1, 2. 1) ¿Bix k-ojéeltik jeʼel u páajtal k-amigotik Dioseʼ? 2) ¿Baʼax ken k-il teʼ xookaʼ?

DESDE ken síijik máak tak ken kíimkeʼ ku yuʼubik u kʼaʼabéetil u yeʼesaʼal yaabilaj tiʼ. Tuláakloʼon k-uʼuyik u kʼaʼabéetil k-yaabiltaʼal tumen k-amigoʼob. Chéen baʼaleʼ maases kʼaʼabéet k-uʼuyik yaabiltaʼanoʼon tumen Dios. Yaʼab máakeʼ ku tuklikeʼ maʼ tu páajtal u amigotik Dios tumen letiʼeʼ mix máak ilik yéetel jach yaan u poder. Pero u jaajileʼ jeʼel u páajtal k-amigotik Dioseʼ.

² Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ úuchjeakileʼ jujuntúul máakoʼobeʼ kʼuch u amigotoʼob Dios. Toʼoneʼ yaʼab baʼaloʼob jeʼel u páajtal k-kanik tiʼ letiʼobeʼ. ¿Baʼaxten maʼalob ka kaanbalnakoʼon tiʼ letiʼob? Tumen k-amigotik Dioseʼ letiʼe baʼax maas maʼalob jeʼel u páajtal k-beetik ichil k-kuxtaloʼ. Le oʼolaleʼ koʼoneʼex kaanbal tiʼ u ejemplo Abrahán (xok Santiago 2:23). ¿Bix úuchik u amigotik Dios? Abrahaneʼ jach yaan kaʼach u fe tiʼ Dios le oʼolal jach tu bisuba tu yéetel. Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ Abrahaneʼ «taatatsil tiʼ tuláakal le máaxoʼob ku yantal u fejoʼob[oʼ]» (Rom. 4:11). Mientras  táan k-xakʼaltik le xookaʼ, tuukulnen tiʼ le kʼáatchiʼobaʼ: «¿Bix jeʼel u yantalten junpʼéel fe jeʼex le anchaj tiʼ Abrahanoʼ? ¿Bix jeʼel u páajtal in maas biskinba yéetel Dioseʼ?».

3, 4. 1) ¿Bix úuchik u yeʼesik Abrahán jach yaan u fe? 2) ¿Baʼaxten maʼ sajakchaj u beet baʼax aʼalaʼabtiʼ tumen Diosiʼ?

³ Abrahaneʼ 125 años yaantiʼ yéetel táan u chaambel naʼakal tiʼ junpʼéel wits. ^[1] Paachil tiʼ letiʼeʼ táan kaʼach u bin Isaak, u hijo, letiʼeʼ óoliʼ 25 años yaantiʼ. Isaakeʼ u kuchmaj kaʼach siʼ yéetel Abrahaneʼ u chʼaʼamaj junpʼéel cuchillo yéetel le baʼaxoʼob kun kʼaʼabéettaltiʼ utiaʼal u tʼabik le kʼáakʼoʼ. Maʼ xaaneʼ lelaʼ letiʼe viaje maas talamchaj tiʼ Abrahanoʼ, chéen baʼaleʼ maʼ tu yoʼolal u chʼijaʼaniliʼ tumen letiʼe láayliʼ yaan kaʼach u muukʼeʼ. Baʼaxeʼ talam tu yilil tumen aʼalaʼabtiʼ tumen Jéeoba ka u kʼub u hijo bey siibaleʼ (Gén. 22:1-8).

