1. ¿Bix u meyaj le waaj úuchjeakiloʼ?

 ÚUCHJEAKILEʼ jach suuk u jaantaʼal waaj (Gén. 14:18; Luc. 4:4). Le oʼolal teʼ Bibliaoʼ jach suuk u meyaj le tʼaan «waaj» utiaʼal u yúuchul tʼaan tiʼ janaloʼ (Mat. 6:11; Hech. 20:7). Le waajoʼ letiʼe baʼax meyajnaj tiʼ Jesús utiaʼal u beetik le milagroʼob maas kʼaj óoltaʼanoʼoboʼ (Mat. 16:​9, 10). Koʼoneʼex ilik junpʼéel tiʼ le milagroʼobaʼ lelaʼ tiaʼan tiʼ Juan capítulo 6, yéetel yaan xan k-ilik baʼax ku kaʼansiktoʼon teʼ kʼiinoʼobaʼ.

2. ¿Tiʼ baʼax súutukil kʼaʼabéetchaj u tsʼaʼabal janal tiʼ u milesil máakoʼob?

² U discípuloʼob Jesúseʼ tsʼoʼok kaʼach u xáantal táan u kʼaʼaytajoʼob, le oʼolal Jesúseʼ naʼak tu yéeteloʼob tiʼ junpʼéel barcoeʼ ka tu kʼáatmáansoʼob u kʼáaʼnáabil Galilea, tu bisoʼob tiʼ junpʼéel lugar yaan naatsʼ Betsaida utiaʼal u jeʼeleloʼob (Mar. 6:​7, 30-32; Luc. 9:10). Pero u milesil máakoʼobeʼ binoʼob teʼ tuʼux yaan Jesúsoʼ. Jesúseʼ maʼ chéen tu yilaj le máakoʼoboʼ, baʼaxeʼ tu jóoʼsaj tiempo utiaʼal u tsikbaltiktiʼob yoʼolal u Reino Dios bey xan utiaʼal u tsʼakik le kʼojaʼanoʼoboʼ. Le ka tu yiloʼob táan u yéeʼsameʼentaleʼ le discípuloʼoboʼ joʼopʼ u tuklikoʼob baʼax ken u jaant le máakoʼoboʼ. Maʼ xaaneʼ yaan tiʼ letiʼobeʼ tu bisaj baʼal u jaantoʼob, pero u maas yaʼabileʼ kʼaʼabéet u binoʼob teʼ mejen kaajoʼob utiaʼal ka u manoʼoboʼ (Mat. 14:15; Juan 6:​4, 5). ¿Baʼax túun tu beetaj Jesús?

 YÉETEL JUNPʼÉEL MILAGROEʼ TU TSʼÁAJ WAAJ TIʼOB

3. ¿Baʼax tu beetaj Jesús le ka tu yilaj wiʼij le máakoʼoboʼ? (Ilawil xan le dibujooʼ).

³ Jesúseʼ tu yaʼalaj tiʼ u apóstoloʼob: «Maʼ tsaaj u binoʼobiʼ, baʼaxeʼ teʼex unaj a tsʼáaikeʼex baʼal u jaantoʼob» (Mat. 14:16). Le baʼax tu yaʼalaj Jesúsoʼ maʼ chéen chʼaʼabiliʼ tumen teʼeloʼ yaan kex 5,000 xiiboʼobiʼ. Tsʼoʼoleʼ wa ku xoʼokol le koʼoleloʼob yéetel le mejen paalaloʼoboʼ jeʼel u chukikoʼob tak 15,000 u túulaloʼobeʼ (Mat. 14:21). Andréseʼ tu yaʼalaj: «Jeʼel juntúul chan xiʼipal yaan cinco u waajil cebada tiʼaʼ bey xan kaʼatúul mejen kayoʼob. Chéen baʼaleʼ leloʼobaʼ maʼ kun chúukpajal utiaʼal le bukaʼaj máakoʼobaʼ» (Juan 6:9). Le u waajil cebada kaʼachoʼ jach suuk u jaantaʼal tumen jach barato. Tsʼoʼoleʼ le mejen kayoʼoboʼ suuk u salartaʼaloʼob yéetel u tikinkúuntaʼaloʼob. Jeʼel bixakeʼ le bukaʼaj janalaʼ maʼ ken u tsʼáa utiaʼal tuláakal le máakoʼoboʼ.

