1, 2. 1) ¿Bix u yilik kaʼach Jesús u Ley Dios? 2) ¿Baʼaxten ku yaʼalaʼal le escribaʼob yéetel le fariseoʼoboʼ maʼ maʼalob bix u tsʼoʼokbeskoʼob le Leyoʼ?

JESUSEʼ u yaabiltmaj u Ley Moisés. Lelaʼ maʼ jelaʼan k-uʼuyikiʼ, tumen le Leyoʼ Jéeoba tsʼáae, le Máax maas kʼaʼanaʼan u yilik ichil u kuxtaloʼ. Le Bibliaoʼ tu yaʼalaj bix kun yaabiltbil u leyoʼob Dios tumen Jesús yéetel le tʼaanoʼobaʼ: «In Dios, teneʼ uts tin tʼaan in beetik le baʼax a kʼáateʼ; ¡kin bisik tin puksiʼikʼal a kaʼanbesaj!» (Sal. 40:8). Jesuseʼ tu yeʼesaj yéetel baʼax tu yaʼalaj bey xan baʼax tu beetaj jach maʼalob le Leyoʼ yéetel yaan u béeytal baʼax ku yaʼalik (Mat. 5:17-19).

² Jesuseʼ jach yaachaj wal tu yóol ka tu yilaj le escribaʼob yéetel le fariseoʼoboʼ maʼatech u tsʼoʼokbeskoʼob baʼax ku yaʼalik u Ley u Taata. Letiʼobeʼ chéen ku yilik u beetkoʼob le baʼaxoʼob maas mejentak ku yaʼalik le Leyoʼ. Tak Jesuseʼ tu yaʼalajtiʼob: «Ka tsʼáaikeʼex u diezmoil le hierbabuena, le eneldo yéetel le cominooʼ». ¿Baʼax túun maʼ maʼalob ku beetkoʼobiʼ? Jesuseʼ tu yaʼalajtiʼob: «Le baʼax ku yaʼalik le Ley maas kʼaʼabéet a beetkeʼexoʼ maʼ táan a beetkeʼexiʼ, jeʼex le justiciaoʼ, le u chʼaʼabal óotsililoʼ bey xan le chúukaʼan óolaloʼ» (Mat. 23:23). Le fariseoʼoboʼ maʼ tu naʼatoʼob baʼax u kʼáat u yaʼal u tsʼoʼokbesaʼal le Leyoʼ yéetel ku yuʼubikubaʼob maas maʼalobil tiʼ u maasil. Baʼaleʼ Jesuseʼ ku naʼatik baʼax u kʼáat u kaʼans le Leyoʼ yéetel baʼax ku yeʼesik yoʼolal u modos Jéeoba.

3. ¿Baʼax ken k-il teʼ xookaʼ?

 ³ Toʼoneʼ minaʼanoʼon yáanal u Ley Moisés (Rom. 7:6). ¿Baʼaxten túun tu beetaj Jéeoba u tsʼíibtaʼal le Ley ichil le Bibliaoʼ? Maʼ utiaʼal k-ilik jach bix unaj k-beetik baʼax ku yaʼalikiʼ, baʼaxeʼ chéen utiaʼal ka k-il le baʼax «maas kʼaʼabéet» ku kaʼansikoʼ. Le oʼolaleʼ, ¿baʼax k-kanik le ken k-xok le leyoʼob ku tʼaan yoʼolal le kaajoʼob tsʼaʼab utiaʼal u taʼakikuba máakoʼ? Teʼ xook máanikoʼ kaanbalnajoʼon tiʼ le baʼaxoʼob ku beetik kaʼach juntúul máak maʼ u yóoliliʼ ku kíimsik u yéet máakil utiaʼal ka chʼaʼabak óotsil tiʼiʼ. Le xookaʼ ku yeʼesik le baʼaxoʼob jeʼel k-kanik tiʼ Jéeoba yoʼolal le kaajoʼob utiaʼal u taʼakikuba máakoʼ yéetel bix jeʼel k-beetik jeʼex letiʼoʼ. Yaan k-núukik le kʼáatchiʼobaʼ: ¿Bix u yeʼesik u chʼaʼ óotsilil Jéeoba le kaajoʼob utiaʼal u taʼakikuba máakoʼ? ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon yoʼolal bix u yilik le kuxtaloʼ? Yéetel ¿bix u yeʼeskoʼob ku beetik baʼax toj? Ken k-xakʼalt cada junpʼéeleʼ maʼalob ka k-tukult bix jeʼel k-beetik jeʼex Jéeobaeʼ (xok Efesoiloʼob 5:1).

