1. ¿Baʼax ku yaʼaliktoʼon Jéeoba ka k-beete? (Ilawil xan le fotoʼoboʼ).

 ¿MÁAX jeʼel u yáantkoʼon wa kʼaʼabéet u líiʼsaʼal k-óol bey xan wa kʼaʼabéet u tsʼaʼabaltoʼon consejoeʼ? Toʼoneʼ k-ojel chéen Jéeoba jeʼel u yáantkoʼoneʼ, letiʼeʼ u kʼáat ka orarnakoʼon tiʼ. Le oʼolal teʼ Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Maʼ u jáawal a orareʼex» (1 Tes. 5:17). Jeʼel u páajtal k-aʼalik tiʼ Jéeoba tuláakal baʼax ku yúuchultoʼoneʼ yéetel k-kʼáatiktiʼ ka u yáantoʼon k-chʼaʼ maʼalob decisiónoʼob (Pro. 3:5, 6). Como Jéeoba jach utseʼ jeʼel u páajtal k-orar tiʼ le jaytéen k-kʼáateʼ.

2. ¿Baʼax ken k-il teʼ xookaʼ?

² Le oraciónoʼ junpʼéel jatsʼuts regalo u tsʼaamajtoʼon Jéeoba. Chéen baʼaleʼ como yaʼab baʼax k-beetkeʼ maʼ chéen chʼaʼabil k-jóoʼsik tiempo utiaʼal k-orariʼ yéetel maʼ xaaneʼ jeʼel k-tuklik kʼaʼabéet k-maas maʼalobkíintik bix k-orareʼ. U maʼalobileʼ le Bibliaoʼ ku yaʼaliktoʼon baʼax jeʼel u páajtal k-beetkeʼ. Teʼ xookaʼ yaan k-ilik baʼax tu beetaj Jesús yéetel yaan k-ilik bix jeʼel k-jóoʼsik tiempo utiaʼal k-orareʼ. Tsʼoʼoleʼ yaan xan k-ilik cinco baʼaloʼob jeʼel u yáantkoʼon k-maas maʼalobkíint k-oraciónoʼobeʼ.

3. ¿Baʼax u yojel kaʼach Jesús?

³ Jesúseʼ u yojel Jéeobaeʼ jach kʼaʼanaʼan u yilik u orar máak. Antes u taal way Luʼumeʼ tu yilaj bix u núukik Jéeoba u oración le máaxoʼob meyajtikoʼ. Por ejemploeʼ tu yilaj  bix tu núukil u oración Ana, David, Elías yéetel uláakʼ máaxoʼob meyajt úuchjeakiloʼ (1 Sam. 1:10, 11, 20; 1 Rey. 19:4-6; Sal. 32:5). Le beetik Jesúseʼ tu yaʼalaj tiʼ u discípuloʼob maʼ u xuʼulul u oraroʼob (Mat. 7:7-11).

4. ¿Baʼax k-kanik tiʼ le oraciónoʼob tu beetaj Jesúsoʼ?

⁴ Jesúseʼ tu yeʼesaj tiʼ u discípuloʼob bix unaj u oraroʼob. Letiʼeʼ mantatsʼ orarnaj le tiaʼan way Luʼumeʼ. Pero kʼaʼabéetchaj u jóoʼsik tiempo utiaʼal u beetik tumen jach yaʼab baʼax ku beetik yéetel mantatsʼ yaʼab máak yaan tu yiknal (Mar. 6:31, 45, 46). Letiʼ kaʼacheʼ jach temprano ku líikʼil utiaʼal u tsikbal yéetel u Taata (Mar. 1:35). Juntéenjeakeʼ bul áakʼab orarnaji tumen nukaʼaj kaʼach u chʼaʼtukult junpʼéel baʼal jach kʼaʼanaʼan (Luc. 6:12, 13). Tsʼoʼoleʼ le áakʼab táanil tiʼ u kíimiloʼ yaʼab u téenel orarnaj tiʼ Jéeoba tumen u yojel maʼ chéen chʼaʼabil le baʼax kun úuchultiʼoʼ (Mat. 26:39, 42, 44).

