Cada íichamtsil yéetel u yatan unaj u naʼatik tubeel bix u meyaj le DIU (kʼaj óolaʼan xan yéetel le kʼaabaʼ «T») yéetel baʼax ku yaʼalik le Biblia tu yoʼolaloʼ. Ken tsʼoʼokkeʼ ku chʼaʼtuklikoʼob baʼax ken u beetoʼob utiaʼal u yantal junpʼéel maʼalob conciencia tiʼob tu táan Dios.

Ka tsʼoʼok u beetaʼal Adán yéetel Eva tumen Jéeobaeʼ, tu yaʼalajtiʼob: «Yaʼabchajak a paalaleʼex; chupeʼex le yóokʼol kaaboʼ». Ka tsʼoʼok xan le Búulkabaloʼ bey xan tu yaʼalil tiʼ Noé yéetel tiʼ u paalal (Gén. 1:28; 9:1). Chéen baʼaleʼ le Bibliaoʼ maʼ tu yaʼalik wa unaj xan u tsʼoʼokbesaʼal tumen le máaxoʼob meyajtik teʼ kʼiinoʼobaʼ. Le oʼolaleʼ cada íichamtsil yéetel u yatan kun chʼaʼtuklik jaytúul u paalal kun antal wa baʼax kʼiin ken anak u paalaloʼob. ¿Baʼax unaj u chʼaʼikoʼob en cuenta?

Ken u chʼaʼtukloʼob baʼax ken u beetoʼobeʼ ku chʼaʼikoʼob en cuenta baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ. Le oʼolal maʼatech u yilkoʼob le aborto bey junpʼéel baʼax ku meyaj utiaʼal maʼ u yantal u paalaloʼoboʼ. Wa u yóoliliʼ máak ku abortareʼ ku bin tu contra baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ, tumen maʼatech u yeʼesik tsiikil tiʼ le kuxtaloʼ. Le máaxoʼob meyajtik Diosoʼ maʼatech u xuʼulskoʼob le embarazo ku meyaj utiaʼal u síijil juntúul chaambaloʼ (Éxo. 20:13; 21:22, 23; Sal. 139:16; Jer. 1:5). ¿Maʼalob wa túun ka meyajnak DIU tiʼ máak?

Lelaʼ yáax tsoʼol tu revistail U Pʼíich Tulumil Kanan ich español, 15 tiʼ septiembre tiʼ 1979, táan juʼun 31 yéetel 32. Teʼ kʼiinoʼoboʼ, le DIU maas ku meyajoʼ junpʼéel chan plástico ku yoksaʼal ichil u jobnel le koʼolel utiaʼal maʼ u embarazar. Le xookoʼ tu yaʼaleʼ maʼ jach ojéelaʼan bix u meyaj kaʼachiʼ. Yaʼab doctoroʼobeʼ ku yaʼalikoʼobeʼ maʼatech u chaʼik u kʼuchul le espermatozoide teʼ óvulooʼ. Wa maʼ tu nupkuba le espermatozoide yéetel le ovulooʼ (fecundación) maʼ tu káajal le kuxtaloʼ.

 Chéen baʼaleʼ tsʼoʼok u yilaʼaleʼ yaan kʼiineʼ ku kʼuchul le espermatozoide teʼ ovulooʼ yéetel ku káajal le kuxtaloʼ. Le óvulo tsʼoʼok u fecundartaʼaloʼ jeʼel u káajal u nojochtal tiʼ junpʼéel tiʼ le trompas de Falopiooʼ (lelaʼ ku yaʼalaʼaltiʼeʼ embarazo ectópico wa extrauterino) wa u máan tu jobnel le koʼoleloʼ. Baʼaleʼ wa tiaʼan le DIU ichiloʼ, le óvulo fecundartaʼanoʼ maʼ tu páajtal u machkuba tu jobnel le koʼoleloʼ. Lelaʼ láayliʼ junpʼéel abortoeʼ. Le xook tu taasaj U Pʼíich Tulumil Kananoʼ tu yaʼalaj xan: «Le máax meyajtik Dios ku yeʼesik tsiikil tiʼ le kuxtaloʼ unaj u tuklik tubeel wa maʼalob ka meyajnaktiʼob le dispositivo intrauterinooʼ» (Sal. 36:9).

Chéen baʼaleʼ, desde ka jóoʼsaʼab le xook tu añoil 1979, yaʼab baʼaxoʼob tsʼoʼok u maas naʼataʼal tumen le doctoroʼob yéetel le cientificoʼoboʼ.

