Xeen tiʼ baʼax ku taasik

Xeen tu cuadroil baʼax ku taasik

Kʼáatchiʼob ku beetaʼal

Kʼáatchiʼob ku beetaʼal

¿Baʼaxten le máaxoʼob pʼekmil Jesusoʼ ku yaʼalikoʼob jach kʼaʼanaʼan u pʼoʼik u kʼab máak?

Lelaʼ chéen junpʼéel tiʼ le baʼaxoʼob beetik kaʼach u criticartaʼal Jesús yéetel u disipuloʼob tumen le máaxoʼob pʼekmiloʼ. Le Ley tsʼaʼab tiʼ Moisesoʼ ku yaʼalik baʼaxoʼob unaj u beetik máak ken pʼáatak maʼ limpio tu táan Dios tu yoʼolal jujunpʼéel baʼaloʼob jeʼex, le menstruacionoʼ, u jóokʼol semen tiʼ xiib, le lepraoʼ yéetel ken maʼachak u wíinklil juntúul máak wa baʼalcheʼ kimen. Le Ley xanoʼ ku yaʼalikeʼ utiaʼal u pʼáatal limpio máakeʼ kʼaʼabéet u kʼubik wa baʼax siibalil tiʼ Dios bey xan u pʼoʼik wa u wiʼiwitsʼik jaʼ tiʼ le baʼaxoʼob maʼ limpioʼoboʼ (Levítico capítulo 11 tak 15 yéetel Números capítulo 19).

Le máaxoʼob ku kaʼansajoʼob ichil le judíoʼoboʼ yaʼab uláakʼ baʼaloʼob ku yaʼalikoʼob unaj u beetaʼal tiʼ cada baʼax ku yaʼalik le Leyoʼ. Le libro Le bix kajaʼanil le judíoʼob tu kʼiiniloʼob Jesusoʼ (Historia del pueblo judío en tiempos de Jesús), ku yaʼalik: «Cada junpʼéel tiʼ le baʼaloʼobaʼ, [le baʼaxoʼob ku yaʼalik le Ley éekʼkuntik máakoʼ] jach ku xakʼaltaʼal utiaʼal u yilaʼal bix úuchik u pʼáatal máak maʼ limpioiʼ, wa jeʼel u éekʼkuntik uláakʼ máak wa uláakʼ baʼaleʼ yéetel ku yilaʼal baʼaxoʼob maʼ tu páajtal u éekʼkuntik. Ken tsʼoʼokkeʼ ku yilaʼal baʼaxoʼob unaj u beetaʼal, chéen baʼaleʼ según xan baʼax suukaʼan u beetkoʼob utiaʼal ka pʼáatkoʼob limpioʼob».

Le máaxoʼob pʼekmil Jesusoʼ tu yaʼaloʼobtiʼ: «¿Baʼaxten a disipuloʼobeʼ maʼatech u beetkoʼob jeʼex suukaʼanil u beetaʼal tumen le úuchben máakoʼoboʼ, baʼaxeʼ ku jaantik u yoʼochoʼob kex éekʼ u kʼaboʼob?» (Mar. 7:5). Letiʼobeʼ maʼ táan kaʼach u tuukuloʼob tiʼ u pʼáatal limpio u kʼab máak táanil tiʼ u janal utiaʼal maʼ u kʼojaʼantaliʼ. Baʼaxeʼ le máaxoʼob kaʼansik le Leyoʼ ku yaʼalikoʼobeʼ deporsi jach kʼaʼabéet u yaʼalal jaʼ tu kʼab máak táanil tiʼ u janal pero lelaʼ maases chéen ku beetkoʼob tumen bey suukaʼaniloʼ. Le libro tsʼoʼok k-yáax chʼaʼchiʼitikoʼ ku yaʼalik: «Unaj u chʼaʼtuklaʼal xan baʼax nuʼukulil kun meyaj utiaʼal u láalaʼal le jaʼoʼ, tuʼux kun chʼaʼabil le jaʼoʼ, máax kun láalik yéetel tak tuʼux kun náakal u pʼoʼik u kʼab máak».

¿Baʼax tu yaʼalaj Jesús tu yoʼolal le bix u maaskúuntaʼal le Ley tumen le máaxoʼob pʼekmiloʼ? Letiʼeʼ tu yaʼalaj tiʼ u nuuktakil le judíoʼob teʼ yáax siglooʼ: «Jach jaaj le baʼax tu yaʼalaj le profeta Isaías ta woʼolaleʼexaʼ, j-kaʼapʼéel icheʼex: ‹Le máakoʼobaʼ yéetel u chiʼobeʼ ku yeʼeskoʼobten tsiikil, baʼaleʼ u puksiʼikʼaloʼobeʼ jach náachchajaʼan tiʼ teen [Jéeoba]. Chéen kunel u seguer u adorartikenoʼob, tumen ku kaʼanskoʼob baʼaloʼob chéen tiʼ máakoʼob u taal›. Teʼexeʼ ka pʼatkeʼex juntséelil baʼax ku yaʼalik Dios utiaʼal a beetkeʼex le baʼaxoʼob chéen suukaʼan u beetaʼal tumen le máakoʼoboʼ» (Mar. 7:6-8).