5. ¿Bix jeʼel k-beetik jeʼex Jesús kéen orarnakoʼoneʼ?

⁵ Le baʼax tu beetaj Jesúsoʼ ku yeʼesiktoʼoneʼ kex yaʼab baʼax k-beetkeʼ kʼaʼabéet k-jóoʼsik tiempo utiaʼal k-orar. Maʼ xaaneʼ yaan u kʼaʼabéettal k-líikʼil maas temprano wa maʼ k-séeb wenel utiaʼal ka páajchajak k-orar. Beyoʼ yaan k-eʼesik jach nojoch baʼal k-ilik k-tsikbal yéetel Jéeoba. Juntúul kiik ku kʼaabaʼtik Lynneeʼ ku yaʼalikeʼ jach kiʼimakchaj u yóol ka tu kanaj jeʼel u páajtal u tsikbal yéetel Jéeobaeʼ. Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Ka tin kanaj jeʼel u páajtal in orar tiʼ Jéeoba jeʼel baʼalak súutukileʼ káaj in wilik bey in amigoeʼ. Le oʼolal tin chʼaʼtuklaj in maas maʼalobkíintik bix in orar». ¿Máasaʼ bey k-uʼuyikba xanoʼ? Beoraaʼ koʼox ilik cinco baʼaloʼob jeʼel u páajtal k-aʼalik kéen orarnakoʼoneʼ.

6. Jeʼex u yaʼalik Apocalipsis 4:10 yéetel 11, ¿baʼax ku náajmatik Jéeoba?

⁶ Unaj k-alabartik Jéeoba. Juntéenjeakeʼ apóstol Juaneʼ tu yilaj 24 ancianoʼob táan u adorarkoʼob Jéeoba teʼ kaʼanoʼ. Letiʼobeʼ táan kaʼach u alabarkoʼob yéetel táan u yaʼalikoʼob: «Techeʼ jach yaan a poder, ka náajmatik ka alabartaʼakech yéetel ka respetartaʼakech» (xok Apocalipsis 4:10, 11). Le ángeloʼob xanoʼ ku alabarkoʼob yéetel ku respetarkoʼob Jéeoba. Como tiaʼanoʼob tu  yéetel teʼ kaʼanoʼ jach u kʼaj óoloʼob tubeel. Letiʼobeʼ ku yilkoʼob le jatsʼuts baʼaloʼob ku beetik Jéeobaoʼ le oʼolal ku alabarkoʼob (Job 38:4-7).

7. ¿Bix k-alabartik Jéeoba kéen orarnakoʼon?

⁷ Toʼon xaneʼ k-alabartik Jéeoba le kéen k-aʼaltiʼ ich oración baʼaxten k-yaabiltmaj yéetel baʼaxten k-respetartik. Kéen k-xakʼalxokt le Bibliaoʼ kʼaʼabéet k-ilik bix u yeʼesik u jatsʼuts modos Jéeoba (Job 37:23; Rom. 11:33). Kéen tsʼoʼokkeʼ jeʼel u páajtal k-aʼaliktiʼ bix k-uʼuyikba yoʼolal le jatsʼuts modos ku yeʼesikoʼ. Jeʼel xan u páajtal k-alabartik kéen k-tsʼáa u graciasil tiʼ yoʼolal bix u yáantkoʼon bey xan yoʼolal bix u yáantik le sukuʼunoʼoboʼ. Letiʼeʼ mantatsʼ yaan u kanáantkoʼon yéetel yaan u tsʼáaik baʼax kʼaʼabéettoʼon (1 Sam. 1:27; 2:1, 2).

8. ¿Baʼax oʼolal jeʼel u páajtal k-tsʼáaik gracias tiʼ Jéeobaeʼ? (1 Tesalonicenses 5:18).

