1. ¿Baʼax ku yaʼalik le Biblia yoʼolal le jaajil yaabilajoʼ?

 LE Bibliaoʼ jach jatsʼuts u tsolik bix le jaajil yaabilajoʼ. Ku yaʼalik: «U kʼáakʼil le yaabilajoʼ bey junpʼéel kʼáakʼ ku tóochʼbaleʼ, junpʼéel kʼáakʼ tiʼ Jéeoba u taal. Jeʼel bukaʼaj jaʼ ka taalakeʼ maʼ tu páajtal u tupik le yaabilajoʼ, mix tu páajtal u beetaʼal u saʼatal tumen le ríoʼoboʼ» (Cant. 8:6, 7). b Le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ ku yeʼesikeʼ le íichamtsil yéetel le atantsiloʼ jeʼel u páajtal u yaabiltikubaʼob mantatsʼeʼ.

2. ¿Baʼax unaj u beetik le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼob utiaʼal maʼ u tuʼupul le yaabilaj yaan ichiloʼoboʼ?

² Utiaʼal maʼ u xuʼulul u yaabiltikuba le tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ yaan baʼax kʼaʼabéet u beetkoʼob. ¿Baʼaxiʼ? Koʼox ketik beyaʼ: Le yaabilaj ku yuʼubik le atantsil yéetel le íichamtsiloʼ bey jeʼex junpʼéel kʼáakʼeʼ. ¿Máasaʼ utiaʼal maʼ u tuʼupul le kʼáakʼoʼ kʼaʼabéet u tsʼaʼabal u maasil siʼiʼ? Láayliʼ xan bey u yúuchul ichil le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ. Kʼaʼabéet u kanáantkubaʼob utiaʼal maʼ u tuʼupul u yaabilajoʼob. ¿Baʼaxten? Tumen yaʼab baʼax jeʼel u beetik u tuʼupul u yaabilajoʼobeʼ, yaan horaeʼ ku pʼáatal minaʼan taakʼin tiʼob, ku kʼojaʼantaloʼob wa tumen maʼ chéen chʼaʼabil u líiʼsaʼal le paalaloʼoboʼ. Wa tsʼokaʼan a beeleʼ, ¿baʼax jeʼel a beetik utiaʼal maʼ u tuʼupul u kʼáakʼil le yaabilaj ku taal tiʼ Jéeobaoʼ? Teʼ xookaʼ yaan k-ilik óoxpʼéel baʼaloʼob jeʼel u yáantik le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ. c

3. ¿Baʼaxten le íichamtsil yéetel le atantsiloʼ kʼaʼabéet u yilik u maas biskubaʼob yéetel Jéeoba? (Eclesiastés 4:12; ilawil xan le fotooʼ).

³ Utiaʼal maʼ u tuʼupul u kʼáakʼil le yaabilajoʼ le íichamtsil yéetel le atantsiloʼ kʼaʼabéet u yilik u maas biskubaʼob yéetel Jéeoba. Wa ku beetkoʼobeʼ yéetel kiʼimak óolal ken u yuʼuboʼob u tʼaan yéetel yaan u aktáantkoʼob jeʼel baʼalak problemail jeʼel u beetik u xuʼulul u yaabiltikubaʼobeʼ (xok Eclesiastés 4:12). Tsʼoʼoleʼ wa maʼalob u biskubaʼob yéetel Jéeobaeʼ yaan u yeʼeskoʼob le jatsʼuts modos ku yeʼesik letiʼoʼ. Por ejemploeʼ, yaan u yeʼesik u yutsiloʼob, u pacienciaʼob yéetel yaan u perdonarkubaʼob (Efe. 4:32–5:1). Wa le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼob ku yeʼeskoʼob jatsʼuts modoseʼ yaan u maas yaabiltikubaʼob. Lena, juntúul kiik maas tiʼ 25 años tsʼoʼokok u beeleʼ, ku yaʼalik: «Wa a núup u yaabiltmaj Jéeobaeʼ maas ka yaabiltik yéetel ka respetartik».

4. ¿Baʼaxten Jéeobaeʼ tu yéeyaj José yéetel María utiaʼal u kanáantkoʼob le Mesíasoʼ?

