1, 2. ¿Baʼax ku aktáantik le máaxoʼob meyajtik Jéeobaoʼ?

 JUNSÚUTUK u kʼexpajal u kuxtal máak. Koʼoneʼex ilkeʼex jujunpʼéel ejemploʼob eʼesik. Ka sáaschaj junpʼéel kʼiineʼ juntúul doctoreʼ tu yaʼalaj tiʼ sukuʼun Luis a yaan cáncer tiʼ yéetel chéen wa jaypʼéel meses pʼáataltiʼ. Monikaeʼ jach u tsʼaamaj u yóol u meyajt Jéeoba yéetel u yíichameʼ anciano kaʼachi. Junpʼéel kʼiineʼ Monikaeʼ tu yojéelteʼ u yíichameʼ úuch joʼopʼok u taʼakik táan u kʼebantal. Juntúul kiik maʼ tsʼokaʼan u beel ku kʼaabaʼtik Oliviaeʼ aʼalaʼabtiʼ ka jóokʼok tu yotoch tumen táan u taal junpʼéel huracán, le ka suunajeʼ tu yileʼ jach kʼaschaj u yotoch. Jeʼex k-ilkoʼ jach chéen junsúutuk u kʼexpajal u kuxtal máak. ¿Tsʼoʼok wa u yúuchultech junpʼéel baʼal beyaʼ?

² Jeʼex u maasileʼ toʼon xaneʼ ku yantaltoʼon problemas yéetel k-kʼojaʼantal. Tsʼoʼoleʼ toʼoneʼ k-chʼaʼpachtaʼal yéetel k-pʼektaʼal ikil k-adorartik Jéeoba. U jaajileʼ Jéeobaeʼ maʼ tu yaʼalik wa yaan u luʼsiktoʼon le problemas k-aktáantik teʼ kʼiinoʼobaʼ, baʼaxeʼ ku yaʼalik yaan u tsʼáaiktoʼon u muukʼil utiaʼal k-aguantartik (Isa. 41:10). Yéetel u yáantaj Jéeobaeʼ kex yaj baʼax ku yúuchultoʼoneʼ jeʼel u páajtal u kiʼimaktal k-óoleʼ, k-chʼaʼik maʼalob decisiónoʼob yéetel u chúukpajal k-óol tiʼ. Teʼ xookaʼ yaan k-ilik cuatro baʼaloʼob ku beetik Jéeoba utiaʼal u yáantkoʼon yéetel  yaan xan k-ilik baʼax unaj k-beetik utiaʼal kʼamik u yáantaj.

JÉEOBAEʼ YAAN U KANÁANTKOʼON

3. ¿Baʼax ku talamtal k-beetik kéen muʼyajnakoʼon?

³ Wa táan k-aktáantik junpʼéel baʼal jach yajeʼ maʼ tu páajtal k-chʼaʼik maʼalob decisiónoʼob tumen maʼ t-tuukul tubeel. Lelaʼ ku yúuchul tumen jach ku yaatal k-óol yéetel jach k-chiʼichnaktal. Jach bey tu yuʼubiluba le kaʼatúul kiikoʼob t-chʼaʼchiʼitaj teʼ yáax párrafooʼ. Oliviaeʼ ku yaʼalik: «Pʼáat maʼ tin kaxtik baʼax in beet le ka kʼaskúuntaʼab in wotoch tumen le huracánoʼ». Monika, le kiik tuʼus tumen u yíichamoʼ ku yaʼalik: «Jach yaachaj in wóol, tin wuʼuyaj bey táan in kíimileʼ. Bey yaan baʼax chʼíik ichil in puksiʼikʼaleʼ, hasta pʼáat maʼ tu páajtal in beetik le baʼax suuk in beetik kaʼachoʼ. Jach junpuliʼ maʼ máan tin tuukul wa yaan u yúuchulten junpʼéel baʼal beyaʼ». ¿Bix ken u yáantiloʼon Jéeoba le kéen k-aktáant junpʼéel baʼal jach yaj?