⁸ Kʼaʼabéet k-tsʼáaik gracias tiʼ Jéeoba. Kéen orarnakoʼoneʼ jeʼel u páajtal k-tsʼáaik gracias tiʼ Jéeoba yoʼolal yaʼab baʼaloʼobeʼ (xok 1 Tesalonicenses 5:18). Por ejemploeʼ jeʼel u páajtal k-tsʼáaik gracias tiʼ yoʼolal tuláakal le baʼaloʼob yaantoʼonoʼ tumen le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ «tuláakal le baʼaloʼob maʼalobtak[oʼ]» tiʼ letiʼ u taal (Sant. 1:17). Jeʼel u páajtal k-tsʼáaik u graciasil tiʼ yoʼolal le jatsʼuts Luʼum tuʼux kajaʼanoʼonoʼ, le baʼaxoʼob u beetmoʼ, le kuxtal u tsʼaamajtoʼonoʼ, yoʼolal k-familia, k-amigoʼob bey xan yoʼolal le Paraíso táan k-páaʼtikoʼ. Tsʼoʼoleʼ jeʼel xan u páajtal k-tsʼáaik gracias tiʼ ikil k-bisikba tu yéeteleʼ.

9. ¿Baʼaxten maʼ chéen chʼaʼabil k-tsʼáaik gracias tiʼ Jéeobaiʼ?

⁹ Teʼ kʼiinoʼobaʼ le máakoʼoboʼ maʼ suuk u tsʼáaikoʼob gracias yoʼolal mix baʼaliʼ, le oʼolal maʼ chéen chʼaʼabil u tsʼáaik cuenta máak kʼaʼabéet u tsʼáaik gracias tiʼ Jéeoba yoʼolal baʼax yaantiʼiʼ. Le máakoʼoboʼ maases chéen u yutsil ku kaxtikoʼob, le oʼolal maʼ unaj k-chaʼik u páakʼaltoʼon le tuukul beyoʼ tumen wa maʼeʼ kéen orarnakoʼoneʼ chéen yaan k-kʼáatik tiʼ Jéeoba le baʼaxoʼob k-tsʼíiboltikoʼ. Utiaʼal maʼ u yúuchultoʼon beyoʼ mantatsʼ unaj k-tsʼáaik gracias tiʼ Jéeoba yoʼolal tuláakal le baʼax ku beetik t-oʼolaloʼ (Luc. 6:45).

10. ¿Baʼax áant juntúul kiik u aktáant le baʼax ku muʼyajtikoʼ? (Ilawil xan le fotooʼ).

¹⁰ Wa suuk k-tsʼáaik graciaseʼ maas chéen chʼaʼabil ken k-aktáant le baʼaxoʼob k-muʼyajtikoʼ. Koʼox ilik baʼax úuch tiʼ kiik Kyung-sook, u tsikbalil u kuxtaleʼ jóokʼ tiʼ U Pʼíich Tulumil Kanan 15 tiʼ enero tiʼ 2015. Tiʼ letiʼeʼ aʼalaʼab yaan cáncer tu pulmón. Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Ka tin wojéeltaj kʼojaʼaneneʼ jach yaachaj in wóol, tin wuʼuyaj mix baʼal in biilal. Tsʼoʼoleʼ jach sajakchajen». ¿Baʼax áant le kiikoʼ? Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Sáamsamal antes tiʼ in weenleʼ kin naʼakal  tu techoil in wotoch utiaʼal in orar. Teʼeloʼ kin kʼaʼam tsʼáaik gracias tiʼ Jéeoba yoʼolal cinco u pʼéelel baʼaloʼob maʼalobtak úuchten teʼ kʼiinoʼ. Leloʼ ku yáantken utiaʼal maʼ in chiʼichnaktal yéetel ku yáantken utiaʼal in waʼalik tiʼ Jéeoba jach in yaabiltmaj». ¿Baʼax utsil tu kʼamaj le kiik úuchik u orar beyoʼ? Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Bejlaʼeʼ in wojleʼ Jéeobaeʼ ku yáantkoʼon kéen muʼyajnakoʼon, tsʼoʼoleʼ ku yáantken xan in wileʼ maas yaʼab baʼaloʼob maʼalobtak yaan ichil k-kuxtal ke le baʼaloʼob kʼaastakoʼ». Jeʼex le kiikoʼ toʼon xaneʼ kex wa táan k-muʼyajeʼ yaan yaʼab baʼax oʼolal k-tsʼáaik gracias tiʼ Jéeoba. Wa k-beetkeʼ yaan u chúukpajal k-óol yéetel maʼ ten k-sen chiʼichnaktal.