⁴ Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ tiʼ tuláakal u chʼiʼibal Davideʼ, Jéeobaeʼ tu yéeyaj José yéetel María utiaʼal u kanáantkoʼob le Mesíasoʼ. ¿Baʼaxten tu yéeyoʼob? Tumen tu kaʼatúulaloʼobeʼ jach maʼalob u biskubaʼob yéetel Jéeoba yéetel u yojel mantatsʼ kun chʼaʼabil en cuenta u consejoʼob. Le tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ, ¿baʼax jeʼel u kankoʼob tiʼ José yéetel Maríaeʼ?

5. Le íichamtsiloʼoboʼ, ¿bix jeʼel u seguerkoʼob u ejemplo Joséeʼ?

⁵ Joséeʼ juntúul maʼalob íichamtsil kaʼachi tumen mantatsʼ tu chaʼaj u nuʼuktaʼal tumen Jéeoba. Por ejemploeʼ, kex óoxtéen aʼalaʼabtiʼ baʼax unaj u beetik utiaʼal u kanáantik u familia. Kex maʼ chéen chʼaʼabileʼ letiʼeʼ tu beetaj le baʼax aʼalaʼabtiʼoʼ (Mat. 1:20, 24; 2:13-15, 19-21). Joséeʼ tu yuʼubaj u tʼaan Jéeoba, le beetik páajchaj u kanáantik María. Leloʼ tu beetaj wal u maas yaabiltaʼal yéetel u respetartaʼal tumen Maríaeʼ. Íichamtsileʼex, teʼexeʼ jeʼel u páajtal a beetkeʼex jeʼex Joséeʼ, kaxteʼex u nuʼuktaj Jéeoba teʼ Biblia utiaʼal a kanáantkeʼex a familiaʼexoʼ d. Kex maʼ chéen chʼaʼabileʼ wa ka beetkeʼexeʼ yaan a weʼeskeʼex a yaabiltmaj a wataneʼex. Leloʼ yaan u beetik a maas yaabiltikabaʼex. Juntúul kiik tsʼoʼok maas tiʼ 20 años tsʼoʼokok u beel kajaʼan Vanuatueʼ, ku yaʼalik: «Kéen in wil bix u kaxtik u nuʼuktaj Jéeoba in wíicham yéetel ku beetik baʼax ku yaʼalikeʼ maas kin respetartik. Tsʼoʼoleʼ kin confiar tiʼ le baʼaloʼob ku chʼaʼtuklik u beetkoʼ».

6. ¿Baʼax jeʼel u kanik le atantsiloʼob tiʼ le baʼax tu beetaj Maríaoʼ?

⁶ Maríaeʼ jach maʼalob u biskuba kaʼach yéetel Jéeoba. Kex ku múul adorartik Jéeoba yéetel Joséeʼ, letiʼeʼ ku jóoʼsik kaʼach tiempo  utiaʼal u xokik u Tʼaan Dios. Tsʼoʼoleʼ ku tuukul xan tiʼ le baʼax ku xokikoʼ (Luc. 2:19, 51). Maríaeʼ jach ku tsʼáaik u yóol kaʼach u meyajt Dios, le oʼolal juntúul maʼalob atantsil. Yaʼab kiikoʼob teʼ kʼiinoʼobaʼ ku yilik u beetkoʼob jeʼex Maríaeʼ. Koʼox ilik baʼax tu beetaj kiik Émiko, letiʼeʼ ku yaʼalik: «Antes u tsʼoʼokol in beeleʼ tin juunal kin wilik in muʼukʼaʼankúuntik in fe. Pero ka tsʼoʼok in beeleʼ in wíicham ku orar tin woʼolal yéetel letiʼ ilik baʼax ken k-beet utiaʼal k-maas natsʼikba yiknal Jéeoba. Pero tin tsʼáaj cuentaeʼ chéen tumen letiʼ ku beetkeʼ kin beetik xan. Tin wileʼ teen xaneʼ yaan baʼax kʼaʼabéet in beetik utiaʼal in maas biskinba yéetel Jéeoba. Le oʼolal bejlaʼeʼ kin jóoʼsik tiempo utiaʼal in orar, in xokik le Bibliaoʼ yéetel in tuukul tiʼ baʼax ku yaʼalik» (Gál. 6:5). Atantsileʼex, wa ka wilik a maas biskabaʼex yéetel Jéeobaeʼ a wíichameʼexeʼ yaan u kiʼimaktal u yóoloʼob yoʼolal le baʼax ka beetkeʼexoʼ yéetel yaan u maas yaabiltikeʼex (Pro. 31:30).