4. ¿Baʼaxoʼob ku kaʼansiktoʼon Juan 6:​11-13? (Ilawil xan le fotoʼoboʼ).

⁴ Como u kʼáat u yeʼes u yutsileʼ Jesúseʼ tu yaʼalaj tiʼ le máakoʼob ka kulakoʼob yóokʼol le suʼukoʼ (Mar. 6:​39, 40; xok Juan 6:​11-13). Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ Jesúseʼ tu tsʼáaj gracias tiʼ Jéeoba yoʼolal le waajoʼoboʼ bey xan yoʼolal le mejen kayoʼoboʼ. Lelaʼ jach maʼalob úuchik u beetik tumen chéen yéetel u yáantaj Jéeoba páajchaj u yantaltiʼob le janaloʼ. Lelaʼ ku kʼaʼajsiktoʼoneʼ jeʼex Jesúseʼ toʼon xaneʼ unaj k-orar antes k-janal, lelaʼ unaj k-beetik kex chéen t-juunal yanoʼon wa yéetel uláakʼ máakoʼob. Ka tsʼoʼokeʼ Jesúseʼ tu tʼoxaj le janaloʼ, le máakoʼob túunoʼ jaanoʼob hasta ka naʼajchajoʼob. Kex beyoʼ yaʼab sobrarnajiʼ, pero Jesúseʼ maʼ u kʼáat ka puʼulukiʼ. Le oʼolal tu yaʼalaj ka moʼolok,  maʼ xaaneʼ utiaʼal u jaantaʼal maas táanil. Jesúseʼ tu kaʼansajtoʼoneʼ kʼaʼabéet u meyajtoʼon maʼalob le baʼaxoʼob yaantoʼonoʼ. Le taatatsiloʼoboʼ maʼalob ka u xakʼaltoʼob yéetel u paalaloʼob le tsikbalilaʼ utiaʼal u kaʼansiktiʼob kʼaʼabéet u oraroʼob yéetel u yeʼeskoʼob utsil tiʼ u maasil.

5. ¿Baʼax tu beetaj le máakoʼob le ka tu yiloʼob le milagroʼob tu beetaj Jesúsoʼ, chéen baʼaleʼ baʼax tu beetaj letiʼ?

⁵ Le máakoʼoboʼ jach jaʼakʼ u yóoloʼob yoʼolal bix u kaʼansaj Jesús bey xan yoʼolal le milagroʼob tu beetoʼ. Letiʼobeʼ u yojloʼobeʼ Moiséseʼ u yaʼalmeʼ Dioseʼ yaan u túuxtik juntúul profeta jach especial, letiʼob túuneʼ tu tukloʼobeʼ Jesúseʼ letiʼe profetaoʼ (Deu. 18:​15-18). Le máakoʼoboʼ tu tukloʼobeʼ Jesúseʼ jach jeʼel u gobernar maʼalobeʼ tumen yaan u páajtalil tiʼ u tséentik tuláakal le kaajoʼ. Le oʼolal letiʼobeʼ taal u chʼaʼob Jesús ‹utiaʼal u beetkoʼob reyil› (Juan 6:​14, 15). Chéen baʼaleʼ Jesúseʼ maʼ tu yóotiʼ tumen u yojleʼ wa ku beetkeʼ táan u yoksikuba tiʼ política, tsʼoʼoleʼ le judíoʼoboʼ tiaʼanoʼob kaʼach yáanal u páajtalil le romanoʼoboʼ. Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ Jesúseʼ «lukʼ teʼeloʼ ka bin tu kaʼatéen teʼ montaña[oʼ]». Kex táan u sen yaʼalaʼaltiʼeʼ maʼ tu yoksuba tiʼ políticaiʼ, jach maʼalob le ejemplo tu tsʼáajtoʼonoʼ.

6. ¿Bix jeʼel k-seguertik u ejemplo Jesúseʼ? (Ilawil xan le dibujooʼ).

