1, 2. 1) ¿Baʼax beetik k-chiʼichnaktal? (Ilawil le foto yaan tu káajbal le xookaʼ.) 2) ¿Baʼaxoʼob ken k-il teʼ xookaʼ?

BEJLAʼEʼ Satanaseʼ táan u máan t-baʼpach «jeʼex juntúul león ku yáakam táan u kaxtik máax u lukʼeʼ» (1 Ped. 5:8; Apo. 12:17). Yoʼolal leloʼ le baʼaxoʼob k-aktáantikoʼ ku beetik u yantal chiʼichnakil ichil k-kuxtal. Úuchjeakileʼ le máaxoʼob meyajt Diosoʼ chiʼichnakchajoʼob xan. Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ le rey Davidoʼ yaan kʼiineʼ chiʼichnakchaji (Sal. 13:2). Le apóstol Pablo xan kaʼachoʼ ku «chiʼichnaktal tu yoʼolal tuláakal le múuchʼuliloʼoboʼ» (2 Cor. 11:28). Teʼ kʼiinoʼobaʼ, ¿baʼax jeʼel u páajtal k-beetik le ken chiʼichnakchajkoʼon yoʼolal wa baʼaxeʼ?

² Jéeoba, k-Taata yaan teʼ kaʼanoʼ, úuchjeakileʼ tu yáantaj le máaxoʼob meyajtik utiaʼal maʼ u seguer u chiʼichnaktaloʼoboʼ, bejlaʼa xaneʼ láayliʼ u kʼáat u yáantoʼoneʼ. Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Pʼateʼex tu kʼab tuláakal le kuuch chiʼichnakkúuntikeʼexoʼ, tumen letiʼeʼ jach u tsʼaamaj u yóol u yáanteʼex» (1 Ped. 5:7). ¿Bix jeʼel k-beetik lelaʼ? Teʼ xookaʼ yaan k-ilik kanpʼéel baʼaxoʼob jeʼel u yáantkoʼoneʼ. Yáaxeʼ le oracionoʼ, u kaʼapʼéeleʼ k-xokik le Bibliaoʼ yéetel k-tuukul tiʼ le baʼax ku yaʼalikoʼ, u yóoxpʼéeleʼ k-chaʼik u  yáantkoʼon u kiliʼich muukʼ Jéeoba, yéetel u tsʼookeʼ k-tsikbaltik baʼax chiʼichnakkúuntikoʼon tiʼ juntúul máax k-confiar. Le ken k-xakʼalt le kanpʼéel baʼaloʼobaʼ, unaj k-ilik máakalmáak maʼ táan k-beetkiʼ.

3. ¿Bix jeʼel k-pʼatik k-chiʼichnakiloʼob tiʼ Dioseʼ?

³ Le yáax bix jeʼel k-pʼatik tu kʼab Jéeoba k-chiʼichnakiloʼobeʼ letiʼe k-orar tiʼ letiʼ yéetel tuláakal k-puksiʼikʼaloʼ. Ken chiʼichnakchajkoʼoneʼ, k-Taata yaan teʼ kaʼanoʼ, u kʼáat ka k-aʼaltiʼ le baʼaxoʼob k-muʼyajtikoʼ. Tiʼ junpʼéel salmoeʼ Davideʼ tu yaʼalaj: «In [Dios], uʼuy in payalchiʼ». Ka tsʼoʼokeʼ tu yaʼalaj xan: «Pʼat a yaayam óolaloʼob tiʼ [Dios], letiʼ túuneʼ yaan u tsʼáaiktech jeetsʼel» (Sal. 55:1, 22). Le ken tsʼoʼokok k-beetik tuláakal le ku páajtal utiaʼal k-utskíintik junpʼéel problemaeʼ, k-orar tiʼ Jéeoba yéetel tuláakal k-puksiʼikʼaleʼ maas jeʼel u yáantaj ke ka seguernak k-chiʼichnaktaleʼ. ¿Bix jeʼel u yáantkoʼon le oración utiaʼal maʼ k-sen chiʼichnaktaloʼ? (Sal. 94:18, 19.)

