1. ¿Bix unaj k-ilik le u páajtalil k-oraroʼ?

 KIʼICHKELEM Yuum, le Máax beet le kaʼan yéetel le Luʼumoʼ, tsʼoʼok u tsʼáaiktoʼon u páajtalil k-orar tiʼ letiʼ. Leloʼ junpʼéel jatsʼuts privilegio, tumen jeʼel u páajtal k-jeʼekʼabtik k-puksiʼikʼal tiʼ Jéeoba jeʼel baʼaxak súutukileʼ, tiʼ jeʼel baʼaxak idiomaileʼ yéetel maʼ kʼaʼabéet k-kʼáatik citaiʼ. Jeʼel u páajtal k-orar jeʼel tuʼuxak yanoʼoneʼ, kex tiʼ junpʼéel hospital wa tiʼ junpʼéel cárcel. Le k-Taata jach u yaabiltmoʼonoʼ seguro yaan u chʼenxikintik le baʼax ken k-aʼaltiʼoʼ. ¿Máasaʼ jach k-apreciartik le jatsʼuts privilegioaʼ?

2. ¿Bix úuchik u yeʼesik rey David junpʼéel privilegio u yilik u orar tiʼ Jéeoba?

² Utiaʼal rey Davideʼ junpʼéel privilegio kaʼach u yilik u orar. Ichil junpʼéel kʼaayeʼ tu yaʼalaj tiʼ Jéeoba: «Pʼáatak in oración jeʼex le incienso ku tsʼaʼabal ta táanoʼ» (Sal. 141:1, 2). Tu kʼiiniloʼob Davideʼ ku meyaj kaʼach incienso santo utiaʼal u adorartaʼal Jéeoba. Lelaʼ letiʼ le sacerdoteʼob preparartik kaʼach jach tubeeloʼ (Éxo. 30:34, 35). Davideʼ le ka tu chʼaʼchiʼitaj le tʼaan inciensooʼ, táan kaʼach u yaʼalikeʼ yaan u tuklik tubeel baʼaxoʼob ken u yaʼal tiʼ Jéeoba ichil le oraciónoʼob ku beetkoʼ. Toʼon xaneʼ taak k-beetik jeʼex Davidoʼ tumen k-kʼáat ka lúubuk utsil tiʼ Jéeoba le baʼaxoʼob ken k-aʼaltiʼ ich oraciónoʼ.

3. ¿Bix unaj k-orar tiʼ Jéeoba, yéetel baʼaxten?

³ Le kéen orarnakoʼon tiʼ Jéeobaeʼ unaj k-beetik yéetel respeto, maʼ unaj k-tʼanik jeʼex k-tʼanik chéen wa máaxeʼ. Koʼoneʼex jáan tuukul tiʼ le baʼaxoʼob tsʼaʼab u yil Isaías, Ezequiel, Daniel yéetel Juanoʼ. Kex jejeláas baʼax tsʼaʼab u yiloʼobeʼ cada juntúuleʼ tu yaʼaleʼ Jéeobaeʼ bey juntúul Rey jach yaan u páajtalileʼ.  Isaíaseʼ tu yilaj «Jéeoba kulukbal tiʼ junpʼéel trono kaʼanal yanil» (Isa. 6:1-3). Ezequieleʼ tu yilaj Jéeoba teʼ kaʼanoʼ, tiʼ kulukbal yóokʼol u tronoeʼ, ‹tu baʼpacheʼ yaan junpʼéel baʼal ku léembaliʼ, lelaʼ bey jeʼex le arco irisoʼ› (Eze. 1:26-28). Danieleʼ tu yilaj «le Máax desde jach úuch yanakoʼ», le nookʼ u búukintmoʼ sak yéetel kulukbal yóokʼol junpʼéel trono táan kaʼach u tóochʼbal u kʼáakʼil (Dan. 7:9, 10). Apóstol Juaneʼ tu yilaj Jéeoba kulukbal yóokʼol junpʼéel trono, «tu baʼpach le tronooʼ yaan junpʼéel arco iris bey jeʼex junpʼéel esmeraldaeʼ» (Apo. 4:2-4). K-tuukul tiʼ u páajtalil bey xan tiʼ u kiʼichkelmil Jéeobaeʼ ku kʼaʼajsiktoʼoneʼ junpʼéel privilegio k-orar tiʼ letiʼ, yéetel unaj k-beetik yéetel respeto. Chéen baʼaleʼ, ¿baʼaxoʼob jeʼel u páajtal k-aʼalik ichil le oraciónoʼob k-beetkoʼ?

