1, 2. 1) ¿Bix káajik le tsʼoʼokol beeloʼ? 2) ¿Baʼax unaj kaʼach u naʼatik le yáax xiib yéetel le yáax koʼolel yoʼolal le tsʼoʼokol beeloʼ? (Ilawil le dibujo yaan tu káajbal le xookaʼ.)

U TSʼOʼOKOL u beel máakeʼ suuk desde úuchjeakil. Chéen baʼaleʼ, ¿bix káajik le tsʼoʼokol beeloʼ yéetel baʼax oʼolal anchaji? K-ojéeltik lelaʼ jeʼel u yáantkoʼon k-il le tsʼoʼokol beel jeʼex unajoʼ yéetel k-disfrutartik le utsil ku taaskoʼ. Dios beet Adán, le yáax wíinikoʼ, yéetel tu yaʼalajtiʼ ka u tsʼáa u kʼaabaʼ le baʼalcheʼoboʼ. Le táan u beetik lelaʼ, tu yileʼ tuláakal le baʼalcheʼoboʼ yaan u núupoʼob. Chéen baʼaleʼ letiʼeʼ tu yileʼ minaʼan u núup. Jéeoba túuneʼ tu beetaj u weenleʼ ka tu chʼaʼaj junpʼéel u costilla utiaʼal u beetik le koʼoleloʼ. Tsʼoʼoleʼ tu tsʼáaj tiʼ Adán, ka kʼuch u beetuba u yatan (xok Génesis 2:20-24). Jeʼex k-ilkoʼ le tsʼoʼokol beeloʼ junpʼéel jatsʼuts regalo ku taal tiʼ Jéeoba.

² Ka máan añoseʼ Jesuseʼ tu chʼaʼchiʼitaj le baʼax tu yaʼalaj Jéeoba tu jardinil Edenoʼ. Tu yaʼalaj: «Le xiiboʼ yaan u pʼatik u taata yéetel u maama utiaʼal u nupkuba yéetel u yatan, yéetel tu kaʼatúulaloʼobeʼ yaan u suutoʼob junpʼéeliliʼ wíinklil» (Mat. 19:4, 5). Tumen Dios tu chʼaʼaj junpʼéel u costilla Adán utiaʼal u beetik le yáax koʼoleloʼ, letiʼobeʼ  unaj kaʼach u naʼatkoʼob mix bikʼin unaj u pʼatkubaʼob. Desde tu káajbaleʼ maʼ u tuukul kaʼach Jéeoba ka u divorciartuba le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ mix ka u tus u núupoʼobiʼ.

3. ¿Baʼax oʼolal tsʼaʼab le tsʼoʼokol beeloʼ?

³ Adaneʼ jach kiʼimakchaj u yóol yéetel u yatan yéetel tu tsʼáaj u kʼaabaʼt, Eva. Letiʼeʼ juntúul maʼalob áantaj utiaʼal Adán. Tsʼoʼoleʼ jeʼel u páajtal u múul kuxtaloʼob ich kiʼimak óolaleʼ (Gén. 2:18, TNM). Junpʼéel baʼax oʼolal tu tsʼáaj Jéeoba le tsʼoʼokol beeloʼ utiaʼal ka chuʼupuk le luʼum yéetel wíinikoʼ (Gén. 1:28). Le oʼolaleʼ kex le paalaloʼob u yaabiltmaj u taataʼoboʼ, ken tsʼoʼokok u beeloʼobeʼ, yaan u pʼatkoʼob. Bey túunoʼ le Luʼumaʼ yaan u chuʼupul yéetel wíinikoʼob yéetel yaan u sutkoʼob xan junpʼéel paraíso.

4. ¿Bix binik tiʼ le yáax máak yéetel u yatanoʼ?

