1, 2. Le baʼax tu aktáantaj le xiʼipaloʼ, ¿baʼaxten chíikaʼan tiʼ le baʼax ku aktáantik wíinik teʼ kʼiinoʼobaʼ?

 MÁANS ta tuukuleʼ juntúul táankelem xiʼipaleʼ jach ayikʼal u papáʼob. Chéen baʼaleʼ junpʼéel kʼiineʼ le xiʼipaloʼ ku yojéeltikeʼ u papáʼobeʼ kíimoʼob tiʼ junpʼéel accidente. Tsʼoʼoleʼ tu xuʼuxupoʼob u taakʼinoʼob yéetel jach u pʼaxmubaʼob, le oʼolal ku káajal u cobrartaʼal tiʼ le xiʼipaloʼ. Chéen baʼaleʼ como jach táaj yaʼab le pʼaaxoʼ mix bikʼin kun páajtal u boʼotik.

² Le baʼax ku aktáantik wíinik teʼ kʼiinoʼobaʼ chíikaʼan tiʼ le baʼax ku aktáantik le xiʼipaloʼ. K-yáax taataʼob Adán yéetel Evaeʼ perfectoʼob kaʼachi yéetel kajaʼanoʼob tiʼ junpʼéel paraíso (Gén. 1:27; 2:​7-9). Letiʼobeʼ jeʼel kaʼach u páajtal u kuxtaloʼob ich kiʼimak óolal yéetel u bintiʼob maʼalobileʼ. Chéen baʼaleʼ leloʼ maʼ béeychajiʼ, tumen kʼebanchajoʼob. Le oʼolal jóoʼsaʼaboʼob teʼ jatsʼuts jardínoʼ yéetel tu perdertoʼob u oportunidadil u kuxtaloʼob utiaʼal minaʼan u xuul. ¿Baʼax túun úuch tiʼ u paalaloʼob yoʼolal le baʼax tu beetoʼoboʼ? Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Jeʼel bix tu yoʼolal chéen juntúul máak ook le kʼeban way yóokʼol kaab, yéetel tu yoʼolal le kʼeban ook le kíimiloʼ, bey xan úuchik u máan le kíimil tiʼ tuláakal máakoʼ tumen tuláakloʼob  kaʼach tsʼoʼok u kʼebantaloʼob» (Rom. 5:12). Le herencia tu pʼataj Adán tiʼ u paalaloʼ letiʼe kʼeban yéetel le kíimiloʼ. Le kʼeban tu pʼatajtoʼonoʼ bey junpʼéel nuxiʼ pʼaax maʼ tu páajtal k-boʼotikeʼ (Sal. 49:8).

 3. ¿Baʼax yéetel ku keʼetel le kʼebanoʼ?

³ Jesúseʼ tu ketaj le kʼeban yéetel ‹pʼaaxoʼoboʼ› (Mat. 6:12; Luc. 11:4). Le kéen kʼebanchajak máakeʼ bey ka yanak u pʼaax tiʼ Jéeobaeʼ. Wa maʼ u beetik kaʼach mix baʼal Jéeoba utiaʼal u perdonartik k-pʼaaxeʼ, le kéen kíimkoʼoneʼ tsʼoʼoktoʼon beyoʼ (Rom. 6:​7, 23).

 4. 1) Wa maʼ yoʼolal u yáantaj Jéeobaeʼ, ¿bix kun tsʼoʼokoltoʼon? (Salmo 49:​7-9). 2) Teʼ Bibliaoʼ, ¿baʼax u kʼáat u yaʼal le tʼaan kʼebanoʼ? (Ilawil le cuadro « Le kʼebanoʼ»).

⁴ Chéen t-juunaleʼ maʼ tu páajtal k-recuperartik le baʼax tu perdertaj Adán yéetel Evaoʼ (xok Salmo 49:​7-9). Wa maʼ yoʼolal u yáantaj Jéeobaeʼ maʼ tu páajtal u yantaltoʼon kuxtal minaʼan u xuul mix k-kaʼa kuxkíintaʼal wa k-kíimil. Yaan k-tsʼoʼokol jeʼex u tsʼoʼokol tiʼ le mejen baʼalcheʼoboʼ (Ecl. 3:19; 2 Ped. 2:12).