4. ¿Baʼax k-kanik tiʼ le yáax baʼaxoʼob tu kʼáataj Jesús ichil le oración tu kaʼansaj tiʼ u discípuloʼoboʼ? (Mateo 6:9, 10).

⁴ (Xok Mateo 6:9, 10). Teʼ Sermón del Monteoʼ Jesúseʼ tu kaʼansaj u discípuloʼob utiaʼal ka orarnakoʼob junpʼéel bix ka utschajak tu tʼaan Dios. Le ka tsʼoʼok u yaʼalik: «Bey unaj a orareʼexaʼ», le uláakʼ baʼaxoʼob tu yaʼaloʼ yaan baʼax u yil yéetel le baʼax u kʼáat Jéeobaoʼ: ka santificartaʼak u kʼaabaʼ, ka taalak le u Reino ken u xuʼuls tiʼ tuláakal le máaxoʼob pʼekmil Diosoʼ yéetel ka béeychajak tuláakal le baʼaxoʼob u prometermaj utiaʼal le Luʼumoʼ bey xan utiaʼal le máakoʼoboʼ. Wa k-chʼaʼchiʼitkoʼob ichil le oraciónoʼob k-beetkoʼ k-eʼesik jach importante k-ilik u beetaʼal baʼax u kʼáat Jéeoba.

5. ¿Bix k-ojéeltik maʼ kʼaas u orar máak yoʼolal uláakʼ baʼaloʼobiʼ?

⁵ Teʼ tuláakʼ jaats tiʼ le oración tu kaʼansaj Jesúsoʼ tu yeʼeseʼ maʼ kʼaas ka orarnak máak yoʼolal uláakʼ baʼaloʼobiʼ. Jeʼel u páajtal k-kʼáatik tiʼ Jéeoba ka u tsʼáa baʼal k-jaant sáamsamaleʼ, ka u perdonart k-kʼebanoʼob, ka u yáantoʼon utiaʼal maʼ k-lúubul tiʼ baʼax kʼaas yéetel ka u kanáantoʼon tiʼ le Kʼaasilbaʼaloʼ (Mat. 6:11-13). Le kéen k-kʼáat le baʼaloʼob tiʼ Jéeobaaʼ k-eʼesik jach tu jaajil k-confiar tiʼ letiʼ yéetel k-kʼáat lúubul utsil tiʼ.

6. Le kéen orarnakoʼoneʼ, ¿chéen wa unaj k-chʼaʼchiʼitik le baʼaxoʼob tu kʼáataj Jesús teʼ oración tu kaʼansaj tiʼ u discípuloʼoboʼ?

⁶ Chéen baʼaleʼ Jesúseʼ maʼ táan kaʼach u yaʼalik wa chéen unaj k-chʼaʼchiʼitik le baʼaxoʼob tu  kʼáataj ichil le oración tu kaʼansaj tiʼ u discípuloʼoboʼ. Tumen ichil uláakʼ oraciónoʼob tu beeteʼ tu chʼaʼchiʼitaj uláakʼ baʼaloʼob chiʼichnakkúuntik teʼ súutuk jeʼeloʼ (Mat. 26:39, 42; Juan 17:1-26). Toʼon xaneʼ jeʼel u páajtal k-orar yoʼolal jeʼel baʼaxak chiʼichnakkúuntikoʼoneʼ. Jeʼex wa yaan baʼax kʼaʼabéet k-chʼaʼtuklikeʼ jeʼel u páajtal k-aʼalik tiʼ Dios ka u tsʼáatoʼon naʼateʼ (Sal. 119:33, 34). Jeʼex le kéen tsʼaʼabaktoʼon junpʼéel meyaj chan difícileʼ jeʼel u páajtal k-kʼáatik tiʼ Jéeoba ka u yáantoʼon k-il bix jeʼel u páajtal k-beetkeʼ (Pro. 2:6). Le taatatsiloʼoboʼ jeʼel u páajtal u oraroʼob yoʼolal u paalaloʼobeʼ, yéetel le paalaloʼoboʼ jeʼel u páajtal u oraroʼob yoʼolal u taataʼobeʼ. Tsʼoʼoleʼ tuláakloʼon jeʼel u páajtal k-kʼáatik tiʼ Dios ka u yáant le máaxoʼob ku xookoʼob t-éeteloʼ bey xan le máaxoʼob tiʼ k-kʼaʼaytajoʼ. Chéen baʼaleʼ maʼ chéen unaj k-orar utiaʼal k-kʼáatik wa baʼax tiʼ Diosiʼ.

