1. ¿Baʼax kʼáatchiʼiloʼob jeʼel k-beetik le kéen tuukulnakoʼon tiʼ tuláakal le baʼaxoʼob u beetmaj Jéeobaoʼ?

LE KÉEN tuukulnakoʼon tiʼ tuláakal le baʼaxoʼob u beetmaj Jéeobaoʼ maʼ xaaneʼ jeʼel k-aʼalik jeʼex Davideʼ: «Le kéen in pakt le kaʼan a beetmaj, bey xan le Luna yéetel le estrellaʼob a beetmoʼ, kin tuklik: ¿Baʼax juntúul kʼeban máak utiaʼal a chʼaʼik en cuentail? ¿Baʼax juntúul kʼeban wíinik utiaʼal ka a kanáante?» (Sal. 8:3, 4). Maʼ xaaneʼ toʼon xaneʼ jeʼel k-tuklik jach mix baʼaloʼon tu táan le nukuch baʼaloʼob u beetmaj Jéeobaoʼ yéetel ku jaʼakʼal k-óol kéen k-il bix u chʼaʼikoʼon en cuentail. Teʼ xookaʼ yaan k-ilkeʼ letiʼeʼ tu chʼaʼaj en cuenta Adán yéetel Eva, yéetel tu kʼamoʼob ichil u familia.

2. ¿Baʼax tu yaʼalaj Jéeoba tiʼ u yáax paalaloʼob?

² Adán yéetel Evaeʼ letiʼe u yáax paalaloʼob Jéeoba yanchaj way Luʼumeʼ. Letiʼeʼ jach u yaabiltmoʼob kaʼachi le oʼolal tu yaʼalajtiʼob: «Yanchajak a paalaleʼex yéetel yaʼabchajkeʼex, chupeʼex le luʼumaʼ yéetel kanáanteʼex» (Gén. 1:28). Jeʼex k-ilkoʼ letiʼeʼ u kʼáat kaʼach ka yanak u paalaloʼob yéetel ka u kanáantoʼob le Luʼumaʼ. Wa ka u yuʼuboʼob tʼaan kaʼacheʼ tsʼoʼok u yáantajoʼob utiaʼal u béeytal le baʼax u chʼaʼtukultmaj Jéeobaoʼ. Bey túunoʼ letiʼob yéetel u paalaloʼobeʼ yaan kaʼach u yantaloʼob ichil u familia Dios utiaʼal mantatsʼ.

3. ¿Baʼaxten k-aʼalik jach maʼalob beetaʼabik Adán yéetel Eva?

³ Jéeobaeʼ tu tsʼáaj u páajtalil tiʼ Adán yéetel Eva u yantaloʼob  ichil u familia. Le ka tʼaanaj tiʼ bix úuchik u beetaʼal wíinikeʼ Davideʼ tu yaʼalaj tiʼ Jéeoba: «Chéen junpʼíit menosil ta beetil tiʼ le ángeloʼoboʼ, ta tsʼáaj páajtalil tiʼ yéetel ta nojbaʼalkúuntaj» (Sal. 8:5). U jaajileʼ le ka beetaʼab wíinikeʼ maʼ tsʼaʼabtiʼ le bukaʼaj naʼat yéetel poder yaan tiʼ le ángeloʼoboʼ (Sal. 103:20). Chéen baʼaleʼ jeʼex u yaʼalik le Bibliaoʼ chéen junpʼíit menosil beetaʼabik wíinik. ¿Máasaʼ jach jatsʼuts le kuxtal tsʼaʼab kaʼach tiʼ Adán yéetel Evaoʼ?

4. ¿Baʼax úuch tiʼ Adán yéetel Eva, yéetel baʼax ken k-il teʼ xookaʼ?

