1, 2. 1) ¿Bix k-uʼuyikba kéen tuukulnakoʼon tiʼ le baʼaxoʼob tu muʼyajtaj Jesúsoʼ yéetel tiʼ le uláakʼ baʼaxoʼob tu beetoʼ? 2) ¿Baʼax ken k-il teʼ xookaʼ?

 KÉEN kíimik juntúul máax k-yaabiltmeʼ jach ku yaatal k-óol. Maʼ xaaneʼ kéen k-kʼaʼajs le baʼaxoʼob tu muʼyajtaj antes u kíimiloʼ ku yaatal k-óol, maases wa jach sufrirnaji. Pero kéen máanak kʼiineʼ jeʼel u kaʼa kiʼimaktal k-óol kéen k-kʼaʼajs jujunpʼéel baʼaxoʼob yoʼolal le máax kíimoʼ. Por ejemploeʼ junpʼéel baʼax tu kaʼansajtoʼon wa junpʼéel baʼax tu yaʼalaj utiaʼal u líiʼsik k-óol.

² Láayliʼ bey xan k-uʼuyikba kéen k-xok teʼ Biblia tuláakal le baʼaxoʼob tu muʼyajtaj Jesús le ka kíimsaʼaboʼ. Tu kʼiiniloʼob le Kʼaʼajsajiloʼ maʼalob ka tuukulnakoʼon tiʼ le nojoch sacrificio tu beetaj t-oʼolaloʼ (1 Cor. 11:24, 25). Ku kiʼimakkúuntik k-óol k-tuukul tiʼ le baʼaxoʼob tu beetaj yéetel tu yaʼalaj Jesús le ka taal way Luʼumeʼ. Bey xan k-tuukul tiʼ le baʼaxoʼob táan u beetik teʼ kʼiinoʼobaʼ yéetel le baʼaxoʼob ken u beet ichil junpʼíit kʼiinoʼ. Le xookaʼ yaan u yeʼesiktoʼoneʼ wa k-tuukul tiʼ tuláakal le baʼaloʼobaʼ bey xan tiʼ le yaabilaj ku yeʼesiktoʼon Jesúsoʼ yaan u péeksikoʼon utiaʼal k-kaxtik bix jeʼel k-eʼesiktiʼ k-apreciartik le baʼax tu beetoʼ.

3. ¿Baʼax utsiloʼob k-kʼamik úuchik u kʼubik u kuxtal Jesúsoʼ?

³ K-tuukul tiʼ le baʼaxoʼob tu beetaj Jesús bey xan tiʼ le u kuxtal tu kʼubaj t-oʼolaloʼ ku péeksikoʼon utiaʼal k-tsʼáaik gracias tiʼ. Le ka taal way Luʼumeʼ tu kaʼansaj tiʼ le máakoʼob le jatsʼuts baʼaloʼob ken u beet u Reino Diosoʼ. Toʼoneʼ jach jatsʼuts  k-ilik le baʼax ku kaʼansik le Biblia yoʼolal le boʼol tu tsʼáajoʼ bey xan yoʼolal le jatsʼuts utsiloʼob ken k-kʼamoʼ. K-apreciartik úuchik u kʼubik u kuxtal Jesús t-oʼolal tumen beyoʼ ku páajtal k-bisikba tu yéetel bey xan yéetel Jéeoba. Wa k-tsʼáaik k-fe tiʼ Jesúseʼ jeʼel u yantaltoʼon kuxtal utiaʼal mantatsʼeʼ yéetel jeʼel xan k-kaʼa ilik k-láakʼtsiloʼob tsʼoʼok u kíimloʼoboʼ (Juan 5:28, 29; Rom. 6:23). U jaajileʼ maʼ k-náajaltmaj tuláakal le bendiciónoʼobaʼ yéetel maʼ tu páajtal k-boʼotik tiʼ Jéeoba yéetel tiʼ Jesús tuláakal le baʼaxoʼob ku beetkoʼob t-oʼolaloʼ (Rom. 5:8, 20, 21). Chéen baʼaleʼ, ¿bix jeʼel k-agradecertik le baʼax ku beetkoʼoboʼ? Koʼox ilik bixi.