⁴ Le yáax máak yéetel u yatanoʼ bin kʼaasiltiʼob le ka xuʼul u yuʼubikoʼob u tʼaan Diosoʼ. Satanás, «le úuchben kaanoʼ», tu tusaj Eva le úuchik u yaʼaliktiʼ ka u jaant u yich «u cheʼil u kʼaj óolalil uts bey xan u kʼaj óolalil kʼaas». Letiʼeʼ tu yaʼalaj tiʼ Evaeʼ wa ka u jaant u yich le cheʼoʼ yaan u kanik u chʼaʼtukult baʼax maʼalob yéetel baʼax kʼaas. Evaeʼ úuchik u chʼaʼtuklik tu juunal u jaantik u yich le cheʼoʼ tu yeʼesaj maʼ tu tsʼáajuba yáanal u nuʼuktaj u yíichamiʼ. Adán xaneʼ tu yóotaj u jaant u yich le cheʼ tsʼaʼabtiʼ tumen u yatanoʼ, bey túunoʼ tu kaʼatúulaloʼob maʼ tu yuʼuboʼob u tʼaan Diosiʼ (Apo. 12:9; Gén. 2:9, 16, 17; 3:1-6).

5. ¿Baʼax k-kanik tiʼ le baʼax tu yaʼalaj Adán yéetel Eva tiʼ Jéeobaoʼ?

⁵ Le ka kʼáataʼabtiʼob tumen Jéeoba baʼax tu beetoʼobeʼ, Adaneʼ tu culpartaj u yatan, tu yaʼalaj: «Le koʼolel ta tsʼáajten in wéet kajtaloʼ tu tsʼáajten u yich le cheʼoʼ, teen xaneʼ tin jaantaj», pero Evaeʼ tu culpartaj le kaanoʼ (Gén. 3:12, 13). Letiʼobeʼ chéen tu jáajan kaxtaj baʼax u yaʼaloʼob; tumen maʼ tu yuʼuboʼob u tʼaan Dioseʼ, juzgartaʼaboʼob. Lelaʼ ku kaʼansiktoʼoneʼ utiaʼal ka xiʼik utsil tiʼ le tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ unaj u yuʼubikoʼob u tʼaan Jéeoba yéetel u reconocertikoʼob le baʼaxoʼob maʼ maʼalobtak ku beetkoʼoboʼ.

6. Tsol bix u naʼataʼal Génesis 3:15.

⁶ Kex tu beetaj Satanás maʼ u yuʼubaʼal u tʼaan Jéeoba tu jardinil Edenoʼ, Jéeobaeʼ tu yaʼaleʼ yaan u yantal junpʼéel esperanza tiʼ wíinik. Lelaʼ ku chíikpajal teʼ yáax profecía yaan teʼ Bibliaoʼ (xok Génesis 3: 15). Le profecíaoʼ ku yaʼalikeʼ u «chʼiʼibal» le «koʼoleloʼ» yaan u púuʼchaʼatik u pool Satanás. Teʼ kaʼanoʼ le yaʼabkach utsul angeloʼoboʼ jach maʼalob u biskubaʼob yéetel Jéeoba. Letiʼobeʼ beyoʼob juntúul atantsil utiaʼal Jéeobaeʼ. Letiʼeʼ yaan u túuxtik juntúul tiʼ le angeloʼob utiaʼal ka u xuʼuls tiʼ Satanás. Le chʼiʼibalaʼ yaan u tsʼáaik tiʼ le máaxoʼob uʼuyik u tʼaan Dios u páajtalil u disfrutartikoʼob le baʼax tu peʼertaj Adán yéetel Evaoʼ: u kuxtaloʼob minaʼan u xuul way Luʼumeʼ. Bey kun béeytal le baʼax u kʼáat Jéeoba desde tu káajbaloʼ (Juan 3:16).

7. 1) ¿Baʼax tsʼoʼok u yúuchul ichil le tsʼokaʼan u beeloʼob úuchik u beetik baʼax kʼaas Adán yéetel Evaoʼ? 2) ¿Baʼax ku páaʼtik Jéeoba tiʼ le íichamtsil yéetel tiʼ le atantsiloʼ?

⁷ Tumen maʼ tu yuʼubaj tʼaan Adán yéetel Evaeʼ yaʼab problemaʼob anchaj tiʼob, lelaʼ tu beetaj xan u yantal problemaʼob ichil tuláakal le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ. Evaeʼ muʼyajnaj ka anchaj u paalal, lelaʼ letiʼe xan ku yúuchul tiʼ u maasil koʼoleloʼob bejlaʼoʼ. Le koʼoleloʼoboʼ yaan u yuʼubikoʼob jach kʼaʼabéet u yíichamoʼob, le oʼolal le íichamtsiloʼoboʼ yaan u píitmáan u autoridad tu yóokʼoloʼob. Hasta yaneʼ yaan u maltratartik u yatan jeʼex u yúuchul teʼ kʼiinoʼobaʼ (Gén 3:16). Jéeobaeʼ ku páaʼtik ka u nuʼukt le íichamtsil yéetel yaabilaj u familiaoʼ, yéetel ku páaʼtik xan ka u tsʼáauba le atantsil tu yáanal u nuʼuktaj u yíichamoʼ (Efe. 5:33). Wa le atantsil yéetel le íichamtsil ku tsʼáaik u yóol u beetoʼob le baʼaxoʼob ku yaʼalik Diosoʼ, jeʼel u kanik u yutskíintoʼob yaʼab problemaʼobeʼ.

