1. ¿Bix u yuʼubikuba jujuntúul máaxoʼob meyajtik Jéeoba?

 LE Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ «Jéeobaeʼ kiʼimak u yóol yoʼolal u kaajal» (Sal. 149:4). Chéen baʼaleʼ kex k-ojel leloʼ yaan kʼiineʼ k-desanimar yéetel ku joʼopʼol k-tuklik: «Jéeobaeʼ kiʼimak u yóol yéetel tuláakal le máaxoʼob meyajtikoʼ, pero maʼ in wojel wa kiʼimak u yóol tin wéeteliʼ». Yaʼab tiʼ le máaxoʼob meyajt Jéeoba úuchjeakiloʼ bey xan tu yuʼubilubaʼoboʼ, letiʼobeʼ jach istikyaj tu creertiloʼob ku lúubloʼob utsil tiʼ Dios (1 Sam. 1:​6-10; Job 29:​2, 4; Sal. 51:11).

2. ¿Máaxoʼob ku lúubloʼob utsil tiʼ Dios?

² Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ kex kʼebanoʼoneʼ jeʼel u páajtal k-lúubul utsil tiʼ Jéeobaeʼ. ¿Baʼax jeʼel k-beetik utiaʼal k-lúubul utsil tiʼeʼ? Yáaxeʼ kʼaʼabéet k-eʼesik yaan k-fe tiʼ Jesús yéetel k-okjaʼ (Juan 3:16). Beyoʼ yaan eʼesik tu táan u maasil tsʼoʼok k-arrepentir yéetel yaan k-kuxtal jeʼex u kʼáat Diosoʼ (Hech. 2:38; 3:19). Jéeobaeʼ jach ku kiʼimaktal u yóol le kéen k-beet le baʼaloʼobaʼ tumen beyoʼ táan k-eʼesik k-kʼáat k-bisba tu yéetel. Wa k-beetik tuláakal le ku páajtal utiaʼal k-béeykuntik le voto tsʼoʼok k-beetkoʼ, Jéeobaeʼ yaan u kʼamkoʼon yéetel yaan u biskuba t-éetel (Sal. 25:14).

3. ¿Baʼax preguntailoʼob kun núukbil teʼ xookaʼ?

³ ¿Baʼaxten yaneʼ ku tuklikeʼ maʼ tu lúubul utsil tiʼ Dios? ¿Bix u yeʼesik Jéeoba kiʼimak u yóol t-éetel? ¿Baʼax asegurartiktoʼon ku kʼamkoʼon Jéeoba?

 BAʼAXTEN YAAN MÁAXEʼ KU TUKLIK MAʼ TU LÚUBUL UTSIL TIʼ JÉEOBA

4, 5. Kex toʼon k-uʼuyik mix baʼal k-biilaleʼ, ¿bix u yilkoʼon Jéeoba?

⁴ Yaʼab máakoʼobeʼ desde tu chichniloʼob ku yuʼubikoʼob maʼ yaabiltaʼanoʼobiʼ yéetel mix baʼal u biilaloʼob (Sal. 88:15). Juntúul sukuʼun ku kʼaabaʼtik Adriáneʼ ku yaʼalik: «Desde tin chichnileʼ kin wuʼuyik mix baʼal in biilal. Le oʼolal kin kʼáatik tiʼ Jéeoba ka u chaʼa u kajtal in familia teʼ Paraísooʼ kex teen maʼ in wantaliʼ, tumen kin wuʼuyik maʼ in náajaltmiʼ». Tony, juntúul sukuʼun maʼ Testigo u papáʼobeʼ, ku tsikbaltik bix líiʼsaʼabik: «Mix juntéen tu yaʼaloʼobten wa kiʼimak u yóoloʼob yéetel baʼax kin beetik. Baʼaxeʼ ku beetkoʼob in wuʼuyik maʼ maʼalob tuláakal baʼax kin beetkiʼ yéetel ku páaʼtkoʼob ka in beet u maasil».

⁵ Wa bey k-uʼuyikbaoʼ kʼaʼajaktoʼoneʼ Jéeoba natsʼoʼon tu yiknal (Juan 6:44). Kex yaan hora maʼ t-ilik le baʼaloʼob maʼalobtak k-beetkoʼ, Jéeobaeʼ ku yilik k-jatsʼuts modos yéetel u yojel jach bixoʼon (1 Sam. 16:7; 2 Cró. 6:30). Le oʼolal le kéen u yaʼal koʼoj k-tojoleʼ, kʼaʼabéet k-creertik (1 Juan 3:​19, 20).