4. Jeʼex u yaʼalik Filipenses 4:​6, 7, ¿baʼax ku prometertik u tsʼáaiktoʼon Jéeoba?

⁴ Baʼax ku beetik Jéeoba. Ku prometertik yaan u tsʼáaiktoʼon «jeetsʼelil» (xok Filipenses 4:​6, 7). Le jeetsʼelilaʼ ku yantal tiʼ maak ikil u biskuba tu yéetel. Le jeetsʼelil jeʼelaʼ jach táaj jatsʼuts, maʼ tu páajtal u naʼataʼal tumen wíinik. ¿Tsʼoʼok wa a orar tiʼ Jéeoba yéetel u jaajil a wóol ka tsʼoʼokeʼ ta wuʼuyaba tranquiloil? Lelaʼ letiʼe jeetsʼelil ku tsʼáaik Diosoʼ.

5. ¿Bix u kanáantik k-tuukul yéetel k-puksiʼikʼal le jeetsʼelil ku tsʼáaik Diosoʼ?

⁵ Filipenses 4:​7, ku yaʼalik xaneʼ le jeetsʼelil ku tsʼáaik Diosoʼ ku ‹kanáantik k-puksiʼikʼal yéetel k-tuukul›. Le tʼaan «kanáantik» ku yaʼalik le tekstoaʼ ku meyaj kaʼach utiaʼal u yúuchul tʼaan tiʼ le soldadoʼob kanáantik junpʼéel kaaj utiaʼal maʼ u atacartaʼaloʼ. Beyoʼ u kajnáaliloʼobeʼ ku yuʼubikoʼob kanáantaʼanoʼob, hasta kiʼ u weenloʼob tumen táan u kanáantaʼal u joonajiloʼob le kaaj tumen le soldadoʼoboʼ. Bey xan u yúuchul yéetel le jeetsʼelil ku tsʼáaik Diosoʼ, ku kanáantik k-tuukul yéetel k-puksiʼikʼal, yoʼolal leloʼ ku yantaltoʼon jeetsʼelil (Sal. 4:8). Jeʼex Anaeʼ kex maʼ tu jáan utstal le problema yaantoʼonoʼ, k-uʼuyik yáantoʼon jeetsʼelil (1 Sam. 1:​16-18). Beyoʼ ku páajtal k-tuukul maʼalob yéetel k-chʼaʼik maʼalob decisiónoʼob.

6. ¿Baʼax unaj k-beetik utiaʼal k-kʼamik le jeetsʼelil ku tsʼáaik Diosoʼ? (Ilawil xan le fotooʼ).

⁶ Baʼax unaj k-beetik. Kaʼacheʼ u kajnáaliloʼob junpʼéel kaajeʼ ku páajtal u kʼáatkoʼob tiʼ juntúul soldado wa jeʼel u kanáantaʼaloʼobeʼ. Toʼon xaneʼ kéen orarnakoʼoneʼ jeʼel u páajtal k-kʼáatik tiʼ Jéeoba ka u kanáantoʼoneʼ yéetel ka u tsʼáatoʼon u jeetsʼelil (Luc. 11:9; 1 Tes. 5:17). Lelaʼ jach bey tu beetil Luis yéetel Ana, u yatan, le ka aʼalaʼabtiʼob letiʼeʼ chéen wa jaypʼéel  meses pʼáataltiʼ. Luiseʼ ku yaʼalik: «Jach difícil u chʼaʼik decisiónoʼob máak teʼ súutukiloʼob beyaʼ, pero tin wuʼuyaj jach tu yáanten le oración utiaʼal ka yanakten jeetsʼeliloʼ». Le sukuʼun yéetel u yatanoʼ tu yaʼaloʼobeʼ yaʼab u téenel orarnajoʼob yéetel u jaajil u yóoloʼob. Tu kʼáatoʼob tiʼ Jéeoba ka tsʼaʼabaktiʼob jeetsʼelil, ka kanáantaʼak u puksiʼikʼaloʼob yéetel ka tsʼaʼabaktiʼob naʼat utiaʼal u chʼaʼikoʼob maʼalob decisiónoʼob. Letiʼobeʼ jach tu yiloʼob bix úuchik u yáantaʼaloʼob tumen Jéeoba. Wa táan a aktáantik junpʼéel baʼal jach yajeʼ orarnen tiʼ Jéeoba, letiʼeʼ yaan u tsʼáaiktech jeetsʼelil, yaan u kanáantik a puksiʼikʼal yéetel a tuukul (Rom. 12:12).