8. Tsol bix úuchik u bin u kʼexpajal le bix u yilaʼal le tsʼoʼokol beel desde tu kʼiiniloʼob Adán tak le Diluviooʼ.

⁸ Táanil tiʼ u kíimil Adán yéetel Evaeʼ, yaʼab u paalaloʼob anchajoʼob (Gén. 5:4). Caín, u yáax paalaloʼobeʼ, tsʼoʼok u beel yéetel juntúul tiʼ u láakʼtsiloʼob. Lamek, u paal Caíneʼ, letiʼe yáax máak ku yaʼalik le Biblia anchaj kaʼatúul u yatanoʼoboʼ (Gén. 4:17, 19). Desde tu kʼiiniloʼob Adán tak tu kʼiiniloʼob Noeeʼ, chéen wa jaytúul máaxoʼob tu meyajtoʼob Jéeoba. Ichiloʼobeʼ tiaʼan Abel, Enok bey xan Noé yéetel u láakʼtsiloʼob. Tu kʼiiniloʼob Noeeʼ, le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ «u paalal [Dioseʼ] tu yiloʼob kiʼichpantak le koʼoleloʼob» yaan teʼ yóokʼol kaabaʼ. Letiʼob túuneʼ tsʼoʼok u beeloʼob yéetel le koʼoleloʼob tu yóotoʼobeʼ. Chéen baʼaleʼ le angeloʼoboʼ maʼ beetaʼaboʼob utiaʼal u tsʼoʼokol u beeloʼobiʼ le oʼolal le paalaloʼob anchajtiʼoboʼ kʼuch kʼaj óoltbiloʼob bey nefilimoʼobeʼ, letiʼobeʼ nukuch giganteʼob yéetel jach kʼasaʼanoʼob. Yoʼolal lelaʼ teʼ kʼiinoʼoboʼ, píit máan «u kʼasaʼanil le wíinik yóokʼol le luʼumaʼ, mantatsʼ xan chéen loob ku tukultik u beetik» (Gén. 6:1-5).

9. 1) ¿Baʼax tu beetaj Jéeoba yéetel le máaxoʼob kʼasaʼanoʼob tu kʼiiniloʼob Noeoʼ? 2) ¿Baʼax jeʼel u páajtal k-kanik tiʼ le baʼax úuch tu kʼiiniloʼob le Diluviooʼ?

⁹ Jéeobaeʼ tu yaʼaleʼ yaan u taasik junpʼéel Diluvio utiaʼal u xuʼulsik tiʼ le máaxoʼob kʼasaʼanoʼoboʼ. Noé, «juntúul máax tu kʼaʼaytaj toj kuxtal[eʼ]», tu yaʼalaj tiʼ tuláakal máak yaan u taal junpʼéel Diluvio (2 Ped. 2:5). Chéen baʼaleʼ mix máak beet u cuentail baʼax aʼalaʼabtiʼob tumen búuyloʼob tiʼ uláakʼ baʼaloʼob jeʼex u tsʼoʼokol u beeloʼoboʼ. Jesuseʼ tu ketaj u kʼiiniloʼob Noé yéetel le kʼiinoʼob kuxlikoʼonaʼ (xok Mateo 24:37-39). Teʼ kʼiinoʼobaʼ jach naatsʼ yanil u kʼiinil u xuʼulsaʼal le kʼasaʼan yóokʼol kaabaʼ le oʼolaleʼ jeʼex tu kʼiiniloʼob le Diluviooʼ toʼoneʼ k-kʼaʼaytik le baʼaxoʼob ken u beet u Reino Diosoʼ chéen baʼaleʼ óoliʼ mix máak beetik u cuentail. Le oʼolaleʼ, ¿baʼax jeʼel u páajtal k-kanik tiʼ le baʼax úuch tu kʼiiniloʼob le Diluviooʼ? K-kanikeʼ u tuukulil u tsʼoʼokol u beel máak yéetel u yantal u paalaleʼ, maʼ unaj u beetkoʼob k-tuʼubsik jach naatsʼ yanil le xuʼulsajiloʼ.