4, 5. 1) ¿Baʼax ku beetaʼal kaʼach utiaʼal u séeb kʼuchul teʼ kaajoʼob juntúul máax utiaʼal u taʼakikubaoʼ, yéetel baʼaxten? 2) ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon yoʼolal Jéeoba lelaʼ?

⁴ Jéeobaeʼ tu yaʼalaj ka kaxtaʼak kaajoʼob séeb jeʼel u kʼuchul máak utiaʼal u taʼakikubaeʼ. Tu yaʼaleʼ ka kaxtaʼak óoxpʼéel tiʼ cada juntséel u áalkab jaʼil le Jordanoʼ. Beyoʼ maʼ kun talamtal tiʼ mix máak u séeb kʼuchliʼ (Núm. 35:11-14). Tsʼoʼoleʼ aʼalaʼab tiʼ le israelitaʼob ka u táaxkuntoʼob u bejiloʼoboʼ (Deu. 19:3). Le oʼolal le judíoʼoboʼ ku tsʼáaikoʼob kaʼach letreroʼob utiaʼal u nuʼuktikuba le máaxoʼob ku bin u taʼakubaʼob teʼ kaajoʼoboʼ. Yoʼolal le kaajoʼobaʼ, le máaxoʼob ku kíimsik wa máaxoʼ maʼatech u taaktal u binoʼob táanxel kaajil, tuʼux jeʼel tak u adorartik yaanal diosoʼobeʼ.

⁵ Tuukulnakoʼon tiʼ lelaʼ: Jéeobaeʼ tu yaʼaleʼ unaj u kíimsaʼal máax ku kíimsik u yéet máakil, baʼaleʼ wa maʼ u yóoliliʼ ku kíimskeʼ unaj u chʼaʼabal óotsilil tiʼ yéetel u kanáantaʼal. Juntúul máax xakʼalxoktik u tʼaaniloʼob le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Jach tsoʼol tubeel baʼax unaj u beetaʼal, séeb u naʼataʼal yéetel chéen chʼaʼabil u beetaʼal. Bey u yeʼesik u chʼaʼ óotsilal Diosoʼ». Jéeobaeʼ maʼ chéen táan u kaxtik bix ken u castigartil le máaxoʼob meyajtikoʼ. Baʼaxeʼ «jach nojoch u chʼaʼ óotsilal» (Efe. 2:4).

6. ¿Baʼax u jelaʼanil le baʼax ku beetik Dios tiʼ le baʼax ku beetik le fariseoʼoboʼ?

⁶ Le fariseoʼoboʼ maʼatech u chʼaʼikoʼob óotsilil tiʼ u maasil jeʼex u beetik Jéeobaeʼ. Le <baʼax suukaʼan u beetik le judíoʼoboʼ ku yeʼesikeʼ chéen óoxtéen u xuul u perdonartikoʼob junpʼéel kʼeban. Utiaʼal u yeʼesik Jesús maʼ maʼalob baʼax ku beetkoʼobeʼ, tu tsikbaltaj baʼax tu beetaj juntúul fariseo yéetel juntúul j-kʼam impuesto táan u oraroʼob. Le j-kʼam impuestooʼ tu kʼáataj ka chʼaʼabak óotsilil tiʼ tumen Dios. Baʼaleʼ le fariseooʼ tu yaʼalaj: «In Dios, kin  tsʼáaiktech gracias tumen maʼ beyen jeʼex le uláakʼ máakoʼob ku yookoloʼoboʼ, le maʼ toj u kuxtaloʼoboʼ, le ku lúubloʼob tiʼ adulteriooʼ, mix tak jeʼex le j-kʼam impuestoaʼ». Le fariseoʼoboʼ ku tuklikoʼob maʼ unaj u chʼaʼikoʼob óotsililiʼ, tumen «ku taaskoʼob bey mix baʼalil u maasil máakoʼobeʼ» (Luc. 18:9-14).

