1, 2. ¿Baʼaxten kiʼimak u yóol le máaxoʼob meyajtik Jéeobaoʼ? (Santiago 1:​22-25).

 JÉEOBA yéetel Jesúseʼ u kʼáatoʼob ka kiʼimakchajak k-óol. Le máax tsʼíibt le Salmo 119:​2, tu yaʼalaj: «Kiʼimak u yóol le máaxoʼob ku beetkoʼob le baʼaxoʼob ku kʼaʼajsaʼaltiʼob tumen Dios yéetel ku natsʼkubaʼob tiʼ letiʼ yéetel tuláakal u puksiʼikʼaloʼoboʼ». Jesús xaneʼ tu yaʼalaj: «¡Kiʼimak u yóol le máaxoʼob ku chʼenxikintikoʼob yéetel ku beetkoʼob baʼax ku yaʼalik Diosoʼ!» (Luc. 11:28).

² ¿Baʼaxten kiʼimak u yóol le máaxoʼob meyajtik Jéeobaoʼ? U jaajileʼ yaan yaʼab baʼax oʼolal k-uʼuyikba beyoʼ, junpʼéeleʼ tumen sáamsamal k-xokik u Tʼaan Dios yéetel k-tsʼáaik ichil k-kuxtal le baʼax k-kanikoʼ (xok Santiago 1:​22-25).

3. ¿Baʼax utsiloʼob k-kʼamik ikil k-beetik baʼax ku yaʼalik u Tʼaan Dios?

³ ¿Baʼax utsiloʼob k-kʼamik ikil k-beetik baʼax ku yaʼalik «u tʼaan Dios»? Yáaxeʼ k-kiʼimakkúuntik u yóol Jéeoba yéetel ku kiʼimaktal xan k-óol (Ecl. 12:13). Tsʼoʼoleʼ le kéen k-beet le baʼax ku yaʼalik Jéeobaoʼ k-bisikba maas maʼalob yéetel le máaxoʼob yaan ichil k-familiaoʼ bey xan yéetel le sukuʼunoʼob yanoʼob teʼ múuchʼuliloʼ. Maʼ xaaneʼ techeʼ tsʼoʼok a wilik de ke bey u yúuchloʼ. Le kéen k-beet xan baʼax ku yaʼalik Jéeobaeʼ maʼ tu yantaltoʼon jach yaʼab problemas. Rey Davideʼ tiʼ junpʼéel kʼaayeʼ tʼaanaj tiʼ u leyoʼob Jéeoba, tiʼ le baʼaxoʼob ku yaʼalik ka beetaʼakoʼ bey xan tiʼ le baʼaxoʼob ku chʼaʼtuklikoʼ, tu tsʼoʼokbal le kʼaayoʼ tu yaʼalaj: «Wa ku beetik máak baʼax ka waʼalikeʼ jach ku bin utsil tiʼ» (Sal. 19:​7-11).

4. ¿Baʼaxten maʼ chéen chʼaʼabil k-beetik baʼax ku yaʼalik u Tʼaan Diosiʼ?

 ⁴ Yaan kʼiineʼ maʼ chéen chʼaʼabil k-tsʼáaik ichil k-kuxtal baʼax ku yaʼalik u Tʼaan Diosiʼ. Le oʼolaleʼ kex wa jach yaʼab baʼax k-beetkeʼ kʼaʼabéet k-jóoʼsik tiempo utiaʼal k-xokik le Bibliaoʼ. Beyoʼ yaan u páajtal k-naʼatik baʼax u kʼáat Jéeoba ka k-beete. Teʼ xookaʼ yaan k-kʼaʼajsik jujunpʼéel baʼaloʼob jeʼel u yáantkoʼon k-xok le Biblia sáamsamaloʼ. Yéetel yaan xan k-ilik baʼax jeʼel u yáantkoʼon tuukul tiʼ le baʼax k-xokikoʼ bey xan bix jeʼel k-tsʼáaik ichil k-kuxtal le baʼax k-kanikoʼ.

JÓOʼS TIEMPO UTIAʼAL A XOKIK LE BIBLIAOʼ

5. ¿Baʼaxoʼob ku sen beetik le máaxoʼob meyajtik Jéeobaoʼ?