JÉEOBAEʼ YAAN U TSÁAIKTECH JEETSʼELIL

7. ¿Bix u yuʼubikuba máak kéen jach muʼyajnak?

⁷ Wa jach táan k-muʼyajeʼ ku pʼáatal maʼ t-uʼuyikba maʼalob, maʼ t-tuukul maʼalob yéetel maʼ t-beetik le baʼaxoʼob suuk k-beetkoʼ. Maʼ xaaneʼ jeʼel k-uʼuyik bey táan k-woʼoltaʼal tumen k-problemaseʼ jeʼex u woʼoltaʼal junpʼéel barco tumen u olasil le kʼáaʼnáaboʼ. Bey tu yuʼubiluba Ana le ka kíim Luisoʼ. Ku yaʼalik: «Tin wuʼuyaj mix baʼal in biilal, yaan baʼax ku bineltikten yéetel jach pʼujaʼanen tumen kíim in wíicham». Anaeʼ yaan kʼiineʼ tu yuʼububa chéen tu juunal, yéetel jach yaʼab baʼax níik tu yóokʼol tumen u maas yaʼabil le decisiónoʼoboʼ Luis chʼaʼik kaʼachi. Tu yuʼubaj bey táan u woʼoltaʼal tumen junpʼéel kʼaʼamkach iikʼ teʼ kʼáaʼnáaboʼ. ¿Bix jeʼel u yáantkoʼon Jéeoba le kéen k-uʼuy mix tuʼux k-chʼaʼik iikʼ yoʼolal le problemas yaantoʼonoʼ?

8. ¿Baʼax ku prometertiktoʼon Jéeoba teʼ Isaías 33:6?

⁸ Baʼax ku beetik Jéeoba. Letiʼeʼ ku prometertik yaan u kanáantkoʼon (xok Isaías 33:6). Wa tiaʼan junpʼéel barco teʼ kʼáaʼnáab kéen káajak junpʼéel kʼaʼamkach iikʼoʼ utiaʼal maʼ u woʼoltaʼaleʼ yaan estabilizadoroʼob tiʼ. Le baʼaloʼobaʼ tiaʼan yáanal le barcooʼ, ku xitʼkubaʼob ichil le jaʼoʼ le oʼolal ku yáantkoʼob le barco utiaʼal maʼ u bisaʼal tumen le iikʼoʼ. Beyoʼ le máaxoʼob ku binoʼob teʼ barcooʼ ku yuʼubik kanáantaʼanoʼob. Pero le estabilizadoroʼobaʼ maas maʼalob u meyajoʼob wa táan u bin le barcooʼ. Jeʼex le estabilizadoroʼoboʼ toʼon xaneʼ wa k-kʼáat ka u yáantoʼon yéetel ka u tsʼáatoʼon jeetsʼelil Jéeobaeʼ kʼaʼabéet u seguer k-tsʼáaik k-óol k-meyajte.

9. Le baʼaxoʼob ku tsʼáaik u kaajal Jéeobaoʼ, ¿bix u yáantkoʼon utiaʼal ka yanaktoʼon jeetsʼelil? (Ilawil xan le fotooʼ).