⁶ U jaajileʼ teʼ kʼiinoʼobaʼ mix máak ken u yaʼaltoʼon ka k-yaʼabkunt waaj wa ka k-tsʼak kʼojaʼanoʼob. Mix máak xan ken u yaʼaltoʼon ka  k-beet k-reyil wa ka gobernarnakoʼon. Chéen baʼaleʼ jeʼel k-túulchʼintaʼal utiaʼal ka táakpajkoʼon tiʼ políticaeʼ, ka votarnakoʼon wa ka k-apoyart juntúul máak ku tuklaʼal jeʼel u gobernar maʼalobeʼ. Jesúseʼ jach claro tu yeʼesil maʼ tu táakpajal tiʼ política. Letiʼeʼ tu yaʼalaj: «In reinoeʼ maʼ yóokʼol kaabiliʼ» (Juan 17:14; 18:36). Toʼoneʼ unaj k-seguertik u ejemplo Jesús. Le oʼolal k-apoyartik chéen u Reino Dios, k-tsikbaltik tiʼ uláakʼ máakoʼob yoʼolal le Reinoaʼ yéetel k-orar utiaʼal ka taalak (Mat. 6:10). Koʼoneʼex ilik uláakʼ baʼax jeʼel k-kanik tiʼ le milagro tu beetaj Jesús le ka tu yaʼabkuntaj le waajoʼ.

«BIX ÚUCHIK U YAʼABKUNTIK JESÚS LE WAAJOʼOBOʼ»

7. ¿Baʼax uláakʼ milagroʼob tu beetaj Jesús yéetel baʼax tu beetaj u apóstoloʼob? (Juan 6:​16-20).

⁷ Le ka tsʼoʼok u tséentik le máakoʼoboʼ Jesúseʼ tu yaʼalaj tiʼ u apóstoloʼob ka suunakoʼob Capernaúm tiʼ junpʼéel barco, ka tsʼoʼokeʼ letiʼeʼ bin tiʼ junpʼéel montaña utiaʼal maʼ u beetaʼal reyil (xok Juan 6:​16-20). Le táan u binoʼob teʼ barcooʼ káaj junpʼéel kʼaʼamkach iikʼ. Jesúseʼ xíimbalnaj yóokʼol le jaʼoʼ, le táan u bin tu yiknaloʼoboʼ tu yaʼalaj tiʼ Pedro ka u beet xan beyoʼ (Mat. 14:​22-31). Le ka naʼak Jesús teʼ barcooʼ le kʼaʼamkach iikʼoʼ jéetsʼi. Le discípuloʼoboʼ jach jaʼakʼ u yóoloʼob ka túun tu yaʼaloʼob: «Techeʼ jach tu jaajil u Paalech Dios» (Mat. 14:33). a Chéen baʼaleʼ todavía maʼ u jach naʼatoʼob baʼax yaan yil le milagro jeʼelaʼ yéetel le tu beetaj ka tu tséentaj yaʼabkach máakoʼoboʼ. Marcoseʼ tu yaʼaleʼ le discípuloʼoboʼ jach jaʼakʼ u yóoloʼob tumen «letiʼobeʼ láayliʼ maʼ u naʼatoʼob kaʼach bix úuchik u yaʼabkuntik Jesús le waajoʼoboʼ; letiʼobeʼ láayliʼ maʼ tu páajtal kaʼach u naʼatkoʼob le baʼaloʼobaʼ» (Mar. 6:​50-52). Letiʼobeʼ maʼ kʼuchuk u naʼatoʼob bukaʼaj poder tsʼaʼan tiʼ Jesús tumen Jéeoba utiaʼal u beetik milagroʼobiʼ. Maʼ xáanchajeʼ Jesúseʼ kaʼa tʼaanaj tiʼ u milagroil le waajoʼob utiaʼal u kaʼansik uláakʼ baʼaloʼoboʼ.

8, 9. ¿Baʼaxten bin le yaʼabkach máakoʼob u kaxtoʼob Jesúsoʼ? (Juan 6:​26, 27).

⁸ Le yaʼabkach máakoʼob tséentaʼaboʼob tumen Jesúsoʼ táan u máanoʼob tu paach chéen utiaʼal u tsʼaʼabaltiʼob le baʼaxoʼob kʼaʼabéettiʼoboʼ. Le ka tu yiloʼob tsʼoʼok u bin Jesús yéetel u apóstoloʼobeʼ letiʼobeʼ bin u kaxtoʼob Jesús. Le oʼolal naʼakoʼob tiʼ barcoʼob ku taaloʼob Tiberíades utiaʼal u binoʼob Capernaúm (Juan 6:​22-24). Chéen baʼaleʼ, ¿binoʼob wa u kaxtoʼob Jesús tumen taak u kankoʼob u maasil yoʼolal le Reinooʼ? U jaajileʼ maʼ. Letiʼobeʼ chéen u kʼáatoʼob ka tsʼaʼabak baʼal u jaantoʼob. ¿Baʼaxten k-aʼalik leloʼ?