 5. ¿Baʼax tsʼoʼok u beetik Jéeoba utiaʼal u yáantkoʼon k-boʼot le pʼaax tu heredartajtoʼon Adánoʼ? (Ilawil xan le dibujooʼ).

⁵ Koʼox kaʼa tuukul tiʼ le xiʼipal t-chʼaʼchiʼitaj teʼ yáax párrafooʼ. Wa ka yanak juntúul máax boʼotik tuláakal le u pʼaaxoʼ, ¿máasaʼ jach jeʼel u kiʼimaktal u yóoleʼ? Jéeobaeʼ u yaabiltmoʼon, le oʼolal tu tsʼáajtoʼon junpʼéel jatsʼuts regalo utiaʼal u boʼotik le pʼaax wa le kʼeban tu heredartajtoʼon Adánoʼ. Jesúseʼ tu yaʼalaj máakalmáak le jatsʼuts regaloaʼ: «Dioseʼ tumen jach u yaabiltmaj yóokʼol kaabeʼ tu tsʼáaj u juntúuliliʼ Paal, utiaʼal beyoʼ maʼ u xuʼulsaʼal tiʼ le máaxoʼob ken u tsʼáa u fejoʼob tiʼ letiʼoʼ, baʼaxeʼ ka yanaktiʼob kuxtal minaʼan u xuul» (Juan 3:16). Yoʼolal le jatsʼuts regalo tu tsʼáajtoʼon Jéeobaoʼ ku páajtal k-bisikba maʼalob tu yéetel.

 6. ¿Baʼax ken k-xakʼalt teʼ xookaʼ yéetel baʼaxten?

⁶ Jéeobaeʼ tu tsʼáajtoʼon junpʼéel jatsʼuts regalo utiaʼal u perdonartaʼal k-kʼebanoʼoboʼ, ¿bix túun jeʼel u páajtal k-jóoʼsik u yutsileʼ? Utiaʼal k-núukik le preguntaaʼ teʼ xookaʼ yaan k-ilik jujunpʼéel tʼaanoʼob ku yaʼalaʼal teʼ Bibliaoʼ yéetel baʼax u kʼáat u yaʼale. K-tuukul tiʼ le baʼax tu beetaj Jéeoba utiaʼal u perdonarkoʼonoʼ yaan u péeksikoʼon utiaʼal k-maas tsʼáaik u graciasil tiʼ.

K-KAʼA BISIKBA YÉETEL JÉEOBA

 7. 1) ¿Baʼax uláakʼ tu perdertaj Adán yéetel Eva? 2) ¿Baʼax kʼaʼabéet u beetik u paalaloʼob Adán yéetel Eva? (Romanos 5:​10, 11).

⁷ Adán yéetel Evaeʼ tu perdertoʼob u jatsʼuts páajtalil u kuxtaloʼob utiaʼal minaʼan u xuul yéetel xuʼul u biskubaʼob yéetel Jéeoba.  Antes tiʼ u kʼebantaloʼobeʼ táakaʼanoʼob kaʼach ichil u familia Jéeoba (Luc. 3:38). Pero le ka kʼebanchajoʼobeʼ Jéeobaeʼ tu jóoʼsoʼob ichil u familia. Lelaʼ úuch antes u yantal u paalaloʼob (Gén. 3:​23, 24; 4:1). Le oʼolal toʼon u paalaloʼon Adán yéetel Evaeʼ kʼaʼabéet k-kaʼa bisikba yéetel Jéeoba (xok Romanos 5:​10, 11). Kʼaʼabéet u xuʼulul k-beetikba u enemigoʼon Dios utiaʼal k-beetikba u amigoʼon. Jéeobaeʼ tsʼoʼok u beetik tuláakal baʼax kʼaʼabéet utiaʼal k-kaʼa bisikba tu yéetel, ¿bix úuchik u beetik?