⁹ Baʼax unaj k-beetik. Wa táan a aktáantik junpʼéel nojoch problemaeʼ beet tuláakal le ku páajtal utiaʼal maʼ a náachtal tiʼ Jéeobaoʼ. Maʼ xaaneʼ maʼ tu páajtal a beetik tuláakal le baʼax ka beetik kaʼachoʼ, pero Jéeobaeʼ ku naʼatik bix a wuʼuyikaba (ket yéetel Lucas 21:​1-4). Jóoʼs tiempo utiaʼal a xakʼalxook yéetel utiaʼal  a tuukul tiʼ le baʼax ka xokikoʼ. U kaajal Jéeobaeʼ u jóoʼsmaj yaʼab xookoʼob yéetel videoʼob jeʼel u yáantkechoʼobeʼ. Le baʼaloʼobaʼ jeʼel u páajtal a wilik teʼ JW Library^®, teʼ Índice de las publicaciones Watch Tower ich españoloʼ yéetel teʼ Áantaj utiaʼal u xakʼalxook u testigoʼob Jéeobaoʼ. Monika, le kiik tsʼoʼok k-yáax chʼaʼchiʼitikoʼ kéen u yuʼub jach chiʼichnakeʼ ku meyajtiʼ le baʼaxoʼob u tsʼaamaj u kaajal Jéeobaoʼ. Por ejemploeʼ ku kaxtik xookoʼob yaan yil yéetel pʼuʼujul, chúukaʼan óolal yéetel u traicionartaʼal máak. Kéen tsʼoʼokok u xakʼaltik le xookoʼobaʼ maas maʼalob u yuʼubikuba. Monikaeʼ ku yaʼalik: «Kéen káajak in xakʼalxookeʼ jach chiʼichnaken hasta tu kukulankil in puksiʼikʼal, pero kéen tsʼoʼokkeʼ tranquilaen, kin wuʼuyik bey tu méekʼen Jéeobaeʼ. Le táan in xookoʼ tin tsʼáaj cuentaeʼ Jéeobaeʼ ku naʼatik bix in wuʼuyikinba yéetel táan u yáantken». Teʼ kʼiinoʼob táan a muʼyajoʼ Jéeobaeʼ jeʼel u yáantkech utiaʼal ka yanaktech jeetsʼelileʼ (Sal. 119:​143, 144).

JÉEOBAEʼ YAAN U YÁANTKOʼON

10. ¿Bix u yuʼubikuba máak le kéen u aktáant junpʼéel baʼal jach yaj?

¹⁰ Kéen k-aktáant junpʼéel baʼal jach yajeʼ maʼ xaaneʼ k-uʼuyik minaʼan k-muukʼ yéetel maʼ taak k-beetik mix baʼaliʼ. K-uʼuyikba jeʼex juntúul máak táan u yáalkab tiʼ junpʼéel carrera, pero ku sen kaʼanal le oʼolal ku káajal u jíiltik u yook. Yaan horaeʼ tak le baʼaxoʼob suuk k-beetkoʼ ku chan difíciltaltoʼon wa maʼ tu taaktal k-beetik le baʼaxoʼob uts t-tʼaan k-beetik kaʼachoʼ. Jeʼex Elíaseʼ maʼ xaaneʼ chéen taak k-chital yéetel k-wenel (1 Rey. 19:​5-7). ¿Bix jeʼel u yáantkoʼon Jéeoba kéen pʼáatak minaʼan k-muukʼeʼ?

11. ¿Baʼax ku beetik Jéeoba utiaʼal u yáantkoʼon? (Salmo 94:18).

¹¹ Baʼax ku beetik Jéeoba. Ku prometertik yaan u yáantkoʼon (xok Salmo 94:18). Jeʼex le máak kaʼan teʼ carrera kʼaʼabéetchaj u yáantaʼal xíimbaloʼ, toʼon xaneʼ utiaʼal ka seguernak k-meyajtik Jéeobaeʼ kʼaʼabéet k-áantaʼal. Teʼ súutukiloʼob beyaʼ Jéeobaeʼ ku yaʼaliktoʼon: «Teen, Jéeoba a Dioseʼ, in machmaj a x-noʼoj kʼab, teen aʼaliktech: ‹Maʼ a chʼaʼik saajkil. Teneʼ jach tu jaajil yaan in wáantkech›» (Isa. 41:13). Rey Davideʼ le ka chʼaʼpachtaʼab tumen u enemigoʼobeʼ tu tsʼáaj cuenta kanáantaʼab tumen Jéeoba, le oʼolal tu yaʼalajtiʼ: «Ka machken yéetel a x-noʼoj kʼab» (Sal. 18:35). ¿Bix u yáantkoʼon Jéeoba?