⁵ U maas yaʼabil tiʼ le máaxoʼob meyajtik Jéeobaoʼ jach táaj yaʼab baʼax ku beetkoʼob. K-jóoʼsik tiempo utiaʼal k-beetik le baʼaxoʼob ku yaʼalik le Biblia jach kʼaʼanaʼantakoʼoboʼ. Por ejemploeʼ u maas yaʼabil tiʼ toʼoneʼ kʼaʼabéet k-meyaj utiaʼal k-manik baʼax kʼaʼabéet tiʼ toʼon bey xan utiaʼal k-familia (1 Tim. 5:8). Yaʼab sukuʼunoʼob xaneʼ ku kanáantkoʼob u láakʼtsiloʼob kʼojaʼanoʼob wa tsʼoʼok u chʼíijloʼob. Tsʼoʼoleʼ tuláakloʼon xan kʼaʼabéet k-jóoʼsik tiempo utiaʼal k-kanáantik k-toj óolal. Tsʼoʼoleʼ yaan xan baʼaxoʼob kʼaʼabéet k-beetik teʼ múuchʼuliloʼ, junpʼéeleʼ letiʼe kʼaʼaytajoʼ. Jeʼex k-ilkoʼ jach yaʼab baʼaxoʼob k-beetik. Maʼ xaaneʼ yoʼolal leloʼ jeʼel a tuklikeʼ: «¿Bix túun jeʼel in jóoʼsik tiempo utiaʼal in xokik le Biblia sáamsamaloʼ, utiaʼal in tuukul tiʼ le baʼax ku yaʼalikoʼ bey xan utiaʼal in tsʼáaik ichil in kuxtal?».

6. ¿Baʼax jeʼel u yáantkech utiaʼal a xokik le Biblia sáamsamaloʼ? (Ilawil xan le fotooʼ).

⁶ U xookil le Bibliaoʼ junpʼéel tiʼ le baʼaloʼob maas kʼaʼanaʼantak utiaʼal le máaxoʼob meyajtik Jéeobaoʼ, le oʼolal jach kʼaʼabéet k-beetik (Fili. 1:10). U libroil Salmoseʼ tu káajbaleʼ ku yaʼalikeʼ le máax «kiʼimak u yóol[oʼ] jach u yaabiltmaj u ley Jéeoba, bul kʼiin yéetel bul áakʼab ku xokik le leyoʼ yéetel ku tuukul tiʼ baʼax ku yaʼalik» (Sal. 1:​1, 2). Jeʼex k-ilkoʼ jach kʼaʼabéet k-jóoʼsik tiempo utiaʼal k-xokik le Bibliaoʼ. ¿Tiʼ baʼax súutukil maas maʼalob ka k-xoke? Leloʼ  cada juntúul ken u yile. Chéen baʼaleʼ kʼaʼabéet k-yéeyik junpʼéel hora jeʼel u yáantkoʼon k-xok mantatsʼ le Bibliaoʼ. Juntúul sukuʼun ku kʼaabaʼtik Victoreʼ ku yaʼalik: «Uts tin tʼaan in xokik le Biblia de jaʼatskaboʼ. U jaajileʼ maʼ uts tin tʼaan in wajal jach tempranoiʼ, pero kin tsʼáaik cuentaeʼ teʼ hora jeʼeloʼ casi mix baʼal jeʼel u náaysik in wóoleʼ. Beyoʼ jeʼel u páajtal in tuukul tiʼ le baʼax kin xokikoʼ». ¿Bey wa a tuukul jeʼex Victoroʼ? Tukle: «¿Tiʼ baʼax súutukil maas maʼalob jeʼel in xokik le Bibliaoʼ?».

TUUKULNEN TIʼ LE BAʼAX KA XOKIKOʼ

7, 8. Tsol yéetel junpʼéel ejemplo baʼax maʼ unaj a beetik le kéen a xok le Bibliaoʼ.

⁷ Kéen tsʼoʼokok a chʼaʼtuklik baʼax hora ken a xok le Bibliaoʼ, maʼalob xan ka a wil maʼ a jáajan xokik. U jaajileʼ sáamsamaleʼ yaʼab baʼaxoʼob k-xokik, yaneʼ maʼ chéen juntéen k-xokikiʼ, chéen baʼaleʼ yaan horaeʼ séeb u tuʼubultoʼon le baʼaxoʼob tsʼoʼok k-xokikoʼ. ¡Jach triste ka úuchuktoʼon bey yéetel u xookil le Bibliaoʼ! Maʼ xaaneʼ techeʼ tsʼoʼok a chʼaʼtuklik jaypʼéel capítuloʼob ken a xok sáamsamaliʼ. Wa beyoʼ jach maʼalob le baʼax tsʼoʼok a beetkoʼ, pero kʼaʼabéet a wilik xan a béeykuntik (1 Cor. 9:26). Chéen baʼaleʼ maʼ chéen kʼaʼabéet a xokik le Bibliaoʼ, yaan xan uláakʼ baʼaxoʼob kʼaʼabéet a beetik utiaʼal a maas jóoʼsik u yutsil.

