1, 2. ¿Baʼaxten jach kʼaʼabéet u líiʼsaʼal u yóol u maasil?

CRISTINA, ^[1] juntúul x-chʼúupal yaan 18 años tiʼeʼ, ku yaʼalik: «In taataʼobeʼ mix juntéen ku líiʼskoʼob in wóol, baʼaxeʼ maʼ tu xuʼulul u criticarkenoʼob. Le baʼaxoʼob ku yaʼalikoʼobtenoʼ ku beetik u yaatal in wóol. Ku yaʼalikoʼobteneʼ jach minaʼan in naʼat, mix bikʼin kin kaanbal yéetel jach táaj polken. Chéen okʼol kin beetik, hasta kin wilik maas maʼalob maʼ in tʼaan tu yéeteloʼob. Kin wuʼuyik jach mix baʼal in biilal». ¿Máasaʼ wa mix máak líiʼsik u yóol máakeʼ jach jeʼel u lúubul u yóoleʼ?

² Toʼoneʼ jeʼel u páajtal k-líiʼsik u yóol u maasil wa k-aʼaliktiʼob maʼalob baʼax ku beetkoʼobeʼ. Rubeneʼ úuch joʼopʼok u yuʼubik bey mix baʼal u biilaleʼ. Letiʼeʼ ku yaʼalik baʼax úuch juntéenjeakil: «Le táan in kʼaʼaytaj yéetel juntúul ancianooʼ tu yilaj maʼ maʼalob in wuʼuyikinbaiʼ. Letiʼeʼ jach tu chʼenxikinten le ka tin tsikbaltajtiʼ baʼax ku yúuchultenoʼ. Tsʼoʼoleʼ tu kʼaʼajsajten le baʼaxoʼob maʼalobtak kin beetkoʼ. Tu kʼaʼajsaj xan ten le úuchik u yaʼalik Jesús maas koʼoj k-tojol tiʼ le mejen chʼíichʼoʼoboʼ. Cada kin kʼaʼajsik le tekstooʼ yéetel láayliʼ ku líiʼsik in wóol le baʼax ku yaʼalikoʼ. Le baʼax tu yaʼalajten le ancianooʼ jach tu yáanten» (Mat. 10:31).

3. 1) ¿Baʼax tu yaʼalaj apóstol Pablo yoʼolal k-líiʼsik u yóol u maasil? 2) ¿Baʼax ken k-il teʼ xookaʼ?

³ Le Bibliaoʼ ku yaʼaliktoʼon ka k-paklan líiʼs k-óol mantatsʼ. Le  apóstol Pablooʼ tu yaʼalaj tiʼ le sukuʼunoʼob hebreoʼoboʼ: «Kanáantabaʼex, sukuʼuneʼex, utiaʼal beyoʼ mix juntúul tiʼ teʼex ka káajak u kʼastal u puksiʼikʼal yéetel ka pʼáatak minaʼan u fe ikil u náachtal tiʼ le kuxaʼan Diosoʼ. Baʼaleʼ maʼ u xuʼulul a paklan líiʼsik a wóoleʼex sáamsamal [...] utiaʼal beyoʼ mix juntúul tiʼ teʼex ka chichkúuntaʼak u puksiʼikʼal tumen le páajtalil yaan tiʼ le kʼeban utiaʼal u tusik máakoʼ» (Heb. 3:12, 13). Maʼalob ka tuukulnakoʼon tiʼ bix úuchik k-uʼuyikba le u tsʼook ka líiʼsaʼab k-óol tumen wa máaxoʼ. Le oʼolaleʼ, ¿baʼaxten unaj k-líiʼsik u yóol le sukuʼunoʼoboʼ? ¿Bix jeʼel k-líiʼsik u yóol u maasil jeʼex tu beetil Jéeoba, Jesús bey xan le apóstol Pablooʼ? ¿Tiʼ baʼax súutukil jeʼel u páajtal k-líiʼsik u yóol u maasileʼ? Koʼoneʼex ilik teʼ xookaʼ.