 ⁴ Chéen baʼaleʼ Adán yéetel Evaeʼ maʼ tu yuʼuboʼob tʼaaniʼ le oʼolal jóoʼsaʼaboʼob ichil u familia Jéeoba. Jeʼex ken k-ilil teʼ xookaʼ leloʼ jach tu beetaj u muʼyaj u paalaloʼob. Kex beyoʼ Jéeobaeʼ láayliʼ taak u kʼamik bey u paalaloʼob le máaxoʼob uʼuyik u tʼaanoʼ. Teʼ xookaʼ yaan k-ilik bix tsʼoʼok u yeʼesik Jéeoba jach u yaabiltmaj wíinik yéetel ku chʼaʼik en cuentail. Yaan xan k-ilik baʼaxoʼob jeʼel u páajtal k-beetik utiaʼal k-eʼesik taak k-antal ichil u familiaeʼ. Tu tsʼookeʼ yaan k-ilik le utsiloʼob ken u kʼam le u paalaloʼob Jéeoba kun kajtaloʼob way Luʼumeʼ.

5. ¿Bix k-eʼesik tiʼ Jéeoba k-tsʼáaik u graciasil úuchik u beetikoʼon jeʼex letiʼeʼ?

⁵ Jéeobaeʼ tu beetoʼon jeʼex letiʼeʼ (Gén. 1:26, 27). Le oʼolal ku páajtal k-eʼesik jatsʼuts modos jeʼex le yaabilajoʼ, le chʼaʼ óotsilaloʼ, le chúukaʼan óolaloʼ yéetel le justiciaoʼ (Sal. 86:15; 145:17). Le kéen k-eʼes jatsʼuts modoseʼ k-alabartik Jéeoba yéetel k-tsʼáaik u graciasil úuchik u beetikoʼon jeʼex letiʼeʼ (1 Ped. 1:14-16). Wa k-beetik le baʼax ku yaʼalik Jéeobaoʼ jach yaan u kiʼimaktal k-óol. Tsʼoʼoleʼ tumen tu beetoʼon jeʼex letiʼeʼ ku béeytal k-kuxtal jeʼex le máaxoʼob u kʼáat ka yanak ichil u familiaoʼ.

6. ¿Bix tu yeʼesil Jéeoba ku apreciartik wíinik yéetel ku confiar tiʼ letiʼ?

⁶ Jéeobaeʼ tu beetaj junpʼéel jatsʼuts lugar utiaʼal k-kajtal. Antes tiʼ u beetik wíinikeʼ letiʼeʼ tu preparartaj le Luʼum utiaʼal u béeytal u kajtaloʼoboʼ (Job 38:4-6; Jer. 10:12). Tumen jach táaj utseʼ tu beetaj jejeláas baʼaloʼob utiaʼal k-disfrutartik (Sal. 104:14, 15, 24). Le ka tu jóoʼsaj u súutukil u yilik le baʼaxoʼob u beetmoʼ tu yilaj «jach maʼalob» (Gén. 1:10, 12, 31). Le ka tsʼoʼokeʼ Jéeobaeʼ tu tsʼáaj páajtalil tiʼ wíinik tu yóokʼol tuláakal le baʼaxoʼob u beetmaj way Luʼumeʼ (Sal. 8:6). Letiʼeʼ u kʼáat ka kuxlak wíinik utiaʼal kʼiinoʼob minaʼan u xuul yéetel ka kiʼimakchajak u yóol táan u kanáantik le baʼaxoʼob u beetmoʼ. ¿Suuk wa k-tsʼáaik u graciasil tiʼ Jéeoba yoʼolal le baʼax ken u beetoʼ?

7. ¿Bix u yeʼesik Josué 24:15 yaantoʼon u páajtalil k-chʼaʼtuklik baʼax ken k-beete?

⁷ Jéeobaeʼ tu tsʼáajtoʼon u páajtalil k-chʼaʼtuklik baʼax ken k-beete. Úuchik u beetikoʼon beyoʼ ku páajtal k-chʼaʼtuklik baʼax ken k-beet yéetel k-kuxtal (xok Josué 24:15). Le kéen k-chʼaʼtukult k-meyajtikeʼ letiʼeʼ jach ku kiʼimaktal u yóol (Sal. 84:11; Pro. 27:11). Utiaʼal k-ilik bix jeʼel u meyajtoʼon maʼalob le páajtalil tsʼaʼantoʼonoʼ koneʼex kaanbal tiʼ u ejemplo Jesús.