7, 8. 1) ¿Bix jeʼel k-beetik jeʼex Jéeoba ken beetaʼaktoʼon wa baʼax kʼaaseʼ? 2) ¿Baʼaxten unaj k-eʼesik kabal óolal utiaʼal k-perdonar tu jaajil k-óol?

⁷ Mix juntéen unaj k-beetik jeʼex le fariseoʼoboʼ. Baʼaxeʼ unaj k-chʼaʼik óotsilil jeʼex u beetik Jéeobaeʼ (xok Colosasiloʼob 3:13). Junpʼéel bix jeʼel k-beetkeʼ letiʼe maʼ k-talamkúuntik tiʼ u maasil u kʼáatkoʼobtoʼon perdonoʼ (Luc. 17:3, 4). Unaj k-tuklik: «¿Kin weʼesik wa tiʼ u maasil jeʼel in perdonartikoʼob le jaytéen ku kʼaʼabéettaleʼ? ¿Kin tsʼíiboltik wa ka k-utskíint le talamil ku yantalten yéetel wa máaxoʼ?».

⁸ Utiaʼal k-perdonareʼ kʼaʼabéet kabal k-óol. Le fariseoʼoboʼ maʼ tu yóotik u perdonartoʼob u maasil, tumen ku tuklikoʼob maas maʼalob yaniloʼob tiʼ letiʼob. Baʼaleʼ toʼoneʼ kʼaʼabéet k-eʼesik kabal óolal utiaʼal k-ilik «u maasil bey maas kʼaʼanaʼanoʼob» tiʼ toʼoneʼ yéetel k-perdonartikoʼob tu jaajil k-óol (Fili. 2:3). Maʼalob ka tukle: «¿Kin weʼesik wa kabal óolal jeʼex u beetik Jéeobaeʼ?». Wa beyoʼ, maas chéen chʼaʼabil kun náatsʼal u maasil u kʼáattoʼon perdón yéetel maʼ talam ken k-perdonartiloʼobiʼ. Unaj k-chʼaʼik óotsilil mantatsʼ yéetel maʼ unaj k-séeb kʼuuxiliʼ (Ecl. 7:8, 9).

9. ¿Bix úuchik u yáantik Jéeoba le israelitaʼob u yiloʼob jach koʼoj le kuxtaloʼ?

⁹ Junpʼéel baʼax oʼolal tsʼaʼab le kaajoʼob utiaʼal u taʼakikuba máakoʼ utiaʼal maʼ u weʼekel u kʼiʼikʼel juntúul máax maʼ unajiʼ (Deu. 19:10). Jéeobaeʼ u yaabiltmaj le kuxtaloʼ, le oʼolal u pʼekmaj le máax u yóoliliʼ u kíimsik juntúul máax minaʼan u siʼipiloʼ (Pro. 6:16, 17). Tumen toj baʼax ku beetik yéetel santoeʼ, junpʼéel nojoch kʼeban tu táan u kíimsaʼal juntúul wa máax, kex maʼ taaliʼ tiʼ máakeʼ. Kex ku chʼaʼabal óotsilil tiʼ le máax maʼ u yóoliliʼ u kíimsik wa máaxoʼ, unaj u yaʼalik tu táan u nuuktakil le kaaj baʼax tu beetoʼ. Wa ku yilkoʼob maʼ u yóoliliʼ úuchik u kíimskeʼ, unaj u pʼáatal ichil le kaaj tak ken kíimik u nojchil le sacerdoteʼoboʼ. Maʼ xaaneʼ tiʼ ken u máans u yalab u kʼiinil u kuxtaliʼ. Bey úuchik u yeʼesik tiʼ le israelitaʼob jach koʼoj u tojol le kuxtaloʼ. Utiaʼal u yeʼeskoʼob tsiikil tiʼ Máax tsʼáaik le kuxtaloʼ, ku yilik u kanáantkoʼob u kuxtal u maasil.

