1. ¿Baʼax tsʼoʼok u beetik Jéeoba t-oʼolal?

JÉEOBA beetmil k-náatsʼal tu yiknal (Juan 6:44). Le táan u xakʼaltik u puksiʼikʼal u millonesil máakoʼob yaan way Luʼumeʼ tu yileʼ toʼoneʼ yaantoʼon junpʼéel maʼalob puksiʼikʼal yéetel jeʼel u kʼuchul u kʼiinil k-yaabiltikeʼ (1 Cró. 28:9). Jéeobaeʼ u kʼaj óoloʼon, ku naʼatkoʼon yéetel u yaabiltmoʼon. ¿Máasaʼ ku kiʼimakkúuntik k-óol leloʼ?

2. ¿Baʼax comparaciónil meyajnaj tiʼ Jesús utiaʼal u yáantkoʼon k-naʼat bix u yaabiltmiloʼon Jéeoba?

² Jéeobaeʼ jach u yaabiltmaj cada juntúul tiʼ le máaxoʼob meyajtikoʼ. Utiaʼal k-naʼatik lelaʼ koʼoneʼex ilik junpʼéel comparación tu yaʼalaj Jesús. Letiʼeʼ tu yaʼaleʼ wa tiʼ 100 u túulal tamanoʼob ku saʼatal juntúuleʼ, le j-kanan tamanoʼ jeʼel u pʼatik le 99 u túulal teʼ montaña utiaʼal ka xiʼik u kaxt le saatloʼ, le kéen u kaxteʼ letiʼeʼ maʼ tu pʼuʼujul yéetel le chan tamanoʼ baʼaxeʼ kiʼimak u yóol úuchik u kaxtik. Leloʼ ku kaʼansiktoʼoneʼ Jéeobaeʼ u yaabiltmaj cada juntúul tiʼ le mejen tamanoʼoboʼ. Jesúseʼ tu yaʼalaj: «In Taata yaan teʼ kaʼanoʼ maʼ u kʼáat ka saʼatak mix juntúul tiʼ le máaxoʼob beyoʼob mejen paalaloʼobaʼ» (Mat. 18:12-14).

3. ¿Baʼax ken k-il teʼ xookaʼ?

³ U jaajileʼ mix juntúul tiʼ toʼon taak u beetik u tʼóochpajal u maasil yoʼolal baʼax ku yaʼalik wa yoʼolal baʼax ku beetik. Teʼ xookaʼ yaan k-núukik le kʼáatchiʼobaʼ: ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal maʼ k-beetik u tʼóochpajal wa máaxeʼ? ¿Baʼax jeʼel k-beetik wa yaan máax ku beetik u yaatal k-óoleʼ? Chéen baʼaleʼ táanileʼ  yaan k-tʼaan tiʼ le máaxoʼob beyoʼob «mejen paalaloʼob» ku yaʼalik Mateo capítulo 18.

4. ¿Tiʼ máaxoʼob ku yaʼalaʼal beyoʼob ‹mejen paalaleʼ›?

⁴ ¿Tiʼ máaxoʼob ku yaʼalaʼal beyoʼob ‹mejen paalaleʼ›? Tiʼ tuláakal u discípuloʼob Jesús, tumen ku chaʼik u kaʼansaʼaloʼob kex jeʼel jaypʼéel años yaantiʼobeʼ (Mat. 18:3). Kex jejeláas tuʼux u taaloʼob, jejeláas bix líiʼsaʼaniloʼob, jejeláas baʼax uts tu tʼaanoʼob yéetel jejeláas bix u modosoʼobeʼ u tsʼaamaj u fejoʼob tiʼ Jesús le oʼolal jach yaabiltaʼanoʼob (Mat. 18:6; Juan 1:12).

5. ¿Bix u yuʼubikuba Jéeoba kéen beetaʼak wa baʼax tiʼ le máaxoʼob meyajtikoʼ?

⁵ Jéeobaeʼ u yaabiltmaj tuláakal le máaxoʼob beyoʼob ‹mejen paalaloʼ›. Utiaʼal k-naʼatik lelaʼ koʼoneʼex tʼaan tiʼ bix k-tratartik le mejen paalaloʼoboʼ. Toʼoneʼ k-yaabiltmaj le mejen paalaloʼoboʼ yéetel taak k-kanáantkoʼob tumen maʼ jach yaan u muukʼoʼobiʼ yéetel yaʼab baʼax maʼ u yojloʼobiʼ, le oʼolal kéen beetaʼak wa baʼax tiʼobeʼ jach k-pʼuʼujul. Jéeoba xaneʼ u yaabiltmaj le máaxoʼob meyajtikoʼ, le oʼolal le kéen beetaʼak wa baʼax tiʼobeʼ jach ku pʼuʼujul (Isa. 63:9; Mar. 9:42).