4. ¿Baʼaxten kʼaʼabéet k-orar ken chiʼichnakchajkoʼon?

⁴ (Xok Filiposiloʼob 4:6 yéetel 7.) ¿Bix u núukik Jéeoba le oracionoʼob k-beetik mantatsʼ yéetel tuláakal k-puksiʼikʼaloʼ? Letiʼeʼ ku yáantkoʼon utiaʼal maʼ k-sen tuukul tiʼ le baʼaxoʼob beetik k-chiʼichnaktaloʼ. Tu lugar k-chiʼichnaktaleʼ Dioseʼ yaan u yáantkoʼon k-uʼuy jeetsʼelil. Yaʼab sukuʼunoʼob yéetel kiikoʼobeʼ tsʼoʼok u yuʼubikoʼob le jeetsʼelilaʼ. Lelaʼ tak teech jeʼel u páajtal a wuʼuyikeʼ. «U jeetsʼelil Dios[eʼ]» jeʼel u yáantkech a aktáant jeʼel baʼalakeʼ. Tsʼoʼoleʼ jeʼel u páajtal a jach confiar tiʼ le baʼax u yaʼalmaj Jéeobaaʼ: «Maʼ u péek a wóol tumen teneʼ a [Diosen]. Teen tsʼáaik a muukʼ, teen áantkech» (Isa. 41:10).

5. ¿Bix u yáantkoʼon le Biblia utiaʼal ka yanaktoʼon jeetsʼeliloʼ?

⁵ U kaʼapʼéel bix jeʼel u yantaltoʼon jeetsʼelileʼ letiʼe ken k-xok le Biblia yéetel ken tuukulnakoʼon tiʼ le baʼax ku yaʼalikoʼ. ¿Baʼaxten ku yáantkoʼon? Tumen le Bibliaoʼ u Tʼaan Dios yéetel ku tsʼáaiktoʼon jach maʼalob tsolnuʼukoʼob. Kex jeʼel bukaʼaj chiʼichnakiloʼoneʼ k-tuukul tiʼ baʼax ku yaʼalik Dioseʼ jeʼel u muʼukʼaʼankúuntikoʼoneʼ yéetel jeʼel tak u yáantkoʼon utiaʼal ka xuʼuluk k-chiʼichnaktaleʼ. Wa k-xokik le Bibliaoʼ jeʼel u líiʼsik k-óoleʼ tumen Jéeobaeʼ ku yaʼaliktoʼon: «Muʼukʼaʼanchajkech. Maʼ a chʼaʼik saajkil mix u lúubul a wóol» (Jos. 1:7-9).

6. ¿Bix u yáantkoʼon Jesús ken chiʼichnakchajkoʼon?

⁶ Ken k-xok le Bibliaoʼ k-ilik bix úuchik u kaʼansik Jesús le máakoʼoboʼ. Letiʼobeʼ jach jatsʼuts u yuʼubikoʼob kaʼach u kaʼansaj tumen jach ku líiʼsaʼal u yóoloʼob, maases le máaxoʼob táan u muʼyajoʼoboʼ (xok Mateo 11:28-30). Jesuseʼ jach tu naʼataj xan bix tu yuʼubiluba u maasil (Mar. 6:30-32). Letiʼeʼ tu yaʼalaj tiʼ u apostoloʼob yaan u yáantkoʼob, bejlaʼa xaneʼ kex minaʼanoʼon tu yiknaleʼ jeʼel xan u yáantkoʼoneʼ. Kex teʼ kaʼan táan u beetik u Reyiloʼ láayliʼ táan u yeʼesiktoʼon u yaabilajeʼ. Le oʼolaleʼ ken chiʼichnakchajkoʼoneʼ Jesuseʼ jeʼel u yáantkoʼon teʼ súutukiloʼob jach kʼaʼabéettoʼonoʼ. Letiʼeʼ ku líiʼsik k-óol yéetel ku tsʼáaiktoʼon esperanza (Heb. 2:17, 18; 4:16).

7. ¿Bix u yáantkoʼon u kiliʼich muukʼ Dios?