10. ¿Bix tu yeʼesil Jesús le escribaʼob yéetel le fariseoʼoboʼ ku mixbaʼalkúuntikoʼob u kuxtal u maasil?

¹⁰ Le escribaʼob yéetel le fariseoʼoboʼ maʼatech u beetkoʼob jeʼex Jéeobaeʼ. Maʼatech u yilkoʼob koʼoj u kuxtal u maasil. Le oʼolal Jesuseʼ tu yaʼalajtiʼob: «[¡]Ta luʼseʼex le llave jeʼik u joonajil le kʼaj óolaliloʼ; teʼexeʼ maʼ ookeʼexiʼ, yéetel maʼ ta chaʼajeʼex xan u yokol le máakoʼob táan kaʼach u yookloʼoboʼ!» (Luc. 11:52). Letiʼob unaj u yáantkoʼob kaʼach u maasil u naʼatoʼob baʼax ku yaʼalik u Tʼaan Dios utiaʼal u yantal kuxtal minaʼan u xuul tiʼob. Baʼaleʼ maʼ tu chaʼikoʼob u tsaypachtikoʼob Jesús, «le Máax yéeyaʼan utiaʼal u tsʼáaik le kuxtaloʼ» (Bax. 3:15).  Beyoʼ jeʼel tak u beetkoʼob u xuʼulsaʼaltiʼobeʼ. Letiʼobeʼ jach noj baʼaloʼob yéetel maʼatech u kaxtikoʼob u yutsil u maasil. ¿Máasaʼ jach táaj kʼasaʼanoʼob?

11. 1) ¿Bix tu yeʼesil Pablo ku yilik le kuxtal jeʼex u yilik Jéeobaoʼ? 2) ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal k-ilik le kʼaʼaytaj jeʼex tu yilil Pablooʼ?

¹¹ Wa k-kʼáat k-beet jeʼex Jéeoba, maʼ jeʼex u nuuktakil le judíoʼoboʼ, unaj k-kanáantik le kuxtaloʼ yéetel k-ilik jach koʼoj u tojol. Lelaʼ bey tu beetil apóstol Pablo, le oʼolal tu yilaj u kʼaʼaytaj tiʼ le bukaʼaj máakoʼob ku páajtaleʼ. Le beetik páajchaj u yaʼalik: «Minaʼanten culpa yoʼolal u kʼiʼikʼel mix máak» (xok Baʼaxoʼob 20:26, 27). Letiʼeʼ maʼ kʼaʼaytajnaj chéen utiaʼal maʼ u culpartaʼal wa chéen tumen aʼalaʼabtiʼ tumen Jéeoba ka u beetiʼ. Baʼaxeʼ kʼaʼaytajnaj tumen tu yaabiltaj le máakoʼoboʼ yéetel tu yilaj koʼoj u kuxtaloʼob (1 Cor. 9:19-23). Toʼon xaneʼ unaj k-ilik le kuxtal jeʼex u yilik Jéeobaoʼ, letiʼeʼ «u kʼáat ka u kʼex u tuukul tuláakal máak» (2 Ped. 3:9). ¿Bey wa xan a tuukuloʼ? Wa k-chʼaʼik óotsilileʼ yaan k-ilik k-tsʼáaik k-óol kʼaʼaytaj, leloʼ yaan u taasiktoʼon yaʼab kiʼimak óolal.

12. ¿Baʼaxten jach ku kanáantik u kuxtal le máaxoʼob meyajtik Diosoʼ?