6. Jeʼex u yaʼalik 1 Corintios 1:26-29, ¿bix u yilaʼal u discípuloʼob Jesús way yóokʼol kaabeʼ?

⁶ ¿Yaan wa uláakʼ baʼax oʼolal ku yilaʼal u discípuloʼob Jesús bey ‹mejen paalaloʼobeʼ›? Yaan. U maas yaʼabil u discípuloʼob Jesúseʼ maʼ ayikʼaloʼobiʼ, maʼ famosoʼobiʼ yéetel minaʼantiʼob autoridad way yóokʼol kaabeʼ. Le oʼolaleʼ ku yilaʼaloʼob bey ‹mejen paalaloʼobeʼ› wa maʼ jach importanteʼobiʼ (xok 1 Corintios 1:26-29). Chéen baʼaleʼ maʼ bey u yilaʼaloʼob tumen Jéeobaiʼ.

7. ¿Bix u kʼáat Jéeoba ka k-il le sukuʼunoʼoboʼ?

⁷ Jéeobaeʼ u yaabiltmaj tuláakal le máaxoʼob meyajtikoʼ, le oʼolal unaj k-beetik xan beyoʼ. Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Yaabilteʼex tuláakal le sukuʼunoʼoboʼ» (1 Ped. 2:17). Toʼoneʼ unaj k-beetik tuláakal le ku páajtal utiaʼal k-kanáantik le sukuʼunoʼoboʼ. Wa k-ojéeltik tsʼoʼok k-beetik u yaatal u yóol juntúul sukuʼuneʼ, maʼ unaj k-aʼalik chéen táan u píit máaniʼ yéetel unaj u tuʼubsik le baʼax úuchoʼ. Baʼaxeʼ unaj k-ilik k-utskíintik le problemaoʼ. ¿Baʼaxten ku tʼóochpajal jujuntúul sukuʼunoʼob? Yaneʼ yoʼolal bix líiʼsaʼaniloʼob, yaan xaneʼ tumen maʼ úuch joʼopʼok u meyajtikoʼob Jéeobaiʼ yéetel jelaʼan u yilkoʼob jujunpʼéel baʼax ku beetik le sukuʼunoʼoboʼ. Chéen baʼaleʼ wa yaan máax jach séeb u ofendereʼ unaj xan u yilik u yutskíintik u modos. Wa ku beetkeʼ yaan u yantal kiʼimak óolal teʼ múuchʼuliloʼ.

8. ¿Baʼaxten tu kʼáataj u discípuloʼob Jesús máax u maas nojchil tu Reinoil kaʼan?

⁸ ¿Baʼaxten káaj u tʼaan Jesús tiʼ le máaxoʼob beyoʼob ‹mejen paalaloʼoboʼ›? Tumen u discípuloʼobeʼ tu kʼáatoʼob: «¿Jach máax tu jaajil u maas nojchil tu Reinoil kaʼan?» (Mat. 18:1). ¿Baʼaxten tu kʼáataj le discípuloʼob leloʼ? Teʼ kʼiinoʼoboʼ yaʼab judíoʼobeʼ jach ku beetkoʼob u cuentail bix u yilaʼaloʼob tumen u maasil. Juntúul máak kaʼanchajaʼan u xookeʼ ku yaʼalik: «Le máakoʼob úuchjeakiloʼ jach ku tsʼíiboltik u respetartaʼaloʼob, u famosotaloʼob, u lúubloʼob utsil tiʼ u maasil yéetel u yilaʼal bey mix máak jeʼex letiʼobeʼ».

9. ¿Baʼax unaj kaʼach u beetik u discípuloʼob Jesús?

⁹ Jesúseʼ u yojleʼ le discípuloʼoboʼ kʼaʼabéet u tsʼáaik u yóoloʼob utiaʼal u xuʼulul u tuukuloʼob jeʼex le judíoʼoboʼ. Le oʼolal tu yaʼalajtiʼob: «Le máax maas nojoch ichileʼexoʼ u beetuba jeʼex juntúul máax maas chichaneʼ, le máax xan ku beetik u nojchileʼ u meyajt u maasil» (Luc. 22:26). Toʼon xaneʼ utiaʼal k-beetikba «bey juntúul  máax maas chichaneʼ» kʼaʼabéet k-ilik u maasil maas nojchoʼob wa maas importanteʼob ke toʼon (Fili. 2:3). Wa k-beetik beyoʼ maʼ ken k-beet u tʼóochpajal mix máak.