4. 1) ¿Máaxoʼob kʼaʼabéet u líiʼsaʼal u yóoloʼob? 2) ¿Baʼaxten bejlaʼeʼ óoliʼ mix máak líiʼsik u yóol u maasil?

⁴ Tuláakloʼon kʼaʼabéet u líiʼsaʼal k-óol. Le taatatsiloʼoboʼ jach kʼaʼabéet u líiʼsik u yóol u paalaloʼob desde tu chichniloʼob. Juntúul doctor ku kʼaabaʼtik Timothy Evanseʼ, ku yaʼalikeʼ «jeʼex u kʼaʼabéetil u jóoyabtaʼal junkúul chan paakʼaleʼ le mejen paalaloʼoboʼ [...] kʼaʼabéet xan u líiʼsaʼal u yóoloʼob». Tsʼoʼoleʼ tu yaʼalaj: «Le paalaloʼob ku líiʼsaʼal u yóoloʼoboʼ ku yuʼubikoʼob yaabiltaʼanoʼob yéetel ku chʼaʼabloʼob en cuentail». Chéen baʼaleʼ tumen kuxaʼanoʼon «tu tsʼook kʼiinoʼobeʼ» le máakoʼoboʼ chéen ku tuukuloʼob tu yoʼolaloʼob yéetel tsʼoʼok «u pʼáatal minaʼan u yaabilajoʼob» (2 Tim. 3:1-5). Yaan taatatsiloʼobeʼ maʼatech u felicitartik u paalaloʼob yoʼolal le baʼaxoʼob maʼalobtak ku beetkoʼoboʼ tumen letiʼobeʼ mix juntéen felicitartaʼaboʼob xan tumen u taataʼobiʼ. Tak le máaxoʼob tsʼoʼok u nojochtaloʼob kʼaʼabéet u líiʼsaʼal u yóoloʼoboʼ, chéen baʼaleʼ leloʼ óoliʼ mix máak beetik. Yaʼab tiʼ le máaxoʼob ku meyajoʼoboʼ ku yaʼalikoʼobeʼ maʼatech u felicitartaʼaloʼob ken u beetoʼob maʼalob u meyajoʼob.

5. ¿Bix jeʼel k-líiʼsik u yóol u maasileʼ?

⁵ Toʼoneʼ jeʼel u páajtal k-líiʼsik u yóol u maasil ken k-felicitartoʼob yoʼolal le baʼax maʼalob tu beetoʼoboʼ, ken k-aʼaltiʼob wa baʼax jatsʼuts modosil yaantiʼob bey xan ken k-aʼaltiʼob wa baʼax teʼ súutukil lubaʼan u yóoloʼoboʼ (1 Tes. 5:14). Tumen mantatsʼ k-ilik le sukuʼunoʼob yéetel le kiikoʼoboʼ jeʼel u béeytal k-líiʼsik u yóoloʼobeʼ (xok Eclesiastés 4:9, 10). Le oʼolaleʼ maʼalob ka k-tukle: «¿Kin waʼalik wa tiʼ u maasil baʼaxten in yaabiltmoʼob? Ken in wil ku páajtaleʼ, ¿kin líiʼsik wa u yóol u maasil?». Tuukulnen tiʼ le baʼax ku yaʼalik le Bibliaaʼ: «Junpʼéel tʼaan ku beetaʼal jach tu kʼiinileʼ jach yaʼab utsil ku taasik» (Pro. 15:23, Traducción del Nuevo Mundo).

6. ¿Baʼaxten u kʼáat Satanás u beet u lúubul u yóol máaxoʼob meyajtik Dios? Tsʼáa junpʼéel ejemplo.