8. ¿Bix úuchik u meyaj tiʼ Jesús u páajtalil u chʼaʼtuklik baʼax ken u beete?

⁸ Jesúseʼ tu chʼaʼtuklaj u kaxtik táanil u yutsil u maasil. Juntéenjeakileʼ letiʼ yéetel u apóstoloʼobeʼ tumen jach kaʼanaʼanoʼobeʼ tu chʼaʼtukloʼob u binoʼob jeʼelel tiʼ junpʼéel lugar, chéen baʼaleʼ maʼ béeychajiʼ tumen kʼuch yaʼabkach máakoʼob. Jesúseʼ tu lugar u tsʼíikileʼ tu chʼaʼaj óotsilil tiʼ le máakoʼoboʼ ka «joʼopʼ u kaʼansiktiʼob yaʼab baʼaloʼob» (Mar. 6: 30-34). Jeʼex Jesúseʼ le kéen meyajnaktoʼon k-tiempo yéetel k-muukʼ utiaʼal k-áantik u maasileʼ k-alabartik k-Taata yaan teʼ kaʼanoʼ (Mat. 5:14-16). Tsʼoʼoleʼ k-eʼesik taak k-antal ichil u familia.

9. ¿Baʼax maʼ unaj u tuʼubul tiʼ le taatatsiloʼoboʼ?

⁹ Jéeobaeʼ u tsʼaamaj tiʼ wíinik u páajtalil u yantal u paalaloʼob yéetel u kaʼanskoʼob u yaabiltoʼob yéetel u meyajtoʼob Dios. Wa teech yaan a paalaleʼ, ¿ka apreciartik wa le jatsʼuts regalo tsʼaʼantechoʼ? Le ka tu beetaj Jéeoba le ángeloʼoboʼ tu tsʼáaj u poderil tiʼob u beetkoʼob yaʼab baʼaloʼob, chéen baʼaleʼ maʼ tu tsʼáaj u páajtalil u yantal u paalaloʼobiʼ. Le oʼolal le taatatsiloʼoboʼ maʼ unaj u tuʼubultiʼob u tsʼáaikoʼob u graciasil le jatsʼuts privilegio tsʼaʼantiʼoboʼ. Tiʼ letiʼobeʼ tsʼaʼan u páajtalil u líiʼsik u paalaloʼob «yéetel u kaʼansaj bey xan yéetel u tsolnuʼuk Jéeoba» (Efe. 6:4; Deu. 6:5-7; Sal. 127:3). Utiaʼal u yáantaʼal le taatatsiloʼoboʼ u kaajal Jéeobaeʼ tsʼoʼok u beetik yaʼab publicaciónoʼob, videoʼob, kʼaayoʼob yéetel uláakʼ baʼaloʼob ich Internet. Leloʼ ku yeʼesikeʼ Jéeoba yéetel Jesúseʼ u yaabiltmoʼob le paalaloʼoboʼ (Luc. 18:15-17). Jéeobaeʼ jach ku kiʼimaktal u yóol le kéen u yil ku confiar le taatatsiloʼob tiʼ letiʼoʼ yéetel ku beetkoʼob tuláakal le ku páajtal utiaʼal u kanáantik u paalaloʼoboʼ. Le taatatsiloʼob beetik beyoʼ táan u yáantik u paalaloʼob utiaʼal u béeytal u yantaloʼob mantatsʼ ichil u familia Dios.

10, 11. ¿Baʼax kun béeytal yoʼolal le u kuxtal Jesús tu kʼuboʼ?