7. ¿Baʼaxten unaj k-alabartik Jéeoba kéen orarnakoʼon?

⁷ Le kéen orarnakoʼoneʼ maʼ unaj u tuʼubultoʼon xan k-alabartik Jéeobaiʼ. Letiʼeʼ jach ku merecertik ka k-alabarte. Juntúul tiʼ le máaxoʼob tsʼíibt u libroil le salmosoʼ tu yaʼalaj tiʼ Jéeoba: «Techeʼ jach ka weʼesik a wutsil, listoech utiaʼal perdonar». Yéetel tu yaʼalaj xan: «Jach ka weʼesik a wutsil, ka chʼaʼik óotsilil, maʼatech a jáan pʼuʼujul, nojoch a yaabilaj yéetel chúukaʼan a wóol» (Sal. 86:5, 15). Jeʼex k-ilkoʼ jach unaj k-alabartik Jéeoba yoʼolal le baʼaxoʼob ku beetik t-oʼolaloʼ bey xan yoʼolal le jatsʼuts modos ku yeʼesikoʼ.

8. ¿Baʼaxoʼob jeʼel u páajtal k-tsʼáaik u graciasil kéen orarnakoʼoneʼ? (Salmo 104:12-15, 24).

⁸ Le kéen orarnakoʼoneʼ unaj xan k-tsʼáaik gracias tiʼ Jéeoba yoʼolal le jatsʼuts flores u beetmoʼ, yoʼolal le kiʼikiʼ janaloʼoboʼ bey xan yoʼolal le maʼalob amigoʼob ku tsʼáaiktoʼonoʼ. Tuláakal lelaʼ ku tsʼáaiktoʼon le k-Taata jach u yaabiltmoʼonoʼ tumen u kʼáat ka kiʼimakchajak k-óol (xok Salmo 104:12-15, 24). K-agradecertik xan tiʼ Jéeoba le bukaʼaj janal espiritual ku tsʼáaiktoʼonoʼ bey xan le jatsʼuts esperanza yaantoʼonoʼ.

9. ¿Baʼax jeʼel u páajtal k-beetik utiaʼal maʼ u tuʼubultoʼon k-agradecertik tiʼ Jéeoba baʼax ku beetik t-oʼolaleʼ? (1 Tesalonicenses 5:17, 18).

⁹ Yaan kʼiineʼ jach séeb jeʼel u tuʼubultoʼon k-agradecertik tiʼ Jéeoba tuláakal baʼax ku  beetik t-oʼolaleʼ. ¿Baʼax jeʼel k-beetik utiaʼal maʼ u yúuchultoʼon beyoʼ? Jeʼel u páajtal k-beetik junpʼéel lista tiʼ le baʼaxoʼob tsʼoʼok k-kʼáatiktiʼoʼ, yéetel cada wa baʼax kʼiineʼ k-ilik bix tsʼoʼok u núukiktoʼon Jéeoba. Le kéen tsʼoʼokkeʼ jeʼel u páajtal k-orar utiaʼal k-agradecertik u yáantkoʼoneʼ (xok 1 Tesalonicenses 5:17, 18). ¿Máasaʼ jach ku kiʼimaktal k-óol le kéen k-uʼuy u agradecertaʼaltoʼon junpʼéel baʼax tsʼoʼok k-beetik? Jéeobaeʼ jach ku kiʼimaktal u yóol xan le kéen u yil maʼ tu tuʼubultoʼon k-agradecertik u núukik k-oraciónoʼob (Col. 3:15). Chéen baʼaleʼ yaan uláakʼ baʼax jach unaj k-agradecertik tiʼ Jéeoba. Koʼoneʼex ilik baʼaxiʼ.