6. ¿Bix u yuʼubikuba kaʼach Pablo kéen tuukulnak tiʼ le baʼaloʼob maʼ maʼalobtak u beetmoʼ?

⁶ Maʼ xaaneʼ yaan jujuntúul tiʼ toʼoneʼ jach kʼaas u yuʼubikuba yoʼolal le baʼaxoʼob tu beetaj antes tiʼ u kʼaj óoltik Jéeobaoʼ (1 Ped. 4:3). Yaan jujuntúul sukuʼunoʼobeʼ kex úuch joʼopʼok u meyajtikoʼob Jéeobaeʼ láayliʼ jach ku kanáantkubaʼob utiaʼal maʼ u lúubloʼob tiʼ kʼebaneʼ. Kux túun teech, ¿ka wuʼuyik wa maʼ u perdonartech Jéeoba yoʼolal junpʼéel baʼax a beetmiʼ? Wa beyoʼ kʼaʼajaktecheʼ yaan máaxoʼob meyajt Jéeoba úuchjeakileʼ bey xan tu yuʼubilubaʼoboʼ. Por ejemploeʼ apóstol Pabloeʼ jach ku lúubul u yóol kaʼach le kéen u kʼaʼajs le baʼaloʼob maʼ maʼalobtak u beetmoʼ (Rom. 7:24). Kex arrepentirnaj yéetel okjaʼanajeʼ ku tuklik kaʼacheʼ letiʼ «le maas kʼebanchajaʼanoʼ» (1 Cor. 15:9; 1 Tim. 1:15).

7. ¿Baʼax k-ojel ken u beet Jéeoba wa k-arrepentir?

⁷ Wa k-arrepentireʼ Jéeobaeʼ yaan u perdonarkoʼon (Sal. 86:5). Le oʼolaleʼ wa k-arrepentir tu jaajil k-óoleʼ kʼaʼabéet k-creertik baʼax ku yaʼalik le Bibliaaʼ: «Tu yoʼolal xan u yutsileʼ tu perdonartaj tuláakal k-kʼebanoʼob» (Col. 2:13).

8, 9. ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal u xuʼulul k-tuklik yaʼab baʼax ku kʼáatiktoʼon Jéeobaeʼ?

⁸ Tuláakloʼon taak k-beetik tuláakal le ku páajtal utiaʼal k-meyajtik Jéeobaoʼ. Pero yaan horaeʼ jeʼel u tuklik máakeʼ jach junpʼíit le baʼax ku tsʼáaik tiʼ Jéeobaoʼ. Juntúul kiik ku kʼaabaʼtik Amandaeʼ ku yaʼalik: «Kin tuklikeʼ utiaʼal in tsʼáaik u maas maʼalobil tiʼ Jéeobaeʼ maʼ unaj in jeʼeleliʼ, kʼaʼabéet in tsʼáaik u maasil tiʼ. Yoʼolal leloʼ ku taaktal in beetik yaʼab baʼaloʼob. Pero le ken in wil maʼ tin tsaʼayaleʼ kin wuʼuyik tin decepciónartaj Jéeoba yéetel letiʼeʼ maʼ kiʼimak u yóol yéetel le baʼax tin beetoʼ».