LE BAʼAX TU BEETAJ DIOS UTIAʼAL U PERDONARKOʼONOʼ

 8. ¿Baʼax tu beetaj Jéeoba utiaʼal u páajtal k-kaʼa bisikba tu yéetel?

⁸ Jéeobaeʼ yaan baʼax tu beetaj utiaʼal u páajtal k-kaʼa bisikba tu yéetel. Letiʼeʼ utiaʼal u recuperartik le baʼax tu perdertaj Adánoʼ tu tsʼáaj junpʼéel baʼal igual u tojol tiʼ le baʼax perdertaʼaboʼ. ¿Baʼax túuniʼ? Romanos 3:​25, ku yaʼalik: «Dioseʼ tu kʼubaj Cristo bey juntúul kíimsbil baʼalcheʼ utiaʼal ka u kaʼa bisuba máak yéetel Dios». Chéen yoʼolal leloʼ ku páajtal k-kaʼa bisikba yéetel Dios.

 9. ¿Baʼax tu yaʼalaj Jéeoba tiʼ le israelitaʼob ka u beetoʼob utiaʼal ka perdonartaʼak u kʼebanoʼoboʼ?

⁹ Jéeobaeʼ yaan baʼax tu yaʼalaj tiʼ le israelitaʼob ka u beetoʼob utiaʼal ka perdonartaʼak u kʼebanoʼob yéetel utiaʼal u kaʼa biskubaʼob tu yéeteloʼ. Cada añoeʼ yaan kaʼach junpʼéel kʼiin utiaʼal u perdonartaʼal le kʼebanoʼoboʼ. Teʼ kʼiin jeʼeloʼ le sacerdoteoʼ ku kʼubik tóokbil baʼalcheʼob utiaʼal u perdonartaʼal u kʼebanoʼob le kaajoʼ. Chéen baʼaleʼ como chéen baʼalcheʼob ku kʼuʼubloʼobeʼ maʼ tu páajtal u láaj luʼsaʼal u kʼeban le israelitaʼoboʼ. Kex beyoʼ Jéeobaeʼ ku perdonartik kaʼach u kʼebanoʼob wa ku arrepentiroʼob yéetel wa ku kʼubkoʼob le sacrificioʼob ku kʼáatikoʼ (Heb. 10:​1-4). Le sacrificioʼob ku kʼuʼubul tu Kʼiinil u Perdonartaʼal Kʼebanoʼoboʼ ku kʼaʼajsik kaʼach tiʼ le israelitaʼob chéen kʼeban wíinikoʼob yéetel kʼaʼabéet junpʼéel sacrificio maas nojoch utiaʼal u páajtal u jáalkʼabtaʼaloʼob tiʼ le kʼebanoʼ.

10. ¿Baʼax tu beetaj Jéeoba utiaʼal u perdonartaʼal u kʼeban tuláakal máak?

¹⁰ ¿Baʼax tu beetaj Jéeoba utiaʼal u perdonartaʼal u kʼeban tuláakal máak? Tu kʼubaj u Paal, ‹chéen juntéen tu kʼubaj utiaʼal u kuchik u kʼeban yaʼab máakoʼob› (Heb. 9:28). Jesúseʼ tu tsʼáaj «u kuxtal bey junpʼéel boʼol utiaʼal u salvartaʼal yaʼab máakoʼobeʼ» (Mat. 20:28). Chéen baʼaleʼ, ¿baʼax u kʼáat u yaʼal le tʼaan ‹boʼoloʼ›?

LE BOʼOLOʼ

11. 1) ¿Baʼaxten Jéeobaeʼ tu tsʼáaj junpʼéel boʼol? 2) ¿Chéen máax jeʼel u páajtal kaʼach u tsʼáaik le boʼoloʼ?