10. 1) ¿Bix u yilik kaʼach uláakʼ kaajoʼob le núupkʼebanoʼ? 2) ¿Baʼaxten Abrahán yéetel Saraeʼ tu tsʼáajoʼob junpʼéel maʼalob ejemplo tiʼ bix unaj u biskuba le tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ?

¹⁰ Tiʼ Noé bey xan tiʼ cada juntúul tiʼ u yóoxtúulal u paalaleʼ chéen a jujuntúul atantsil anchajtiʼob. Chéen baʼaleʼ ka tsʼoʼok le Diluviooʼ yaʼab máakoʼob anchaj maas tiʼ juntúul u yatanoʼob. Yaʼab máakoʼob tiʼ uláakʼ kaajoʼobeʼ suuk kaʼach u núupkʼebantaloʼob, hasta ku táakbeskoʼob ichil u adorartikoʼob u diosoʼob. Teʼ Canaán tuʼux bin kajtal Abrahán yéetel Saraoʼ, yaʼab máakoʼob maʼatech u respetartikoʼob u núupoʼob. Jeʼex u kajnáaliloʼob Sodoma yéetel Gomorraeʼ suuk kaʼach u núupkʼebantaloʼob le oʼolal xuʼulsaʼaboʼob tumen Jéeoba. Abrahaneʼ maʼ bey kaʼachoʼ, letiʼeʼ yéetel yaabilaj u nuʼuktik kaʼach Sara, Sara xaneʼ tu tsʼáaj junpʼéel maʼalob ejemplo tumen tu tsʼáajuba yáanal u nuʼuktaj u yíicham (xok 1 Pedro 3:3-6). Abrahaneʼ tu yilaj ka tsʼoʼokok u beel Isaak, u hijo, yéetel juntúul x-chʼúupal ku adorartik Jéeoba. Isaak xaneʼ bey tu yilil u beetik yéetel Jacob, u hijo. Ka máan kʼiineʼ tiʼ u paalal Jacob taal le 12 chʼiʼibal anchaj Israeloʼ

11. Le Ley tsʼaʼab tiʼ Moisesoʼ, ¿bix u kanáantik kaʼach le israelitaʼoboʼ?

¹¹ Ka máan kʼiineʼ Jéeobaeʼ tu beetaj junpʼéel pacto yéetel u kaajil Israel. Letiʼeʼ tu tsʼáajtiʼob u Ley Moisés, lelaʼ tu yáantaj le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼob utiaʼal u pʼáatal limpio le adoración ku tsʼáaikoʼob tiʼ Jéeobaoʼ. Le Leyoʼ ku tsʼáaik kaʼach tsolnuʼukoʼob yaan yil yéetel baʼaloʼob suuk u beetaʼal jeʼex u yantal yaʼab u yatanoʼob wa u yíichamoʼoboʼ. Tsʼoʼoleʼ táakaʼan xan maʼ u tsʼoʼokol u beeloʼob yéetel máaxoʼob maʼatech u adorartikoʼob Jéeoba (xok Deuteronomio 7:3, 4).  Le ken yanak kaʼach problemaʼob ichil le tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ, letiʼe máaxoʼob maas yaan u edaboʼob áantkoʼoboʼ. Yaan xan kaʼach leyoʼob tsʼaʼabtiʼob tiʼ baʼax unaj u beetaʼal ken tuʼusuk máak tumen u núup, wa jach celoso bey xan wa ku tuklaʼal táan u tuʼusul máak tumen u núup. Ku chaʼabal kaʼach u divorciarkubaʼob chéen baʼaleʼ tsʼaʼan xan nuʼuktajoʼob utiaʼal leloʼ. Jeʼex wa juntúul íichamtsil ku yilik «yaan baʼax jach maʼ maʼalob tu beetaj le koʼoleloʼ», jeʼel u páajtal kaʼach u divorciarkuba tiʼeʼ (Deu. 24:1). Le Bibliaoʼ maʼatech u yaʼalik baʼax táakaʼan ichil le baʼaloʼob maʼ maʼalobtakaʼ chéen baʼaleʼ jeʼel u páajtal k-aʼalikeʼ maʼ chéen wa baʼaxoʼob mejentakiʼ (Lev. 19:18, u tsʼook jaats).