⁶ Proverbios 24:10, ku yaʼalik: «Wa ku lúubul a wóol le ken a wilaba ich talamileʼ, ku yúuchul tumen junpʼíit a muukʼ». Satanaseʼ u yojleʼ wa ku beetik u lúubul k-óoleʼ yaan u xuʼulul k-tsʼáaik k-óol meyajt Jéeoba. Letiʼeʼ yaʼab baʼaloʼob tu beetaj tiʼ Job utiaʼal ka lúubuk u yóol, chéen baʼaleʼ maʼ jóokʼ jeʼex tu tukliloʼ tumen Jobeʼ chúukpaj u yóol tiʼ Jéeoba (Job 2:3; 22:3; 27:5). Toʼon xaneʼ jeʼel u páajtal k-eʼesik tiʼ Satanaseʼ kex jeʼel baʼalak ka u beeteʼ maʼ ken k-náachtal tiʼ Jéeoba. Wa mantatsʼ k-ilik k-líiʼsik u yóol le máaxoʼob yanoʼob ichil k-familia bey xan le sukuʼunoʼob teʼ múuchʼuliloʼ, yaan k-áantik u maasil utiaʼal u yantaltiʼob kiʼimak óolal yéetel utiaʼal maʼ u náachtaloʼob tiʼ Jéeoba.

7, 8. 1) Jéeobaeʼ, ¿bix tsʼoʼok u líiʼsik u yóol u maasil? 2) Le taatatsiloʼoboʼ, ¿bix jeʼel u beetkoʼob jeʼex Jéeobaeʼ? (Ilawil le dibujo yaan tu káajbal le xookaʼ.)

⁷ Jéeobaeʼ ku líiʼsik u yóol u maasil. Le salmistaoʼ tu yaʼalaj: «[Jéeobaeʼ] naatsʼ yaan utiaʼal u tok le máaxoʼob kʼiilil u puksiʼikʼaloʼoboʼ, le máaxoʼob minaʼan u [esperanzaʼoboʼ]»  (Sal. 34:18). Le ka sajakchaj yéetel le ka lúub u yóol le profeta Jeremíasoʼ, Jéeobaeʼ tu yaʼalajtiʼ yaan u yáantik (Jer. 1:6-10). Le tsʼoʼok u chʼíijil le profeta Danieloʼ, Jéeoba xaneʼ tu túuxtaj juntúul ángel utiaʼal u líiʼsik u yóol yéetel aʼalaʼabtiʼ «jach yaabiltaʼan tumen [Dios]» (Dan. 10:8, 11, 18, 19). Toʼoneʼ jeʼel u páajtal xan k-líiʼsik u yóol le sukuʼunoʼob teʼ múuchʼuliloʼ, le precursoroʼoboʼ yéetel le máaxoʼob tsʼoʼok u yantal u edaboʼoboʼ tumen maʼ tu páajtal u meyajtikoʼob Dios jeʼex kaʼacheʼ.

⁸ Jesuseʼ yaʼab años tu máansaj yéetel Jéeoba teʼ kaʼanoʼ, chéen baʼaleʼ ka taal way Luʼumeʼ Jéeobaeʼ tu yilaj unaj u seguer u líiʼsik u yóol u Hijo. Le ka káaj u kʼaʼaytaj Jesuseʼ tu yuʼubaj u tʼaʼanal desde teʼ kaʼan tumen u Taataoʼ, tsʼoʼoleʼ tu kaʼa uʼuyaj tu tsʼook año anchaj way Luʼumeʼ. Jéeobaeʼ kaʼatéen tu yaʼalajtiʼ: «Lelaʼ in Paal, máax in yaabiltmaj, tu yoʼolal máax jach kiʼimak in wóol» (Mat. 3:17; 17:5). Jesuseʼ jach líikʼ wal u yóol le ka tu yuʼubaj u yaʼalaʼaltiʼ tumen u Taata yaabiltaʼan yéetel jach maʼalob baʼax ku beetik. Le áakʼab táanil tiʼ u kíimsaʼaloʼ tumen jach chiʼichnakchajaʼaneʼ, Jéeobaeʼ tu túuxtaj juntúul ángel utiaʼal u líiʼsik u yóol yéetel utiaʼal u muʼukʼaʼankúuntik (Luc. 22:43). Taatatsileʼex, jeʼel u páajtal a beetkeʼex jeʼex Jéeoba wa mantatsʼ ka líiʼskeʼex u yóol a mejen paalaleʼexeʼ. Felicitarteʼexoʼob ken u beetoʼob baʼax maʼalob, ken yanaktiʼob xan wa baʼax problemail teʼ escuelaoʼ áanteʼexoʼob utiaʼal ka chúukpajak u yóoloʼob, lelaʼ junpʼéel bix jeʼel a líiʼskeʼex u yóoloʼobeʼ.