¹¹ Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ Jéeobaeʼ tu tsʼáaj junpʼéel boʼol utiaʼal u perdonartaʼal k-kʼebanoʼob yéetel utiaʼal u páajtal k-kaʼa bisikba tu yéetel. a ¿Máakalmáak le boʼol tsʼaʼab utiaʼal u yantaltoʼon le baʼax tu perdertaj Adánoʼ? Kʼaʼajaktoʼoneʼ Adán yéetel Evaeʼ perfectoʼob kaʼachi, le oʼolal jeʼel u páajtal u kuxtaloʼob kaʼach utiaʼal minaʼan u xuuleʼ. Utiaʼal túun u páajtal u yantaltoʼon le baʼax tu perdertoʼoboʼ le boʼol unaj u tsʼaʼabaloʼ unaj igual yéetel le baʼax perdertaʼaboʼ (1 Tim. 2:6). Le oʼolaleʼ le máax kun tsʼaabil bey boʼoleʼ 1) kʼaʼabéet perfecto, 2) yaantiʼ u páajtalil u kuxtal utiaʼal mantatsʼ way Luʼumeʼ yéetel 3) jeʼel u yóotik u tsʼáa u kuxtal t-oʼolaleʼ. Letiʼe óoxpʼéel baʼaloʼob kʼaʼabéet utiaʼal u tsʼaʼabal le boʼoloʼ yéetel utiaʼal u yantaltoʼon u páajtalil k-kaʼa bisikba yéetel Jéeoba.

12. ¿Baʼaxten Jesúseʼ páajchaj u tsʼáaik le boʼol kʼaʼabéetoʼ?

 ¹² Koʼoneʼex ilik baʼaxten Jesúseʼ páajchaj u tsʼáaik le boʼol kʼaʼabéet utiaʼal k-salvartaʼaloʼ: 1) letiʼeʼ perfecto, «maʼ kʼebanchajiʼ» (1 Ped. 2:22), 2) letiʼeʼ ku páajtal kaʼach u kuxtal minaʼan u xuul way Luʼumeʼ yéetel 3) tu yóotaj u tsʼáa u kuxtal t-oʼolal (Heb. 10:​9, 10). Jeʼex Adán perfecto tu káajbaleʼ, Jesúseʼ perfecto xan kaʼachi (1 Cor. 15:45). Úuchik u kíimil t-oʼolaleʼ Jesúseʼ tu boʼotaj u tojol le baʼax tu perdertaj Adánoʼ (Rom. 5:19). Bey túunoʼ kʼuch u beetuba «le u tsʼook Adánoʼ». Maʼ kʼaʼabéet uláakʼ máak perfecto utiaʼal u boʼotik le baʼax tu perdertaj Adánoʼ, tumen Jesúseʼ «chéen juntéeniliʼ tu kʼubaj u kuxtal» (Heb. 7:27; 10:12).

13. ¿Baʼax tu beetaj Jéeoba utiaʼal u páajtal k-kaʼa bisikba tu yéetel?

¹³ Tak beoraaʼ tsʼoʼok k-ilkeʼ Jéeobaeʼ tu beetaj tuláakal baʼax kʼaʼabéet utiaʼal u perdonartaʼal k-kʼebanoʼob yéetel utiaʼal u páajtal k-kaʼa bisikba tu yéetel. Chéen baʼaleʼ utiaʼal ka béeychajak lelaʼ kʼaʼabéetchaj u boʼotaʼal u tojol le baʼax perdertaʼaboʼ. Lelaʼ béeychaj yéetel le u kuxtal Jesús tu kʼuboʼ (Efe. 1:7; Heb. 9:14).

KU YAʼALAʼAL TOJ U KUXTAL MÁAK YÉETEL KU SALVARTAʼAL

14. ¿Baʼax ken k-xakʼalte yéetel baʼaxten?