10. ¿Baʼaxten unaj k-agradecertik tiʼ Jéeoba úuchik u túuxtik Jesús way Luʼumeʼ? (1 Pedro 2:21).

¹⁰ (Xok 1 Pedro 2:21). Unaj k-agradecertik tiʼ Jéeoba úuchik u túuxtik le u Hijo jach u yaabiltmaj utiaʼal u kaʼanskoʼonoʼ. Le kéen k-xakʼalt u kuxtal Jesúseʼ k-kanik yaʼab baʼaloʼob yoʼolal Jéeoba bey xan yoʼolal baʼaxoʼob unaj k-beetik utiaʼal k-kiʼimakkúuntik u yóol. Wa k-tsʼáaik k-fe tiʼ le u kuxtal Jesús tu kʼuboʼ yaan u béeytal k-bisikba maʼalob yéetel Jéeoba (Rom. 5:1).

11. ¿Baʼaxten unaj k-orar tu kʼaabaʼ Jesús?

¹¹ Toʼoneʼ k-agradecertik tiʼ Jéeoba ikil u páajtal k-orar tiʼ letiʼ tu kʼaabaʼ u Hijo. Tiʼ Jéeobaeʼ ku meyaj Jesús utiaʼal u tsʼáaiktoʼon le baʼax k-kʼáatiktiʼoʼ. Le oʼolal wa k-orar tu kʼaabaʼ Jesúseʼ, Jéeobaeʼ yaan u yuʼubik yéetel yaan u núukik. Jesúseʼ tu yaʼalaj: «Jeʼel baʼaxak xan ka a kʼáateʼex tin kʼaabaʼeʼ teneʼ yaan in beetik, beyoʼ teʼexeʼ yaan a alabarkeʼex le Taata yoʼolal le Paaloʼ» (Juan 14:13, 14).

12. Aʼal uláakʼ baʼax oʼolal unaj k-agradecertik tiʼ Jéeoba úuchik u túuxtik u Hijo way Luʼumeʼ.

¹² Úuchik u kʼubik u kuxtal Jesús t-oʼolaleʼ Jéeobaeʼ ku perdonartik k-kʼebanoʼob. Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ Jesúseʼ «juntúul nojoch sacerdote, letiʼeʼ tsʼoʼok u kutal tu x-noʼoj u trono le jach Nojoch Dios yaan teʼ kaʼanoʼ» (Heb. 8:1). Ku yaʼalik xaneʼ «tu yiknal le Taataoʼ yaan juntúul máax áantkoʼon, Jesucristo» (1 Juan 2:1). K-agradecertik tiʼ Jéeoba úuchik u tsʼáaiktoʼon juntúul Nojoch Sacerdote ku chʼaʼiktoʼon óotsilil, ku naʼatik baʼaxoʼob jeʼel u páajtal k-beetkeʼ «yéetel ku tʼaan t-oʼolal tu táan Dios» (Rom. 8:34; Heb. 4:15). Chéen tumen tu kʼubaj u kuxtal Jesús t-oʼolaleʼ, kex kʼeban máakoʼoneʼ, ku páajtal k-orar tiʼ Jéeoba. Jach k-agradecertik tiʼ Jéeoba úuchik u túuxtik u Hijo u yaabiltmaj way Luʼumeʼ.

13. ¿Bix úuchik u yeʼesik Jesús jach u yaabiltmaj u discípuloʼob?

¹³ Le áakʼab antes u kíimsaʼaloʼ Jesúseʼ tu máansaj yaʼab tiempo táan u orar yoʼolal u discípuloʼob yéetel tu kʼáataj tiʼ u Taata ka kanáantaʼakoʼob tiʼ le Kʼaasilbaʼaloʼ (Juan 17:15). ¡Chíikaʼan jach u yaabiltmaj u discípuloʼob! Tumen kex jach taʼaytak kaʼach u sen beetaʼal u muʼyajeʼ letiʼeʼ tuukulnaj tu yoʼolaloʼob.