⁹ ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal u xuʼulul k-tuklik yaʼab baʼax ku kʼáatiktoʼon Jéeobaeʼ? Kʼaʼajaktoʼoneʼ letiʼeʼ maʼ tu kʼáatiktoʼon junpʼéel baʼax maʼ tu páajtal k-beetik, baʼaxeʼ ku kʼáatiktoʼon baʼaxoʼob ku páajtal k-beetik. Wa k-tsʼáaik u maas maʼalobil tiʼeʼ, kex junpʼíit wa yaʼabeʼ letiʼeʼ jach ku valorartik. Tsʼoʼoleʼ kʼaʼajak xan toʼon u ejemplo le máaxoʼob meyajt Jéeoba úuchjeakiloʼ, jeʼex apóstol Pabloeʼ ich yaʼab añoseʼ viajarnaj u milesil kilómetros utiaʼal u káajsik múuchʼuliloʼob. Chéen baʼaleʼ letiʼeʼ kʼexpaj bix u kuxtal le oʼolal maʼ seguernaj u kʼaʼaytaj jeʼex kaʼacheʼ, ¿xuʼul wa túun u lúubul utsil tiʼ Jéeoba? Maʼatech. Pabloeʼ seguernaj u tsʼáaik u maas maʼalobil tiʼ Jéeoba yéetel Jéeoba xaneʼ seguernaj u bendecirtik (Hech. 28:​30, 31). Toʼon xaneʼ jeʼel u kʼexpajal bix  k-kuxtaleʼ. Chéen baʼaleʼ kʼaʼajaktoʼoneʼ le baʼax ku yilik Jéeobaoʼ letiʼe baʼax oʼolal k-meyajtikoʼ maʼ letiʼe bukaʼaj k-beetkoʼ. Beoraaʼ koʼoneʼex ilik jujunpʼéel baʼaloʼob eʼesik de ke Jéeobaeʼ kiʼimak u yóol yéetel le meyaj k-beetkoʼ.

¿BIX U YEʼESIK JÉEOBA K-LÚUBUL UTSIL TIʼ?

10. ¿Bix u yaʼaliktoʼon Jéeoba u yaabiltmoʼon? (Juan 16:27).

¹⁰ Yéetel le Bibliaoʼ. Jéeobaeʼ jach uts tu tʼaan u yaʼalik tiʼ le máaxoʼob meyajtikoʼ u yaabiltmoʼob yéetel ku lúubloʼob utsil tiʼ. Teʼ Bibliaoʼ kaʼatéen ku yaʼalik tiʼ Jesús jach u yaabiltmaj yéetel jach ku beetik u kiʼimaktal u yóol (Mat. 3:17; 17:5). ¿A kʼáat wa ka u yaʼaltech Jéeoba beyoʼ? U jaajileʼ letiʼeʼ maʼ ken u tʼanoʼon desde teʼ kaʼanoʼ, pero ku tʼankoʼon yéetel le Bibliaoʼ. Kéen k-xok bix úuchik u yaʼalik tiʼ u discípuloʼob jach u yaabiltmoʼob kex kʼebanoʼobeʼ, k-uʼuyik bey táan xan u yaʼaliktoʼon Jéeoba u yaabiltmoʼoneʼ (xok Juan 16:27). Jesúseʼ jach tu yeʼesaj u jatsʼuts modos u Taata. Le oʼolal le kéen k-xok teʼ Biblia bix úuchik u yaʼalik Jesús jach u yaabiltmaj u discípuloʼob kex kʼebanoʼobeʼ k-uʼuyik bey táan xan u yaʼaliktoʼon Jéeoba u yaabiltmoʼoneʼ (Juan 15:​9, 15).

11. Le kéen úuchuktoʼon wa baʼaxeʼ, ¿baʼaxten maʼ unaj k-tuklik wa tsʼoʼok u xuʼulul k-lúubul utsil tiʼ Diosiʼ? (Santiago 1:12).

¹¹ Yéetel baʼax ku beetik. Jéeobaeʼ jach u kʼáat u yáantoʼon, ku tsʼáaiktoʼon le baʼax kʼaʼabéettoʼon sáamsamaloʼ. Chéen baʼaleʼ yaan kʼiineʼ ku chaʼik k-aktáantik wa baʼax jeʼex le úuch tiʼ Joboʼ (Job 1:​8-11). Teʼ súutukiloʼob beyaʼ maʼ unaj k-tuklik wa tsʼoʼok u pʼáatal maʼ t-lúubul utsil tiʼ Diosiʼ. Baʼaxeʼ unaj k-ilik u súutukil utiaʼal k-eʼesik jach tu jaajil k-yaabiltmaj yéetel k-confiar tiʼ letiʼ (xok Santiago 1:12). Tsʼoʼoleʼ teʼ súutukoʼob beyaʼ yaan u yáantkoʼon yéetel yaan u yeʼesiktoʼon yaabilaj utiaʼal ka chúukpajak k-óol.

12. ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon u experiencia Dimitri?