4. ¿Baʼax tu beetaj María utiaʼal u agradecertik le baʼax tu beetaj Jesús tu yoʼolaloʼ? (Ilawil le dibujooʼ).

⁴ Koʼox jáan kʼaʼajsik baʼax úuch tiʼ juntúul judía ku kʼaabaʼtik María Magdalena. Letiʼeʼ jach ku muʼyaj tumen okaʼan kaʼach siete demonioʼob tiʼ. Maʼ xaaneʼ ku tuklik kaʼacheʼ mix bikʼin kun xuʼulul u muʼyaj. ¿Bix a tuklik tu yuʼubiluba le ka jóoʼsaʼab le demonioʼob tiʼ tumen Jesúsoʼ? Maʼ xaaneʼ jach kiʼimakchaj wal u yóoleʼ. Le oʼolal utiaʼal u agradecertik le baʼax beetaʼab tu yoʼolaloʼ joʼopʼ u tsaypachtik Jesús yéetel meyajnaj u tiempo, u muukʼ yéetel le baʼaxoʼob yaantiʼ utiaʼal u meyajtikoʼ (Luc. 8:1-3). Teʼ kʼiinoʼoboʼ Maríaeʼ maʼ u yojel kaʼach wa Jesúseʼ tu kʼubaj u kuxtal yoʼolal tuláakal máak. Beyoʼ «le máaxoʼob ken u tsʼáa u fejoʼob tiʼ letiʼoʼ» yaan u yantaltiʼob kuxtal minaʼan u xuul (Juan 3:16). Úuchik u chúukpajal u yóoleʼ Maríaeʼ tu yeʼesaj jach ku agradecertik le baʼax beetaʼab tu yoʼolaloʼ. Hasta pʼáat utiaʼal u yáantik Jesús le chʼuykíintaʼanoʼ bey xan utiaʼal u yáantik le uláakʼ máakoʼob yanoʼob teʼeloʼ (Juan 19:25). Tsʼoʼoleʼ María yéetel uláakʼ koʼoleloʼobeʼ tu bisoʼob kiʼibok xíiwoʼob utiaʼal u jiʼikoʼob tu wíinklil Jesús le tiaʼan teʼ muknaloʼ (Mar. 16:1, 2). Jéeobaeʼ tu bendecirtaj María úuchik u chúukpajal u yóol. Le oʼolal le ka kaʼa kuxkíintaʼab Jesúseʼ páajchaj u yilik yéetel u tsikbal tu  yéetel. Lelaʼ chéen jujuntúul discípuloʼob páajchaj u beetkoʼob (Juan 20:11-18).

5. ¿Bix jeʼel k-agradecertik tiʼ Jéeoba yéetel tiʼ Jesús tuláakal le baʼaxoʼob ku beetkoʼob t-oʼolaloʼ?

⁵ Toʼon xaneʼ jeʼel u páajtal k-agradecertik tiʼ Jéeoba yéetel Jesús tuláakal le baʼaxoʼob ku beetkoʼob t-oʼolaloʼ. ¿Bix jeʼel k-beetkeʼ? Letiʼe kéen meyajnaktoʼon k-tiempo, k-muukʼ yéetel le baʼaxoʼob yaantoʼon utiaʼal k-maas meyajtik Jéeobaoʼ. Por ejemploeʼ jeʼel u páajtal k-bin áantaj utiaʼal u beetaʼal wa u yutskíintaʼal le tuʼuxoʼob k-muchʼikba utiaʼal k-adorartik Jéeobaoʼ.

6. ¿Baʼaxten junpʼéel nojoch siibal le u kuxtal Jesús tu kʼuboʼ?