¹⁰ Jéeobaeʼ tu kʼubaj u Hijo utiaʼal u béeytal k-kaʼa antal ichil u familia. Jeʼex t-ilil teʼ  párrafo 4, Adán, Eva yéetel u paalaloʼobeʼ xuʼul u yantaloʼob ichil u familia Jéeoba (Rom. 5:12). Adán yéetel Evaeʼ taaliʼtiʼob maʼ u yuʼubikoʼob tʼaaneʼ, le oʼolal jóoʼsaʼaboʼob ichil u familia Dios. ¿Baʼax túun úuch yéetel u paalaloʼob? Tumen Jéeoba u yaabiltmaj wíinikeʼ tu beetaj tuláakal le ku páajtal utiaʼal u béeytal u kaʼa antaloʼob ichil u familia. ¿Baʼax yanchaj u beetik? Tu kʼubaj u kuxtal u Hijo (Juan 3:16; Rom. 5:19). Yoʼolal leloʼ Dioseʼ béeychaj u kʼamik 144,000 wíinikoʼob bey u paalaloʼobeʼ (Rom. 8:15-17; Apo. 14:1).

¹¹ Yaan xan u millonesil máakoʼob ku beetkoʼob baʼax uts tu tʼaan Dioseʼ táan u páaʼtkoʼob u yantaloʼob ichil u familia le kéen tsʼoʼokok le 1,000 añosoʼ (Sal. 25:14; Rom. 8:20, 21). Yoʼolal le esperanza yaantiʼobaʼ desde bejlaʼeʼ ku béeytal u yaʼalikoʼob Taata tiʼ Jéeoba (Mat. 6:9). Le máaxoʼob kun kaʼa kuxkíintbiloʼob xanoʼ yaan u páajtal u kankoʼob baʼax uts tu tʼaan Jéeoba. Wa letiʼob ku beetkoʼob baʼax uts tu tʼaaneʼ le kéen máanak kʼiineʼ yaan u béeytal u yantaloʼob ichil u familia.

12. ¿Baʼax kʼáatchiʼil ken k-núuke?

¹² Jeʼex tsʼoʼok k-ilkoʼ Jéeobaeʼ tsʼoʼok u beetik yaʼab baʼaloʼob utiaʼal u yeʼesik ku apreciartik wíinik. Tsʼoʼok u kʼamik le sukuʼunoʼob yéeyaʼanoʼob bey u paalaloʼoboʼ yéetel le máaxoʼob yanoʼob ichil le yaʼabkach máakoʼoboʼ u tsʼaamajtiʼob u páajtalil u kuxtaloʼob teʼ túumben luʼumoʼ yéetel u kʼamkoʼob bey u paalaloʼobeʼ (Apo. 7:9). Chéen baʼaleʼ, ¿baʼax jeʼel u páajtal k-beetik utiaʼal k-eʼesik tiʼ Jéeoba taak k-antal ichil u familia utiaʼal mantatsʼeʼ? Koʼoneʼex ilik u núukil.

13. ¿Baʼax unaj k-beetik wa k-kʼáat antal ichil u familia Jéeoba? (Marcos 12:30).

¹³ Utiaʼal k-eʼesik k-yaabiltmaj Jéeobaeʼ unaj k-meyajtik yéetel tuláakal k-puksiʼikʼal (xok Marcos 12:30). Junpʼéel tiʼ le jatsʼuts regaloʼob u tsʼaamajtoʼon Jéeobaoʼ letiʼe u páajtalil k-adorarkoʼ. Le kéen k-beet baʼax ku yaʼalikeʼ  k-eʼesik k-yaabiltmaj (1 Juan 5:3). Junpʼéel bix k-beetkeʼ letiʼe kéen k-kaʼans le máakoʼoboʼ, kéen k-áantoʼob utiaʼal u yokjaʼob yéetel kéen k-paklan k-yaabiltba (Mat. 28:19; Juan 13:35). Jéeobaeʼ chéen yaan u kʼamik ichil u familia le máaxoʼob uʼuyik u tʼaanoʼ (Sal. 15:1, 2).

14. ¿Bix k-eʼesik k-yaabiltmaj u maasil? (Mateo 9:36-38; Romanos 12:10).