7. Le tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ, ¿baʼax jeʼel u kankoʼob tiʼ José yéetel Maríaeʼ?

⁷ José yéetel Maríaeʼ tu yiloʼob u múul adorarkoʼob Jéeoba utiaʼal maʼ u xuʼulul u biskubaʼob tu yéetel (Luc. 2:22-24, 41; 4:16). Maʼ xaaneʼ maʼ fácil úuchik u beetkoʼobiʼ, tsʼoʼoleʼ maas difícilchajtiʼob le ka káaj u yaʼabtal u paalaloʼoboʼ, kex beyoʼ páajchaj u beetkoʼob. Lelaʼ yaan baʼax ku kaʼansik tiʼ le tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ. Wa yaan a paalaleʼexeʼ maʼ xaaneʼ maʼ chéen chʼaʼabil a wilkeʼex a bineʼex reunióniʼ mix a jóoʼskeʼex tiempo utiaʼal a beetkeʼex le adoración ich familiaoʼ. Tsʼoʼoleʼ como yaʼab baʼax ka beetkeʼex utiaʼal a kanáantik a paalaleʼexeʼ, maʼ fácil wal a múul xookeʼex wa a múul orareʼexiʼ. Pero maʼ u tuʼubulteʼexeʼ wa ka tsʼáaikeʼex táanil Jéeoba yéetel ka múul adorarkeʼexeʼ yaan a maas natsʼkabaʼex tu yiknal yéetel yaan a maas yaabiltikabaʼex.

8. Wa yaan problemas ichil le tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ, ¿bix jeʼel u beetkoʼob le adoración ich familiaoʼ?

⁸ Chéen baʼaleʼ, ¿kux túun wa yaanteʼex problemas? Wa beyoʼ, maʼ tun máan mix ta tuukuleʼex a beetkeʼex le adoración ich familiaoʼ. Wa bey u yúuchulteʼexoʼ junpʼéel baʼax jeʼel u yáantkeʼexeʼ letiʼe a xokikeʼex junpʼéel baʼal uts ta wicheʼexoʼ yéetel maʼ sen chowak u xookiliʼ. Wa ka beetkeʼex lelaʼ yaan a maas biskabaʼex yéetel yaan u taaktal a múul meyajtikeʼex Jéeoba.

9. ¿Baʼaxten kʼaʼabéet u múul máansik tiempo le tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ?

⁹ Wa le tsʼokaʼan u beeloʼob ku jóoʼskoʼob tiempo utiaʼal u múul beetkoʼob wa baʼaxoʼ yaan u maas yaabiltikubaʼob, yaan u yojéeltikoʼob baʼax ku tuklik u núup yéetel bix u yuʼubikuba (Gén. 2:24). Lilia yéetel Rusláneʼ tsʼoʼok maas tiʼ 15 años tsʼoʼokok u beeloʼob. Pero le maʼ úuch tsʼoʼokok u beeloʼoboʼ yaan baʼax tu tsʼáajoʼob cuenta. Liliaeʼ ku yaʼalik: «T-ileʼ maʼ ten k-máans tiempo jeʼex k-tukultmil kaʼachoʼ tumen k-meyaj, k-beetik u meeyjul k-otoch, tsʼoʼoleʼ káaj u yantal k-paalal. T-tsʼáaj cuentaeʼ wa maʼ t-múul máansik tiempoeʼ jeʼel tak u xuʼulul k-bisikbaeʼ».

10. Le tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ, ¿bix jeʼel u beetkoʼob le baʼax ku yaʼalik Efesios 5:15 yéetel 16?

¹⁰ Kex yaʼab baʼal ku beetkoʼobeʼ, le íichamtsil yéetel le atantsiloʼ kʼaʼabéet u jóoʼskoʼob tiempo utiaʼal u yantaloʼob yéetel u núupoʼob (xok Efesios 5:15, 16). Uzondu, juntúul sukuʼun kajaʼan Nigeriaeʼ, ku yaʼalik: «Teneʼ suuk in tuklik baʼax ken in beete, ichil leloʼ kin táakbesik le tiempo ken in máans yéetel in watanoʼ. Lelaʼ junpʼéel baʼal jach kʼaʼanaʼan in wilik» (Fili. 1:10). Koʼox ilik baʼax ku beetik  kiik Anastasia, u yíichameʼ superintendente tiʼ circuito tu luʼumil Moldavia. Letiʼeʼ ku yaʼalik baʼax ku beetik utiaʼal u máansik tiempo yéetel u yíicham. Ku yaʼalik: «Mientras in wíicham táan u atendertik le baʼaloʼob kʼaʼabéet teʼ múuchʼuliloʼ, teen xaneʼ kin wilik in beetik le meyajoʼob kʼaʼabéet in beetkoʼ. Beyoʼ kéen tsʼoʼokkeʼ yaan u béeytal k-múul máansik tiempo». Kex beyoʼ maʼ xaaneʼ jeʼel u difíciltal a jóoʼskeʼex u súutukil utiaʼal a máanskeʼex tiempoeʼ tumen yaʼab baʼax ka beetkeʼex. Wa bey u yúuchulteʼexoʼ, ¿baʼax jeʼel u yáantkeʼexeʼ?