¹² Uláakʼ bix jeʼel k-eʼesik k-ilik le kuxtal jeʼex u yilik Jéeobaoʼ letiʼe k-kanáantikbaoʼ. Unaj k-kanáantikba tuʼux k-meyaj, jeʼex ken líiʼsaʼak junpʼéel naj wa ken jel utskíintaʼak, bey xan ken manejarnakoʼon, jeʼex ken xiʼikoʼon muchʼtáambal wa asambleaoʼ. Maas maʼalob u kanáantik u kuxtal máak ke u maas yaʼabtal u meyaj yéetel u náajal, bey xan u kʼuchul tu pʼiis hora teʼ muchʼtáambaloʼob kex maʼ jach táaj chich úuchik u biniʼ. Jéeobaeʼ mantatsʼ ku beetik baʼax maʼalob, le oʼolal k-kʼáat k-beet jeʼex u beetkoʼ. Le ancianoʼoboʼ jach unaj u kanáantkubaʼob utiaʼal u béeytal u kanáantkoʼob xan u maasil (Pro. 22:3). Le oʼolal wa ku kʼaʼajsaʼaltoʼon tumen juntúul anciano baʼax unaj k-beetik utiaʼal k-kanáantikbaeʼ kʼaʼabéet k-uʼuyik u tʼaan (Gal. 6:1). Wa k-ilik le kuxtal jeʼex u yilik Jéeobaoʼ yaan k-aʼalik xan: «Minaʼanten culpa yoʼolal u kʼiʼikʼel mix máak».

13, 14. ¿Baʼax unaj u beetik u nuuktakil u kaajil Israel utiaʼal u beetkoʼob baʼax toj jeʼex Jéeobaeʼ?

¹³ Jéeobaeʼ tu yaʼalaj tiʼ u nuuktakil u kaajil Israel ka u beetoʼob baʼax toj, jeʼex u beetik letiʼoʼ. Le yáax baʼax ku beetkoʼoboʼ u yilkoʼob jach bix úuchik wa baʼax. Tsʼoʼoleʼ utiaʼal u yilkoʼob wa yaan u chʼaʼikoʼob óotsilil tiʼeʼ, ku yilkoʼob baʼax oʼolal tu beetaj, wa u tukultmiliʼ u beetkeʼ bey xan wa maʼ u pʼekmaj le máax tu kíimsoʼ. Utiaʼal u beetkoʼob baʼax toj jeʼex Jéeobaeʼ, ku yilkoʼob wa maʼ taaliʼ tiʼ úuchik u kíimskeʼ (xok Números 35:20-24). Baʼaleʼ wa ku kʼaʼabéettal máaxoʼob aʼalik jach bix úuchik u kíimsaʼal wa máaxeʼ, unaj kaʼatúul wa maas tiʼ utiaʼal u yojéeltaʼal wa u yóoliliʼ úuchik u kíimskeʼ (Núm. 35:30).

¹⁴ Jeʼex túun k-ilkoʼ, u nuuktakil le kaajoʼ táanil ku yilkoʼob jach baʼax úuchi, beyoʼ ku yeʼeskoʼob maas ku tuukuloʼob tiʼ le máakoʼ, maʼ tiʼ le baʼax tu beetoʼ. Kʼaʼabéet u yeʼeskoʼob naʼatil utiaʼal u yilkoʼob jach baʼaxten tu kíimsaj wa máax. Kʼaʼabéet xan tiʼob u kiliʼich muukʼ Jéeoba utiaʼal u yeʼeskoʼob naʼatil, chʼaʼ óotsilal yéetel u beetkoʼob baʼax toj (Éxo. 34:6, 7).

15. ¿Bix u yilaʼal le j-kʼeban máakoʼob tumen Jesusoʼ, yéetel bix u yilaʼaloʼob tumen le fariseoʼoboʼ?