¹⁴ ¿Baʼax utsiloʼob ku taasik le baʼax tu beetaj Jéeoba utiaʼal u salvarkoʼonoʼ? Koʼoneʼex xakʼaltik kaʼapʼéel baʼaloʼob yaan u yáantkoʼon k-naʼat baʼax utsiloʼob ku taasiktoʼon u perdonarkoʼon Jéeoba.

15, 16. 1) ¿Baʼax utsil ku taasiktoʼon le boʼol tu tsʼáaj Jesúsoʼ? 2) ¿Baʼax unaj k-beetik yoʼolal le baʼax tu beetaj Jéeoba yéetel Jesús t-oʼolaloʼ?

¹⁵ Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ chéen yoʼolal le boʼol tu tsʼáaj Jesúsoʼ ku páajtal k-jáalkʼabtaʼal tiʼ le kʼebanoʼ. Apóstol Pedroeʼ tu yaʼalaj: «Teʼexeʼ a wojleʼexeʼ le ka jáalkʼabtaʼabeʼex tiʼ le kuxtal minaʼan u biilal kaʼansaʼabteʼex tumen a úuchben láakʼtsileʼexoʼ maʼ jáalkʼabtaʼabeʼex yéetel baʼaloʼob ku kʼastaloʼob jeʼex plata wa oroiʼ, baʼaxeʼ yéetel kiʼichkelem kʼiʼikʼ. Le kʼiʼikʼaʼ bey jeʼex u kʼiʼikʼel juntúul maʼalob taman minaʼan mix baʼal kʼaas tiʼeʼ, lelaʼ u kʼiʼikʼel Cristo» (1 Ped. 1:​18, 19).

¹⁶ Yoʼolal le u kuxtal Jesús tu kʼuboʼ tsʼoʼok k-salvartaʼal tiʼ le kʼeban yéetel tiʼ le kíimiloʼ (Rom. 5:21). Le oʼolaleʼ jach kʼaʼabéet k-tsʼáaik u graciasil tiʼ Jéeoba yéetel tiʼ Jesús yoʼolal le baʼax tu beetoʼob t-oʼolaloʼ (1 Cor. 15:22).

17, 18. 1) ¿Baʼax u kʼáat u yaʼal toj u kuxtal máak tu táan Dios? 2) ¿Baʼax utsil ku taasiktoʼon leloʼ?

¹⁷ Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ le máaxoʼob meyajtik Jéeobaoʼ jeʼel u páajtal u yaʼalaʼaleʼ toj u kuxtaloʼob tu táan letiʼ. Lelaʼ u kʼáat u yaʼaleʼ maʼ tu kʼáatiktoʼon ka k-boʼottiʼ le kʼebanoʼob tsʼoʼok k-beetkoʼ. Chéen baʼaleʼ lelaʼ maʼ u kʼáat u yaʼal wa maʼ táan u beetik justiciaiʼ. Letiʼeʼ ku yaʼalik toj k-kuxtal pero maʼ tumen wa tsʼoʼok k-náajaltikiʼ. Tsʼoʼoleʼ maʼ xan u kʼáat u yaʼal wa maʼ kʼaas u yilik u kʼebantal máakiʼ. Jéeobaeʼ ku perdonartik k-kʼebanoʼob wa k-tsʼáaik k-fe tiʼ le baʼaxoʼob tu beetaj letiʼ yéetel Jesús utiaʼal u salvarkoʼonoʼ (Rom. 3:24; Gál. 2:16).