11. ¿Baʼax beetaʼab tiʼ u discípuloʼob Jesús le ka kʼaʼaytajnajoʼoboʼ?

¹¹ Unaj k-kʼáatik tiʼ Jéeoba ka u yáantoʼon utiaʼal maʼ k-sajaktal kʼaʼaytaj. Antes tiʼ u suut Jesús teʼ kaʼanoʼ tu kʼaʼajsaj tiʼ u discípuloʼob kʼaʼabéet u tʼaanoʼob tu yoʼolal «tu kaajil Jerusalén, tiʼ tuláakal u luʼumil Judea, tu luʼumil Samaria bey xan tak tu maas náachil le luʼumaʼ» (Hech. 1:8; Luc. 24:46-48). Maʼ sen úuch tiʼ leloʼ u nuuktakil le judíoʼoboʼ tu machoʼob Pedro yéetel Juaneʼ ka tu bisoʼob tu táan le Sanedrínoʼ. Teʼeloʼ amenazartaʼaboʼob yéetel aʼalaʼabtiʼob ka xuʼuluk u kʼaʼaytajoʼob (Hech. 4:18, 21). ¿Baʼax tu beetaj le kaʼatúul apóstoloʼobaʼ?

12. Jeʼex u yaʼalik Hechos 4:29 yéetel 31, ¿baʼax tu beetaj le discípuloʼoboʼ?

¹² Pedro yéetel Juaneʼ tu yaʼaloʼob: «Tukleʼex baʼax maʼalob tu táan Dios: ¿K-uʼuyik a tʼaaneʼex wa k-uʼuyik u tʼaan Dios? Chéen baʼaleʼ ojéelteʼexeʼ toʼoneʼ maʼ tu páajtal u xuʼulul k-tʼaan tiʼ le baʼaxoʼob tsʼoʼok k-ilik yéetel tsʼoʼok k-uʼuyikoʼ» (Hech. 4:19, 20). Ka chaʼaboʼobeʼ Pedro yéetel Juaneʼ tu muchʼubaʼob yéetel u maasil discípuloʼoboʼ. Ka tsʼoʼokeʼ múul orarnajoʼob tiʼ Jéeobaeʼ ka tu yaʼaloʼobtiʼ: «Áant le máaxoʼob meyajtikechaʼ utiaʼal maʼ u chʼaʼikoʼob saajkil u kaʼansoʼob le baʼax ka waʼalikoʼ». Jéeoba túuneʼ tu núukaj le oración tu beetoʼoboʼ (xok Hechos 4:29, 31).

13. ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon u ejemplo sukuʼun Jin-hyuk?

¹³ Toʼon xaneʼ wa ku yaʼalaʼaltoʼon tumen le autoridadoʼob ka xuʼuluk k-kʼaʼaytajoʼ unaj u seguer k-beetik jeʼex tu beetil le discípuloʼoboʼ. Leloʼ bey tu beetil Jin-hyuk, juntúul sukuʼun kʼaʼal cárcel ikil u adorartik Jéeoba. Teʼeloʼ aʼalaʼabtiʼ ka u bis janal yéetel uláakʼ baʼax kʼaʼabéet tiʼ le máaxoʼob kʼalaʼanoʼoboʼ, pero aʼalaʼabtiʼ chéen jeʼel u páajtal u tʼankoʼob utiaʼal u kʼáatik baʼax kʼaʼabéettiʼob. Tsʼoʼoleʼ prohibirtaʼab tiʼ u tsikbaltik baʼax ku yaʼalik le Biblia tiʼoboʼ. Chéen baʼaleʼ tu kʼáataj tiʼ Jéeoba ka u yáant utiaʼal maʼ u chʼaʼik saajkil bey xan utiaʼal ka páajchaj u kʼaʼaytaj jeʼel baʼalak súutukil ku páajtaleʼ (Hech. 5:29). Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Jéeobaeʼ tu núukaj in oraciónoʼob, tu yáanten utiaʼal maʼ in chʼaʼik saajkil yéetel utiaʼal in wilik bix jeʼel in kʼaʼaytaj tiʼ le máakoʼob kʼalaʼanoʼoboʼ. Kex chéen cinco minutoseʼ páajchaj in tsʼáaik xook tiʼob teʼ tu jool u celdaʼoboʼ. De áakʼabeʼ kin tsʼíibtik cartas utiaʼal in tsʼáaiktiʼob tuláakʼ kʼiinoʼ». Jeʼex le sukuʼunoʼ toʼon xaneʼ jeʼel u páajtal k-kʼáatik tiʼ Jéeoba ka u yáantoʼon utiaʼal maʼ k-chʼaʼik saajkil yéetel utiaʼal ka kʼaʼaytajnakoʼon jeʼel baʼalak súutukileʼ. Letiʼ túuneʼ yaan u yáantkoʼon utiaʼal k-tsʼoʼokbesik le meyaj u kʼubéentmajtoʼonoʼ.