¹⁴ Unaj k-yaabiltik u maasil. Le yaabilajoʼ letiʼe modos maas ku yeʼesik Jéeobaoʼ (1 Juan 4:8). Letiʼeʼ tu yaabiltoʼon tak antes k-kʼaj óoltik (1 Juan 4:9, 10). Le kéen k-yaabilt u maasileʼ k-beetik jeʼex letiʼeʼ (Efe. 5:1). Junpʼéel bix k-eʼesik k-yaabiltmaj le máakoʼoboʼ letiʼe kéen k-áantoʼob u kʼaj óoltoʼob Jéeoba teʼ tu tsʼook kʼiinoʼobaʼ (xok Mateo 9:36-38). Beyoʼ k-tsʼáaiktiʼob u páajtalil u yantaloʼob xan ichil u familia Dios. Le kéen tsʼoʼokok u yokjaʼobeʼ unaj u seguer k-yaabiltikoʼob (1 Juan 4:20, 21). Wa juntúul tiʼ letiʼob ku yaʼalik wa ku beetik junpʼéel baʼax jelaʼan k-ilkeʼ maʼ unaj k-tuklik chéen taaliʼtiʼ úuchik u beetkiʼ wa chéen kʼasaʼan, baʼaxeʼ unaj u seguer k-respetartik yéetel k-tuklik maas maʼalob máak tiʼ toʼon (xok Romanos 12:10; Fili. 2:3).

15. ¿Tiʼ máaxoʼob unaj k-chʼaʼik óotsilil yéetel k-eʼesik k-utsil?

¹⁵ Unaj k-chʼaʼik óotsilil tiʼ tuláakal máak yéetel k-eʼesik k-utsil tiʼob. Wa k-kʼáat antal ichil u familia Dios utiaʼal mantatsʼeʼ unaj k-kuxtal jeʼex u yaʼalik le Bibliaoʼ. Jesúseʼ tu yaʼaleʼ unaj k-chʼaʼik óotsilil tiʼ tuláakal máak yéetel k-eʼesik k-utsil tak tiʼ le máaxoʼob pʼekmiloʼonoʼ (Luc. 6:32-36). Wa yaan kʼiin k-ilik maʼ chéen chʼaʼabil k-beetkeʼ maʼalob ka tuukulnakoʼon jeʼex Jesúseʼ yéetel k-beetik jeʼex letiʼeʼ. Wa k-tsʼáaik k-óol k-beet baʼax ku yaʼalik Jéeobaeʼ yaan k-eʼesiktiʼ jach taak k-antal ichil u familia utiaʼal mantatsʼ.

16. ¿Baʼax unaj k-beetik utiaʼal maʼ k-pʼatik kʼaasil u familia Jéeoba?

¹⁶ Maʼ unaj k-pʼatik kʼaasil u familia Jéeobaiʼ. Ichil junpʼéel familiaeʼ u suukileʼ le íitsʼintsiloʼoboʼ ku beetkoʼob le baʼax ku beetik le sukuʼuntsiloʼoboʼ. Wa le sukuʼuntsiloʼob ku beetkoʼob baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ ku tsʼáaikoʼob junpʼéel maʼalob ejemplo tiʼ u yíitsʼinoʼob, chéen baʼaleʼ wa ku beetkoʼob baʼax maʼ maʼalobeʼ le íitsʼintsiloʼoboʼ maʼ xaaneʼ yaan xan u beetkoʼob. Jeʼel u páajtal k-aʼalikeʼ bey xan u yúuchul ichil u familia Jéeobaoʼ. Wa juntúul máax meyajtik Jéeoba ku joʼopʼol u beetik baʼax kʼaas yéetel wa ku suut apóstataileʼ uláakʼ sukuʼunoʼobeʼ maʼ xaaneʼ jeʼel xan u beetkoʼob beyoʼ. Chéen baʼaleʼ maʼ unaj u tuʼubultoʼoneʼ le máaxoʼob beetik beyoʼ ku pʼatkoʼob kʼaasil u familia Jéeoba (1 Tes. 4:3-8). Junpuliʼ maʼ unaj k-beetik jeʼex letiʼoboʼ, yéetel maʼ unaj k-chaʼik tiʼ mix baʼal ka u náachkuntoʼon tiʼ k-Taata yaan teʼ kaʼanoʼ.

17. ¿Baʼax u yojel le máaxoʼob meyajtik Jéeobaoʼ?