⁸ Koʼoneʼex tuukul tiʼ le ejemploaʼ: le jaʼoʼ jach kʼaʼabéet utiaʼal u nojochtal bey xan utiaʼal u kuxtal le paakʼaloʼoboʼ. Chéen baʼaleʼ wa ku sen kʼaʼamtal cháak ka tak búulukeʼ, tu lugar u taasik utsil tiʼ le paakʼaloʼ yaan u tsʼúukul. Le luʼumoʼ kʼaʼabéet tiempo tiʼ utiaʼal u tsʼuʼutsʼik le jaʼoʼ, bey túunoʼ le paakʼaloʼ yaan u nojochtal. Lelaʼ bey xan u yúuchul yéetel u xookil le Bibliaoʼ. Maʼ unaj k-jáajan xokikiʼ, wa k-beetik beyoʼ maʼ ken k-kʼaʼajs mix baʼal. Baʼaxeʼ kʼaʼabéet k-jóoʼsik tiempo utiaʼal k-tuukul tiʼ le baʼax k-xokikoʼ tumen beyoʼ yaan u kʼaʼajaltoʼon yéetel yaan u páajtal k-tsʼáaik ichil k-kuxtal (Sant. 1:24).

9. ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal maʼ k-jáajan xokeʼ?

⁹ Koʼoneʼex aʼalikeʼ techeʼ táan a xokik le Bibliaoʼ, pero ka tsʼáaik cuentaeʼ jach séeb a xook. ¿Baʼax jeʼel a beetkeʼ? Ilawil a xook maas chaambel utiaʼal u páajtal a tuukul tiʼ le baʼax  táan a xokikoʼ wa kéen tsʼoʼokok a xookeʼ jóoʼs tiempo utiaʼal a tuukul tiʼ le baʼax ta xokoʼ. Lelaʼ maʼ jach difícil u beetaʼaliʼ, junpʼéel baʼax kun áantkecheʼ letiʼe a aumentartik le tiempo a jóoʼsmaj utiaʼal a xookoʼ, beyoʼ yaan u yantal u súutukil utiaʼal a tuukul tiʼ le baʼax ka xokikoʼ. Wa maʼ xaaneʼ jeʼel u páajtal xan a xokik menos versículoʼobeʼ, beyoʼ le tiempo kun pʼáatloʼ yaan u meyajtech utiaʼal a tuukul tiʼ le baʼax ta xokoʼ. Victor, le sukuʼun t-chʼaʼchiʼitaj teʼ párrafo 6, ku yaʼalik: «Maʼ yaʼab kin xokikiʼ, maʼ xaaneʼ chéen junpʼéel capítulo. Tsʼoʼoleʼ como de temprano kin xookeʼ jeʼel u páajtal in tuukul bul kʼiin tiʼ le baʼax tin xokoʼ». Le baʼax maas kʼaʼanaʼanoʼ maʼ letiʼe bukaʼaj ka xokikoʼ, baʼaxeʼ letiʼe bix a xookoʼ tumen beyoʼ yaan u páajtal a jóoʼsik u yutsil le baʼax ka xokikoʼ (Sal. 119:97; ilawil le cuadro « Kʼáatchiʼob jeʼel u yáantkech tuukuleʼ»).

10. Tsol bix jeʼel a tsʼáaik ichil a kuxtal le baʼax ka xokik teʼ Bibliaoʼ (1 Tesalonicenses 5:​17, 18).

¹⁰ Kex jeʼel baʼaxak hora ta jóoʼsaj utiaʼal a xokik le Biblia yéetel utiaʼal a tuukul tiʼ le baʼax ka xokikoʼ, jach kʼaʼabéet a wilik a tsʼáaik ichil a kuxtal le baʼax ka kanikoʼ. Le táan a xokik le Bibliaoʼ tukle: «¿Le baʼax tin xokaʼ bix jeʼel in tsʼáaik ichil in kuxtal teʼ kʼiinoʼobaʼ wa teʼ kʼiinoʼob kun taaloʼoboʼ?». Koʼox aʼalikeʼ tsʼoʼok a xokik 1 Tesalonicenses 5:​17, 18 (xoke). Kéen tsʼoʼokok a xokikeʼ tukle: «¿Jach wa tu jaajil tin puksiʼikʼal ku jóokʼol le baʼaxoʼob kin waʼalik kéen orarnakenoʼ? ¿Cada baʼax kʼiin kin orar? ¿Bey tiʼ baʼaxoʼob jeʼel in tsʼáaik gracias tiʼ Jéeobaeʼ?». Maʼ xaaneʼ jeʼel u taal ta tuukul óoxpʼéel baʼaloʼob utiaʼal a tsʼáaik gracias tiʼ Jéeobaeʼ. Wa ka jóoʼsik wa jaypʼéel minutos utiaʼal a tuukul tiʼ le kʼáatchiʼobaʼ, maʼ chéen táan a wuʼuyik u tʼaan Diosiʼ baʼaxeʼ táan xan a beetik le baʼax ku yaʼalikoʼ. Kéen máanak kʼiineʼ yaan a maas tsʼáaik a wóol a meyajt Jéeoba. Chéen baʼaleʼ, ¿kux túun wa ka tsʼáaik cuenta kʼaʼabéet a wutskíintik yaʼab baʼaloʼob?