11. ¿Baʼax suuk u múul beetik kaʼach Áquila yéetel Priscila?

¹¹ Le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ yaʼab baʼax jeʼel u kankoʼob tiʼ Áquila yéetel Priscilaeʼ, máaxoʼob kuxlajoʼob teʼ yáax siglooʼ (Rom. 16:3, 4). Le Bibliaoʼ maʼ yaʼab baʼax ku yaʼalik tu yoʼolaloʼobiʼ pero ku yaʼalikeʼ múul meyajnajoʼob, múul kʼaʼaytajnajoʼob yéetel tu múul áantoʼob u maasil (Hech. 18:2, 3, 24-26). Teʼ Bibliaoʼ kéen chʼaʼchiʼitaʼak Áquilaeʼ, tiaʼan Priscila tu yéeteleʼ.

12. Le tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ, ¿baʼax jeʼel u beetkoʼob utiaʼal u múul máanskoʼob tiempoeʼ? (Ilawil xan le fotooʼ).

¹² Le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ, ¿bix jeʼel u beetkoʼob jeʼex Áquila yéetel Priscilaeʼ? Tuukulneneʼex tiʼ tuláakal le baʼaxoʼob ka beetkeʼexoʼ, ¿yaan wa baʼax jeʼel u páajtal a múul beetkeʼexeʼ? Por ejemploeʼ, Áquila yéetel Priscilaeʼ suuk u múul kʼaʼaytajoʼob. Kux túun teʼex, ¿suuk wa a múul kʼaʼaytajeʼex? Áquila yéetel Priscila xaneʼ suuk u múul meyajoʼob. Maʼ xaaneʼ teech yéetel a núupeʼ maʼ junpʼéeliliʼ tuʼux ka meyajeʼexiʼ. Pero, ¿máasaʼ jeʼel u páajtal a múul beetkeʼex u meyajil a wotocheʼexeʼ? (Ecl. 4:9). Wa ka beetkeʼexeʼ yaan u kiʼimaktal a wóoleʼex yéetel yaan u páajtal xan a tsikbaleʼex. Robert yéetel Lindaeʼ, tsʼoʼok u máan maas tiʼ 50 años tsʼoʼokok u beeloʼob. Roberteʼ ku yaʼalik: «U jaajileʼ yaʼab baʼaloʼob k-beetik. Pero jach ku kiʼimaktal in wóol kéen in múul beet wa baʼax yéetel in watan. Por ejemploeʼ wa táan in pʼoʼik trasteseʼ in watan tikinkúuntik, wa táan in páakeʼ ku taal u yáanten. Kéen k-múul beet wa baʼaxeʼ k-maas bisikba yéetel k-maas yaabiltikba».

13. Le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ, ¿baʼax unaj u beetkoʼob utiaʼal u múul máanskoʼob tiempo?

¹³ Maʼ u tuʼubulteʼexeʼ kex múul kajaʼaneʼex ichil junpʼéeliliʼ najeʼ, leloʼ maʼ u kʼáat u yaʼal wa táan a múul máanskeʼex tiempoiʼ. Juntúul kiik kajaʼan Brasileʼ ku yaʼalik: «Como yaʼab baʼaloʼob k-beetkeʼ, yaan horaeʼ maʼ tu jáan tsʼáaik cuenta máak wa maʼ táan u máansik tiempo yéetel u núupiʼ. Yaan horaeʼ jeʼel k-tuklikeʼ como kajaʼanoʼon tiʼ junpʼéeliliʼ najeʼ táan k-máansik tiempo beyoʼ. Pero maʼ chéen letiʼe baʼax kʼaʼabéetoʼ, kʼaʼabéet xan in wilik baʼax kʼaʼabéet tiʼ in wíicham». Ilawileʼex baʼax ku beetik Bruno yéetel Tays, u yatan, utiaʼal  u múul máanskoʼob tiempooʼ. Le sukuʼunoʼ ku yaʼalik: «Utiaʼal k-disfrutartik le tiempo k-máansikoʼ maʼ t-usartik k-celular».