⁶ Kéen tuukulnakoʼon tiʼ le nojoch yaabilaj ku yuʼubik Jéeoba yéetel Jesús t-oʼolaloʼ k-uʼuyik xan jach k-yaabiltmoʼob (1 Juan 4:10, 19). Tsʼoʼoleʼ k-maas yaabiltikoʼob kéen kʼuchuk k-naʼateʼ Jesúseʼ tu kʼubaj u kuxtal yoʼolal cada juntúul tiʼ toʼon. Apóstol Pabloeʼ jach bey tu yuʼubilubaoʼ, le oʼolal tu yaʼalaj tiʼ le sukuʼunoʼob yanoʼob Galaciaoʼ:«[U Paal Dioseʼ] tu yaabilten yéetel tu kʼubaj u kuxtal tin woʼolal» (Gál. 2:20). Yoʼolal u kuxtal Jesús tu kʼuboʼ cada juntúul tiʼ toʼoneʼ ku páajtal u biskuba yéetel Jéeoba (Juan 6:44). ¿Ku kiʼimaktal wa k-óol k-ojéeltik Jéeobaeʼ yaan baʼax maʼalob tu yilaj tiʼ toʼon yéetel tu kʼubaj u kuxtal u hijo utiaʼal k-bisikba tu yéetel? Lelaʼ ku péeksikoʼon k-maas yaabilt Jéeoba yéetel Jesús. Chéen baʼaleʼ maʼalob ka tuukulnakoʼon tiʼ lelaʼ: «¿Baʼax unaj u péeksiken in beet le yaabilaj kin wuʼuyik tu yoʼolaloʼoboʼ?».

7. ¿Bix jeʼel k-eʼesik k-yaabiltmaj Jéeoba yéetel Jesúseʼ? (2 Corintios 5:14, 15; 6:1, 2).

⁷ Le yaabilaj k-uʼuyik yoʼolal Jéeoba bey xan yoʼolal Jesúsoʼ ku péeksikoʼon utiaʼal k-yaabiltik u maasil máakoʼob (xok 2 Corintios 5:14, 15; 6:1, 2). Junpʼéel bix  k-eʼesik k-yaabiltmoʼobeʼ letiʼe kéen kʼaʼaytajnakoʼon yéetel kiʼimak óolal tiʼ tuláakal máak kex yaanal u razaʼob, le baʼaxoʼob suuk u beetkoʼoboʼ bey xan wa óotsiloʼob wa ayikʼaloʼob. Beyoʼ k-áantaj utiaʼal ka béeyak le baʼax u kʼáat Jéeobaoʼ «tumen letiʼeʼ u kʼáat ka u salvartuba tuláakal u jejeláasil máakoʼob yéetel ka kʼuchuk u kʼaj óoltoʼob tubeel le jaajoʼ» (1 Tim. 2:4).

8. ¿Bix k-eʼesik k-yaabiltmaj le sukuʼunoʼoboʼ?

⁸ Uláakʼ bix k-eʼesik k-yaabiltmaj Jéeoba yéetel Jesúseʼ letiʼe kéen k-yaabilt le sukuʼunoʼoboʼ (1 Juan 4:21). Por ejemploeʼ k-eʼesik k-yaabiltmoʼob kéen k-tsʼáa baʼaxoʼob kʼaʼabéettiʼob bey xan kéen k-áantoʼob wa yaantiʼob problemas. Tsʼoʼoleʼ k-ilik k-líiʼsik u yóoloʼob wa ku kíimil máax u yaabiltmoʼob, k-xíimbaltikoʼob kéen kʼojaʼanchajkoʼob yéetel wa yaantiʼob depresióneʼ k-beetik tuláakal le ku páajtal utiaʼal k-áantkoʼob (2 Cor. 1:3-7; 1 Tes. 5:11, 14). Tsʼoʼoleʼ k-orar xan tu yoʼolaloʼob tumen k-ojleʼ «u kʼáat óolal le máax toj u kuxtaloʼ jach yaan u muukʼ yéetel ku beetik uts» (Sant. 5:16).