12. Kéen lúubuk k-óoleʼ, ¿máaxoʼob jeʼel u péeksik Jéeoba utiaʼal u yáantkoʼoneʼ?

¹² Uláakʼ bix u yáantkoʼon Jéeobaeʼ letiʼe  kéen u péeks uláakʼ máakoʼob utiaʼal u yáantkoʼonoʼ. Por ejemploeʼ juntéenjeak jach lubaʼan u yóol rey Davideʼ bin xíimbaltbil tumen Jonatán utiaʼal u líiʼsaʼal u yóol (1 Sam. 23:​16, 17). Jéeoba xaneʼ tu yéeyaj Eliseo utiaʼal u yáantik Elías (1 Rey. 19:​16, 21; 2 Rey. 2:2). Teʼ kʼiinoʼobaʼ Jéeobaeʼ ku péeksik k-familia, k-amigoʼob yéetel le ancianoʼob utiaʼal u yáantkoʼonoʼoboʼ. Pero yaan horaeʼ como jach lubaʼan k-óoleʼ maʼ taak k-ilik mix máakiʼ. ¿Baʼax jeʼel u páajtal k-beetik utiaʼal k-jóoʼsik u yutsil le áantaj ku tsʼáaik Jéeobaoʼ?

13. ¿Baʼax unaj k-beetik utiaʼal k-kʼamik le áantaj ku tsʼáaik Jéeobaoʼ? (Ilawil xan le fotooʼ).

¹³ Baʼax unaj k-beetik. Ilawil maʼ a náachtal tiʼ u maasil. Tumen le kéen pʼáatak máak chéen tu juunaleʼ maases ku chʼíikil tuukul tiʼ le baʼax ku yúuchultiʼoʼ yéetel jeʼel u beetik u chʼaʼik decisiónoʼob maʼ maʼalobtakeʼ (Pro. 18:1). Pero u jaajileʼ como táan k-sufrireʼ yaan horaeʼ k-uʼuyik taak k-pʼáatal chéen t-juunal. Pero maʼ unaj k-máansik yaʼab tiempo chéen t-juunaliʼ tumen wa k-beetik beyoʼ maʼ xaaneʼ táan k-rechazartik le áantaj ku tsʼáaik Jéeobaoʼ. Le beetkeʼ kex jach yaj le baʼax ku yúuchultechoʼ kʼam u yáantaj a familia, a amigoʼob yéetel le ancianoʼoboʼ. Letiʼobeʼ letiʼe áantaj ku taal tiʼ Jéeobaoʼ (Pro. 17:17; Isa. 32:​1, 2).

JÉEOBAEʼ YAAN U LÍIʼSIK K-ÓOL

14. ¿Bey baʼaxoʼob jeʼel u sajakkúuntkoʼoneʼ?

¹⁴ Maʼ xaaneʼ yaan súutukiloʼob kéen k-uʼuy jach táaj saajkoʼon. Le Bibliaoʼ ku tʼaan tiʼ máakoʼob meyajt Dios úuchjeakil tu reconocertoʼob táaj sajakchajoʼob tiʼ u enemigoʼob, hasta tíitaʼaboʼob (Sal. 18:4; 55:​1, 5). ¿Kux túun toʼon? ¿Táan wa k-chʼaʼpachtaʼal tumen k-éet xookoʼob, k-éet meyajoʼob, k-láakʼtsiloʼob wa tumen le autoridadoʼoboʼ? ¿Tiaʼanoʼon wa tu chiʼ kíimil yoʼolal junpʼéel kʼojaʼanileʼ? Teʼ súutukiloʼob beyaʼ maʼ xaaneʼ jeʼel k-uʼuyik jach táaj saajkoʼon jeʼex juntúul chan paaleʼ. ¿Baʼax ku beetik Jéeoba utiaʼal u yáantkoʼon?