⁹ Koʼoneʼex ilik baʼax úuch yéetel le máakoʼob le ka tu yiloʼob Jesús naatsʼ Capernaúmoʼ. Jesúseʼ tu yaʼalajtiʼobeʼ chéen tu binoʼob tu yiknal tumen ‹tu jaantoʼob le waajoʼoboʼ yéetel naʼajchajoʼob›. Ka tsʼoʼokeʼ tu yaʼalajtiʼob: «Maʼ a meyajeʼex yoʼolal le janal ku kʼastaloʼ, baʼaxeʼ meyajneneʼex yoʼolal le janal maʼ tu kʼastal ku tsʼáaik kuxtal minaʼan u xuuloʼ» (xok Juan 6:​26, 27). Jesúseʼ tu yaʼalajtiʼobeʼ Jéeoba kun tsʼáaiktiʼob le janal jeʼelaʼ. Letiʼobeʼ jach jaʼakʼ u yóoloʼob le ka tu yojéeltoʼob yaan junpʼéel janal jeʼel u tsʼáaik kuxtal minaʼan u xuuleʼ. Chéen baʼaleʼ, ¿baʼax le janal jeʼelaʼ yéetel bix jeʼel u yantal tiʼ máakeʼ?

10. ¿Baʼax unaj u beetik máak utiaʼal u yantaltiʼ kuxtal minaʼan u xuul?

¹⁰ Le judíoʼoboʼ ku tuklikoʼobeʼ yaan baʼax kʼaʼabéet u beetkoʼob utiaʼal u yantaltiʼob le janal ku tsʼáaik kuxtaloʼ. Maʼ xaaneʼ ku tuklikoʼobeʼ kʼaʼabéet kaʼach u beetkoʼob le baʼax ku yaʼalik le Ley tsʼaʼab tiʼ Moisésoʼ. Chéen baʼaleʼ  Jesúseʼ tu yaʼalajtiʼob: «[Dioseʼ] u kʼáateʼ ka a tsʼáa a fejeʼex tiʼ le máax tu túuxtoʼ» (Juan 6:​28, 29). Jesúseʼ tsʼokaʼaniliʼ kaʼach u yaʼalikeʼ utiaʼal u yantal kuxtal minaʼan u xuul tiʼ máakeʼ kʼaʼabéet u tsʼáaik u fe tiʼ le máax túuxtaʼan tumen Diosoʼ (Juan 3:​16-18, 36). Maas táanileʼ kaʼa tʼaanaj yoʼolal bix jeʼel u yantal kuxtal minaʼan u xuul tiʼ máakeʼ (Juan 17:3).

11. ¿Bix úuchik u yeʼesik le judíoʼob chéen táan kaʼach u tuukuloʼob tiʼ janaloʼ? (Salmo 78:​24, 25).

¹¹ Le judíoʼoboʼ maʼ tu kʼamoʼob u kaʼansaj Jesús le ka tu yaʼalaj le baʼaxoʼob u kʼáat Dios ka k-beetoʼ. Le oʼolal tu kʼáatoʼobtiʼ: «¿Baʼax túun ken a weʼestoʼon utiaʼal ka k-creertech?» (Juan 6:30). Letiʼobeʼ tu yaʼaloʼobeʼ tu kʼiiniloʼob Moiséseʼ tsʼaʼabtiʼob le manáoʼ, lelaʼ bey jeʼex le waajoʼ (Neh. 9:15; xok Salmo 78:​24, 25). Le baʼax tu yaʼaloʼoboʼ ku yeʼesikeʼ letiʼobeʼ chéen u kʼáatoʼob ka tsʼaʼabak baʼal u jaantoʼob. Le oʼolal le ka tu yaʼalaj Jesús letiʼ «le u jaajil waaj ku taal teʼ kaʼanoʼ» letiʼobeʼ maʼ tu beetoʼob u cuentailiʼ (Juan 6:32). Chéen táan kaʼach u tuukuloʼob tiʼ le baʼaxoʼob kʼaʼabéettiʼoboʼ, le oʼolal maʼ tu chʼaʼajoʼob en cuenta le baʼaloʼob jaajtak táan kaʼach u kaʼansik Jesúsoʼ. ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon le tsikbalilaʼ?