14. ¿Baʼax jeʼel u yáantkech a aktáant le problemasoʼ? (Salmo 37:3, 5).

 ¹⁴ Unaj k-kʼáatik tiʼ Jéeoba ka u yáantoʼon k-aktáant le problemasoʼ. Maʼ xaaneʼ yaʼab tiʼ toʼoneʼ táan u muʼyaj tumen kíim máax u yaabiltmaj, táan u chʼaʼpachtaʼal, kʼojaʼan wa táan u aktáantik wa baʼax problemail ichil u familia. Tsʼoʼoleʼ le pandemia yéetel le guerrasoʼ tsʼoʼok u beetik u maas difíciltal le baʼaxoʼob k-aktáantikoʼ. Le oʼolaleʼ aʼal tiʼ Jéeoba jach bix a wuʼuyikaba, tsikbalnen tu yéetel jeʼex a beetik yéetel juntúul a amigoeʼ. Wa ka beetik beyoʼ letiʼeʼ yaan u yáantkech (xok Salmo 37:3, 5).

15. ¿Bix u yáantkoʼon le oración utiaʼal ka chúukpajak k-óol le kéen muʼyajnakoʼonoʼ? Aʼal junpʼéel ejemplo.

¹⁵ Le oraciónoʼ jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal ka chúukpajak k-óol kéen muʼyajnakoʼoneʼ (Rom. 12:12). Jéeobaeʼ u yojel baʼax ku aktáantik le máaxoʼob meyajtikoʼ, le oʼolal «ku salvarkoʼob le kéen u yuʼub táan u kʼáatkoʼob áantaj» (Sal. 145:18, 19). Bey úuchik tiʼ Kristie, juntúul precursora yaan 29 años tiʼ. Letiʼeʼ chéen ka téek kʼojaʼanchaji. Yoʼolal leloʼ jach deprimirnaji, tsʼoʼoleʼ ka máan kʼiineʼ tu yojéelteʼ tiʼ u maamaeʼ tsaʼay junpʼéel kʼojaʼanil minaʼan tsʼaakil tiʼ. Kristieeʼ ku yaʼalik: «Sáamsamal kin kʼáatik kaʼach tiʼ Jéeoba ka u yáanten in aguantart le baʼax ku yúuchultenoʼ. Tin wilaj xan maʼ in perdertik mix junpʼéel reunión yéetel in xakʼalxook». Ku yaʼalik xan: «Le oraciónoʼ jach tu yáanten teʼ súutukiloʼob jach táan in muʼyajoʼ. Jach tu líiʼsaj in wóol in wojéeltikeʼ Jéeobaeʼ maʼ tu pʼateniʼ. Kex maʼ séeb utschajeneʼ tin tsʼáaj cuentaeʼ Jéeobaeʼ tu núukaj in oraciónoʼob tumen tu tsʼáajten jeetsʼelil». Jeʼex túun k-ilkoʼ «Jéeobaeʼ jach u yojel bix jeʼel u tokik tiʼ túuntaj óolal le máaxoʼob adorarkoʼ» (2 Ped. 2:9).