Bejlaʼeʼ yaan kaʼapʼéel DIU ku meyaj. Junpʼéeleʼ ku taasik cobre; lelaʼ desde 1988 ku meyaj Estados Unidos. Le u kaʼapʼéeloʼ ku taasik junpʼéel hormona; lelaʼ káaj u koʼonol tu añoil 2001. ¿Bix túun u meyajoʼob?

DIU de cobre. Jeʼex tsʼoʼok k-aʼalikoʼ, le DIU ku tsʼaʼabal tu jobnel le koʼoleloʼ ku beetik u kíimil le espermatozoideʼob táanil tiʼ u kʼuchul teʼ ovulooʼ, tumen le DIU de cobreoʼ bey veneno u lúubul tiʼobeʼ. * Tsʼoʼoleʼ le DIU de cobreoʼ maʼatech u chaʼik u machkuba ichil u jobnel le koʼoleloʼ.

DIU hormonal. Yaan jejeláas DIU ku taasik junpʼéel hormona jeʼex le yaan teʼ pastillaʼob utiaʼal maʼ u embarazar le koʼoleloʼ. Lelaʼ ku meyaj jeʼex le DIU de cobre ku tsʼaʼabal ichil u jobnel le koʼoleloʼ, baʼaleʼ lelaʼ ku jáalkʼabtik junpʼéel hormona ichil. Ku tuklaʼaleʼ ku beetik maʼ u yantal u óvulo jujuntúul koʼoleloʼob. Le oʼolal wa minaʼan u ovuloeʼ maʼ tu páajtal u káajal junpʼéel kuxtal. Ku tuklaʼal xaneʼ le DIU hormonaloʼ ku beetik u jaaytal u pakʼiloʼob u jobnel le koʼoleloʼ. * Tsʼoʼoleʼ tumen ku beetik u tattal le líquido yaan ichiloʼ, maʼ tu páajtal u kʼuchul le espermatozoide yiknal le ovulooʼ.

Jeʼex tsʼoʼok k-ilkoʼ, tu kaʼapʼéelal le DIU ku kʼexkoʼob bix u meyaj u jobnel le koʼoleloʼ. Chéen baʼaleʼ wa ku fecundar le ovulooʼ, ken máanak ichil u jobnel le koʼoleloʼ maʼ tu páajtal u machkubaiʼ, tumen jajalkil ichil. Lelaʼ ku beetik u xuʼulul le kuxtal táant u káajaloʼ. Chéen baʼaleʼ le doctoroʼoboʼ ku yaʼalikoʼobeʼ chéen wa baʼax kʼiin jeʼel u yúuchul leloʼ, yéetel ku yaʼalikoʼobeʼ jeʼel u yúuchul xan tak tiʼ le koʼoleloʼob lukʼik pastillaʼob utiaʼal maʼ u embarazaroʼoboʼ.

Jeʼex túun k-ilkoʼ, mix máak jeʼel u páajtal u yaʼalik wa le DIU de cobre wa le hormonal jeʼel u beetik junpuliʼ maʼ u kʼuchul le espermatozoide yiknal le ovulooʼ. Kex beyoʼ, le pruebaʼob tsʼoʼok u beetik le doctoroʼoboʼ ku yeʼesik óoliʼ mix juntúul koʼolel ku pʼáatal embarazadail ken meyajnaktiʼob le dispositivooʼ.

Wa juntúul íichamtsil yéetel u yatan ku chʼaʼtuklikoʼob u meyajtiʼob le DIU, unaj u kʼáatkoʼob tiʼ juntúul doctor jach u yojel bix u meyaj utiaʼal u yilkoʼob máakalmáak yanoʼobiʼ yéetel baʼax utsiloʼob wa baʼax talamiloʼob jeʼel u taasik tiʼ le atantsiloʼ. Maʼ unaj u chaʼikoʼob tiʼ mix máak, mix tiʼ le doctoroʼob, ka chʼaʼtuklaʼak baʼax ken u beetoʼobiʼ (Rom. 14:12; Gal. 6:4, 5). Letiʼob unaj u chʼaʼtuklikoʼob baʼax ken u beetoʼob utiaʼal maʼ u xuʼulul u kʼaʼamloʼob tumen Dios yéetel utiaʼal maʼ u chiʼichnaktal u concienciaʼob (ket yéetel 1 Timoteo 1:18, 19; 2 Timoteo 1:3).