14. ¿Baʼax jeʼel u beetik le tsʼokaʼan u beeloʼob wa maʼ uts tu tʼaan u múul máanskoʼob tiempooʼ?

¹⁴ Chéen baʼaleʼ, ¿kux túun wa maʼ uts ta tʼaan a múul máansik tiempo yéetel a núupiʼ? Maʼ xaaneʼ cada juntúuleʼ yaanal baʼal uts tu tʼaan u beetik wa yaan horaeʼ le baʼax ku beetik a núupoʼ ku beetik a tsʼíikil. ¿Baʼax jeʼel a beetkeʼex wa bey u yúuchulteʼexoʼ? Tuukulneneʼex tiʼ u ejemploil le kʼáakʼ t-aʼalaj tu káajbal le xookaʼ. Tu káajbaleʼ chan chichan u kʼáakʼil. Pero utiaʼal u maas u tóochʼbaleʼ kʼaʼabéet u tsʼaʼabal u maasil siʼiʼ. Bey túun xanoʼ, jeʼex le kʼáakʼ jujunpʼíitil u bin u maas tóochʼbaloʼ, teʼex xaneʼ jujunpʼíitil unaj a wilkeʼex a múul máanskeʼex tiempo. Beeteʼex junpʼéel baʼal uts ta tʼaaneʼex yéetel maʼ ken u beet a tsʼíikileʼex (Sant. 3:18). Wa ka beetkeʼex beyoʼ yaan u maas nojochtal a yaabilajeʼex.

15. ¿Baʼaxten kʼaʼanaʼan u respetarkuba le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ?

¹⁵ Jach kʼaʼanaʼan ka u respetartuba le tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ. Wa maʼ tu beetkoʼobeʼ jujunpʼíitileʼ jeʼel u xuʼulul u yaabiltikubaʼobeʼ, jeʼex le kʼáakʼ jeʼel u tuʼupul wa maʼ tu kanáantaʼaloʼ. Maʼ xaaneʼ techeʼ jeʼel a waʼalik ka respetartik a núupeʼ, pero ¿jach wa tu jaajil ku yuʼubik a núup ka respetartik? Penny yéetel Areteʼ maas tiʼ 25 años tsʼoʼokok u beeloʼob. Pennyeʼ ku yaʼalik: «Como k-respetartikbaeʼ tsʼoʼok u maas nojochtal le yaabilaj yaan ichiloʼonoʼ. Maʼ saajkoʼon k-aʼal baʼax k-tuklikiʼ tumen k-chʼaʼik en cuenta bix k-uʼuyikba». ¿Baʼax túun jeʼel a beetik utiaʼal u yuʼubik a núup ka respetartikeʼ? Koʼox ilik baʼax tu beetaj Abrahán yéetel Sara.

16. Le íichamtsiloʼoboʼ, ¿baʼax jeʼel u kankoʼob tiʼ u ejemplo Abraháneʼ? (1 Pedro 3:7; ilawil xan le fotooʼ).

¹⁶ Abraháneʼ mantatsʼ tu respetartaj Sara. Tu chʼenxikintaj baʼax ku yaʼalik yéetel tu chʼaʼaj en cuenta bix u yuʼubikuba. Juntéenjeak kʼuuxilnajaʼan Saraeʼ tu yaʼalaj tiʼ Abrahán: «Le baʼax kʼaas ku yúuchultenaʼ a culpa». Pero Abraháneʼ maʼ kʼuuxilnaj tu yéeteliʼ mix tu kʼáatnúuktaj u tʼaaniʼ tumen u kʼaj óol tubeel Sara, u yojel mantatsʼ ku apoyartik kéen u chʼaʼtukult u beetik wa baʼax. Le oʼolaleʼ tu chʼenxikintaj yéetel tu yáantaj (Gén. 16:5, 6). ¿Baʼax ku kaʼansik lelaʼ? Ku kaʼansikeʼ tiʼ le íichamtsil tsʼaʼan autoridad utiaʼal u chʼaʼtuklik baʼax kun beetbil ichil le familiaoʼ (1 Cor. 11:3). Chéen baʼaleʼ como u yaabiltmaj u yataneʼ yaan xan u chʼaʼik en cuenta baʼax ku tuklik (1 Cor. 13:4, 5). Yaan kʼiineʼ a wataneʼ jeʼel u estresareʼ yéetel jeʼel u taaktal u tsikbaltiktech bix u yuʼubikubaeʼ. Kéen tsikbalnak ta wéeteleʼ chʼenxikinte, maʼ u náayal a wóol yéetel yaanal baʼal tumen beyoʼ ka weʼesik ka respetartik (xok 1 Pedro 3:7). Angela yéetel  Dimitrieʼ óoliʼ 30 años tsʼoʼokok u beeloʼob. Angelaeʼ ku yaʼalik baʼax ku beetik u yíicham utiaʼal u yeʼesik ku chʼaʼik en cuenta bix u yuʼubikuba. Ku yaʼalik: «Dimitrieʼ mantatsʼ ku chʼenxikintiken wa maʼ maʼalob in wuʼuyikinbaiʼ bey xan wa chéen taak in tsikbal. Tsʼoʼoleʼ ku yeʼesik xan paciencia teʼ kʼiinoʼob chan kʼuuxilnajaʼanenoʼ wa yaachajaʼan in wóoloʼ».