16. ¿Baʼaxten kʼaʼabéet k-kʼáatik tiʼ Jéeoba ka u yáantoʼon utiaʼal maʼ k-lúubul tiʼ baʼax kʼaas?

¹⁶ Unaj k-kʼáatik u yáantaj Jéeoba utiaʼal  maʼ k-beetik baʼaloʼob kʼaastak. Como kʼebanoʼoneʼ jach ku difíciltaltoʼon k-beetik baʼax maʼalob. Tsʼoʼoleʼ Satanáseʼ ku beetik tuláakal le ku páajtal utiaʼal k-beetik baʼax kʼaas. Por ejemploeʼ ku yilik u kʼaskúuntik k-tuukul yéetel náaysaj óoloʼob maʼ maʼalobtakiʼ tumen u yojel wa ku chuʼupul k-tuukul yéetel le baʼaloʼobaʼ yaan u pʼáatal maʼ limpio yaniloʼon tu táan Jéeobaiʼ. Tsʼoʼoleʼ leloʼ jeʼel u beetik k-lúubul tiʼ junpʼéel nojoch kʼebaneʼ (Mar. 7:21-23; Sant. 1:14, 15).

17. ¿Baʼax uláakʼ unaj k-beetik utiaʼal maʼ k-lúubul tiʼ baʼax kʼaas? (Ilawil xan le fotoʼoboʼ).

¹⁷ Kʼaʼabéettoʼon u yáantaj Jéeoba utiaʼal maʼ k-lúubul tiʼ baʼax kʼaas. Tiʼ u oraciónil le Padrenuestrooʼ Jesúseʼ tu yaʼalaj ka k-kʼáat tiʼ Jéeoba lelaʼ: «Maʼ a chaʼik k-lúubul tiʼ baʼax kʼaas, baʼaxeʼ kanáantoʼon tiʼ le Kʼaasilbaʼaloʼ» (Mat. 6:13). Jéeobaeʼ taak u yáantkoʼon, chéen baʼaleʼ kʼaʼabéet k-kʼáatiktiʼ. Pero maʼ chéen unaj k-orariʼ, baʼaxeʼ kʼaʼabéet k-beetik tuláakal le ku páajtal utiaʼal maʼ k-tuukul jeʼex u máakiloʼob le yóokʼol kaabaʼ (Sal. 97:10). Utiaʼal k-kanáantik k-tuukuleʼ kʼaʼabéet k-xokik le Bibliaoʼ, k-bin teʼ reuniónoʼoboʼ yéetel k-kʼaʼaytaj. Jeʼel u páajtal k-confiar tiʼ le baʼax ku yaʼalik le Bibliaaʼ: «[Dioseʼ] maʼ ken u chaʼa a tsʼaʼabaleʼex a pruebail maas tiʼ le ku páajtal a muʼyajtikeʼexoʼ» (1 Cor. 10:12, 13).

18. ¿Baʼax unaj k-beetik?

¹⁸ Utiaʼal ka chúukpajak k-óol teʼ tu tsʼook kʼiinoʼobaʼ kʼaʼabéet k-sen orar. Jéeobaeʼ u kʼáat ka k-jeʼekʼabt k-puksiʼikʼal tiʼ letiʼ kéen orarnakoʼon (Sal. 62:8). Le oʼolaleʼ jóoʼs tiempo sáamsamal utiaʼal a orar tiʼ Jéeoba yéetel u jaajil a wóol. Tsʼáa u graciasil tiʼ yoʼolal tuláakal le baʼax ku beetik ta woʼolaloʼ. Aʼaltiʼ ka u yáantech utiaʼal maʼ a sajaktal kʼaʼaytaj, utiaʼal a aktáantik le problemas ku yantaltechoʼ bey xan utiaʼal maʼ a lúubul tiʼ baʼax kʼaas. Maʼ u xuʼulul a orar kex jeʼel baʼaxak ka úuchkeʼ. Chéen baʼaleʼ, ¿bix u núukik Jéeoba k-oraciónoʼob? Lelaʼ yaan k-ilik teʼ tuláakʼ xookoʼ.