10. ¿Baʼaxten kʼaʼabéet k-chʼaʼik en cuenta le baʼax tu yaʼalaj Pablo tiʼ le sukuʼunoʼob yanoʼob Corintooʼ?

¹⁰ Wa k-chʼíikil k-il le baʼaloʼob maʼalobtak ku beetik le sukuʼunoʼoboʼ yaan k-tsʼáaik cuenta yaan baʼaloʼob maas maʼalob u beetkoʼob ke toʼon. Unaj k-beetik u cuentail le baʼax tu yaʼalaj Pablo tiʼ le sukuʼunoʼob yanoʼob Corintooʼ: «¿Máax beetik a jelaʼantal tiʼ uláakʼ máak? U jaajileʼ, ¿maʼ wa Dios tsʼaamiltech tuláakal le baʼaxoʼob yaantechoʼ? Jeʼeloʼ, wa letiʼ tsʼaamiltecheʼ, ¿baʼaxten túun ka nojbaʼalkúuntkaba bey maʼ tsʼaabil úuchik u beetaʼaltecheʼ?» (1 Cor. 4:7). Jeʼex k-ilkoʼ maʼ unaj k-taasikba nojbaʼaliliʼ mix k-tuklik wa maas maʼaloboʼon tiʼ u maasiliʼ. Wa juntúul sukuʼun jach maʼalob u máansik u discursoʼob bey xan wa juntúul kiik yaʼab u j-xoknáaloʼob yaneʼ unaj u reconocerkoʼob chéen ku béeytal yéetel u yáantaj Jéeoba.

11. ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon le baʼax tu tsikbaltaj Jesús tiʼ u discípuloʼoboʼ?

¹¹ Le ka tsʼoʼok u yaʼalik Jesús tiʼ u discípuloʼob maʼ unaj u beetkoʼob u tʼóochpajal mix máakeʼ tu tsikbaltajtiʼob baʼax tu beetaj juntúul rey yéetel juntúul u esclavo. Tu yaʼaleʼ le esclavooʼ yaʼab u pʼaax kaʼachi kex beyoʼ perdonartaʼab tumen le reyoʼ. Le ka jóokʼ le esclavooʼ tu yilaj juntúul u yéet esclavoil pʼaxmil chéen baʼaleʼ letiʼeʼ maʼ tu perdonartiʼ. Le ka tu yojéeltaj le rey le baʼax tu beetoʼ tu beetaj u kʼaʼalal le esclavooʼ. ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon leloʼ? Jesúseʼ tu yaʼalaj tiʼ u discípuloʼob: «Bey xan ken u beetteʼex in Taata yaan teʼ kaʼan wa maʼ tu síijil ta puksiʼikʼaleʼex a perdonarkeʼex a sukuʼuneʼexoʼ» (Mat. 18:21-35).

12. ¿Baʼax jeʼel u yúuchul wa maʼ t-perdonartik u maasileʼ?

¹² Le esclavooʼ tu beetaj kʼaas tiʼ letiʼ bey xan tiʼ u maasil. Yáaxeʼ tu beetaj kʼaas tiʼ le esclavo pʼaxmiloʼ tumen «tu beetaj u kʼaʼalal cárcel tak ken u láaj boʼot u pʼaaxoʼ». Tsʼoʼoleʼ tu beetaj xan kʼaas tiʼ uláakʼ esclavoʼob tu yiloʼob le baʼax tu beetoʼ. Jesúseʼ tu yaʼalaj: «Le uláakʼ esclavoʼob túunoʼ ka tu yiloʼob le baʼax úuchoʼ jach yaachaj u yóoloʼob». Toʼon xaneʼ jeʼel k-afectartik u maasil yéetel le baʼaxoʼob k-beetkoʼ. ¿Baʼax jeʼel u yúuchul wa maʼ t-perdonar le kéen beetaʼaktoʼon wa baʼaxeʼ? Yáaxeʼ k-beetik kʼaas tiʼ le máax beettoʼon wa baʼaxoʼ tumen maʼ t-perdonartik, maʼ t-eʼesik yaabilaj tiʼ yéetel hasta maʼ xaaneʼ ku xuʼulul k-tʼanik. Tsʼoʼoleʼ k-beetik kʼaas xan tiʼ u maasil sukuʼunoʼoboʼ tumen ku yuʼubikubaʼob jelaʼanil le kéen u yiloʼob maʼ kiʼimak k-óol yéetel le máax beettoʼon wa baʼaxoʼ.