⁴ Maʼ xaaneʼ le baʼax úuch tiʼ Abrahanaʼ letiʼe baʼax maas talam úuchtiʼ ichil u kuxtaloʼ. Yoʼolal lelaʼ anchaj u yeʼesik bukaʼaj nojchil u fe. Yaan máaxeʼ ku yaʼalikeʼ jach kʼasaʼan Dios úuchik u yaʼalik tiʼ Abrahán ka u kʼub u hijo bey siibaleʼ. Yéetel uláakʼoʼobeʼ ku yaʼalikoʼobeʼ Abrahaneʼ maʼ u yaabiltmaj u hijoiʼ tumen yaan kaʼach u kíimsik. Le máakoʼob ku tuukuloʼob beyaʼ minaʼan u fejoʼob yéetel mix u yojloʼob baʼax le fejoʼ (1 Cor. 2:14-16). Abrahaneʼ u yojel baʼaxten jach kʼaʼabéet u beetik máak baʼax ku yaʼalik Dios. Letiʼeʼ jach yaan kaʼach u fe. U yojel xan kaʼacheʼ Jéeobaeʼ mix bikʼin ken u yaʼaltiʼ ka u beet junpʼéel baʼal jeʼel u beetik u muʼyajeʼ. Abrahaneʼ u yojleʼ wa letiʼ ku beetik baʼax ku yaʼalik Jéeobaeʼ yaan u bendecirtaʼal letiʼ bey xan u hijo. ¿Baʼax áant Abrahán utiaʼal u muʼukʼaʼantal u fe? Le baʼaxoʼob tu kanaj tiʼ Jéeobaoʼ yéetel le baʼaxoʼob tu máansaj ichil u kuxtaloʼ.

5. 1) Maʼ xaaneʼ, ¿bix úuchik u kaanbal Abrahán tiʼ Jéeoba? 2) ¿Baʼax tu beetaj Abrahán ka tu kʼaj óoltaj Jéeoba?

⁵ Le baʼaxoʼob tu kanaj tiʼ Jéeobaoʼ. Abrahaneʼ líikʼ tiʼ junpʼéel kaaj ku kʼaabaʼtik Ur. Le máakoʼob kajaʼanoʼob teʼeloʼ ku adorartikoʼob maʼ jaajil diosoʼobiʼ, u papá xaneʼ láayliʼ xan bey u beetkoʼ (Jos. 24:2). Abrahaneʼ, ¿bix túun úuchik u kaanbal tiʼ Jéeoba? Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ Sem, u hijo Noeeʼ, u láakʼtsil Abrahán. Tsʼoʼoleʼ tu kʼaj óoltubaʼob tumen 150 años yaan tiʼ Abrahán ka kíim Sem. Letiʼeʼ jach yaan kaʼach u fe, yéetel maʼ xaaneʼ tu tsikbaltaj tiʼ u láakʼtsiloʼob baʼaxoʼob ku yaʼalik Jéeoba. Jeʼex k-ilkoʼ maʼ xaaneʼ Sem kaʼans tiʼ Abrahán baʼax uts tu tʼaan Jéeoba. Le baʼaxoʼob tu kanaj Abrahán tiʼ Jéeobaoʼ tu beetaj u yaabiltik, leloʼ le áant utiaʼal u muʼukʼaʼantal u fe.

6, 7. ¿Baʼax áant Abrahán utiaʼal u muʼukʼaʼantal u fe?

⁶ Le baʼaxoʼob tu máansaj ichil u kuxtaloʼ. Le baʼaxoʼob úuch ichil u kuxtal Abrahanoʼ tu muʼukʼaʼankúuntaj u fe. Yaan máakeʼ ku yaʼalikeʼ le baʼax ku tuklik máakoʼ ku kʼuchul tu puksiʼikʼal, tsʼoʼoleʼ le ken kʼuchuk tu puksiʼikʼaleʼ ku beetik le baʼax ku tuklikoʼ. Le baʼax tu kanaj Abrahanoʼ le péeks u puksiʼikʼal utiaʼal u yeʼesik tsiikil tiʼ Jéeoba, le ‹Máax beet kaʼan yéetel Luʼumoʼ› (Gén. 14:22). Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ letiʼeʼ tu chʼaʼaj «saajkilil tiʼ Dios» (Heb. 5:7). Toʼon xaneʼ wa k-kʼáat bisba yéetel Dioseʼ unaj k-chʼaʼik saajkil tiʼ letiʼ (Sal. 25:14). Lelaʼ le péeks Abrahán u yuʼub u tʼaan Jéeoba.