TSʼÁA METAS JEʼEL U PÁAJTAL A CHUKPACHTIKEʼ

11. ¿Baʼaxten yaan kʼiineʼ jeʼel u lúubul u yóol máak le kéen u xok le Bibliaoʼ? Aʼal junpʼéel ejemplo.

¹¹ Maʼ xaaneʼ le kéen a xok le Bibliaoʼ jeʼel u lúubul a wóoleʼ tumen ka tsʼáaik cuentaeʼ jach yaʼab baʼaloʼob kʼaʼabéet a wutskíintik ichil a kuxtal. Koʼoneʼex tuukul tiʼ lelaʼ: koʼoneʼex aʼalikeʼ teʼ yáax kʼiinoʼ ka xokik jujunpʼéel tekstoʼob tuʼux ku yaʼalik maʼ maʼalob ka u yeʼes máak u yutsil chéen tiʼ junjaats máakoʼobiʼ (Sant. 2:​1-8). Como ka tsʼáaik cuenta kʼaʼabéet a tratartik maʼalob tuláakal máakeʼ ka chʼaʼtuklik yaan a beetik le kʼeexoʼob kʼaʼabéetoʼ. ¡Le baʼax ta tukloʼ jach táaj maʼalob! Tu kaʼapʼéel kʼiinil túuneʼ ka xokikeʼ kʼaʼabéet u kanik u controlart u yaakʼ máak (Sant. 3:​1-12).  Teech túuneʼ ka tsʼáaik cuentaeʼ yaan kʼiineʼ tsʼoʼok a waʼalik baʼaloʼob maʼ maʼalobtak yoʼolal u maasiliʼ yéetel maʼ xaaneʼ tsʼoʼok a beetik u yaatal u yóol wa máax. Le oʼolaleʼ ka chʼaʼtuklik a tʼaan maʼalob yéetel a líiʼsik u yóol u maasil. Tu yóoxpʼéel kʼiineʼ le xookoʼ ku yaʼalikeʼ maʼ unaj u biskuba máak yéetel le yóokʼol kaabaʼ (Sant. 4:​4-12). Teech túuneʼ ka waʼalikeʼ yaan a maas kanáantik baʼax películailoʼob ka chaʼantik yéetel le paaxoʼob ka wuʼuyikoʼ. Tu kanpʼéel kʼiineʼ maʼ xaaneʼ ku lúubul a wóol tumen ku káajal a tuukul tiʼ le bukaʼaj kʼeexoʼob kʼaʼabéet a beetik ichil a kuxtaloʼ.

12. ¿Baʼaxten maʼ unaj u lúubul a wóol wa ka tsʼáaik cuenta kʼaʼabéet a beetik kʼeexoʼob ichil a kuxtaliʼ? (Ilawil xan le notaoʼ).

¹² Maʼ unaj u lúubul a wóol wa ka tsʼáaik cuenta kʼaʼabéet a beetik kʼeexoʼob ichil a kuxtaliʼ. Tumen leloʼ ku yeʼesikeʼ táan a xokik le Biblia yéetel kabal óolaloʼ, le oʼolal ka tsʼáaik cuentaeʼ yaan baʼaxoʼob kʼaʼabéet a wutskíintik. a Kʼaʼajaktecheʼ ku bisik tiempo ‹u búukintik máak le túumben modosoʼ› (Col. 3:10). ¿Baʼax jeʼel u yáantkech utiaʼal u seguer a tsʼáaik ichil a kuxtal le baʼax ku yaʼalik u Tʼaan Diosoʼ?

13. ¿Baʼax jeʼel u yáantkech utiaʼal a tsʼáaik ichil a kuxtal le baʼax ka xokikoʼ? (Ilawil xan le fotoʼoboʼ).

