«¿KʼAJ óolaʼanen wa bey juntúul máak suuk u tsʼáaik u diosboʼotikil baʼax ku beetaʼal tu yoʼolaleʼ?». Tuláakloʼon unaj k-tuukul tiʼ le kʼáatchiʼaʼ. Le Bibliaoʼ úuch u yaʼaleʼ teʼ kʼiinoʼobaʼ le máakoʼoboʼ maʼ ten u tsʼáaʼob u diosboʼotikil mix baʼal (2 Tim. 3:2). Le oʼolal yaan wal máax a kʼaj óol ku tuklik lelaʼ: «Teen náajalt tuláakal baʼax yaanten. Kin merecertik le baʼaxoʼob ku siʼibiltenoʼ». Le máakoʼob beyaʼ ku tuklikoʼobeʼ maʼ unaj u tsʼáaikoʼob u diosboʼotikil mix baʼaliʼ. ¿Máasaʼ mix máak jeʼel u yóotik u bisuba yéetel juntúul máak beyaʼ?

Baʼaleʼ Jéeobaeʼ ku yaʼalik tiʼ le máaxoʼob meyajtikoʼ unaj u ‹tsʼáaikoʼob u diosboʼotikil wa u graciasil tuláakal baʼal› (Col. 3:15; 1 Tes. 5:18). K-beetik le baʼax ku yaʼalik Jéeobaaʼ jach ku taasik utsil. Koʼox ilik baʼax utsiloʼob ku taasik.

Wa ku suuktal k-tsʼáaik u diosboʼotikileʼ yaan k-uʼuyik yaan u biilal k-kuxtal. Maʼalob k-uʼuyikba kéen k-tsʼáa u diosboʼotikil yoʼolal baʼax ku beetaʼal t-oʼolal, tsʼoʼoleʼ le máax tiʼ k-tsʼáaik u diosboʼotikiloʼ maʼalob xan u yuʼubikuba. ¿Baʼaxten bey u yúuchloʼ? Tuukulnen tiʼ lelaʼ: Juntúul máak ku tuukul ta woʼolal yéetel ka lúubul utsil tiʼeʼ yaan u yilik bix u yáantkech. Kéen k-il yaan máax áantkoʼoneʼ hasta ku kiʼimaktal k-óol. Jach bey úuchik tiʼ Rutoʼ. Letiʼeʼ kiʼimakchaj u yóol ka tu yilaj bix áantaʼabik tumen Boaz, tu tsʼáaj cuenta yaan máax ku tuukul tu yoʼolal (Rut 2:10-13).

Baʼaleʼ maases tiʼ Jéeoba unaj k-tsʼáaik u graciasil. Wa ka k-tukult tubeeleʼ yaʼab baʼaloʼob ku síiktoʼon Dios sáamsamal, ichil lelaʼ táakaʼan le kaʼansaj ku tsʼáaiktoʼonoʼ (Deu. 8:17, 18; Bax. 14:17). Baʼaleʼ maʼ chéen unaj k-tuklik uts Dios t-éeteliʼ. Kʼaʼabéet k-jóoʼsik u tiempoil utiaʼal k-kutal k-tukult bukaʼaj senkech baʼaloʼob tsʼoʼok u beetik t-oʼolal bey xan tu yoʼolal k-láakʼtsiloʼob. Wa k-beetik lelaʼ yaan u maas taaktal k-tsʼáaik u graciasil tiʼ yoʼolal le yaabilaj ku yeʼesiktoʼonoʼ (1 Juan 4:9).

Maʼ chéen unaj k-tuukul tiʼ le bendicionoʼob ku tsʼáaiktoʼonoʼ, baʼaxeʼ unaj k-tsʼáaik u graciasil tiʼ ikil u yeʼesiktoʼon u yutsil (Sal. 100:4, 5). Ku yaʼalaʼaleʼ máax suuk u tsʼáaik u diosboʼotikileʼ maas kiʼimak u yóol.