14. ¿Bix k-eʼesik jach k-yaabiltmaj le sukuʼunoʼoboʼ?

¹⁴ Jeʼex tu beetil Jesúsoʼ toʼon xaneʼ maʼatech k-tuukul chéen t-oʼolal, baʼaxeʼ suukaʼan k-orar tu yoʼolal le sukuʼunoʼoboʼ. Bey túunoʼ k-paklan yaabiltikba jeʼex tu yaʼalil Jesúsoʼ yéetel k-eʼesik tiʼ Jéeoba jach k-yaabiltmaj le sukuʼunoʼoboʼ (Juan 13:34). Tsʼoʼoleʼ k-ojleʼ jach ku taasik utsil k-orar tu yoʼolaloʼob. Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «U kʼáat óolal le máax toj u kuxtaloʼ jach yaan u muukʼ yéetel ku beetik uts» (Sant. 5:16).

15. ¿Baʼaxten jach kʼaʼabéet k-orar yoʼolal le sukuʼunoʼoboʼ?

¹⁵ Jach kʼaʼabéet k-orar yoʼolal le sukuʼunoʼoboʼ tumen yaʼab baʼaloʼob ku aktáantkoʼob.  Jeʼel u páajtal k-kʼáatik tiʼ Jéeoba ka u tsʼáa u muukʼil tiʼob utiaʼal u aktáantkoʼob le kʼojaʼaniloʼoboʼ, le nukuch loobiloʼoboʼ, le guerraʼoboʼ wa le u chʼaʼpachtaʼaloʼoboʼ. Jeʼel u páajtal xan k-orar yoʼolal le sukuʼunoʼob jach ku tsʼáaik u yóoloʼob áantaj le kéen úuchuk junpʼéel nojoch loobiloʼ. Wa teech a wojel baʼax táan u máansik juntúul sukuʼuneʼ maʼalob ka a chʼaʼchiʼit u kʼaabaʼ ichil le oraciónoʼob ka beetkoʼ. Le kéen k-kʼáat tiʼ Jéeoba ka u tsʼáa u muukʼil tiʼ le sukuʼunoʼob utiaʼal u aktáantkoʼob le baʼaxoʼob ku muʼyajtikoʼoboʼ k-eʼesik jach tu jaajil k-yaabiltmoʼob.

16. ¿Baʼaxten kʼaʼabéet k-orar yoʼolal le sukuʼunoʼob nuʼuktikoʼonoʼ?

¹⁶ Le sukuʼunoʼob nuʼuktik le múuchʼuliloʼ jach ku agradecerkoʼob ka orarnakoʼon xan tu yoʼolaloʼob. Le oraciónoʼob k-beetik tu yoʼolaloʼoboʼ jach ku yáantaj. Úuchjeakileʼ apóstol Pabloeʼ tu tsʼíibtaj: «Kʼáat óolneneʼex […] tin woʼolal, utiaʼal beyoʼ ka páajchajak in tʼaan yéetel maʼ in chʼaʼik saajkil le kéen in tsʼáa kʼaj óoltbil le baʼal taʼakaʼan yaan yil yéetel le baʼaloʼob maʼalobtak ku yaʼalik u tʼaan Diosoʼ» (Efe. 6:18, 19). Teʼ kʼiinoʼob xanaʼ le sukuʼunoʼob nuʼuktikoʼonoʼ jach ku tsʼáaik u yóoloʼob meyaj teʼ múuchʼuliloʼ. Le kéen k-kʼáat tiʼ Jéeoba ka u bendecirt tuláakal baʼax ku beetkoʼobeʼ k-eʼesik jach tu jaajil k-yaabiltmoʼob.

17, 18. ¿Tiʼ baʼax súutukiloʼob jeʼel u kʼáataʼaltoʼon ka k-beet junpʼéel oración tu táan uláakʼ máakoʼobeʼ, yéetel baʼax unaj k-chʼaʼik en cuenta?