9. Aʼal uláakʼ bix jeʼel k-eʼesik k-yaabiltmaj le sukuʼunoʼoboʼ.

⁹ Uláakʼ bix k-eʼesik k-yaabiltmaj le sukuʼunoʼoboʼ letiʼe kéen k-tsʼáa k-óol utiaʼal k-bisikba maʼalob tu yéeteloʼoboʼ yéetel k-perdonarkoʼob xan jeʼex u beetik Jéeobaoʼ. Kʼaʼajaktoʼoneʼ Jéeobaeʼ tu kʼubaj u kuxtal u hijo utiaʼal u perdonartik k-kʼebanoʼob. Lelaʼ ¿maʼ wa unaj u péeksikoʼon utiaʼal ka k-perdonart xan k-sukuʼunoʼob kéen u beetoʼob wa baʼax t-contraoʼ? Toʼoneʼ maʼ k-kʼáat k-beet jeʼex le esclavo tu tsikbaltaj Jesúsoʼ tumen kex yaʼab u pʼaaxeʼ perdonartaʼabi, pero letiʼeʼ maʼ tu yóotaj u perdonart u yéet esclavoil pʼaxmiloʼ, tsʼoʼoleʼ maas junpʼíit pʼaxaʼantiʼ kaʼachi (Mat. 18:23-35). Le oʼolaleʼ wa yaantech junpʼéel problema yéetel juntúul sukuʼun wa juntúul kiikeʼ ilawil a wutskíint antes tiʼ u kʼuchul u kʼiinil le Kʼaʼajsajiloʼ (Mat. 5:23, 24). Wa ka beetkeʼ yaan a weʼesik jach a yaabiltmaj Jéeoba yéetel Jesús.

10, 11. ¿Bix u yeʼesik le ancianoʼob u yaabiltmoʼob Jéeoba yéetel Jesúsoʼ? (1 Pedro 5:1, 2).

¹⁰ Le ancianoʼoboʼ ku yeʼeskoʼob u yaabiltmoʼob Jéeoba yéetel Jesús le kéen u kanáantoʼob le sukuʼunoʼoboʼ (xok 1 Pedro 5:1, 2). Jesúseʼ jach bey tu yaʼalil tiʼ apóstol Pedrooʼ. Como óoxtéen tu yaʼalaj maʼ u kʼaj óol Jesúseʼ maʼ xaaneʼ Pedroeʼ jach taak u yeʼesiktiʼ u yaabiltmaj. Ka tsʼoʼok u kaʼa kuxkíintaʼaleʼ Jesúseʼ tu kʼáatajtiʼ: «Simón u paal Juan, ¿a yaabiltmen wa?». Pedroeʼ jach taak u yeʼesik u yaabiltmaj, le oʼolal Jesúseʼ tu yaʼalajtiʼ: «Kanáant in mejen alakʼ tamanoʼob» (Juan 21:15-17). Desde teʼ kʼiin jeʼeloʼ Pedroeʼ tu kanáantaj yéetel yaabilaj u tamanoʼob Jesús, bey úuchik u yeʼesik u yaabiltmoʼ.

¹¹ Tu kʼiiniloʼob le Kʼaʼajsajiloʼ, ¿bix jeʼel u yeʼesik le ancianoʼob táan u beetkoʼob le baʼax tu yaʼalaj Jesús tiʼ Pedrooʼ? Letiʼobeʼ ku yeʼeskoʼob u yaabiltmoʼob Jéeoba yéetel Jesús kéen u kanáantoʼob le mejen tamanoʼoboʼ bey xan ken u beetoʼob tuláakal le ku páajtal utiaʼal u yáantkoʼob le inactivoʼoboʼ (Eze. 34:11, 12). Tsʼoʼoleʼ ku yilik u yáantkoʼob le j-xoknáaloʼob ku binoʼob teʼ Kʼaʼajsajiloʼ bey xan le máaxoʼob yáax u binoʼoboʼ. Ku yáantkoʼob le máakoʼobaʼ tumen u yojloʼobeʼ jeʼel xan u kʼuchul u beetubaʼob u discípuloʼob Cristoeʼ.

12. Le baʼax tu yaʼalaj Jesúsoʼ, ¿bix u yáantkoʼon utiaʼal maʼ k-chʼaʼik saajkil? (Juan 16:32, 33).

¹² Le áakʼab táanil tiʼ u kíimsaʼaloʼ Jesúseʼ tu yaʼalaj tiʼ u discípuloʼob: «Teʼ yóokʼol  kaabaʼ teʼexeʼ yaan a muʼyajeʼex, chéen baʼaleʼ, ¡maʼ a chʼaʼikeʼex saajkil!, teneʼ tsʼoʼok in tsʼáanchaʼatik yóokʼol kaab» (xok Juan 16:32, 33). Jesúseʼ jach ku confiar tiʼ Jéeoba, le oʼolal maʼ tu chʼaʼaj saajkil tiʼ le máaxoʼob pʼekmiloʼ yéetel chúukpaj u yóol tak ka kíimi. Como u yojel u discípuloʼob yaan xan u aktáantkoʼob nukuch pruebaʼobeʼ tu kʼáataj tiʼ Jéeoba ka u kanáantoʼob (Juan 17:11). K-ojéeltik leloʼ ku yáantkoʼon utiaʼal maʼ k-chʼaʼik saajkil tumen k-ojel Jéeobaeʼ maas yaan u poder tiʼ jeʼel máaxak pʼekmiloʼoneʼ (1 Juan 4:4). Jéeobaeʼ táan u yilik tuláakal baʼax ku yúuchultoʼon le oʼolal wa k-confiar tiʼ letiʼeʼ yaan u yáantkoʼon utiaʼal maʼ k-chʼaʼik saajkil.