¹² Koʼoneʼex ilik baʼax úuch tiʼ Dimitri, juntúul sukuʼun kajaʼan Asia. Letiʼeʼ xáanchaj minaʼan meyajtiʼ. Le oʼolal tu chʼaʼtuklaj u máansik maas yaʼab tiempo táan u kʼaʼaytaj utiaʼal u yeʼesik tiʼ Jéeoba jach ku confiar tiʼ letiʼ. Chéen baʼaleʼ máan yaʼab tiempo maʼ tu kaxtaj meyajiʼ, ka máan kʼiineʼ joʼopʼ u kʼojaʼantal, pʼáat chʼuytal tu kʼaan. Ka tsʼoʼokeʼ joʼopʼ u tuklikeʼ maʼ maʼalob taatatsiliʼ, maʼ maʼalob íichamtsiliʼ yéetel maʼ kiʼimak u yóol Jéeoba tu yéeteliʼ. Pero junpʼéel áakʼabeʼ u chan hijaeʼ tu  imprimirtaj junpʼéel juʼun tuʼux yaan baʼax ku yaʼalik Isaías 30:15: «Wa ka pʼáatleʼex tranquiloil yéetel ka weʼeskeʼex a kʼubmaj a wóoleʼex tiʼ teneʼ yaan u yantal a muukʼeʼex». Le ka tu bisaj tiʼ u papáeʼ tu yaʼalajtiʼ: «Papi, le kéen a wuʼuy tristeecheʼ kʼaʼajaktech le tekstoaʼ». Dimitrieʼ tu tsʼáaj cuentaeʼ gracias tiʼ Jéeobaeʼ yaan tuláakal baʼax kʼaʼabéet tiʼ u familia, yaantiʼob nookʼ, janal bey xan tuʼux u kajtaloʼob. Le sukuʼunoʼ ku yaʼalik: «Chéen baʼax kʼaʼabéet in beetik kaʼacheʼ in pʼáatal tranquiloil yéetel in confiar tiʼ Dios». Wa táan a aktáantik junpʼéel problema beyaʼ maʼ u tuʼubultecheʼ Jéeobaeʼ yaan u yáantkech yéetel yaan u tsʼáaiktech u muukʼil utiaʼal u chúukpajal a wóol.

13. ¿Bix uláakʼ u yeʼesik Jéeoba k-lúubul utsil tiʼ?

¹³ Yéetel le sukuʼunoʼoboʼ. Jéeobaeʼ jeʼel u péeksik le sukuʼunoʼob utiaʼal ka u líiʼsoʼob k-óoloʼ. Leloʼ letiʼe baʼax úuch tiʼ juntúul kiik kajaʼan Asiaoʼ, letiʼeʼ ku yaʼalikeʼ pʼáat minaʼan meyajtiʼ yéetel jach kʼojaʼanchaji. Ka máan kʼiineʼ u yíichameʼ lúub tiʼ junpʼéel nojoch kʼebaneʼ ka xuʼul u beetik u ancianoil. Lelaʼ jach tu beetaj u lúubul u yóol le kiikoʼ ka tu yaʼalaj: «Maʼ tin naʼatik kaʼach baʼaxten táan u yúuchulten leloʼ. Káaj in tuklikeʼ yaan baʼax maʼ maʼalob tin beetiʼ, le oʼolal tsʼoʼok u xuʼulul u yaabiltiken Jéeoba». Le kiikoʼ tu sen kʼáat óoltaj tiʼ Jéeoba ka eʼesaʼaktiʼ láayliʼ yaabiltaʼaneʼ, Jéeobaeʼ tu núukaj u oración. ¿Bix tu beetil? Le kiikoʼ ku yaʼalik: «Le ancianoʼoboʼ tʼaanajoʼob tin wéetel yéetel tu yáantenoʼob in wil láayliʼ u yaabiltmen Jéeobaeʼ». Ka máan kʼiineʼ le kiikaʼ tu kaʼa kʼáataj tiʼ Jéeoba ka eʼesaʼaktiʼ láayliʼ yaabiltaʼaneʼ. ¿Baʼax túun úuchi? Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Teʼ kʼiin jeʼeloʼ tin kʼamaj junpʼéel carta tu tsʼíibtaj le sukuʼunoʼob yanoʼob teʼ múuchʼuliloʼ. Le ka tin xokeʼ tin wuʼuyaj tsʼoʼok u núukaʼal in oración tumen Jéeoba». Jeʼex k-ilkoʼ le bix u líiʼsaʼal k-óol tumen le  sukuʼunoʼoboʼ ku yeʼesik láayliʼ k-lúubul utsil tiʼ Jéeobaeʼ (Sal. 10:17).