¹⁷ Yaan kʼiineʼ jeʼel u yaʼalaʼaltoʼon ka orarnakoʼon tu táan uláakʼ máakeʼ. Maʼ xaaneʼ juntúul kiik bijaʼan u tsʼáa junpʼéel xookeʼ jeʼel u kʼáatik tiʼ le kiik láakʼintmil ka u beet junpʼéel oración utiaʼal u káajbal wa utiaʼal u tsʼoʼokbal le xookoʼ. Chéen baʼaleʼ tumen letiʼ maʼ u kʼaj óol tubeel le máax tiʼ ku tsʼaʼabal xookoʼ maʼ xaaneʼ maas jeʼel u yóotik u beet le u tsʼook oraciónoʼ. Beyoʼ yaan u yantaltiʼ tiempo utiaʼal u yilik baʼaxoʼob jeʼel u páajtal u kʼáatik yoʼolal le j-xoknáaloʼ.

¹⁸ ¿Baʼax unaj u beetik juntúul sukuʼun wa ku kʼáataʼaltiʼ ka orarnak tu yorail junpʼéel muchʼtáambal wa utiaʼal u jóokʼol máak kʼaʼaytaj? Le sukuʼunoʼob ku oraroʼob tu táan uláakʼ máakoʼoboʼ yaan jujunpʼéel baʼaxoʼob unaj u chʼaʼikoʼob en cuenta. Le oraciónoʼob beyaʼ maʼ utiaʼal u tsʼaʼabal consejoiʼ mix utiaʼal u beetaʼal wa baʼax anuncioiliʼ. U suukileʼ teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ  chéen cinco minutos ku tsʼaʼabal utiaʼal le kʼaay yéetel le oraciónoʼ. Le oʼolal le sukuʼun beetik le oraciónoʼ maʼ unaj u sen aʼalik ‹yaʼab tʼaanoʼobiʼ›, lelaʼ maases wa tu káajbal le muchʼtáambaloʼ (Mat. 6:7).

19. ¿Baʼax kun áantkoʼon utiaʼal maʼ u náayal k-óol tak ken kʼuchuk u kʼiinil Jéeoba?

¹⁹ Jach kʼaʼabéet k-orar mantatsʼ tumen natsʼaʼan u kʼiinil u taasaʼal le xuʼulsajil tumen Jéeobaoʼ. Jesúseʼ tu yaʼalaj: «Maʼ a weenleʼex, baʼaxeʼ kʼáat óolneneʼex tuláakal súutukil, beyoʼ yaan u béeytal a púutsʼleʼex tiʼ tuláakal le baʼaxoʼob aʼalaʼan kun úuchlaʼ» (Luc. 21:36). Wa k-orar mantatsʼeʼ maʼ kun náayal k-óol yéetel yaan k-pʼáatal preparadoil utiaʼal u kʼiinil Jéeoba.

20. ¿Baʼaxoʼob unaj k-chʼaʼik en cuenta utiaʼal ka pʼáatak bey kiʼibok incienso le oraciónoʼob k-beetkoʼ?

²⁰ ¿Baʼax tsʼoʼok k-ilik teʼ xookaʼ? Tsʼoʼok k-ilik junpʼéel jatsʼuts privilegio u páajtal u orar máak tiʼ Jéeoba. T-ileʼ le kéen orarnakoʼoneʼ jach unaj k-chʼaʼik en cuenta le baʼaloʼob yaan yil yéetel baʼaxoʼob u kʼáat Jéeobaoʼ. K-agradecertik tiʼ Jéeoba úuchik u túuxtik u Hijo way Luʼumeʼ bey xan yoʼolal u Reino. Unaj k-orar xan yoʼolal le sukuʼunoʼoboʼ. Jeʼel u páajtal xan k-kʼáatik tiʼ Jéeoba ka u tsʼáatoʼon le janal espiritualoʼ bey xan le baʼaloʼob kʼaʼabéettoʼon utiaʼal k-kuxtaloʼ. Le kéen k-tukult tubeel baʼaxoʼob ken k-aʼal ichil le oraciónoʼob k-beetkoʼ, k-eʼesik junpʼéel nojoch privilegio k-ilik le páajtalil tsʼaʼantoʼonoʼ. Jéeobaeʼ «jach uts tu tʼaan» le baʼaxoʼob k-aʼalik le kéen orarnakoʼonoʼ, tu táaneʼ bey junpʼéel kiʼibok inciensoeʼ (Pro. 15:8).