9. ¿Baʼax k-kanik tiʼ bix úuchik u tratartik Jesús u apostoloʼob?

⁹ Jesuseʼ tu tsʼáajtoʼon junpʼéel maʼalob ejemplo. Le áakʼab táanil tiʼ u kíimsaʼaloʼ tu pʼoʼaj u yook u apostoloʼob utiaʼal u kaʼansiktiʼob unaj u yeʼeskoʼob kabal óolal. Kex beyoʼ letiʼobeʼ kaʼanal u yichoʼob yéetel táan kaʼach u baʼateltʼaanoʼob tu yoʼolal máax u maas nojchil ichiloʼob; Pedro xaneʼ tu yaʼaleʼ mix bikʼin ken u pʼat Jesús (Luc. 22:24, 33, 34). Chéen baʼaleʼ Jesuseʼ maʼ chéen tu yilaj le baʼaloʼob maʼ maʼalobtak tu beetoʼoboʼ, baʼaxeʼ tu líiʼsaj u yóoloʼob tumen tu yilaj láayliʼ chúukaʼan u yóoloʼobeʼ. Tsʼoʼoleʼ tu yaʼalaj xan tiʼobeʼ yaan u beetkoʼob meyajoʼob maas nuuktak tiʼ le tu beetaj letiʼoʼ yéetel tu yaʼalajtiʼob jach yaabiltaʼanoʼob tumen Jéeoba (Luc. 22:28; Juan 14:12; 16:27). Toʼoneʼ maʼalob ka tuukulnakoʼon tiʼ lelaʼ: «¿Kin beetik wa jeʼex Jesuseʼ? ¿Kin líiʼsik wa u yóol u maasil yoʼolal le jatsʼuts modos yaantiʼoboʼ wa chéen kin wilik le baʼaloʼob maʼ maʼalobtak ku beetkoʼoboʼ?».

10, 11. Pabloeʼ, ¿bix tu líiʼsil u yóol le sukuʼunoʼoboʼ, yéetel tak baʼax tu yóotaj u beet tu yoʼolaloʼob?

¹⁰ Le apóstol Pablooʼ yaʼab u téenel tu yaʼalaj baʼaloʼob jatsʼutstak tu yoʼolal le sukuʼunoʼoboʼ. Letiʼeʼ tu máansaj yaʼab tiempo táan u viajar yéetel jujuntúul tiʼ letiʼobiʼ le oʼolal tu kʼaj óoltoʼob maʼalob. Chéen baʼaleʼ maʼ tʼaanaj tiʼ le baʼaloʼob maʼ maʼalobtak tu beetoʼoboʼ, baʼaxeʼ tʼaanaj maʼalob tu yoʼolaloʼob. Por ejemploeʼ Pabloeʼ tu yaʼalaj tu yoʼolal Timoteo: «Letiʼeʼ in paal, jach in yaabiltmaj yéetel jach chúukaʼan u yóol tiʼ Yuumtsil» (1 Cor. 4:17; Fili. 2:19, 20). Pablo xaneʼ tu yaʼalaj tiʼ le sukuʼunoʼob yanoʼob Corintooʼ, Titoeʼ jach j-meeyjil yéetel jeʼel u páajtal u confiar máak tiʼeʼ (2 Cor. 8:23). Timoteo yéetel Titoeʼ jach líikʼ wal u yóoloʼob le ka tu yojéeltoʼob baʼax ku tuklik Pablo tu yoʼolaloʼoboʼ.