⁷ U yóoxpʼéel baʼax jeʼel u yáantkoʼoneʼ letiʼe u kiliʼich muukʼ Diosoʼ. Jesuseʼ tu yaʼaleʼ wa k-kʼáatik tiʼ Dios kiliʼich muukʼeʼ letiʼeʼ yaan u tsʼáaiktoʼon (Luc. 11:10-13). ¿Bix  jeʼel u yáantkoʼon le kiliʼich muukʼ utiaʼal maʼ k-sen chiʼichnaktaloʼ? Ku yáantkoʼon utiaʼal ka yanaktoʼon le jatsʼuts modos yaan tiʼ Diosoʼ (Col. 3:10). Teʼ Bibliaoʼ le jatsʼuts modosaʼ ku yaʼalaʼaltiʼ «u yich le kiliʼich muukʼoʼ» (xok Galaciailoʼob 5:22, 23). Ken yanaktoʼon le jatsʼuts modosaʼ k-maas bisikba maʼalob yéetel u maasil, tsʼoʼoleʼ lelaʼ ku yáantaj utiaʼal maʼ u yúuchul wa baʼax jeʼel u beetik k-chiʼichnaktaleʼ. Koʼox ilik jejeláas bix jeʼel u yáantkoʼon le kiliʼich muukʼoʼ.

8-12. ¿Bix u yáantkoʼon «u yich le kiliʼich muukʼoʼ»?

⁸ «Yaabilaj, kiʼimak óolal, jeetsʼelil.» Wa k-tratartik maʼalob u maasileʼ maas maʼ ken k-chiʼichnaktal. ¿Baʼaxten? Tumen ken k-eʼes yaabilaj yéetel ken k-respetart le sukuʼunoʼoboʼ, k-áantaj utiaʼal maʼ u yantal chiʼichnakil yéetel kʼuuxilil, beyoʼ maʼ kun lúubul k-óol. Tuláakal lelaʼ yaan u yáantaj utiaʼal k-bisikba maas maʼalob yéetel u maasil (Rom. 12:10).

⁹ «Chúukaʼan óolal, maʼalob bisajbail, utsil.» Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Eʼes a wutsileʼex ta baatsileʼex, paklan chʼaʼ óotsiltabaʼex, yéetel paklan perdonartabaʼex tu jaajil a wóoleʼex» (Efe. 4:32). Ken k-beet le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ ku yantaltoʼon jeetsʼelil yéetel le sukuʼunoʼoboʼ, leloʼ ku yáantaj utiaʼal maʼ u yantal baʼaxoʼob jeʼel u beetik k-chiʼichnaktaleʼ. Yaan u yáantaj xan utiaʼal k-utskíintik wa baʼax talamil jeʼel u yantal yoʼolal le kʼebanoʼ.

¹⁰ «Fe.» Yaan kʼiineʼ k-chiʼichnaktal tumen minaʼantoʼon taakʼin yéetel uláakʼ baʼaxoʼob kʼaʼabéettoʼon (Pro. 18:11). ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal maʼ k-sen chiʼichnaktal yoʼolal le baʼaxoʼob kʼaʼabéettoʼonoʼ? Letiʼe k-beetik le baʼax tu yaʼalaj le apóstol Pabloaʼ: «Kiʼimakchajak a wóoleʼex yéetel le baʼaxoʼob yaanteʼexoʼ». Wa muʼukʼaʼan k-fe tiʼ Jéeobaeʼ yaan k-creertik jeʼel u tsʼáaiktoʼon le baʼaxoʼob kʼaʼabéettoʼonoʼ. Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Mix bikʼin ken in pʼatech yéetel mix bikʼin ken in xúumpʼattech». Le oʼolaleʼ jeʼel u páajtal k-aʼalik jeʼex le apóstol Pablooʼ: «Jéeoba máax áantken; maʼ ken in chʼaʼ saajkil. ¿Baʼax jeʼel u beetikten wíinikeʼ?» (Heb. 13:5, 6.)