12, 13. 1) Tu kʼiiniloʼob Malaquíaseʼ, ¿bix u tratartik le máakoʼob u yatanoʼoboʼ? 2) ¿Baʼax jeʼel u yúuchul wa juntúul máax okjaʼanajaʼan ku lúubul tiʼ adulterio yéetel juntúul máax tsʼokaʼan u beel?

¹² Tu kʼiiniloʼob le profeta Malaquíasoʼ yaʼab judíoʼobeʼ ku kaxtikoʼob jeʼel baʼaxak u yaʼaloʼob utiaʼal u divorciartikubaʼob tiʼ u yatanoʼob. Letiʼobeʼ chéen ku divorciarkubaʼob utiaʼal u kaʼa tsʼoʼokol u beeloʼob yéetel koʼoleloʼob maas x-lóoʼbayanoʼob wa yéetel koʼoleloʼob maʼatech u adorartikoʼob Jéeoba. Tu kʼiiniloʼob Jesuseʼ le máakoʼoboʼ ku divorciarkubaʼob xan tiʼ u yatanoʼob «tu yoʼolal jeʼel baʼalakeʼ» (Mat. 19:3). Chéen baʼaleʼ Jéeobaeʼ jach junpuliʼ maʼ maʼalob u yilik le baʼax ku beetkoʼoboʼ (xok Malaquías 2:13-16).

¹³ Teʼ kʼiinoʼob xanaʼ ichil u kaajal Jéeobaeʼ junpuliʼ maʼ maʼalob u yilaʼal u traicionartik máak u núupiʼ, chéen baʼaleʼ yaan horaeʼ ku yúuchul. Koʼox aʼalikeʼ juntúul máax okjaʼanajaʼaneʼ, ku lúubul tiʼ adulterio yéetel juntúul máax tsʼokaʼan u beel letiʼ túuneʼ ku divorciarkuba utiaʼal u tsʼoʼokol u beel tu yéetel. Wa maʼ tu arrepentireʼ, ku expulsartaʼal utiaʼal u pʼáatal limpio le múuchʼuliloʼ (1 Cor. 5:11-13). Utiaʼal u kaʼa kʼaʼamal teʼ múuchʼuliloʼ unaj u yeʼesik ‹tsʼoʼok u kʼexik u tuukul› (Luc. 3:8; 2 Cor. 2:5-10). Kex maʼ aʼalaʼan bukaʼaj tiempo unaj u máan utiaʼal u kaʼa kʼaʼamal ichil u kaajal Jéeobaeʼ, maʼ xaaneʼ unaj u máan junpʼéel año wa maas tiʼ. Letiʼeʼ unaj u yeʼesik jach tsʼoʼok u arrepentir. Tsʼoʼoleʼ kex tsʼoʼok u kaʼa kʼaʼamaleʼ, láayliʼ yaan u kʼubik cuentas «tu táan le kúuchil tuʼux ku kutal Dios utiaʼal juzgaroʼ» (Rom. 14:10-12; ilaʼak U Pʼíich Tulumil Kanan ich español 15 tiʼ febrero tiʼ 1980, táan juʼun 29 tak 31).

14. ¿Tiʼ baʼax ku meyaj kaʼach le Leyoʼ?

¹⁴ U kaajil Israeleʼ anchaj yáanal le Ley tsʼaʼab tiʼ Moisés ich maas tiʼ mil quinientos añosoʼ. Le Leyoʼ jach tu yáantaj le israelitaʼob utiaʼal ka u yutskíintoʼob le problemaʼob ku yantaltiʼob ichil u familiaʼoboʼ tsʼoʼoleʼ tu nuʼuktoʼob tak yiknal le Mesíasoʼ (Gal. 3:23, 24). Le ka kíim Jesuseʼ xuʼul u meyaj le Leyoʼ, Jéeoba túuneʼ yaanal bix úuchik u káajal u nuʼuktik máaxoʼob meyajtik (Heb. 8:6). Yoʼolal lelaʼ jujunpʼéel baʼaloʼob ku chaʼik kaʼach le Ley u beetaʼaloʼ, xuʼul u beetaʼal.