⁷ Dioseʼ tu yaʼalaj tiʼ Abrahán yéetel Sara ka lukʼkoʼob Ur yéetel ka xiʼikoʼob kajtal tiʼ junpʼéel luʼumil maʼ u kʼaj óoloʼobiʼ. Letiʼobeʼ tsʼoʼok kaʼach u chʼíijloʼob yéetel unaj kaʼach u kajtaloʼob tiʼ najoʼob de nookʼoʼob tuláakal u kʼiinil u kuxtaloʼob. Abrahaneʼ  kex u yojel maʼ chéen chʼaʼabil bix kun kuxtaleʼ tu chʼaʼtuklaj u beetik baʼax ku yaʼalik Jéeoba, tumen beyoʼ jeʼel kaʼach u bendecirtaʼal yéetel u kanáantaʼaleʼ. Juntéenjeakileʼ juntúul reyeʼ tu bisaj Sara, u yatan Abrahán yéetel jach óolak kíimsaʼak, pero kanáantaʼaboʼob tumen Jéeoba, lelaʼ maʼ chéen juntéen tu beetiʼ (Gén. 12:10-20; 20:2-7, 10-12, 17, 18). Le baʼaxoʼob úuch ichil u kuxtal Abrahanoʼ tu beetaj u muʼukʼaʼantal u fe.

8. Le baʼaxoʼob k-kanik tiʼ Jéeoba teʼ Biblia bey xan le bix kuxlik le máaxoʼob meyajt úuchjeakiloʼ, ¿bix u yáantkoʼon utiaʼal k-maas amigotik Jéeoba?

⁸ Kux túun toʼon, ¿jeʼel wa u páajtal k-amigotik Jéeobaeʼ? Jeʼeleʼ. Chéen baʼaleʼ jeʼex Abrahaneʼ, kʼaʼabéet k-kaanbal tiʼ Jéeoba. Le Bibliaoʼ yaʼab baʼaloʼob ku kaʼansiktoʼon yoʼolal Jéeoba yéetel yaʼab baʼaloʼob xan jeʼel u páajtal k-kanik tiʼ le baʼaxoʼob k-aktáantik ichil k-kuxtaloʼ. Teʼ kʼiinoʼobaʼ maas yaʼab baʼaloʼob yaantoʼon utiaʼal k-kaanbal ke tiʼ le baʼaxoʼob yaan kaʼach tiʼ Abrahán utiaʼal u kaanbaloʼ (Dan. 12:4; Rom. 11:33). Le Bibliaoʼ yaʼab baʼaloʼob ku kaʼansik yoʼolal le ‹Máax beet kaʼan yéetel luʼumoʼ›. Le baʼaxoʼob k-kanik tu yoʼolal Jéeobaoʼ ku beetik k-yaabiltik yéetel k-eʼesik tsiikil tiʼ letiʼ, lelaʼ ku péeksikoʼon k-beet baʼax ku yaʼalik. Tsʼoʼoleʼ yoʼolal le baʼax k-beetkaʼ Jéeobaeʼ ku kanáantkoʼon yéetel ku bendecirkoʼon. Le baʼaxoʼob ken k-máans ichil k-kuxtal xanoʼ yaan u yáantkoʼon utiaʼal u maas yantal k-fe tiʼ Jéeoba. Wa ku chúukpajal k-óol meyajt Dioseʼ yaan u yantaltoʼon kiʼimak óolal yéetel jeetsʼelil ichil k-kuxtal (Sal. 34:8; Pro. 10:22). Wa maas k-kaanbal tiʼ Dios yéetel tiʼ le baʼaxoʼob k-aktáantikoʼ, maas yaan k-amigotik.

9, 10. 1) Utiaʼal maʼ u xuʼulul u biskuba máak yéetel wa máaxeʼ, ¿baʼax unaj u beetaʼal? Tsʼáa junpʼéel ejemplo. 2) ¿Baʼaxten k-aʼalik Abrahaneʼ tu yilaj maʼ u xuʼulul u biskuba yéetel Jéeoba?

⁹ Juntúul amigoeʼ jeʼel u páajtal u keʼetel yéetel junpʼéel nojoch tesoroeʼ (xok Proverbios 17:17). Maʼ chéen bey jeʼex junpʼéel koʼokoj adornoeʼ. U amigotaʼal wa máaxeʼ jeʼel u páajtal u keʼetel yéetel junkúul paakʼal jach jatsʼutseʼ, chéen baʼaleʼ utiaʼal ka loolnakeʼ kʼaʼabéet u jóoyabtaʼal yéetel u kanáantaʼal. Abrahaneʼ jatsʼuts u yilik kaʼach u biskuba yéetel Jéeoba, le oʼolal tu kanáantuba utiaʼal maʼ u xuʼulul u biskuba tu yéetel. ¿Baʼax tu beetaj utiaʼal maʼ u xuʼulul u biskuba yéetel Dios?