¹¹ Pablo yéetel Bernabeeʼ tu tsʼáaj u kuxtaloʼob tu táan kíimil utiaʼal u béeytal u líiʼsik u yóol le sukuʼunoʼoboʼ. Juntéenjeakileʼ kex u yojloʼob taak u kíimsaʼaloʼob tumen yaʼab máakoʼob tu kaajil Listraeʼ, binoʼob tu kaʼatéeniʼ tumen u kʼáat u líiʼsoʼob u yóol le túumben disipuloʼob utiaʼal ka chúukpajak u yóoloʼob tiʼ Jéeobaoʼ (Bax. 14:19-22). Tsʼoʼoleʼ tu kaajil Éfeso xaneʼ chʼaʼpachtaʼab Pablo tumen yaʼab máakoʼob jach pʼujaʼanoʼob. Kex beyoʼ pʼáat tak ka tu líiʼsaj u yóol le sukuʼunoʼoboʼ. U libroil Baʼaxoʼob 20:1 yéetel 2, ku yaʼalik: «Pabloeʼ tu túuxtaj tʼanbil le disipuloʼoboʼ; le ka tsʼoʼok u  líiʼsik u yóoloʼob bey xan u despedirkuba tiʼobeʼ, jóokʼ u binbal Macedonia. Ka tsʼoʼok u máan tu kaajiloʼob Macedonia bey xan u líiʼsik u yóol le disipuloʼob yéetel yaʼabkach tʼaanoʼoboʼ, ook tu luʼumil Grecia».

12. ¿Baʼaxten unaj k-bin teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ?

¹² Jéeobaeʼ u kʼáat ka yanaktoʼon kiʼimak óolal, le oʼolal ku yaʼaliktoʼon unaj k-muchʼikba mantatsʼ. Ken yanakoʼon teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ k-kaanbal tiʼ Jéeoba yéetel k-paklan líiʼsik k-óol (1 Cor. 14:31; xok Hebreoʼob 10:24, 25). Cristina, le máax t-chʼaʼchiʼitaj tu káajbal le xookaʼ, ku yaʼalik: «Le baʼax maas jatsʼuts in wilik teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ letiʼe yaabilaj ku yeʼesaʼaltenoʼ yéetel le bix u líiʼsaʼal in wóoloʼ, yaan horaeʼ ken kʼuchkeneʼ lúubul in wóol pero le kiikoʼoboʼ ku náatsʼloʼob ten, ku méekʼikenoʼob yéetel ku yaʼalikoʼobten jach maʼalob in wilaʼal. Tsʼoʼoleʼ ku yaʼalikoʼob xan teneʼ u yaabiltmenoʼob yéetel kiʼimak u yóoloʼob ken u yiloʼob bix in tsʼáaik in wóol in meyajt Jéeoba. Le baʼaxoʼob ku yaʼalikoʼobtenaʼ jach ku beetik u kiʼimaktal in wóol». ¿Máasaʼ jach unaj u seguer k-paklan k-líiʼsik k-óol? (Rom. 1:11, 12.)

13. ¿Baʼaxten kʼaʼabéet u líiʼsaʼal u yóol tak le máaxoʼob úuch joʼopʼok u meyajtikoʼob Diosoʼ?

¹³ Tak le máaxoʼob úuch joʼopʼok u meyajtikoʼob Jéeoba kʼaʼabéet u líiʼsaʼal u yóoloʼoboʼ. Tuukulnakoʼon tiʼ bix líiʼsaʼabik u yóol Josué. Le taʼaytak u yokol le israelitaʼob teʼ Luʼum Aʼalaʼan u Tsʼaʼabaltiʼoboʼ, Jéeobaeʼ tu yéeyaj Josué utiaʼal u nuʼuktikoʼob. Chéen baʼaleʼ kex Josué úuch joʼopʼok u meyajtik Jéeobaeʼ, líiʼsaʼab u yóol tumen Moisés. Jéeobaeʼ tu yaʼalaj tiʼ Moisés: «Tsʼáa aʼalmajxikinoʼob tiʼ Josué; líiʼkes u yóol, áant [utiaʼal] u chʼaʼik muukʼ, tumen letiʼ bíin xiʼik tu táan le kaajaʼ utiaʼal u jáanpayt le luʼum bin a kaʼaj a wil tiʼ le súutukaʼ» (Deu. 3:27, 28). Jeʼex k-ilkoʼ Josueeʼ kʼaʼabéet kaʼach u líiʼsaʼal u yóol tumen yaʼab baʼaloʼob ken u aktáante yéetel maʼ xaaneʼ yaan tak wal u peʼertik junpʼéel baʼateʼel tu contra wa baʼax kaajileʼ (Jos. 7:1-9). Toʼon xaneʼ jeʼel u páajtal k-líiʼsik u yóol le ancianoʼob yéetel le superintendenteʼob tiʼ circuitooʼ tumen letiʼobeʼ yaʼab meyaj tsʼaʼantiʼob ichil u kaajal Jéeoba (xok 1 Tesalonicailoʼob 5:12, 13). Juntúul superintendente tiʼ circuitoeʼ, tu yaʼalaj: «Yaan kʼiineʼ le sukuʼunoʼoboʼ ku tsʼáaikoʼobtoʼon junpʼéel carta tuʼux ku yaʼalikoʼob jach kiʼimak u yóoloʼob úuchik k-xíimbaltikoʼob. Toʼoneʼ k-líiʼsik le cartaʼobaʼ yéetel ken k-uʼuy lubaʼan k-óoleʼ k-jóoʼsik utiaʼal k-kaʼa xokikoʼob. Leloʼ jach ku líiʼsik k-óol».