13. ¿Baʼax k-kanik tiʼ le baʼax úuch tiʼ Crystaloʼ?

¹³ Wa k-perdonartik le sukuʼunoʼoboʼ ku taasik utsil tiʼ toʼon bey xan tiʼ letiʼob. Lelaʼ bey úuchik tiʼ juntúul precursora ku kʼaabaʼtik Crystal. Letiʼeʼ ku muʼyaj kaʼach yoʼolal baʼax ku beetaʼaltiʼ tumen juntúul kiik. Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Yéetel le baʼax ku yaʼalik le kiikoʼ kin wuʼuyik bey táan u lomken yéetel junpʼéel cuchilloeʼ. Le kéen jóokʼkoʼon kaʼach kʼaʼaytajeʼ maʼ taak in wantal mix teʼ coche tuʼux ku binoʼ. Joʼopʼ u pʼáatal maʼ kiʼimak in wóoliʼ». Crystaleʼ ku tuklik kaʼach yaan razón tiʼ utiaʼal u yuʼubikuba beyoʼ, chéen baʼaleʼ u maʼalobileʼ tu chʼaʼtuklaj maʼ u kuup tu puksiʼikʼal yéetel u tuʼubsik. Letiʼeʼ tu yeʼesaj kabal óolaleʼ ka tu tsʼáaj ichil u kuxtal le baʼax ku yaʼalik le xook «Perdonemos de corazón», jóokʼ tiʼ U Pʼíich Tulumil Kanan ich español 15 tiʼ octubre tiʼ 1999. Le ka tsʼoʼokeʼ tu yaʼalaj: «Beoraaʼ kin naʼatik tuláakloʼon táan k-tsʼáaik k-óol k-kʼex bix k-modos yéetel Jéeobaeʼ mantatsʼ ku perdonarkoʼon. Kin wuʼuyik  tsʼoʼok u sáaltal in kuuch yéetel kiʼimak in wóol tu kaʼatéen».

14. 1) Jeʼex u yaʼalik Mateo 18:21, 22, maʼ xaaneʼ, ¿baʼax problemail yaan kaʼach tiʼ Pedro, yéetel baʼax jeʼel k-kanik tiʼ le baʼax tu núukaj Jesúsoʼ? 2) ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon wa ka úuchuktoʼon xan beyoʼ?

¹⁴ K-ojel kʼaʼabéet k-perdonartik le sukuʼunoʼoboʼ, chéen baʼaleʼ yaan kʼiineʼ jeʼel u difíciltal k-beetkeʼ. Maʼ xaaneʼ bey xan u yúuchul kaʼach tiʼ le apóstol Pedrooʼ (xok Mateo 18:21, 22). ¿Baʼax túun jeʼel u yáantkoʼoneʼ? Yáaxeʼ, letiʼe k-tuukul tiʼ jaytéen tsʼoʼok u perdonarkoʼon Jéeobaoʼ (Mat. 18:32, 33). Kex maʼ t-merecertik u perdonarkoʼoneʼ letiʼeʼ ku beetik (Sal. 103:8-10). Tsʼoʼoleʼ le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ «ku páaʼtaʼal ka k-paklan yaabiltbaʼex». Utiaʼal u páajtal k-beetik leloʼ kʼaʼabéet k-perdonartik le sukuʼunoʼoboʼ (1 Juan 4:11). U kaʼapʼéel baʼal jeʼel u yáantkoʼon k-perdonart le sukuʼunoʼoboʼ letiʼe k-tuukul tiʼ le utsiloʼob ku taaskoʼ: k-áantik le máax tu beetajtoʼon wa baʼaxoʼ, k-áantaj utiaʼal u maas yantal jeetsʼelil teʼ múuchʼuliloʼ, ku sáaltal k-kuuch yéetel ku béeytal u seguer k-bisikba yéetel Jéeoba (2 Cor. 2:7; Col. 3:14). U yóoxpʼéel baʼal jeʼel u yáantkoʼoneʼ letiʼe k-orar tiʼ Jéeobaoʼ tumen letiʼ aʼaliktoʼon ka k-perdonart u maasil. Maʼ unaj k-tsʼáaik tuʼux u yokol le Kʼaasilbaʼal utiaʼal u kʼaskúuntik le jeetsʼelil yaan teʼ múuchʼuliloʼ (Efe. 4:26, 27). Maʼ u tuʼubultoʼoneʼ kʼaʼabéettoʼon u yáantaj Jéeoba utiaʼal maʼ k-lúubul tu trampaʼob le Kʼaasilbaʼaloʼ.