¹³ Junpʼéel baʼax jeʼel u yáantkecheʼ letiʼe maʼ a beetik junpuul tuláakaloʼ, baʼaxeʼ beet jujunpʼíitil (Pro. 11:2). Jeʼel u yáantkech lelaʼ: beet junpʼéel lista tiʼ le baʼaxoʼob kʼaʼabéet a maas maʼalobkíintik ichil a kuxtaloʼ, yéey junpʼéel wa kaʼapʼéel utiaʼal a beetik táaniliʼ yéetel u maasiloʼ ka beetik después. ¿Máakalmáak ken a beet táaniliʼ?

14. ¿Bey baʼaxoʼob jeʼel u páajtal a beetik táanileʼ?

¹⁴ Maʼ xaaneʼ jeʼel u páajtal a káajal yéetel  junpʼéel baʼal maas chéen chʼaʼabil a beetkeʼ wa yéetel junpʼéel baʼal maas kʼaʼabéet a wilik a wutskíintik. Kéen tsʼoʼokok a wilik baʼax ken a beeteʼ, kaxt áantaj teʼ publicaciónoʼoboʼ, maʼ xaaneʼ teʼ Áantaj utiaʼal u xakʼalxook u testigoʼob Jéeobaoʼ. Orarnen xan tiʼ Jéeoba yéetel kʼáattiʼ ka ‹u tsʼáatech u tsʼíibolalil yéetel u páajtalil a beetik wa baʼax› (Fili. 2:13). Kéen tsʼoʼokok túuneʼ ka tsʼáaik ichil a kuxtal le baʼax ka kanikoʼ. Maʼ xaaneʼ le kéen a wil bix tsʼoʼok a chukpachtik jujunpʼéel metaseʼ yaan u líiʼsik a wóol utiaʼal a chukpachtik le uláakʼ metas yaantechoʼ. Tsʼoʼoleʼ maʼ xaaneʼ le kʼeexoʼob ken a beet ichil a kuxtaloʼ yaan xan u yáantkech a wutskíint uláakʼ baʼaloʼob a tsʼíibtmaj teʼ listaoʼ.

CHAʼA U YÁANTKECH «U TʼAAN DIOS»

15. ¿Baʼax u jelaʼanil le máaxoʼob meyajtik Jéeoba tiʼ le máaxoʼob chéen ku xokikoʼob le Bibliaoʼ? (1 Tesalonicenses 2:13).

¹⁵ Yaan máakoʼobeʼ ku yaʼalikoʼobeʼ tsʼoʼok u xokikoʼob le Biblia yaʼab u téeneloʼ. Pero ¿ku creerkoʼob wa le baʼax ku yaʼalikoʼ? ¿Ku tsʼáaik wa ichil u kuxtaloʼob le baʼax ku xokikoʼoboʼ? U jaajileʼ u maas yaʼabileʼ maʼ tu beetik. ¡Toʼoneʼ junpuliʼ maʼ beyoʼon jeʼex letiʼobeʼ! Baʼaxeʼ beyoʼon jeʼex le sukuʼunoʼob teʼ yáax siglooʼ, k-kʼamik le Biblia bey ‹u tʼaan Diosoʼ›. Le oʼolal k-beetik tuláakal le ku páajtal utiaʼal k-tsʼáaik ichil k-kuxtal le baʼax ku yaʼalikoʼ (xok 1 Tesalonicenses 2:13).

16. ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon k-beet baʼax ku yaʼalik u Tʼaan Dioseʼ?

¹⁶ U jaajileʼ maʼ chéen chʼaʼabil u xokik máak yéetel u tsʼáaik ichil u kuxtal le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ. Maʼ xaaneʼ tumen minaʼan tiempo tiʼ utiaʼal u xokik wa jach séeb u xokik, yéetel kéen tsʼoʼokkeʼ maʼ tu kʼaʼajaltiʼ mix baʼal. Maʼ xan xaneʼ ku lúubul u yóol máak le kéen u yil bukaʼaj le kʼeexoʼob kʼaʼabéet u beetik ichil u kuxtaloʼ. Wa táan u yúuchultech beyoʼ maʼ a tuklik, Jéeobaeʼ yaan u yáantkech. Chaʼa u yáantkech, beyoʼ maʼ ta beetik jeʼex le máak ku yuʼubik u tʼaan Dios yéetel kéen tsʼoʼokkeʼ ku tuʼubultiʼ le baʼax ku yaʼalikoʼ. Baʼaxeʼ tsʼáa ichil a kuxtal le baʼax ka kanikoʼ. Jeʼel a wilkeʼ yaan u kiʼimaktal a wóol wa ka xokik le Bibliaoʼ bey xan wa ka tsʼáaik ichil a kuxtal le baʼax ku yaʼalikoʼ (Sant. 1:25).