¹⁰ Abrahaneʼ mantatsʼ tu chʼaʼaj saajkilil tiʼ Dios yéetel tu yilaj u beetik baʼax ku yaʼalik. Le táan u bin Canaán yéetel u familia bey xan u j-meyajoʼobeʼ, tiʼ tuláakal baʼax tu beeteʼ mantatsʼ tu chaʼaj u nuʼuktaʼal tumen Jéeoba. Juntéenjeakil le tsʼoʼok u síijil Isaak yéetel 99 años yaan tiʼ Abrahanoʼ, Jéeobaeʼ tu yaʼalajtiʼ ka u súutkʼupt tuláakal le xiiboʼob yaan tu yotochoʼ. ¿Tu kaxtaj wa baʼax u yaʼal Abrahán utiaʼal maʼ u beetik le baʼax aʼalaʼabtiʼoʼ? Maʼatech,  letiʼeʼ confiarnaj tiʼ Jéeoba yéetel teʼ «kʼiin jeʼeloʼ» tu beetaj le baʼax aʼalaʼabtiʼoʼ (Gén. 17:10-14, 23).

11. ¿Baʼaxten sajakchaj Abrahán, yéetel baʼax tu beetaj Jéeoba?

¹¹ Abrahaneʼ tu beetaj tuláakal baʼax aʼalaʼabtiʼ tumen Jéeoba, le oʼolal jach maʼalob bix tu bisilubaʼob. Letiʼeʼ ku yuʼubik kaʼacheʼ jeʼel u páajtal u tsikbal yéetel Jéeoba yoʼolal jeʼel baʼaxakeʼ, u yojel xan kaʼacheʼ jeʼel u páajtal u kʼáatik jeʼel baʼaxak tiʼ Jéeobaeʼ. Jeʼex le ka tu yaʼalaj Jéeoba yaan u xuʼulsik tiʼ Sodoma yéetel Gomorraeʼ, Abrahaneʼ sajakchaji. ¿Baʼaxten? Tumen ku tuklik kaʼacheʼ paʼteʼ kun xuʼulsbil le kʼasaʼanoʼob yéetel le máaxoʼob utsoʼoboʼ. Maʼ xaaneʼ letiʼeʼ táan kaʼach u tuklik baʼax kun úuchul tiʼ Lot, u sobrino yéetel tiʼ u familia tumen tiʼ kajaʼanoʼob Sodomaeʼ. Abrahaneʼ confiarnaj tiʼ Jéeoba, u Juezil tuláakal yóokʼol kaab, le oʼolaleʼ yéetel kabal óolaleʼ tu yaʼalaj tiʼ Jéeoba bix u yuʼubikuba. Jéeobaeʼ tu yeʼesaj paciencia tiʼ u amigoaʼ yéetel tu chʼaʼaj óotsilil xan tiʼ. Jéeobaeʼ tu yaʼalajtiʼeʼ kex yaan u xuʼulsik le máaxoʼob kʼasaʼanoʼoboʼ yaan xan u kanáantik le máaxoʼob utsoʼoboʼ (Gén. 18:22-33).

12, 13. 1) ¿Bix úuchik u yáantaʼal Abrahán tumen le baʼaxoʼob tu kanaj tiʼ Jéeoba bey xan le baʼaxoʼob tu máansaj ichil u kuxtaloʼ? 2) ¿Baʼax eʼesik Abrahaneʼ confiarnaj tiʼ Jéeoba?

¹² Le baʼaxoʼob tu kanaj Abrahán tiʼ Jéeoba bey xan le baʼaxoʼob tu máansaj ichil u kuxtaloʼ, le áant utiaʼal u maas biskuba yéetel Jéeoba. Le oʼolaleʼ le ka aʼalaʼabtiʼ tumen Jéeoba ka u kʼub u hijo bey siibaleʼ, maʼ tu tuklaj wa kʼasaʼaniʼ. Letiʼeʼ u yojleʼ Dioseʼ uts, chúukaʼan u yóol, jeʼel u páajtal u confiar máak tiʼ letiʼeʼ yéetel ku kanáantik máak. ¿Baʼaxten k-aʼalik bey u yilaʼal Dios tumen Abrahanoʼ?