15. Jeʼex u yaʼalik Colosenses 3:13, ¿baʼax jeʼel u páajtal k-beetik wa ku beetaʼaltoʼon wa baʼaxeʼ?

¹⁵ ¿Kux túun wa ku beetaʼaltoʼon wa baʼax tumen juntúul sukuʼun? Unaj k-ilik maʼ u pʼáatal mantatsʼ kʼuuxilnajaʼanoʼon. Maʼalob ka orarnakoʼon tiʼ Jéeoba, ka k-aʼaltiʼ bix k-uʼuyikba, ka u bendecirt le máax tu beetajtoʼon wa baʼaxoʼ yéetel ka u yáantoʼon k-il le jatsʼuts modos yaantiʼoʼ (Luc. 6:28). Wa maʼ tu páajtal k-tuʼubsik le baʼax tu beetajtoʼonoʼ  maʼalob ka k-tukult bix jeʼel u páajtal k-tsikbal tu yéeteleʼ, tsʼoʼoleʼ maʼalob xan ka k-tukult maʼ chéen u yóoliliʼ úuchik u beetiktoʼon wa baʼaxiʼ (Mat. 5:23, 24; 1 Cor. 13:7). Chéen baʼaleʼ, ¿kux túun wa le kéen tsikbalnakoʼon tu yéetel maʼ taak u yutskíintik le problemaoʼ? Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Seguernak a muʼyajtikabaʼex ta baatsileʼex» (xok Colosenses 3:13). Tsʼoʼoleʼ junpuliʼ maʼ unaj k-chʼaʼkʼuxtikiʼ tumen wa maʼeʼ jeʼel u xuʼulul k-bisikba yéetel Jéeobaeʼ. Maʼ unaj k-chaʼik k-tʼóochpajliʼ tumen beyoʼ k-eʼesik jach tu jaajil k-yaabiltmaj Jéeoba (Sal. 119:165).

16. ¿Baʼax unaj u beetik cada juntúul tiʼ toʼon?

¹⁶ ¿Máasaʼ jach kiʼimak k-óol tumen beyoʼon junmúuchʼ tamanoʼob ku nuʼuktaʼal tumen juntúuliliʼ ‹j-kanan tamaneʼ›? (Juan 10:16). Le libro Organizados para hacer la voluntad de Jehová teʼ página 165, ku yaʼalik: «Tuláakloʼon unaj k-áantaj utiaʼal u yantal kiʼimak óolal teʼ múuchʼuliloʼ». Tsʼoʼoleʼ ku yaʼalik: «Wa k-ilik le sukuʼunoʼob jeʼex u yilaʼaloʼob tumen Jéeobaoʼ yaan u béeytal k-bisikba tu yéeteloʼob». Jéeobaeʼ ku yilkoʼon bey u ‹mejen paalaleʼ› yéetel jach u yaabiltmoʼon, bey xan unaj k-ilik le sukuʼunoʼoboʼ. Jéeobaeʼ jach ku kiʼimaktal u yóol le kéen u yil bix k-kanáantik le sukuʼunoʼoboʼ (Mat. 10:42).

17. ¿Baʼax k-chʼaʼtukultmaj k-beetik?

¹⁷ Toʼoneʼ k-yaabiltmaj le sukuʼunoʼoboʼ le oʼolal tsʼoʼok k-chʼaʼtuklik maʼ k-tsʼáaik «mix baʼal tu táan juntúul sukuʼun utiaʼal ka tʼóochpajak» (Rom. 14:13). K-tuklik xaneʼ maas importanteʼob tiʼ toʼon le oʼolal k-perdonarkoʼob yéetel u jaajil k-óol. Maʼ unaj k-tʼóochpajal yoʼolal baʼax ku beetik u maasiliʼ yéetel maʼ unaj u xuʼulul k-beetik «le baʼaxoʼob ku yáantajoʼob utiaʼal ka yanak jeetsʼeliloʼ bey xan le baʼaxoʼob ku meyajoʼob utiaʼal u paklan líiʼsik u yóol máakoʼ» (Rom. 14:19).