13. ¿Bix tu yeʼesil José maʼ saajkiʼ?

¹³ Beoraaʼ koʼox tʼaan tiʼ José tiʼ u kaajil Arimatea, letiʼeʼ jach respetartaʼab tumen le judíoʼoboʼ tumen táakaʼan kaʼach ichil le Sanedrínoʼ. Chéen baʼaleʼ sajak u yeʼes u discípulo Jesús. U Evangelioil Juaneʼ ku yaʼalikeʼ Joséeʼ «taʼakumbail úuchik u beetkuba discípulo tiʼ Jesús tumen sajak tiʼ le judíoʼoboʼ» (Juan 19:38). Kex taak u maas kaanbal yoʼolal u Reino Dioseʼ maʼ tu yeʼesaj wa u tsʼaamaj u fe tiʼ Jesúsiʼ, tumen sajak u xuʼulul u respetartaʼal tumen le máakoʼoboʼ. Chéen baʼaleʼ le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ ka tsʼoʼok u kíimil Jesúseʼ ‹Joséeʼ ook tu táan Pilato yéetel maʼ sajakchaj u kʼáat tiʼ Pilato ka tsʼaʼabak u wíinklil Jesús tiʼiʼ› (Mar. 15:42, 43). Jeʼex k-ilkoʼ Joséeʼ xuʼul u sajaktal u yeʼes u discípulo Jesús.

14. ¿Baʼax unaj a beetik wa saajkech tiʼ u maasil?

¹⁴ Techeʼ, ¿saajkech wa xan a waʼal u discípuloech Jesús jeʼex úuchik tiʼ Joséoʼ? ¿Suʼlakech wa a waʼal u testigoech Jéeoba teʼ tuʼux ka meyaj wa teʼ escuelaoʼ? ¿Saajkech wa a wokjaʼ wa a beetkaba publicadoril? Wa bey a wuʼuyikabaoʼ maʼ a chʼaʼik saajkil tiʼ le baʼax ken u yaʼal u maasiloʼoboʼ, baʼaxeʼ kʼáat tiʼ Jéeoba ka u yáantech utiaʼal maʼ a chʼaʼik saajkil a beet baʼax uts tu tʼaan. Kéen a wil bix u núukik a oraciónoʼobeʼ yaan u maas muʼukʼaʼantal a fe yéetel maʼ ken a chʼaʼa saajkil (Isa. 41:10, 13).

15. ¿Baʼax tu beetaj le discípuloʼob ka tu yiloʼob tsʼoʼok u kaʼa kuxkíintaʼal Jesúsoʼ? (Lucas 24:52, 53).

¹⁵ Ka kíim Jesúseʼ u discípuloʼobeʼ jach yaachaj u yóoloʼob. Maʼ chéen tu perdertoʼob juntúul máax jach u yaabiltmoʼobiʼ baʼaxeʼ tu yuʼuboʼob pʼáat minaʼan esperanza tiʼob. ¿Bix jeʼel a wuʼuyikaba wa ka úuchuktech leloʼ? (Luc. 24:17-21). Maʼ sen  úuch tiʼ leloʼ Jesúseʼ tu chíikbesubatiʼob yéetel tu tsolajtiʼobeʼ táan u béeykuntik jujunpʼéel profecíaʼob yaan teʼ Bibliaoʼ (Luc. 24:26, 27, 45-48). Tsʼoʼoleʼ ka máan 40 díaseʼ Jesúseʼ suunaj teʼ kaʼanoʼ. U discípuloʼob túuneʼ tsʼokaʼaniliʼ u kaʼa kiʼimaktal u yóoloʼobeʼ. Jach kiʼimak u yóoloʼob kaʼachi tumen tsʼoʼok u yilkoʼob kaʼa kuxkíintaʼab Jesús yéetel yaan u yáantaʼaloʼob u tsʼoʼokbesoʼob le meyaj kʼubéentaʼabtiʼoboʼ. Le kiʼimak óolal tu yuʼuboʼoboʼ le áantoʼob utiaʼal maʼ u xuʼulul u tʼaanoʼob tu yoʼolal Jéeobaoʼ (xok Lucas 24:52, 53; Hech. 5:42).