¹¹ «Maʼ u séeb kʼuuxil máak, u controlarkuba máak.» Tuukulnakoʼon tiʼ bukaʼaj jeʼel u yáantaj maʼ k-séeb kʼuuxil yéetel k-controlartikbaeʼ. Lelaʼ jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal maʼ k-beetik mix k-aʼalik wa baʼax jeʼel u beetik k-chiʼichnaktaleʼ. Yaʼab utsil jeʼel xan u taasik wa k-luʼsik tiʼ toʼon «tuláakal u jejeláasil kʼaakʼas kʼuuxilil, pʼujaʼanil, tsʼíikilil, awat tʼaan, [yéetel] poochʼil» (Efe. 4:31).

¹² Jach kʼaʼabéettoʼon kabal óolal utiaʼal k-tsʼáaikba «yáanal u páajtalil u kʼab Dios» yéetel utiaʼal k-pʼatik «tu kʼab tuláakal le kuuch chiʼichnakkúuntik[oʼonoʼ]» (1 Ped. 5:6, 7). Wa kabal k-óoleʼ Jéeobaeʼ yaan u yáantkoʼon yéetel yaan u kanáantkoʼon. K-tsʼáaik cuenta yaan baʼaxoʼob maʼ tu páajtal k-beetkeʼ, ku yáantkoʼon k-maas confiar tiʼ Dios. Lelaʼ yaan u beetik maʼ k-sen chiʼichnaktal (Miq. 6:8).

13. ¿Baʼax tu yóotaj u yaʼal Jesús tiʼ Mateo 6:34?

¹³ Tu Evangelioil Mateo 6:34 (xoke), Jesuseʼ tu yaʼalaj: «Junpuliʼ maʼ a sen chiʼichnaktaleʼex». Maʼ xaaneʼ k-tuklikeʼ lelaʼ maʼ tu páajtal u beetaʼal. Chéen baʼaleʼ, ¿baʼax tu yóotaj u yaʼal Jesús? Tsʼoʼok k-ilkeʼ David yéetel Pabloeʼ yaan kʼiineʼ chiʼichnakchajoʼob. Jesuseʼ maʼ táan u yaʼalik wa mix bikʼin kun chiʼichnaktal juntúul máax meyajtik Diosiʼ. Baʼaxeʼ tu yóotaj u yaʼal  tiʼ u disipuloʼobeʼ u sen chiʼichnaktal máakeʼ maʼ tu luʼsik le problemaʼoboʼ. Tsʼoʼoleʼ sáamsamaleʼ yaanal chiʼichnakil ku yantal tiʼ máak, le oʼolaleʼ juntúul cristianoeʼ maʼ unaj u chiʼichnaktal yoʼolal baʼaxoʼob tsʼoʼok u máan kʼiin úuchkoʼobiʼ mix tiʼ baʼaloʼob maʼ úuchkoʼobiʼ. ¿Bix jeʼel u yáantkoʼon le baʼax tu yaʼalaj Jesusoʼ?

14. Jeʼex Davideʼ, ¿baʼax jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal maʼ k-jach chiʼichnaktaleʼ?

¹⁴ Maʼ xaaneʼ jujuntúul máakoʼobeʼ yaan kʼiineʼ ku chiʼichnaktaloʼob yoʼolal baʼaloʼob maʼ maʼalobtak u beetmoʼobiʼ. Lelaʼ ku yúuchul kex tsʼoʼok u máan años u beetoʼob baʼax maʼ maʼalobiʼ. Tak le rey Davidoʼ chiʼichnakchaj yoʼolal baʼaxoʼob maʼ maʼalobtak tu beetiʼ. Letiʼeʼ tu yaʼalaj: «¡In wáakamoʼobeʼ u yáakamoʼob in puksiʼikʼal!» (Sal. 38:3, 4, 8, 18). Teʼ súutukiloʼob beyaʼ Davideʼ tuukulnaj tiʼ bix úuchik u chʼaʼabal óotsilil tiʼ tumen Jéeoba. Letiʼeʼ jach kiʼimakchaj u yóol le úuchik u perdonartaʼal tumen Diosoʼ (xok Salmo 32:1-3, 5).