U suuktal xan k-tsʼáaik u diosboʼotikileʼ ku yáantaj utiaʼal k-bisikba maas maʼalob yéetel k-amigoʼob. Jach ku kiʼimaktal k-óol ken k-il maʼ tuʼubsaʼanoʼon tumen u maasiliʼ. Kéen k-il ku tuukul u maasil t-oʼolal yéetel kéen k-tsʼáa u diosboʼotikil tiʼob yoʼolal baʼax ku beetkoʼob t-oʼolaleʼ, k-maas yaabiltikoʼob (Rom. 16:3, 4). Le máaxoʼob suuk u tsʼáaikoʼob u diosboʼotikiloʼ maas uts tu tʼaan u yáantkoʼob u maasil. Kéen k-il bix u yeʼesaʼal utsil toʼoneʼ ku taaktal xan k-eʼesik utsil. Tsʼoʼoleʼ ku kiʼimaktal k-óol kéen k-áant u maasil, k-ilik jach jaaj le baʼax tu yaʼalaj Jesusaʼ: «Maas ku taasik kiʼimak óolal u tsʼaʼabal wa baʼax ke u kʼaʼamal wa baʼax» (Bax. 20:35).

Robert Emmons, ku tsʼáaik xook tiʼ junpʼéel Universidad yaan Californiaeʼ, tu yaʼalaj: «Utiaʼal u suuktal k-tsʼáaik u diosboʼotikileʼ maʼ unaj k-tuʼubsikeʼ ku kʼaʼabéettal k-áantaʼal yéetel ku kʼaʼabéettal k-áantik u maasil». Jeʼex k-ilkoʼ kʼaʼabéet k-paklan áantikba, lelaʼ jejeláas bix u beetaʼal. Yaan horaeʼ ku siʼibiltoʼon janal wa k-áantaʼal utiaʼal ka xiʼikoʼon yiknal doctor (1 Cor. 12:21). Wa suuk k-tsʼáaik u diosboʼotikileʼ yaan k-ilkeʼ nojoch áantaj ku tsʼáaiktoʼon u maasil. Jeʼex k-ilkoʼ jach kʼaʼabéet u tsʼaʼabal u diosboʼotikil. ¿Techeʼ suuk wa a beetik beyoʼ?

Unaj xan k-tsʼáaik u diosboʼotikil tumen ku yáantkoʼon tuukul tiʼ baʼaloʼob maʼalobtak. U tsʼoʼomel máakeʼ bey junpʼéel nuʼukul utiaʼal u máaytaʼal  wa baʼaxeʼ. ¿Baʼaxten? Tumen ku yeʼesiktech baʼax maʼalob yéetel baʼax kʼaas. Máax suuk u tsʼáaik u diosboʼotikileʼ maases ku tuukul tiʼ baʼaloʼob maʼalobtak, maʼ tu chʼíikil u yil chéen le baʼaloʼob talamtak ku yúuchloʼ. Wa suuk a tsʼáaik u diosboʼotikil tuláakal baʼaleʼ maas yaan a chʼíikil a wil baʼaloʼob maʼalobtak. Wa mantatsʼ ka kaxtik baʼax oʼolal a tsʼáaik u diosboʼotikileʼ, yaan a wilik jaaj le baʼax tu yaʼalaj le apóstol Pabloaʼ: «Mantatsʼ kiʼimakchajak a wóoleʼex le táan a meyajtikeʼex Yuumtsiloʼ» (Fili. 4:4).

Wa k-chʼíikil tuukul chéen tiʼ le baʼaloʼob maʼ maʼalobtakoʼ maʼ tun páajtal k-tsʼáaik u diosboʼotikil. Wa kʼuuxilnajaʼanech yéetel wa máax, lubaʼan a wóol yéetel a pʼeek u bin utsil tiʼ u maasileʼ, a tuklikeʼ ¿jeʼel wa u síijil ta puksiʼikʼal a tsʼáaik u diosboʼotikil tiʼ u maasileʼ? Tsʼoʼoleʼ unaj k-kʼaʼajsikeʼ máax suuk u tsʼáaik u diosboʼotikil tiʼ u maasileʼ maʼ tu chʼíikil u kaxt ayikʼalil, tumen kiʼimak u yóol yéetel baʼax yaantiʼ (Fili. 4:12).