15. 1) ¿Bix unaj u yilaʼal le tsʼoʼokol beel ichil u kaajal Jéeobaoʼ? 2) ¿Baʼax unaj u chʼaʼik en cuenta juntúul máax meyajtik Jéeoba wa u kʼáat u divorciartuba?

¹⁵ Juntéenjeakileʼ le fariseoʼoboʼ tu kʼáatoʼob tiʼ Jesús jujunpʼéel baʼaloʼob yaan yil yéetel le tsʼoʼokol beeloʼ. Jesuseʼ tu yaʼalajtiʼobeʼ tu yáanal le Ley tsʼaʼab tiʼ Moisesoʼ, Dioseʼ tu chaʼaj u divorciarkuba le israelitaʼoboʼ, chéen baʼaleʼ maʼ le u kʼáat kaʼach desde tu káajbal utiaʼal le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ (Mat. 19:6-8). Le baʼax tu núukaj Jesusoʼ tu yeʼeseʼ le baʼax u tukultmaj Dios desde tu káajbal utiaʼal le tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ, letiʼe baʼax ku páaʼtik tak bejlaʼa ka u beet le máaxoʼob meyajtikoʼ (1 Tim. 3:2, 12). Le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ «junpʼéeliliʼ wíinkliloʼob» le oʼolaleʼ maʼ unaj u pʼatkubaʼobiʼ. Le yaabilaj ku yuʼubikoʼob yoʼolal Dios bey xan le ku paklan uʼuyikoʼoboʼ, le kun áantkoʼob utiaʼal u beetkoʼob  lelaʼ. Juntúul máax meyajtik Dioseʼ, jeʼel u páajtal u kaʼa tsʼoʼokol u beeleʼ pero chéen wa tu divorciartuba yoʼolal núupkʼeban (Mat. 19:9). Chéen baʼaleʼ juntúul máakeʼ wa u kʼáateʼ jeʼel u páajtal xan u perdonartik u núup kex lúub tiʼ adulterioeʼ. Lelaʼ chíikaʼan tiʼ le ka tu perdonartaj Oseas baʼax tu beetaj Gómer, u yatan. Chíikaʼan xan tiʼ le ka tu perdonartaj Jéeoba u kaajil Israel ka xuʼul u adorartikoʼob uláakʼ diosoʼoboʼ (Ose. 3:1-5). Chéen baʼaleʼ wa juntúul máak u yojel lúub tiʼ adulterio u núup pero kex beyoʼ ku kaʼa antal baʼax u yil yéeteleʼ, u kʼáat u yaʼaleʼ tsʼoʼok u perdonartik. Wa ku yúuchul lelaʼ tu táan Dioseʼ ku pʼáatal minaʼan baʼax oʼolal u divorciarkuba.

16. ¿Baʼax tu yaʼalaj Jesús tu yoʼolal le máaxoʼob maʼ tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ?

¹⁶ Jesuseʼ tu yaʼaleʼ le máaxoʼob meyajtik Jéeoba jach tu jaajiloʼ chéen unaj u divorciarkubaʼob yoʼolal núupkʼeban. Tsʼoʼoleʼ tu chʼaʼchiʼitaj «le máaxoʼob tsʼaʼantiʼob u páajtalil» maʼ u tsʼoʼokol u beeloʼoboʼ, ka tu yaʼalaj: «Le máax jeʼel u páajtal u beetik beyoʼ, ka u beete» (Mat. 19:10-12). Yaʼabeʼ tsʼoʼok u chʼaʼtuklik maʼ u tsʼoʼokol u beeloʼob utiaʼal u maas tsʼáaik u yóoloʼob chéen utiaʼal u meyajtikoʼob Jéeoba. Le máaxoʼob beetik lelaʼ jach ku náajmatik u felicitartaʼaloʼob yoʼolal baʼax tsʼoʼok u chʼaʼtuklikoʼob.

17. ¿Baʼax jeʼel u yáantik máak u yil wa u kʼáat pʼáatal tu juunal bey xan wa u kʼáat tsʼoʼokol u beel?