15. 1) ¿Baʼax uláakʼ k-kanik tiʼ David? 2) ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal maʼ k-sen chiʼichnaktaleʼ? (Ilawil le cuadro « Baʼaxoʼob unaj a beetik utiaʼal maʼ a sen chiʼichnaktal».)

¹⁵ Uláakʼ baʼax jeʼel u beetik k-chiʼichnaktaleʼ letiʼe baʼax táan u yúuchul ichil k-kuxtaloʼ. Le ka tu tsʼíibtaj David le Salmo 55, letiʼeʼ sajak kaʼach tumen táan u kaxtaʼal utiaʼal kíimsbil (Sal. 55:2-5). Kex chiʼichnakeʼ letiʼeʼ maʼ xuʼul u confiar tiʼ Jéeobaiʼ. Davideʼ tu kʼáataj u yáantaj Jéeoba yoʼolal le problema yaantiʼoʼ, chéen baʼaleʼ u yojel yaan baʼax kʼaʼabéet u beetik utiaʼal maʼ u kíimsaʼal (2 Sam. 15:30-34). Yaan uláakʼ baʼax k-kanik tiʼ David. Tu lugar u seguer k-chiʼichnaktaleʼ kʼaʼabéet k-kaxtik bix jeʼel k-utskíintik le problema yaantoʼonoʼ, tsʼoʼoleʼ unaj k-confiar tiʼ Jéeoba.

16. ¿Bix u líiʼsik k-óol ojéeltik baʼax u kʼáat u yaʼal u kʼaabaʼ Diosoʼ?

¹⁶ Yaan kʼiineʼ jeʼel k-chiʼichnaktal yoʼolal baʼaxoʼob jeʼel u yúuchul ichil k-kuxtaleʼ. Pero u jaajileʼ maʼ unaj k-chiʼichnaktal yoʼolal baʼaxoʼob maʼ úuchkoʼobiʼ yéetel maʼ xaaneʼ maʼ kun úuchloʼob. ¿Baʼaxten? Tumen yaan horaeʼ maʼ jeʼex k-tuklik junpʼéel baʼaloʼ maʼ bey u yúuchliʼ. Tsʼoʼoleʼ kʼaʼajaktoʼoneʼ le Dios k-meyajtikoʼ minaʼan mix baʼal talam utiaʼal. Tak u kʼaabaʼeʼ u kʼáat u yaʼal «Teneʼ Yaan in Beetkinba le Baʼax in Kʼáateʼ» (Éxo. 3:14, Traducción del Nuevo Mundo de las Santas Escrituras). Le oʼolal toʼoneʼ maʼ unaj k-chiʼichnaktal yoʼolal baʼax ku taal u kʼiinil u yúuchliʼ tumen tak u kʼaabaʼ Dioseʼ ku yeʼesik yaan u béeykuntik tuláakal baʼax u tukultmaj tu yoʼolal wíinik. Jéeobaeʼ yaan u bendecirtik le máaxoʼob chukaʼan u yóoloʼob tiʼoʼ yéetel yaan u yáantkoʼob utiaʼal maʼ u sen chiʼichnaktaloʼob yoʼolal le baʼaxoʼob uchaʼan ichil u kuxtaloʼoboʼ, le baʼaxoʼob táan u aktáantkoʼoboʼ yéetel le baʼax ku taal u kʼiinil u yúuchloʼ.

17, 18. ¿Bix jeʼel u yáantkoʼon k-tsikbal yéetel juntúul máax k-confiareʼ?

¹⁷ U kanpʼéel baʼax jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal maʼ k-sen chiʼichnaktaleʼ letiʼe k-tsikbaltik le baʼax ku yúuchultoʼon tiʼ juntúul máax jach k-confiaroʼ. Maʼ xaaneʼ k-núup, juntúul k-amigo wa juntúul anciano jeʼel u naʼatik baʼax ku yúuchultoʼoneʼ. Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Le yaayaj óoloʼ ku tʼonaʼankúuntik wíinik; le utsil tʼaanoʼ ku kiʼimakkúuntik u yóol» (Pro. 12:25). Tsʼoʼoleʼ ku yaʼalik xan: «Tuʼux maʼ [tu] kʼáatchiʼitaʼal kaajeʼ, le meyajoʼob tukultaʼanoʼobeʼ maʼ tu béeytal; u béeytal junpʼéel meyajeʼ ku yúuchul tu yoʼolal [...] yaʼab j-tsolxikinoʼob» (Pro. 15:22).