¹⁵ Le fariseoʼoboʼ chéen ku tuukuloʼob tiʼ le baʼax kʼaas u beetmaj wa máaxoʼ, maʼatech u tuukuloʼob tiʼ baʼax yaan tu puksiʼikʼal. Koʼoneʼex ilik baʼax úuch le ka bin Jesús janal tu yotoch Mateooʼ. Le fariseoʼoboʼ tu kʼáatoʼob tiʼ u disipuloʼob Jesús: «¿Baʼaxten a j-kaʼansajeʼexeʼ ku janal yéetel le j-kʼam impuestoʼoboʼ bey xan yéetel uláakʼ j-kʼeban máakoʼob?». Jesuseʼ tu núukajtiʼob: «Le máaxoʼob toj u yóoloʼoboʼ maʼ kʼaʼabéettiʼob juntúul doctoriʼ, baʼaleʼ le máaxoʼob kʼojaʼanoʼoboʼ kʼaʼabéettiʼob. Xeeneʼex túun, ka a kaneʼex baʼax u kʼáat u yaʼal lelaʼ: ‹In kʼáat ka a chʼaʼex óotsilil, maʼ ka a kʼubeʼexten  kíimsbil baʼalcheʼobiʼ›. Tumen teneʼ maʼ taalen in tʼan máaxoʼob toj u kuxtaloʼobiʼ, baʼaxeʼ taalen in tʼan j-kʼeban máakoʼob» (Mat. 9:9-13). ¿Ku kʼamik wa túun Jesús le baʼax ku beetik le j-kʼasaʼan máakoʼoboʼ? Maʼatech. Letiʼeʼ u kʼáat ka u kʼex u tuukuloʼob. Lelaʼ letiʼe baʼax ku yaʼaliktiʼob ken kʼaʼaytajnakoʼ (Mat. 4:17). Jesuseʼ ku páajtal u yilik yaan jujuntúul tiʼ «le j-kʼam impuestoʼob yéetel uláakʼ j-kʼeban máakoʼo[boʼ]» u kʼáat u kʼex u kuxtaloʼob, maʼ chéen binoʼob tu yotoch Mateo jaanliʼ. Yaʼab tiʼ letiʼobeʼ u disipuloʼob Jesús (Mar. 2:15). Baʼaleʼ u maas yaʼabil tiʼ le fariseoʼoboʼ maʼatech u yilkoʼob le máakoʼob jeʼex u yilaʼaloʼob tumen Jesusoʼ. Ku yaʼalikoʼobeʼ j-kʼeban máakoʼob yéetel ku tuklikoʼob mix bikʼin u kʼexpajloʼob. Letiʼobeʼ maʼ beyoʼob jeʼex le Dios toj baʼax ku beetik yéetel ku chʼaʼik óotsilil ku yaʼalikoʼob táan u adorartikoʼoboʼ.

16. ¿Baʼax unaj u jach ilik junpʼéel comité judicial?

¹⁶ Le ancianoʼob xan teʼ kʼiinoʼobaʼ unaj u yilkoʼob u beetkoʼob jeʼex Jéeobaeʼ, letiʼeʼ «u [yaabiltmaj] baʼax noʼojaʼan» (Sal. 37:28). Le oʼolal táanileʼ ku xakʼaltikoʼob tubeel junpʼéel baʼal utiaʼal u yilkoʼob wa tu jaajil tsʼoʼok u beetaʼal junpʼéel kʼeban. Wa tsʼoʼokeʼ ku juzgartikoʼob jeʼex u yaʼalik le Bibliaoʼ (Deu. 13:12-14). Le ancianoʼob ku táakpajloʼob tiʼ junpʼéel comité judicialoʼ unaj u jach ilkoʼob wa le máax kʼebanchajaʼanoʼ arrepentirnajaʼan wa maʼ. Lelaʼ yaan kʼiineʼ maʼ chéen chʼaʼabiliʼ. Kʼaʼabéet u yilkoʼob baʼax ku tuklik, bix u yilik le baʼax tu beetoʼ yéetel wa tsʼoʼok u kʼexik u tuukul (Apo. 3:3). Utiaʼal ka chʼaʼabak óotsilil tiʼeʼ kʼaʼabéet u arrepentir. *

17, 18. ¿Bix jeʼel u yilik le ancianoʼob wa jach tu jaajil tsʼoʼok u arrepentir juntúul máakoʼ? (Ilawil le foto yaan tu káajbal le xookaʼ.)