14. ¿Bix uláakʼ u meyajtiʼ Jéeoba le sukuʼunoʼob utiaʼal u yeʼesik u yaabiltmoʼonoʼ?

¹⁴ Jéeobaeʼ ku yeʼesik u yaabiltmoʼon le kéen nuʼuktaʼakoʼon tumen le sukuʼunoʼoboʼ. Por ejemploeʼ tu péeksaj apóstol Pablo utiaʼal ka u tsʼíibt 14 cartaʼob tiʼ le sukuʼunoʼob teʼ yáax siglooʼ. Ichil le cartaʼobaʼ Pabloeʼ tu tsolnuʼuktaj le sukuʼunoʼoboʼ, pero tu beetaj yéetel yaabilaj. ¿Baʼaxten Jéeobaeʼ tu péeksaj Pablo utiaʼal ka u tsolnuʼuktoʼob? Tumen Jéeobaeʼ jach uts yéetel jach yaan u yaabilaj, tsʼoʼoleʼ ku beetik jeʼex «juntúul taatatsil jach u yaabiltmaj u hijoeʼ» (Pro. 3:​11, 12). Le oʼolaleʼ wa k-tsolnuʼuktaʼal yéetel le Bibliaoʼ maʼ u kʼáat u yaʼal wa maʼ u yaabiltmoʼon Diosiʼ, baʼaxeʼ táan u yeʼesiktoʼon láayliʼ jach u yaabiltmoʼoneʼ (Heb. 12:6). ¿Baʼax uláakʼ eʼesiktoʼon jach u yaabiltmoʼon Jéeoba?

ULÁAKʼ BAʼAXOʼOB EʼESIK U YAABILTMOʼON JEEOBA

15. ¿Tiʼ máax ku tsʼáaik u espíritu santo Jéeoba, yéetel baʼax ku yeʼesik leloʼ?

¹⁵ Jéeobaeʼ ku tsʼáaik espíritu santo tiʼ le máax u yaabiltmoʼ (Mat. 12:18). Yoʼolal leloʼ maʼalob ka tuukulnakoʼon tiʼ le preguntaaʼ: «¿Kin weʼesik wa ichil in kuxtal le jatsʼuts modos ku taal tiʼ le espíritu santooʼ?». Por ejemploeʼ bejlaʼeʼ, ¿maas wa kin weʼesik paciencia ke antes in kʼaj óoltik Jéeoba? Wa k-eʼesik ichil k-kuxtal le jatsʼuts modos ku taal tiʼ le espíritu santooʼ seguro yaan k-lúubul utsil tiʼ Jéeoba (ilawil le cuadro « Le jatsʼuts modosoʼob ku taal tiʼ le espíritu santooʼ»).

16. Jeʼex u yeʼesik 1 Tesalonicenses 2:​4, ¿máaxoʼob ku meyaj tiʼ Jéeoba utiaʼal u kʼaʼaytik le baʼaxoʼob maʼalobtak ken u beetoʼ?