Satanaseʼ u kʼáat ka lúubuk k-óol yoʼolal le talamiloʼob k-aktáantik teʼ tu tsʼook kʼiinoʼobaʼ. Letiʼeʼ u kʼáat ka chʼíikik k-tuukul tiʼ le baʼaloʼob maʼ maʼalobtak ku yúuchultoʼonoʼ yéetel ka káajak k-quejartikba yoʼolal bix u bintoʼon. Wa bey k-tuukuloʼ maʼ tun páajtal k-kaʼansik tubeel le jatsʼuts baʼaxoʼob ku yaʼalik le Bibliaoʼ. Baʼaleʼ unaj k-kʼaʼajsikeʼ le máaxoʼob meyajtik Diosoʼ ku tsʼáaikoʼob u diosboʼotikil, tsʼoʼoleʼ kiʼimak u yóoloʼob. ¿Baʼaxten? Tumen ku tuukuloʼob tiʼ le bukaʼaj baʼaloʼob ku tsʼaʼabaltiʼob tumen Diosoʼ yéetel ku creertikoʼob yaan u béeykuntik le jatsʼuts baʼaloʼob u yaʼalmoʼ (Gal. 5:22, 23).

Maʼ xaaneʼ jach jatsʼuts t-ilil tuláakal le baʼaxoʼob tsʼoʼok k-xakʼaltik yoʼolal u tsʼaʼabal u diosboʼotikiloʼ. Chéen baʼaleʼ k-tsʼáaik cuenta xaneʼ maʼ suuk k-tsʼáaik u diosboʼotikiliʼ yéetel maases k-chʼíikil tuukul tiʼ le baʼaloʼob maʼ maʼalobtak ku yúuchultoʼonoʼ. Baʼaleʼ maʼ unaj u lúubul k-óoliʼ, jeʼel u suuktal k-tsʼáaik u diosboʼotikileʼ. ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼoneʼ? Letiʼe ka k-jóoʼs tiempo utiaʼal k-tuukul tiʼ le bukaʼaj baʼaloʼob maʼalobtak ku yúuchul ichil k-kuxtaloʼ. Wa k-beetik beyaʼ maas maʼ tun talamtal k-tsʼáaik u diosboʼotikil. Tsʼoʼoleʼ yaan u kiʼimaktal k-óol, maʼ tun úuchultoʼon jeʼex le máakoʼob chéen ku chʼíikloʼob tuukul tiʼ le baʼaloʼob kʼaastak ku yúuchultiʼoboʼ. Tuukulnakoʼon tiʼ tuláakal le baʼaloʼob taasiktoʼon kiʼimak óolaloʼ, jeʼex le bukaʼaj baʼaloʼob maʼalobtak ku tsʼáaiktoʼon Dios yéetel uláakʼ máakoʼob utiaʼal u líiʼskoʼob k-óoloʼ. Uláakʼ baʼax jeʼel u yáantkoʼoneʼ letiʼe k-tsʼíibtik sáamsamal kex kaʼapʼéel wa óoxpʼéel tiʼ le baʼaloʼob jatsʼutstak ku yúuchultoʼonoʼ.

Le cientificoʼoboʼ tsʼoʼok u yilkoʼobeʼ wa ku suuktal k-tsʼáaik u diosboʼotikileʼ ku maas maʼalobtal bix u meyaj k-tsʼoʼomel, tumen ku yáantkoʼon tuukul tiʼ baʼaloʼob maʼalobtak kex táan k-aktáantik talamiloʼob. Máax suuk u tsʼáaik u diosboʼotikil tiʼ u maasileʼ maas kiʼimak u yóol. Bey túunoʼ ilawil a tuukul tiʼ tuláakal le jatsʼuts baʼaloʼob yaantechoʼ, disfrutart tuláakal le jatsʼuts baʼaloʼob ku yúuchul ichil a kuxtaloʼ yéetel suukchajak a tsʼáaik u diosboʼotikil. Tu lugar a tuklik ka náajmatik tuláakal baʼax ku beetaʼal ta woʼolaleʼ maas maʼalob ka a beet le baʼax ku yaʼalik le Bibliaaʼ: «Tsʼáaʼex [gracias] tiʼ Yuumtsil tumen letiʼeʼ uts»; «tsʼáaʼex u diosboʼotikil tuláakal baʼal» (1 Cró. 16:34; 1 Tes. 5:18).