? Kéen meyajnaktiʼ u celular u tablet wa u computadoraeʼ, ¿ku beetik wa tiʼ junpʼéel tuʼux tuláakal máak jeʼel u páajtal u yilkeʼ? (Pro. 27:12). ¿Jeʼel wa u kʼamik ka a wáanteʼ yéetel jeʼel wa u yaʼaliktech jach bix u yuʼubikubaeʼ? Wa beyoʼ maʼ xaaneʼ jeʼel u páajtal a wáantikeʼ.

Pero ¿bix túun jeʼel a wáantikeʼ? Ilawil baʼax ku beetik Felicia. Letiʼeʼ tsʼokaʼan u beel yéetel Ethan, juntúul máax káaj u chaʼantik pornografía desde tu chichnil. Feliciaeʼ jach yaan u paciencia yéetel ku chʼenxikintik u yíicham. Yoʼolal leloʼ Ethaneʼ kéen taakchajak u chaʼantik pornografíaeʼ ku tsikbaltik tiʼ u yatan tumen ku yuʼubik yaan confianza ichiloʼob. Ethaneʼ ku yaʼalik: «Maʼ tin taʼakik mix baʼal kéen tsikbalnaken yéetel in watan. Tsʼoʼoleʼ letiʼeʼ jach ku tratarken yéetel yaabilaj. Ku yáantken utiaʼal in kanáantik bix u meyajten le Internetoʼ yéetel mantatsʼ ku kʼáatikten wa láayliʼ táan in kanáantik bix u meyajteneʼ». U jaajileʼ Feliciaeʼ jach ku yaatal u yóol kéen u tukult u yíichameʼ jach ku taaktal u chaʼantik pornografía. Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Mix baʼal kin jóoʼsik ikil in sen kʼuuxil yéetel u yaatal in wóol, tumen beyoʼ maʼ tun páajtal in wáantik in wíicham. Le oʼolaleʼ kéen kulakoʼon tsikbaleʼ táanil k-tʼaan tiʼ le baʼaxoʼob ku yúuchul tiʼ letiʼoʼ, kéen tsʼoʼokkeʼ k-ilik bey baʼax jeʼel u yáantken utiaʼal u xuʼulul u sen yaatal in wóoleʼ».

Wa le atantsil yéetel le íichamtsil ku suuktal u tsikbaloʼoboʼ yaan u yáantik le íichamtsil utiaʼal maʼ u chaʼantik pornografíaoʼ. Tsʼoʼoleʼ yaan u yáantik xan le atantsil utiaʼal u kaʼa confiar tiʼ u yíichamoʼ. Wa juntúul íichamtsil maʼ tu taʼakik tiʼ u yatan baʼax ku sen tsʼíiboltik, baʼax ku beetik yéetel tuʼux ku bineʼ, le atantsiloʼ ku xuʼulul u desconfiar tiʼ.

Le baʼaxoʼob tsʼoʼok k-ilkaʼ, ¿jeʼel wa ta tʼaan u meyajtech utiaʼal a wáantik a wíichameʼ? Wa ka wilik jeʼel u meyajtecheʼ maʼalob ka múul xakʼalteʼex le xookaʼ. ¿Yéetel baʼax tuukulil unaj a xokikeʼex? Táanileʼ a wíichameʼ unaj u xakʼaltik yéetel u tuukulil u pʼatik le pornografíaoʼ yéetel u yilik ka kaʼa confiarnakech tiʼ. Tu lugar u kʼuuxil tumen taak a tsikbal yoʼolal le baʼax ku yúuchultiʼoʼ unaj u naʼatik bix a wuʼuyikaba yoʼolal le baʼax ku beetkoʼ. ¿Kux túun teech? Unaj a xokik yéetel u tuukulil a wáantik a wíicham u pʼat u chaʼantik pornografía yéetel utiaʼal u kaʼa antal confianza ichileʼex. Maʼalob ka a wileʼex baʼax beetik u chaʼantik máak pornografía yéetel baʼax jeʼel u beetik utiaʼal u pʼatkeʼ. d