¹⁶ Jéeobaeʼ u kʼubéentmaj tiʼ le máaxoʼob yaabiltik ka u kʼaʼaytoʼob le baʼaxoʼob maʼalobtak ken u beetoʼ (xok 1 Tesalonicenses 2:4). Lelaʼ bey úuchik u tsʼáaik cuenta juntúul kiik ku kʼaabaʼtik Jocelyn. Junpʼéel kʼiin ka aajeʼ jach lubaʼan u yóol, letiʼeʼ ku yaʼalik: «Tin wuʼuyaj jach mix baʼal in biilal, chéen baʼaleʼ precursoraen yéetel u kʼiinil in jóokʼol kʼaʼaytaj, le oʼolal orarnajen tiʼ Jéeobaeʼ ka binen». Teʼ kʼiin jeʼeloʼ Jocelyneʼ tsikbalnaj yéetel Mary, juntúul koʼolel jach uts u modos tu kʼamaj junpʼéel xook tiʼ le Bibliaoʼ. Ka máan kʼiineʼ Maryeʼ tu tsikbaltaj tiʼ Jocelyneʼ le kʼiin ka tʼaanaj tu jool u yotochoʼ letiʼeʼ táan kaʼach u orar tiʼ Dios utiaʼal u kʼáatik u yáantaj. ¿Baʼax tu kaʼansaj tiʼ  Jocelyn leloʼ? Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Tin wuʼuyaj bey táan u yaʼalikten Jéeobaeʼ: ‹Teneʼ jach in yaabiltmech›». U jaajileʼ maʼ tuláakal le máakoʼob ken u chʼenxikintoʼob le baʼax k-tsikbaltikoʼ, pero k-ojleʼ Jéeobaeʼ kiʼimak u yóol ikil k-tsʼáaik k-óol k-tsikbalt le baʼaloʼob maʼalobtak ken u beetoʼ.

17. ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon yoʼolal le u kuxtal Jesús tu kʼubaj u experiencia Vickyoʼ? (Salmo 5:12).

¹⁷ Tiʼ Jéeobaeʼ ku meyaj le kuxtal tu kʼubaj Jesucristo utiaʼal u yáantik le máaxoʼob u yaabiltmoʼ (1 Tim. 2:​5, 6). Pero yaan horaeʼ kex k-tsʼaamaj k-fe tiʼ le sacrificio tu beetaj Jesús yéetel tsʼoʼok k-okjaʼeʼ jeʼel u chan difíciltal k-creertik u yaabiltmoʼon Jéeobaeʼ. Wa ku yúuchultoʼon beyoʼ kʼaʼajaktoʼoneʼ maʼ unaj k-confiar tiʼ k-puksiʼikʼaliʼ, baʼaxeʼ mantatsʼ unaj k-confiar tiʼ Jéeoba. Utiaʼal letiʼeʼ tuláakal le máaxoʼob ku tsʼáaik u fejoʼob tiʼ le u kuxtal Jesús tu kʼuboʼ toj u kuxtaloʼob yéetel ku yaʼalik yaan u bendecirkoʼob (xok Salmo 5:12; Rom. 3:26). Juntúul kiik ku kʼaabaʼtik Vickyeʼ jach áantaʼab úuchik u tuukul tiʼ le u kuxtal Jesús tu kʼuboʼ. Kaʼacheʼ ku difíciltaltiʼ u creertik yaabiltaʼan tumen Jéeoba, letiʼeʼ ku yaʼalik: «Jéeobaeʼ jach chúukpaj u yóol tiʼ teen, pero teneʼ bey táan kaʼach in waʼaliktiʼ: ‹Maʼ tin merecertik ka a yaabilten, le u kuxtal a Hijo tu kʼuboʼ maʼ chúukaʼan utiaʼal ka a perdonarteniʼ›». Jeʼex Vickyeʼ wa k-tuukul tiʼ le u kuxtal Jesús tu kʼuboʼ yaan k-uʼuyik yaabiltaʼanoʼon tumen Jéeoba yéetel yaan k-tsʼáaik cuenta jach tu jaajil k-lúubul utsil tiʼ.

18. ¿Baʼax ken u beet Jéeoba wa maʼ tu xuʼulul k-yaabiltik?

¹⁸ U jaajileʼ kex ka k-tsʼáa ichil k-kuxtal tuláakal baʼax ku yaʼalik le xookaʼ yaan kʼiineʼ yaan u chan lúubul k-óol. Hasta jeʼel u joʼopʼol k-tuklik maʼ yaabiltaʼanoʼon tumen Dioseʼ. Wa bey u yúuchultechoʼ kʼaʼajaktecheʼ Dioseʼ ku kʼamik «le máaxoʼob maʼ tu xuʼulul u yaabiltikoʼoboʼ» (Sant. 1:12). Le oʼolaleʼ maʼ u xuʼulul a natsʼkaba tu yiknal Jéeoba yéetel a wilik le baʼaxoʼob eʼesik u yaabiltmechoʼ. Tsʼoʼoleʼ maʼ u tuʼubultecheʼ «Dioseʼ maʼ náach yanil tiʼ máakiʼ» (Hech. 17:27).