14. ¿Baʼax eʼesik ken tsolnuʼuktaʼak wa máaxeʼ unaj xan u líiʼsaʼal u yóol?

¹⁴ Juntéenjeakeʼ le apóstol Pablooʼ kʼaʼabéetchaj u tsolnuʼuktik le sukuʼunoʼob yanoʼob Corintooʼ. Le ka tu beetoʼob le baʼax aʼalaʼabtiʼoboʼ felicitartaʼaboʼob tumen Pablo (2 Cor. 7:8-11). Lelaʼ tu beetaj u maas tsʼáaik u yóoloʼob u  beetoʼob baʼax maʼalob. Bejlaʼa xaneʼ le ancianoʼob yéetel le taatatsiloʼoboʼ maʼalob ka u seguertoʼob u ejemplo Pablo. Andreas, yaan kaʼatúul u paalaloʼobeʼ, ku yaʼalik: «U felicitartaʼal le paalaloʼoboʼ ku yáantaj utiaʼal u maas tsʼáaik u yóoloʼob u meyajtoʼob Jéeoba yéetel utiaʼal ka yanaktiʼob kiʼimak óolal. Tsʼoʼoleʼ ku yáantaj xan utiaʼal maʼ u tuʼubultiʼob le tsolnuʼukoʼ. Kex u yojloʼob baʼax maʼalobeʼ, ken felicitartaʼakoʼob mantatsʼeʼ ku maas taaktal u tsʼáaik u yóol u beetoʼob».

15. ¿Bix jeʼel k-líiʼsik u yóol u maasileʼ?

¹⁵ Unaj k-aʼalik tiʼ le sukuʼunoʼob k-apreciartik ikil u tsʼáaik u yóol u meyajtoʼob Diosoʼ bey xan u jatsʼuts modosoʼob (2 Cró. 16:9; Job 1:8). Wa k-beetik beyaʼ táan k-beetik jeʼex Jéeoba yéetel Jesuseʼ. Letiʼobeʼ nojoch baʼal u yilkoʼob tuláakal baʼax k-beetik tu yoʼolaloʼob, kex yaan hora maʼ yaʼab jeʼel u páajtal k-beetkeʼ (xok Lucas 21:1-4 yéetel 2 Corintoiloʼob 8:12). Toʼoneʼ k-ojleʼ yaan sukuʼunoʼob tsʼoʼok u yantal u edaboʼobeʼ maʼ chéen chʼaʼabil u binoʼob muchʼtáambal yéetel u jóokʼloʼob kʼaʼaytajiʼ. ¿Táan wa k-líiʼsik u yóol yéetel k-felicitartik le sukuʼunoʼobaʼ?

16. ¿Tiʼ baʼax súutukiloʼob maʼalob ka k-felicitart u maasil?