Wa ka tuklikeʼex yaan a kʼuuxileʼex kéen tsikbalnakeʼex yoʼolal le baʼax ku yúuchloʼ, maʼ xaaneʼ maʼalob  ka a wileʼex wa jeʼel u páajtal u yantal juntúul anciano ta wéeteleʼex le kéen tsikbalnakeʼexoʼ. Wa beyoʼ aʼaleʼex tiʼ juntúul anciano jach ka confiareʼex tiʼ ka u láakʼinteʼex. Chéen baʼaleʼ chʼaʼa en cuentaeʼ kex ka xuʼuluk u chaʼantik pornografía a wíichameʼ, maʼ xaaneʼ jeʼel u bisiktech tiempo a kaʼa confiar tiʼ letiʼeʼ. Pero maʼ u lúubul a wóol. Ilawil le utsiloʼob táan a kʼamkoʼ yéetel bix táan u maʼalobtal a biskabaʼex. Wa ka weʼesik pacienciaeʼ, kéen máanak tiempoeʼ jeʼel u maas muʼukʼaʼantal a yaabilajeʼexeʼ (Ecl. 7:8; 1 Cor. 13:4).

Wa a wíicham ku kaʼa luubul tiʼ le pornografíaoʼ, ¿u kʼáat wa túun u yaʼal maʼ arrepentidoiʼ yéetel mix bikʼin kun xuʼulul u chaʼantik? Maʼ jach beyiʼ. Wa tsʼoʼok u suut junpʼéel vicio tiʼeʼ maʼ xaaneʼ mantatsʼ kun kʼaʼabéettal u kanáantkuba tumen kex tsʼoʼok u máan yaʼab años u pʼateʼ, maʼ xaaneʼ jeʼel u kaʼa lúubuleʼ. Utiaʼal maʼ u kaʼa úuchultiʼ leloʼ a wíichameʼ yaan u kʼaʼabéettal u beetik uláakʼ baʼaloʼob utiaʼal u seguer u kanáantkuba kex ka u tukult tsʼoʼok u pʼatik le vicioaʼ (Pro. 28:14; Mat. 5:29; 1 Cor. 10:12). Yaan u kʼaʼabéettal u túumbenkuntik bix u tuukul yéetel u pʼektik le baʼax kʼaasoʼ, ichil lelaʼ táakaʼan le pornografíaoʼ yéetel uláakʼ baʼaloʼob jeʼex le u masturbarkuba máakoʼ (Efe. 4:23; Sal. 97:10; Rom. 12:9). ¿U chʼaʼtukultmaj wa a wíicham u beetik tuláakal lelaʼ? Wa beyoʼ maʼ xaaneʼ jeʼel u pʼatik le pornografíaoʼ. e

¿Kux tun wa a wíicham maʼ taak u pʼatik le pornografíaoʼ? Leloʼ jeʼel u beetik a pʼuʼujuleʼ yéetel jeʼel u beetik a wuʼuyik mix baʼal a biilaleʼ. Le oʼolaleʼ tsikbalt tiʼ Jéeoba baʼax chiʼichnakkúuntikech, wa ka beetkeʼ letiʼeʼ jach yaan u tsʼáaiktech jeetsʼelil (1 Ped. 5:7). Tsʼoʼoleʼ maʼ u xuʼulul a xokik le Bibliaoʼ, a tuukul tiʼ le baʼax ka xokikoʼ yéetel a orar, beyoʼ yaan a maas natsʼkaba tiʼ Jéeoba yéetel letiʼeʼ yaan u maas natsʼkuba ta wiknal. Yaan a tsʼáaik cuentaeʼ «Jéeobaeʼ naatsʼ yanil tiʼ le máaxoʼob ku muʼyajoʼoboʼ» yéetel taak u yáantkoʼob utiaʼal u kaʼa kiʼimaktal u yóoloʼob (Sal. 34:18). Tsʼoʼoleʼ maʼ u xuʼulul a tsʼáaik a wóol a meyajt Jéeoba, yéetel kaxt u yáantaj le ancianoʼoboʼ. Maʼ a tuklik wa tsʼoʼok tiʼ a wíicham beyoʼ, maʼ xaaneʼ kéen máanak tiempoeʼ jeʼel u kʼexik u tuukuleʼ (Rom. 2:4; 2 Ped. 3:9).