LE BAʼAX UNAJ K-TSʼAATÁANTIKOʼ

12. ¿Jeʼex tu yeʼesil Jesúsoʼ máakalmáak le baʼax maas kʼaʼanaʼanoʼ?

¹² Junpʼéel baʼal jach kʼaʼanaʼan k-kanik tiʼ Juan capítulo 6, letiʼ lelaʼ: le baʼax unaj k-tsʼaatáantikoʼ letiʼe baʼaloʼob espiritualoʼoboʼ. Jesúseʼ bey tu yeʼesil le ka tu rechazartaj le baʼaloʼob táan kaʼach u tsʼaʼabaltiʼ tumen Satanásoʼ (Mat. 4:​3, 4). Teʼ kaʼansaj tu beetaj xan teʼ puʼukoʼ Jesúseʼ tu yeʼeseʼ unaj k-reconocertik kʼaʼabéet k-nuʼuktaʼal tumen Jéeoba (Mat. 5:3). Tuukulnen tiʼ lelaʼ: «Le bix in kuxtaloʼ, ¿ku yeʼesik kin tsʼaatáantik le baʼaloʼob espiritualoʼoboʼ wa le baʼaxoʼob kʼaʼabéettenoʼ?».

13. 1) ¿Baʼaxten maʼ kʼaas ka k-disfrutart le janaloʼ? 2) ¿Baʼax consejoil jach kʼaʼabéet k-chʼaʼik en cuenta? (1 Corintios 10:​6, 7, 11).

¹³ U jaajileʼ maʼ kʼaas ka k-kʼáat tiʼ Dios le baʼaloʼob kʼaʼabéettoʼonoʼ yéetel ka k-disfrutart xan (Luc. 11:3). Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ maʼalob ka k-kiʼimakkúunt k-óol yéetel le meyaj k-beetkoʼ tumen yoʼolal lelaʼ ku páajtal k-ukʼul yéetel k-janal. Tsʼoʼoleʼ maʼ unaj u tuʼubultoʼoneʼ le meyajoʼ «tiʼ u jaajil Dios xan u taal» (Ecl. 2:24; 8:15; Sant. 1:17). Chéen baʼaleʼ maʼ unaj k-tsʼáaik táanil le baʼaloʼobaʼ. Apóstol Pabloeʼ bey tu yaʼalil tiʼ le sukuʼunoʼob kuxlajoʼob le jach taʼaytak u xuʼulsaʼal Jerusalén yéetel le templooʼ. Tu kʼaʼajsajtiʼob baʼax úuch tiʼ u kaajil Israel le tiaʼanoʼob kaʼach naatsʼ tiʼ u montañail Sinaíoʼ. Tu yaʼalajtiʼobeʼ maʼ u tsʼíiboltkoʼob «baʼaloʼob kʼaastak» jeʼex tu beetil le israelitaʼoboʼ (xok 1 Corintios 10:​6, 7, 11). Letiʼobeʼ tu pʼatoʼob bey «baʼaloʼob kʼaastak» le milagroʼob tu beetaj Jéeobaoʼ tumen chéen táan kaʼach u tsʼíiboltik u janaloʼob (Núm. 11:​4-6, 31-34). Lelaʼ jach bey tu beetiloʼob le ka tu adorartoʼob le chan wakax de orooʼ, «le kaajoʼ kulaj janal yéetel ukʼul, ka tsʼoʼokeʼ joʼopʼ u kiʼimakkúuntik u yóoloʼob» (Éxo. 32:​4-6). Pabloeʼ tu yaʼalaj tiʼ le judíoʼob le baʼaloʼobaʼ utiaʼal u yeʼesiktiʼob kʼaʼabéet u kanáantkubaʼob antes u xuʼulsaʼal tiʼ u kaajil Jerusalén teʼ año 70. Teʼ kʼiinoʼob xanaʼ jach taʼaytak u xuʼulsaʼal tiʼ le kʼasaʼan yóokʼol kaabaʼ, le oʼolal jach kʼaʼabéet k-chʼaʼik en cuenta le consejo tu tsʼáaj Pablooʼ.