¹⁷ Unaj k-confiar tiʼ Jéeoba maʼ tiʼ le ayikʼaliloʼoboʼ. Jéeobaeʼ u yaʼalmeʼ wa k-kaxtik táanil u Reino yéetel k-beetik baʼax ku yaʼalikeʼ letiʼeʼ yaan u tsʼáaiktoʼon janal, nookʼ yéetel tuʼux k-kajtal (Sal. 55:22; Mat. 6:33). Toʼoneʼ k-ojleʼ le baʼax jeʼel u taasiktoʼon kiʼimak óolal yéetel jeʼel u beetik u bin utsil toʼonoʼ letiʼe k-beetik baʼax ku yaʼalik Jéeobaoʼ maʼ letiʼe ayikʼaliloʼoboʼ (Fili. 4:6, 7). Tak le máaxoʼob yaantiʼob u taakʼinil u manikoʼob yaʼab baʼaloʼoboʼ unaj u jach tuklikoʼob wa maʼ chéen nukaʼaj u manoʼob utiaʼal u líiʼsoʼobiʼ. Maʼalob ka k-tukle: «¿Bix jeʼel in wuʼuyikinba wa ka kʼaʼabéetchajak in pʼatik le baʼaxoʼob yaantenoʼ?». Kʼaʼajaktoʼoneʼ Jéeobaeʼ yaan meyaj u tsʼaamaj tiʼ le máaxoʼob yanoʼob ichil u familiaoʼ, le oʼolal maʼ unaj u náayal k-óol yéetel uláakʼ baʼaloʼobiʼ. Junpuliʼ maʼ k-kʼáat k-beet jeʼex le xiʼipal tu  yaʼalaj Jesús maʼ tu yóotaj u meyajt Jéeobaoʼ. Letiʼeʼ jach tu yaabiltaj le baʼaxoʼob yaantiʼoʼ le oʼolal tu perdertaj u oportunidadil u kʼaʼamal bey hijotsileʼ (Mar. 10:17-22).

18. ¿Baʼax páajtalil kun antal tiʼ le máaxoʼob ku yuʼubikoʼob tʼaanoʼ, yéetel baʼax bendiciónil ken u kʼamoʼob?

¹⁸ Le máaxoʼob ku yuʼubikoʼob tʼaanoʼ yaan u yantaltiʼob u páajtalil u yaabiltikoʼob Jéeoba yéetel u adorarkoʼob utiaʼal mantatsʼ. Le máaxoʼob kun pʼáatloʼob kajtal way Luʼumeʼ jach yaan u disfrutarkoʼob tumen yoʼolal u Reino Dioseʼ yaan u kaʼa jatsʼutstal jeʼex úuchjeakileʼ. Jesúseʼ yaan u xuʼulsik tuláakal le baʼaxoʼob k-muʼyajtik desde ka náachchaj Adán yéetel Eva tiʼ u familia Diosoʼ. Jéeobaeʼ yaan xan u kaʼa kuxkíintik u millonesil máakoʼob utiaʼal u yantaltiʼob u páajtalil u kuxtaloʼob way Luʼumeʼ (Luc. 23:42, 43). Le kéen pʼáatak perfecto tuláakal le máaxoʼob meyajtik Jéeobaoʼ yaan u meyajtiʼob jach maʼalob le páajtalil tsʼaʼantiʼoboʼ (Sal. 8:5).

19. ¿Baʼax unaj a kʼaʼajsik sáamsamal?

¹⁹ Wa teech tiaʼanech ichil le yaʼabkach máakoʼoboʼ jach jatsʼuts le baʼax táan a páaʼtikoʼ. Dioseʼ u yaabiltmech yéetel u kʼáat ka yanakech ichil u familia, le oʼolaleʼ beet tuláakal le ku páajtal utiaʼal a lúubul utsil tiʼ. Sáamsamal unaj a kʼaʼajsik le baʼaxoʼob u prometermoʼ. Ilawil bey junpʼéel nojoch privilegio a meyajtik teʼ kʼiinoʼobaʼ bey xan teʼ túumben luʼumoʼ.