¹³ Antes u naʼakal Abrahán yéetel Isaak teʼ witsoʼ, letiʼeʼ tu yaʼalaj tiʼ u j-meyajoʼob: ‹Pʼáateneʼex yéetel le burro wayoʼ, teen yéetel le xiʼipaloʼ yaan k-bin adorart Dios teʼ táaniloʼ ku tsʼoʼokoleʼ k-suut› (Gén. 22:5). ¿Baʼaxten tu yaʼalaj Abrahán yaan u suut yéetel Isaak wa u yojel yaan u kíimsik? ¿Chéen wa táan u tuus kaʼachi? Maʼatech. Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ Abrahaneʼ u yojel jeʼel u páajtal u kaʼa kuxkíintaʼal Isaak wa ku kíimileʼ (xok Hebreoʼob 11:19). Letiʼeʼ yaan kaʼach u fe tiʼ Jéeoba tumen tsʼokaʼaniliʼ u yilik bix úuchik u yáantaʼaloʼob utiaʼal ka yanak u hijoʼob kex tsʼoʼok u chʼíijloʼobeʼ (Heb. 11:11, 12, 18). Jeʼex túun k-ilkoʼ, Abrahaneʼ u yojleʼ le ken u yaʼal Jéeoba u beetik wa baʼaxeʼ ku béeykuntik. Kex letiʼ maʼ u jach ojel baʼax kun úuchul le kʼiin jeʼeloʼ, yaan kaʼach u fe tiʼ Jéeoba yéetel u yojel jeʼel u kaʼa kuxkíintaʼal u hijo utiaʼal u béeytal le profecíaʼob u yaʼalmoʼ. Yoʼolal le fe tu yeʼesajoʼ, Abrahaneʼ ku yaʼalaʼaltiʼ: «Taatatsil tiʼ tuláakal le máaxoʼob ku yantal u fejoʼob[oʼ]».

14. 1) Le táan k-meyajtik Jéeobaoʼ, ¿baʼax ku talamtal toʼon yaan hora? 2) ¿Bix u yáantkech u ejemplo Abrahán?

¹⁴ Bejlaʼeʼ Jéeobaeʼ maʼatech u yaʼaliktoʼon ka k-kʼub k-paalal bey siibaloʼobeʼ, chéen baʼaleʼ u kʼáat ka k-beet tuláakal  baʼax ku yaʼalik. Yaan horaeʼ maʼ t-naʼatik baʼaxten ku yaʼaliktoʼon Jéeoba ka k-beet wa baʼax yéetel yaan horaeʼ maʼ chéen chʼaʼabil k-ilik k-beetkiʼ. ¿Tsʼoʼok wa a wuʼuyikaba beyaʼ? Maʼ xaaneʼ yaan kʼiineʼ ku talamtal k-ilik k-kʼaʼaytaj. Uláakʼoʼob xaneʼ suʼlakoʼob tsikbal yéetel máaxoʼob maʼ u kʼaj óoloʼobiʼ. Yanoʼob xaneʼ suʼlakoʼob u yaʼaloʼob tiʼ u yéet meyajoʼob wa tiʼ u yéet xookoʼob u j-jaajkunajoʼob Jéeoba (Éxo. 23:2; 1 Tes. 2:2). Ken aʼalaʼaktech ka a beet junpʼéel baʼal jach talam a wilkeʼ, tuukulnen tiʼ le nojoch ejemplo tu tsʼáajtoʼon Abrahanoʼ, letiʼeʼ tu yeʼesaj fe yéetel maʼ tu chʼaʼaj saajkiliʼ. Ken tuukulnakoʼon tiʼ le máaxoʼob chúukpaj u yóoloʼob u meyajtoʼob Dios úuchjeakiloʼ, ku taaktal k-kuxtal jeʼex úuchik u kuxtaloʼoboʼ yéetel ku beetik maas k-bisikba yéetel k-Amigo Jéeoba (Heb. 12:1, 2).

15. ¿Arrepentirnaj wa Abrahán úuchik u yuʼubik u tʼaan Jéeoba ichil tuláakal u kuxtal?