¹⁶ Unaj k-líiʼsik u yóol u maasil mantatsʼ. Cada ken k-il yaan máax tsʼoʼok u beetik baʼax maʼalobeʼ unaj k-felicitartik. Le tiaʼan Pablo yéetel Bernabé tu kaajil Antioquía tiʼ Pisidiaeʼ, u nuuktakiloʼob le sinagogaoʼ tu yaʼaloʼobtiʼob: «Xiibeʼex, sukuʼuneʼex, wa yaan baʼax a kʼáat a waʼaleʼex utiaʼal a líiʼskeʼex u yóol le kaajoʼ, aʼaleʼex». Pabloeʼ tu aprovechartaj le súutukil utiaʼal u líiʼsik u yóol le máakoʼoboʼ (Bax. 13:13-16, 42-44). Wa ku suuktal k-líiʼsik u yóol u maasileʼ, letiʼobeʼ yaan xan u líiʼskoʼob k-óol (Luc. 6:38).

17. ¿Baʼax unaj k-aʼalik ken k-felicitart u maasil?

¹⁷ Unaj k-aʼaliktiʼ jach baʼaxten k-líiʼsik u yóol. Jesuseʼ le ka tu felicitartaj le sukuʼunoʼob yanoʼob Tiatiraoʼ tu yaʼalajtiʼob jach baʼax maʼalob tsʼoʼok u beetkoʼob (xok Apocalipsis 2:18, 19). ¿Bix jeʼel k-beetik jeʼex letiʼeʼ? Maʼ xaaneʼ maʼalob ka k-felicitart juntúul maamatsil tu juunal ku líiʼsik u paalal kex maʼ chéen chʼaʼabil u beetkiʼ. Wa taatatsilecheʼ unaj a felicitartik a hijo ikil u tsʼáaik u yóol u meyajt Jéeoba. Aʼaltiʼ jach baʼaxoʼob maʼalobtak tsʼoʼok a wilik u beetik. Wa k-aʼalik jach baʼaxten k-líiʼsik u yóol wa máaxeʼ, yaan u tsʼáaik cuenta jach yéetel u jaajil k-óol k-felicitartik.

18, 19. ¿Bix jeʼel k-áantik u maasil u natsʼuba tiʼ Jéeobaeʼ?

¹⁸ Jéeobaeʼ tu yaʼalaj tiʼ Moisés ka u líiʼs u yóol Josué. Bejlaʼeʼ Jéeobaeʼ maʼatech u yaʼaliktoʼon jach máax ken k-líiʼs u yóol. Chéen baʼaleʼ ku kiʼimaktal u yóol ken u yil táan k-beetik tuláakal le ku páajtal utiaʼal k-líiʼsik u yóol u maasiloʼ (Pro. 19:17; Heb. 12:12). Por ejemploeʼ ken u máans juntúul sukuʼun junpʼéel discurso t-múuchʼulileʼ, jeʼel u páajtal k-aʼaliktiʼ baʼax jatsʼuts t-uʼuyaj u yaʼalikeʼ. Maʼ xaaneʼ le baʼax tu yaʼaloʼ tu yáantoʼon k-aktáant junpʼéel problema wa k-naʼat junpʼéel teksto. Juntúul kiik tu yuʼubaj u máansik juntúul sukuʼun junpʼéel discursoeʼ tu yaʼalajtiʼ: «Kex chéen junsúutuk tsikbalnajoʼoneʼ, ta tsʼáaj cuenta bix in wuʼuyikinba yéetel ta líiʼsaj in wóol. In kʼáat ka a wojéelteʼ le tʼaanoʼob meyajnajtech ta discurso yéetel le yaabilaj ta weʼesajtenoʼ, kin wilkoʼob bey junpʼéel siibal ku taal tiʼ Jéeobaeʼ».

¹⁹ Toʼoneʼ yaan u páajtal k-áantik u maasil u natsʼuba tiʼ Jéeoba wa k-beetik le baʼax tu yaʼalaj Pabloaʼ: «Seguernak a paklan líiʼsik a wóoleʼex yéetel a paklan muʼukʼaʼankúuntik a wóoleʼex jach jeʼex táan a beetkeʼexoʼ» (1 Tes. 5:11). Wa ku ‹seguer k-paklan líiʼsik k-óol sáamsamaleʼ› yaan k-kiʼimakkúuntik u yóol Jéeoba.