¹⁸ ¿Baʼax utsiloʼob ku taasiktoʼon u yaʼalaʼal toj k-kuxtal? Jujuntúul máaxoʼob tsʼoʼok u yaʼalaʼal toj u kuxtaloʼobeʼ tsʼoʼok u binoʼob gobernar yéetel Jesús teʼ kaʼanoʼ yéetel ku yaʼalaʼaltiʼob u paalaloʼob Dios (Tito 3:7; 1 Juan 3:1). Letiʼobeʼ tsʼoʼok u perdonartaʼal u kʼebanoʼob tumen Jéeoba, tu táan letiʼeʼ bey mix juntéen kʼebanchajoʼobeʼ, le oʼolal jeʼel u páajtal u binoʼob gobernar teʼ kaʼanoʼ (Rom. 8:​1, 2, 30). Yaan xan uláakʼ máakoʼob tsʼoʼok u yaʼalaʼal toj u kuxtaloʼob, letiʼobeʼ yaan u pʼáatloʼob kuxtal mantatsʼ way Luʼumeʼ, tumen tsʼoʼok  u perdonartaʼal u kʼebanoʼob tumen Jéeoba yéetel tsʼoʼok xan u kʼuchul u beetubaʼob u amigoʼob (Sant. 2:​21-23). Le yaʼabkach máakoʼob ken u salvartubaʼob kéen taalak Armagedóneʼ yaan u yantaltiʼob u oportunidadil u kuxtaloʼob utiaʼal mantatsʼ (Juan 11:26). «Le utsoʼob» yéetel «le kʼasaʼanoʼoboʼ» yaan u kaʼa kuxkíintaʼaloʼob (Hech. 24:15; Juan 5:​28, 29). Maʼ kun xáantaleʼ tuláakal le máaxoʼob meyajtik Jéeoba kajaʼanoʼob way Luʼumeʼ «yaan u yantaltiʼob u kiʼichkelem jáalkʼabtajil u paalal Dios» (Rom. 8:21). Jeʼex k-ilkoʼ le baʼax tu beetaj Jéeoba utiaʼal u salvarkoʼonoʼ ku tsʼáaiktoʼon u jatsʼuts páajtalil k-kaʼa bisikba tu yéetel. ¡Jach k-tsʼáaik u graciasil tiʼ Jéeoba yoʼolal leloʼ!

19. Le baʼax tu beetaj Jéeoba yéetel Jesúsoʼ, ¿baʼax utsiloʼob ku taasiktoʼon? (Ilawil xan le cuadro « Le bix u perdonarkoʼon Jéeobaoʼ»).

¹⁹ Toʼoneʼ beyoʼon kaʼach jeʼex le xiʼipal t-aʼalaj teʼ yáax párrafooʼ, letiʼeʼ tu perdertaj tuláakal baʼax yaantiʼ yéetel heredartaʼabtiʼ junpʼéel nuxiʼ pʼaax maʼ tu páajtal u boʼotik. Chéen baʼaleʼ Jéeobaeʼ tsʼoʼok u beetik tuláakal le ku páajtal utiaʼal u yáantkoʼon, yéetel Jesúseʼ tsʼoʼok u tsʼáaik le boʼol kʼaʼabéet utiaʼal k-jáalkʼabtaʼaloʼ. Le oʼolaleʼ wa k-tsʼáaik k-fe tiʼ letiʼeʼ jeʼel u páajtal k-salvartaʼal tiʼ le kʼeban yéetel tiʼ le kíimiloʼ. Le kéen u perdonartoʼon Jéeobaeʼ tu táan letiʼeʼ bey mix juntéen kʼebanchajoʼon tu contraeʼ. Chéen baʼaleʼ le baʼax maas jatsʼutsoʼ es ke beoraaʼ jeʼel u páajtal k-bisikba maʼalob yéetel Jéeoba, le k-Taata jach u yaabiltmoʼonoʼ.

20. ¿Baʼax ken k-il teʼ tuláakʼ xookoʼ?

²⁰ Le kéen tuukulnakoʼon tiʼ le baʼax tu beetaj Jéeoba yéetel Jesús t-oʼolaloʼ jach ku péeksikoʼon k-tsʼáa u graciasil tiʼob (2 Cor. 5:15). Wa maʼ yoʼolal u yáantajoʼobeʼ bejlaʼa minaʼantoʼon esperanzaeʼ. Teʼ tuláakʼ xookoʼ yaan k-ilik jujunpʼéel ejemploʼob ku yeʼesiktoʼoneʼ le kéen u perdonartoʼon Jéeobaeʼ maʼ unaj u seguer u yaatal k-óoliʼ.