¹⁷ ¿Baʼax jeʼel u yáantik máak u yil wa u kʼáat pʼáatal tu juunal wa u kʼáat tsʼoʼokol u beel? Yáaxeʼ unaj u yilik wa jeʼel u páajtal u chúukpajal u yóol pʼáatal tu juunaleʼ. U jaajileʼ le apóstol Pablooʼ tu yaʼaleʼ maas maʼalob maʼ u tsʼoʼokol u beel máak chéen baʼaleʼ tu yaʼalaj xan: «Tumen jach táaj yaʼab núupkʼeban yaneʼ, maas maʼalob cada xiibeʼ ka yanak u yatan, yéetel cada koʼoleleʼ ka yanak u yíicham». Tsʼoʼoleʼ tu yaʼalaj: «Wa maʼ tu páajtal a controlartik a tsʼíibolaleʼexeʼ, tsʼoʼokok a beeleʼex, tumen maas maʼalob ka tsʼoʼokok a beeleʼex ke ka pʼáatkeʼex tʼaableʼex tiʼ a tsʼíibolaleʼex». Jeʼex k-ilkoʼ juntúul máakeʼ jeʼel u páajtal u chʼaʼtuklik u tsʼoʼokol u beel utiaʼal maʼ u chaʼik u túulchʼintaʼal tumen u tsʼíibolaloʼob ka u beet baʼax kʼaas jeʼex u masturbarkuba wa u núupkʼebantal. Chéen baʼaleʼ wa u kʼáat tsʼoʼokol u beeleʼ unaj u yilik wa tsʼoʼok u chukik u edabil tiʼ. Pabloeʼ tu yaʼalaj: «Wa yaan máax ku tuklik maʼ tu páajtal u jetsʼik u tsʼíibolal u wíinklileʼ, wa maʼ jach táankelmeʼ, letiʼe baʼax unaj u beetaʼalaʼ: chaʼabak u beetik le baʼax u kʼáatoʼ, maʼ tu kʼebantal. Tsʼoʼokok u beeloʼob» (1 Cor. 7:2, 9, 36; 1 Tim. 4:1-3). Juntúul x-chʼúupal wa juntúul xiʼipaleʼ maʼ unaj u jáan chʼaʼtuklik u tsʼoʼokol u beel chéen tumen maʼ tu páajtal u controlartik u tsʼíibolalil u yantal relaciones sexuales tiʼiʼ. Juntúul máax beyaʼ maʼ xaaneʼ maʼ preparado utiaʼal u nuʼuktik junpʼéel familiaiʼ.

18, 19. 1) Le máaxoʼob meyajtik Diosoʼ, ¿máax yéetel unaj u tsʼoʼokol u beeloʼob? 2) ¿Baʼax ken k-il teʼ tuláakʼ xookoʼ?

¹⁸ Le máaxoʼob meyajtik Diosoʼ, chéen unaj u tsʼoʼokol u beeloʼob yéetel juntúul máax okjaʼanajaʼan yéetel chéen wa xan u yaabiltmaj Jéeoba yéetel tuláakal u puksiʼikʼal. Letiʼob xaneʼ unaj u paklan yaabiltkubaʼob, le yaabilajaʼ kʼaʼabéet jach nojoch utiaʼal maʼ u pʼatkubaʼob mix bikʼin. Jéeobaeʼ yaan u beetik u bin utsil tiʼob tumen tsʼoʼok u beeloʼob «chéen yéetel juntúul máax ku meyajtik Yuumtsil» (1 Cor. 7:39). Wa letiʼob ku chaʼik u nuʼuktaʼaloʼob tumen le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ, yaan u bintiʼob maʼalob.

¹⁹ Bejlaʼeʼ kuxaʼanoʼon «tu tsʼook kʼiinoʼob» le oʼolaleʼ yaʼab máakeʼ maʼatech u yeʼesik le jatsʼuts modos kʼaʼabéet utiaʼal u bin maʼalobil tiʼ le máaxoʼob ku tsʼoʼokol u beeloʼoboʼ (2 Tim. 3:1-5). Teʼ tuláakʼ xookoʼ yaan k-ilik jujunpʼéel baʼaxoʼob ku yaʼalik le Biblia jeʼel u yáantik le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼob utiaʼal ka xiʼik utsil tiʼob kex ka yanaktiʼob problemaʼob. Lelaʼ yaan u yáantaj utiaʼal ka seguernak u binoʼob tu bejil le kuxtal minaʼan u xuuloʼ (Mat. 7:13, 14).