15. Jeʼex u yaʼalik Salmo 94:​19, ¿baʼax ku prometertiktoʼon Jéeoba?

¹⁵ Baʼax ku beetik Jéeoba. Ku líiʼsik k-óol yéetel ku tranquilizarkoʼon (xok Salmo 94:19). Máans ta tuukul lelaʼ: juntúul chan x-chʼúupaleʼ jach sajak, maʼ tu páajtal u wenel tumen tu kíilbal yéetel tu jaatsʼ le cháakoʼ. U papáeʼ ku taaleʼ ku méekʼik yéetel ku tranquilizartik. Beoraaʼ kex jach táaj kʼaʼam le cháakoʼ le chan x-chʼúupaloʼ maʼ saajkiʼ, ku yuʼubik kanáantaʼan le oʼolal ku páajtal u wenel. Toʼon xaneʼ kéen k-uʼuy jach saajkoʼoneʼ kʼaʼabéet k-tranquilizartaʼal yéetel k-méekʼaʼal tumen Jéeoba le k-Taata yaan teʼ kaʼanoʼ.  Chéen baʼaleʼ, ¿baʼax unaj k-beetik utiaʼal ka u tranquilizartoʼon yéetel utiaʼal ka u líiʼs k-óol Jéeoba?

16. ¿Baʼax kʼaʼabéet k-beetik wa k-kʼáat ka líiʼsaʼak k-óol tumen Jéeoba? (Ilawil xan le fotooʼ).

¹⁶ Baʼax unaj k-beetik. Kʼaʼabéet u suuktal k-orar yéetel k-xokik le Bibliaoʼ (Sal. 77:​1, 12-14). Beyoʼ le kéen yanaktoʼon problemaseʼ yaan k-kʼáatik u yáantaj Jéeoba tumen deporsi suuk k-beetik. Maʼalob ka k-tsikbalttiʼ baʼax chiʼichnakkúuntikoʼon yéetel baʼax sajakkúuntkoʼon, tsʼoʼoleʼ unaj k-ilik bix u líiʼsik k-óol yéetel bix u núukik k-oración yéetel le Bibliaoʼ (Sal. 119:28). Teʼ Bibliaoʼ yaan libroʼob jeʼel u yáantkoʼon teʼ súutukiloʼob beyaʼ jeʼex u libroil Job, Salmos, Proverbios yéetel le baʼaxoʼob tu yaʼalaj Jesús ku chíikpajal teʼ Mateo capítulo 6. Wa ku suuktal k-orar yéetel k-xokik le Bibliaoʼ yaan k-ilik bix u yáantkoʼon Jéeoba yéetel bix u líiʼsik k-óol.

17. ¿Baʼax maʼ unaj k-tuʼubsikiʼ?

¹⁷ Maʼ unaj u tuʼubultoʼoneʼ kex jeʼel baʼaxak táan aktáantikeʼ Jéeobaeʼ yaan u yáantkoʼon (Sal. 23:4; 94:14). Letiʼeʼ maʼ ken u pʼatoʼon, u prometermeʼ yaan u tsʼáaiktoʼon jeetsʼelil, yaan u yáantkoʼon yéetel yaan u líiʼsik k-óol. Isaíaseʼ tu yaʼalaj tiʼ Jéeoba: «Techeʼ yaan a kanáantik le máaxoʼob kʼáatiktech áantajoʼ. Mantatsʼ ken a beet u yantaltiʼob jeetsʼelil, tumen tiʼ teech ku kʼubik u yóoloʼob» (Isa. 26:3). Le beetkeʼ confiarnen tiʼ Jéeoba yéetel kʼam le áantaj ku tsʼáaikoʼ. Wa ka beetkeʼ yaan a aguantartik tuláakal le baʼaxoʼob ka muʼyajtikoʼ.