¹⁸ Le muchʼtáambaloʼoboʼ jeʼel xan u yáantkoʼon utiaʼal maʼ k-sen chiʼichnaktaleʼ. Cada ken tsikbalnakoʼon yéetel le sukuʼunoʼob teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ ku líikʼil k-óol (Heb. 10:24, 25). Teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ «k-paklan líiʼsik k-óol», leloʼ ku yáantkoʼon utiaʼal maʼ k-sen chiʼichnaktal (Rom. 1:12).

19. Techeʼ, ¿baʼaxten ka tuklik jeʼel u yáantkech le a biskaba yéetel Diosoʼ?

¹⁹ Juntúul anciano tiʼ junpʼéel múuchʼulil yaan Canadaeʼ tu yilaj jach kʼaʼanaʼan u pʼatik tu kʼab Jéeoba u chiʼichnakiloʼob. Letiʼeʼ ku meyaj bey profesoreʼ yéetel ku tsolnuʼuktik le paalaloʼob teʼ escuelaoʼ. Le meyajaʼ ku beetik u sen kaʼanal, tsʼoʼoleʼ deporsi yaan junpʼéel kʼojaʼanil tiʼ ku beetik u sen tuukul yéetel u chiʼichnaktal yoʼolal jeʼel baʼalakeʼ. ¿Baʼax áant utiaʼal maʼ u sen chiʼichnaktal? Tu yilaj u maas biskuba yéetel Jéeoba. Áantaʼab xan tumen u amigoʼob le táan u aktáantik le problemaaʼ, tsʼoʼoleʼ tu tsikbaltaj tiʼ u yatan bix u yuʼubikuba. Áantaʼab xan u yil tumen uláakʼ ancianoʼob yéetel tumen le superintendente tiʼ circuitooʼ bix u yilik Jéeoba le baʼax ku yúuchultiʼoʼ. Juntúul doctor xaneʼ tu yaʼalaj tiʼ le sukuʼun baʼaxten le kʼojaʼanil yaantiʼoʼ ku beetik u yuʼubikuba beyoʼ, yéetel tu yaʼalaj xan tiʼeʼ unaj u jóoʼsik tiempo utiaʼal u jeʼelel yéetel u beetik ejercicio. Le sukuʼunaʼ jujunpʼíitil úuchik u controlartik u kʼojaʼanilaʼ. Wa yaan baʼax maʼ tu páajtal u yutskíintik chéen tu juunaleʼ, ku pʼatik tu kʼab Jéeoba.

20. 1) ¿Bix k-pʼatik tu kʼab Dios k-chiʼichnakiloʼob? 2) ¿Baʼax ken k-il teʼ tuláakʼ xookoʼ?

²⁰ Teʼ xookaʼ tsʼoʼok k-ilkeʼ jach kʼaʼabéet k-pʼatik tu kʼab Dios k-chiʼichnakiloʼob, lelaʼ k-beetik ken orarnakoʼon tiʼ Jéeoba, ken k-xok le Bibliaoʼ yéetel ken tuukulnakoʼon tiʼ baʼax ku yaʼalik. T-kanaj xaneʼ unaj k-chaʼik u yáantkoʼon u kiliʼich muukʼ Jéeoba, k-tsikbal yéetel juntúul máax k-confiar, yéetel unaj k-bin tiʼ tuláakal le muchʼtáambaloʼoboʼ. Teʼ tuláakʼ xookoʼ yaan k-kanik bix u líiʼsik k-óol Jéeoba yoʼolal le jatsʼuts baʼaloʼob u yaʼalmaj u tsʼáaikoʼ (Heb. 11:6).