16. ¿Bix jeʼel k-seguertik u ejemplo u discípuloʼob Jesúseʼ?

¹⁶ Kux túun toʼon, ¿bix jeʼel k-seguertik u ejemplo u discípuloʼob Jesúseʼ? Letiʼe kéen k-meyajt Jéeoba sáamsamal yéetel kiʼimak óolaloʼ, maʼ chéen tu kʼiiniloʼob le Kʼaʼajsajiloʼ. Chéen baʼaleʼ utiaʼal lelaʼ kʼaʼabéet k-tsʼáaik táanil ichil k-kuxtal u Reino Dios. Utiaʼal lelaʼ yaan sukuʼunoʼobeʼ tsʼoʼok u kʼexik u díail u meyajoʼob utiaʼal u maas jóokʼloʼob kʼaʼaytaj, utiaʼal u binoʼob reunión yéetel utiaʼal u beetkoʼob le adoración ich familia cada semanaoʼ. Uláakʼoʼobeʼ tsʼoʼok u chʼaʼtuklik u kuxtaloʼob chéen yéetel junpʼíit baʼaloʼob utiaʼal ka maas áantajnakoʼob teʼ múuchʼuliloʼ wa utiaʼal u binoʼob kʼaʼaytaj tuʼux maas kʼaʼabéetoʼ. U jaajileʼ tuláakloʼon kʼaʼabéet k-beetik sacrificioʼob utiaʼal u seguer k-meyajtik Jéeoba yéetel utiaʼal k-tsʼáaik táanil ichil k-kuxtal u Reinooʼ. Wa k-beetkeʼ letiʼeʼ jach yaan u bendecirkoʼon (Pro. 10:22; Mat. 6:32, 33).

17. ¿Baʼaxoʼob unaj k-beetik tu kʼiiniloʼob le Kʼaʼajsajiloʼ? (Ilawil le fotooʼ)

¹⁷ Jach k-tsʼíiboltik k-bin teʼ Kʼaʼajsajil kun beetbil martes 4 tiʼ abriloʼ. Chéen baʼaleʼ maʼ unaj k-páaʼtik u kʼuchul le kʼiin jeʼeloʼ utiaʼal k-tuukul tiʼ le baʼaxoʼob tu beetaj Jesúsoʼ, le utsiloʼob k-kʼamik úuchik u tsʼáaik u kuxtaloʼ yéetel le yaabilaj ku yeʼesiktoʼon letiʼ yéetel Jéeobaoʼ. Tu kʼiiniloʼob le Kʼaʼajsajiloʼ ilawil a jóoʼsik tiempo utiaʼal a tuukul tiʼ tuláakal le baʼaloʼobaʼ. Ilawil xan a jóoʼsik tiempo utiaʼal a xakʼaltik jujunpʼéel baʼaxoʼob ku chíikpajal teʼ jaats ku kʼaabaʼtik «U tsʼook semana kuxlaj Jesús way Luʼumeʼ». Lelaʼ tiaʼan teʼ jaats 2L tiʼ le Biblia Túumben Luʼumoʼ. Xok tekstoʼob jeʼel u yáantkech utiaʼal u maas nojochtal a yaabilaj, utiaʼal maʼ a chʼaʼik saajkil yéetel utiaʼal u maas kiʼimaktal a wóol. Eʼes xan ka agradecertik le baʼax ku beetik Jéeoba yéetel Jesús ta woʼolaloʼ. Maʼ u tuʼubultecheʼ: Jesúseʼ jach yaan u kiʼimaktal u yóol kéen u yil tuláakal le baʼaxoʼob ka beetik utiaʼal le Kʼaʼajsajiloʼ (Apo. 2:19).