17. Le atantsiloʼoboʼ, ¿baʼax jeʼel u kankoʼob tiʼ u ejemplo Saraeʼ? (1 Pedro 3:5, 6).

¹⁷ Saraeʼ tu yeʼesaj ku respetartik Abrahán tumen mantatsʼ tu apoyartaj le ka tu chʼaʼtuklaj u beetik wa baʼaxoʼ (Gén. 12:5). Juntéenjeakeʼ Abraháneʼ taakchaj u yeʼesik u yutsil tiʼ jujuntúul máakoʼob kʼuchoʼob tu yotoch. Le oʼolal tu yaʼalaj tiʼ Sara ka u beet waajoʼob utiaʼal u kʼamik u yuʼulaboʼob. Pero Saraeʼ táan kaʼach u beetik uláakʼ baʼaloʼob (Gén. 18:6). Kex beyoʼ tu pʼataj le baʼax ku beetkoʼ ka tu apoyartaj le baʼax taak u beetik u yíichamoʼ. Atantsileʼex, teʼex xaneʼ jeʼel u páajtal a beetkeʼex jeʼex Saraeʼ, apoyarteʼex le baʼax ku chʼaʼtuklik u beetik a wíichameʼexoʼ. Wa ka beetkeʼexeʼ yaan a maas yaabiltikabaʼex (xok 1 Pedro 3:5, 6). Dimitri, le máax t-aʼalaj teʼ párrafo máanoʼ, ku yaʼalik baʼax ku beetik u yatan. Ku yaʼalik: «Jach ku kiʼimaktal in wóol kéen in wil in wataneʼ ku apoyarken yéetel le baʼaxoʼob kin chʼaʼtuklikoʼ, kex yaan kʼiin maʼ jach de acuerdoiʼ. Wa maʼ maʼalob u jóokʼol le baʼax kin chʼaʼtuklikoʼ maʼatech u chʼinik tin wich». Atantsileʼex, wa ka respetartik a wíichameʼexeʼ letiʼobeʼ yaan u maas yaabiltikeʼex.

18. ¿Baʼax utsil ken u kʼam le tsʼokaʼan u beeloʼob wa ku yilik u maas yaabiltikubaʼoboʼ?

¹⁸ Satanáseʼ u kʼáat ka xuʼuluk u yaabiltikuba le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ tumen u yojleʼ wa ku yúuchul leloʼ jeʼel u náachtaloʼob tiʼ Jéeobaeʼ. Le oʼolaleʼ maʼ unaj a chaʼikeʼex u tuʼupul le kʼáakʼ ku taal tiʼ Jéeobaoʼ wa le jaajil yaabilajoʼ. Eʼeseʼex le clase yaabilaj ku yaʼalik u libroil Cantaresoʼ. Tsʼáaʼex táanil Jéeoba ichil a kuxtaleʼex yéetel jóoʼseʼex tiempo utiaʼal a múul beetkeʼex wa baʼax. Tsʼoʼoleʼ respetartabaʼex, lelaʼ u kʼáat u yaʼaleʼ chʼaʼex en cuenta baʼax ku tuklik a núupeʼex yéetel bix u yuʼubikubaʼob. Wa ka beetkeʼexeʼ yaan a alabarkeʼex Jéeoba yéetel a yaabilajeʼexeʼ mix bikʼin kun xuʼulul, yaan u pʼáatal jeʼex le kʼáakʼ mantatsʼ tu tóochʼbaloʼ.