¹⁵ ¿Arrepentirnaj wa Abrahán úuchik u yuʼubik u tʼaan Jéeoba ichil tuláakal u kuxtal? Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ Abrahaneʼ «kuxlaj ich kiʼimak óolal tak ka kíimi, ka tsʼoʼokeʼ muʼuk jeʼex úuchik u muʼukul u úuchben láakʼtsiloʼobeʼ» (Gén. 25:8, Traducción del Nuevo Mundo). Kex tsʼoʼok 175 años tiʼ Abrahán ka kíimeʼ, le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ kiʼimak u yóol yoʼolal le baʼaxoʼob tu yilaj ichil u kuxtaloʼ. ¿Baʼaxten bey úuchik u yuʼubikubaoʼ? Tumen utiaʼal letiʼeʼ u biskuba yéetel Jéeobaeʼ letiʼe baʼax maas kʼaʼanaʼan ichil u kuxtaloʼ. Chéen baʼaleʼ kex le Biblia ku yaʼalik «kuxlaj ich kiʼimak óolal tak ka kíim[oʼ]», maʼ u kʼáat u yaʼal wa maʼ u kʼáat ka kaʼa kuxkíintaʼakiʼ.

16. ¿Bix ken u yuʼubiluba Abrahán teʼ Paraísooʼ, yéetel baʼaxten?

¹⁶ Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ Abrahaneʼ «táan kaʼach u páaʼtik le kaaj jach tu jaajil yaan u chuunpakʼiloʼoboʼ, le kaaj tukultaʼan yéetel beetaʼan tumen Diosoʼ» (Heb. 11:10). Le ‹kaaj beetaʼan tumen Dios› ku páaʼtik Abrahán u yilkoʼ, letiʼe u Reino Dios kun gobernartik le Luʼumaʼ. Chéen tukult bukaʼaj kun kiʼimaktal u yóol Abrahán teʼ Paraíso yéetel ken u kaʼa amigot Diosoʼ. Letiʼeʼ jach yaan u kiʼimaktal u yóol ken u yojéelteʼ le fe tu yeʼesoʼ xáanchaj táan u yáantik le máaxoʼob meyajt Diosoʼ. Ken yanak teʼ Paraísooʼ yaan u yojéeltikeʼ yaʼab baʼax tu chíikbesaj le úuchik u kʼáataʼal tiʼ tumen Dios ka u kʼub u hijo teʼ tu puʼukil Moriaoʼ (Heb. 11:19). Yaan xan u yojéeltikeʼ le bix yaachajik u yóol le táan u bin u kʼub u hijooʼ, tu yáantaj yaʼab máakoʼob utiaʼal u naʼatkoʼob bix tu yuʼubiluba Jéeoba ka tu túuxtaj Jesús utiaʼal u tsʼáa u kuxtal t-oʼolaloʼ (Juan 3:16). U ejemplo Abrahaneʼ tsʼoʼok u yáantkoʼon k-naʼateʼ le úuchik u kʼubik u kuxtal t-oʼolal Jesusoʼ junpʼéel baʼal jach kʼaʼanaʼan, tu yeʼesajtoʼon bukaʼaj u yaabiltmiloʼon Dios.

17. 1) Techeʼ, ¿baʼax tsʼoʼok a chʼaʼtuklik a beetik? 2) ¿Baʼax ken k-il teʼ xook ku segueroʼ?

¹⁷ Tuláakloʼon unaj k-ilik u yantaltoʼon le fe anchaj tiʼ Abrahanoʼ. Utiaʼal k-beetik lelaʼ kʼaʼabéet k-kʼaj óoltik Jéeoba yéetel k-ilik bix u yáantkoʼon ichil k-kuxtal. Wa mantatsʼ k-kaanbal tiʼ Jéeoba yéetel k-beetik baʼax ku yaʼalikeʼ, yaan u bendecirtikoʼon yéetel yaan u kanáantkoʼon (xok Hebreoʼob 6:10-12). Bey túunoʼ koʼoneʼex ilik k-Amigotik Jéeoba ichil tuláakal k-kuxtal. Teʼ xook ku segueroʼ yaan k-ilik uláakʼ óoxpʼéel ejemploʼob tiʼ máaxoʼob chúukpaj u yóoloʼob tiʼ Dios yéetel tu amigotoʼob.