14. ¿Jeʼex u yaʼalik le Bibliaoʼ bukaʼaj janal kun yantal teʼ túumben luʼumoʼ?

¹⁴ Le ka tu kaʼansajtoʼon Jesús ka k-kʼáat ich oración ka u tsʼáa Dios «k-oʼoch waaj utiaʼal le kʼiinaʼ» tu yaʼalajtoʼon xan ka k-kʼáat ka beetaʼak baʼax u kʼáat Dios «jeʼex u beetaʼal teʼ kaʼanoʼ bey xan ka beetaʼak way luʼumeʼ» (Mat. 6:​9-11). ¿Ka máansik wa ta tuukul bix ken k-kuxtal kéen béeychajak lelaʼ? Le Bibliaoʼ ku  yaʼalikeʼ u voluntad Dioseʼ ka yanak yaʼab janal way Luʼumeʼ. Isaías 25:​6-8, ku yaʼalikeʼ yáanal u Reino Dioseʼ yaan u yantal kiʼikiʼ janal. Teʼ Salmo 72:​16, ku yaʼalik xan: «Yaan u sen tsʼáaik u yich le luʼumoʼ, tak tu maas kaʼanlil le montañaʼoboʼ». ¿Ka máansik wa ta tuukul táan a preparartik le waaj maas kiʼ a wuʼuyikoʼ? ¿Wa táan a beetik junpʼéel túumben janal? ¿Ka máansik wa ta tuukul táan a jaantik u yich a pakʼal uva? (Isa. 65:​21, 22). Tuláakal le máaxoʼob meyajtik Jéeobaoʼ yaan u disfrutarkoʼob le baʼaloʼobaʼ.

15. ¿Baʼax kun kaʼansbil tiʼ le máaxoʼob kun kaʼa kuxkíintbiloʼoboʼ? (Juan 6:35).

¹⁵ (Xok Juan 6:35). ¿Baʼax kun úuchul yéetel le máaxoʼob tu jaantoʼob le waaj yéetel le mejen kayoʼob tu yaʼabkuntaj Jesúsoʼ? Kex maʼ tu yeʼesoʼob fe úuchjeakileʼ, maʼ xaaneʼ jujuntúul tiʼ letiʼobeʼ yaan u kaʼa kuxkíintaʼaloʼob yéetel yaan u páajtal k-kʼaj óoltikoʼob (Juan 5:​28, 29). Letiʼobeʼ yaan u kankoʼob baʼax u kʼáat u yaʼal le baʼaxoʼob tu yaʼalaj Jesúsaʼ: «Teen u waajil le kuxtaloʼ, le máax ku taal tin wiknaleʼ junpuliʼ maʼ kun wiʼijtal». Letiʼobeʼ yaan u kʼaʼabéettal u tsʼáaik u fejoʼob tiʼ le sacrificio tu beetaj Jesúsoʼ. Teʼ túumben luʼumoʼ le máaxoʼob kun kaʼa kuxkíintbiloʼoboʼ bey xan le mejen paalal kun síijloʼoboʼ yaan u kaʼansaʼaltiʼob yoʼolal Jéeoba. ¡Jach yaan u kiʼimaktal k-óol le kéen táakpajkoʼon teʼ meyajaʼ! Lelaʼ maas yaan u kiʼimakkúuntik k-óol ke le bukaʼaj janal kun antaloʼ tumen le baʼax maas importanteoʼ letiʼe janal espiritualoʼ.

16. ¿Baʼax ken k-il teʼ tuláakʼ xookoʼ?

¹⁶ Tak beoraaʼ chéen tsʼoʼok k-xakʼaltik junpʼéel jaats tiʼ Juan capítulo 6. Pero Jesúseʼ jach yaʼab uláakʼ baʼaxoʼob tu yaʼalaj yoʼolal le «kuxtal minaʼan u xuuloʼ». Jeʼex le judíoʼoboʼ toʼon xaneʼ jach taak k-ojéeltik le baʼaxoʼob tu yaʼalaj Jesúsoʼ. Teʼ tuláakʼ xookoʼ yaan u seguer k-xakʼaltik Juan capítulo 6.