¹⁷ Jéeoba yéetel Jesuseʼ jeʼel u páajtal u yilkoʼob baʼax yaan tu puksiʼikʼal máakeʼ, baʼaleʼ le ancianoʼoboʼ maʼatan. Le oʼolaleʼ, ¿bix jeʼel u yilkoʼob wa tsʼoʼok u arrepentir máak jach tu jaajileʼ? Yáaxeʼ unaj u kʼáatkoʼob naʼatil tiʼ Dios (1 Rey. 3:9). U kaʼapʼéeleʼ unaj u meyajtiʼob le Biblia yéetel u maasil publicacionoʼob utiaʼal u tsʼáaikoʼob cuenta bix «le okʼom óolal yaan teʼ yóokʼol kaabaʼ» yéetel «u yokʼomtal u yóol máak tu táan Dios», wa u arrepentir tu jaajil u yóol (2 Cor. 7:10, 11). Kʼaʼabéet u yilkoʼob bix u yeʼesik le Biblia baʼax unaj u tuklik le máax kʼebanchajaʼanoʼ, bix u yilik le baʼax tu beetoʼ yéetel wa tsʼoʼok u kʼexik u tuukul, le kun áantkoʼob u yiloʼob wa tsʼoʼok u arrepentir wa maʼ.

¹⁸ U yóoxpʼéeleʼ unaj u tuukuloʼob tiʼ le máax kʼebanchajaʼanoʼ, baʼaxoʼob suukaʼan u beetik yéetel baʼax péeks u beet baʼax kʼaas. Le Bibliaoʼ ku yaʼalik tu yoʼolal Jesús, u poolil le múuchʼuliloʼ: «Maʼ bíin xotʼkʼinak chéen tu yoʼolal x-mukul tʼaanoʼobiʼ. Bíin toj pʼis óolnak utiaʼal le j-maʼ óoloʼoboʼ, bíin u kanáant ka tsʼaʼabak baʼaxoʼob ku náajmatkoʼob u yóotsililoʼob le múuchʼ kaajoʼoboʼ» (Isa. 11:3, 4). Jesuseʼ u tsʼaamaj ancianoʼob utiaʼal u kanáantkoʼob le múuchʼuliloʼ, le oʼolal yaan u yáantkoʼob utiaʼal u juzgaroʼob jeʼex u beetkoʼ (Mat. 18:18-20). Jach kiʼimak k-óol yoʼolal le yaabilaj ku yeʼesik le ancianoʼob jeʼex u beetik Jesusoʼ bey xan yoʼolal bix u yilik u chʼaʼikoʼob óotsilil yéetel u beetkoʼob baʼax toj teʼ múuchʼuliloʼoboʼ.

19. ¿Baʼax ku péeksikech a beet le baʼaxoʼob ta kanaj tiʼ le kaajoʼob tsʼaʼab utiaʼal u taʼakikuba máakoʼ?

¹⁹ U Ley Moiseseʼ ku taasik «le baʼaloʼob jaajtak yéetel kʼaʼanaʼantak» yoʼolal Jéeoba yéetel baʼaxoʼob uts tu tʼaanoʼ (Rom. 2:20). Jeʼex le kaajoʼob utiaʼal u taʼakikuba máakoʼ ku kaʼansik tiʼ le ancianoʼob unaj u tuukuloʼob tubeel ken juzgarnakoʼoboʼ. Ku kaʼansik xan toʼoneʼ unaj k-paklan eʼesik «utsil óolal yéetel chʼaʼ óotsilil» (Zac. 7:9). Kex minaʼanoʼon yáanal le Leyoʼ, unaj k-beetik baʼax toj yéetel k-chʼaʼik óotsilil tak bejlaʼa, jeʼex u beetik Jéeobaeʼ, tumen letiʼeʼ maʼatech u kʼexpajal. ¿Máasaʼ jach jatsʼuts k-ilik k-meyajtik juntúul Dios beyaʼ? Le oʼolaleʼ unaj k-eʼesik le modos ku yeʼesikoʼ yéetel unaj k-natsʼikba tu yiknal utiaʼal u kanáantkoʼon.