1. ¿Baʼax oʼolal jach ku kiʼimaktal k-óol?

JACH ku kiʼimaktal k-óol k-ilik bix u bin u nojochtal u kaajal Jéeoba. Lelaʼ ku yeʼesikeʼ le máaxoʼob meyajtik Diosoʼ táan u beetik u juul u sáasiloʼob. Teʼ jaʼab máanikoʼ tsʼaʼab xook tiʼ maas tiʼ diez millones máakoʼob. Tsʼoʼoleʼ u millonesil máakoʼob taak u kankoʼob u maasil tiʼ le Bibliaoʼ binoʼob teʼ Kʼaʼajsajiloʼ. Letiʼobeʼ tu kanoʼobeʼ yoʼolal u yaabilaj Dioseʼ tu túuxtaj u Hijo utiaʼal u tsʼáaik u kuxtal t-oʼolal (1 Juan 4:9).

2, 3. 1) ¿Baʼax maʼ u beet u xuʼulul u juul k-sáasiliʼ? 2) ¿Baʼax ken k-il teʼ xookaʼ?

² Le máaxoʼob yanoʼob ichil u kaajal Jéeobaoʼ ku tʼankoʼob jejeláas idiomaʼob. Kex beyoʼ ku páajtal k-nojbeʼenkúuntik Jéeoba junmúuchʼ (Apo. 7:9). K-ilik túuneʼ kex jeʼel baʼalak idiomail k-tʼanik yéetel kex jeʼel tuʼuxak kajaʼanoʼoneʼ jeʼel u páajtal u juul k-sáasil «teʼ yóokʼol kaabaʼ» (Fili. 2:15).

³ Le bix u yaʼabtal le máaxoʼob meyajtik Dios, le bix k-múuchʼ meyaj yéetel bix k-tsʼáaik k-óol meyajt Jéeobaoʼ ku tsʼáaik nojbeʼenil tiʼ yéetel ku beetik u náatsʼal uláakʼ máakoʼob ichil u kaajal. Teʼ  xookaʼ yaan k-ilik bix jeʼel k-beetik u juul k-sáasil kéen k-xakʼalt cada junpʼéel tiʼ le baʼaloʼobaʼ (xok Mateo 5:14-16).

4, 5. 1) ¿Bix jeʼel u páajtal k-beetik u juul k-sáasileʼ? 2) ¿Baʼax utsil ku taasik k-eʼesik jatsʼuts modos? (Ilawil le foto yaan tu káajbal le xookaʼ.)

⁴ U Pʼíich Tulumil Kanan 1 tiʼ junio tiʼ 1925 jóoʼsaʼab ich ingleseʼ tu taasaj le xook «Junpʼéel sáasil ichil le éeʼjochʼeʼeniloʼ», teʼeloʼ tu yaʼalaj: «Mix máak jeʼel u páajtal u chúukpajal u yóol tiʼ Yuumtsil teʼ tu tsʼook kʼiinoʼob [...] wa maʼ tu beetik u juul u sáasil tiʼ tuláakal súutukileʼ». Tsʼoʼoleʼ ka tu yaʼalaj: «Lelaʼ jeʼel u páajtal u beetik wa ku kʼaʼaytik le maʼalob péektsil tiʼ le máakoʼoboʼ yéetel wa ku kuxtal jeʼex u kaʼansaʼal tu bejil le sáasiloʼ». Lelaʼ ku yeʼesikeʼ k-kʼaʼaytaj yéetel k-kaʼansik uláakʼ máakoʼobeʼ ku beetik u juul k-sáasil (Mat. 28:19, 20). Tsʼoʼoleʼ le bix kuxlikoʼonoʼ ku beetik u tsʼaʼabal nojbeʼenil tiʼ Jéeoba. Kéen kʼaʼaytajnakoʼoneʼ ku yilaʼal tumen le máakoʼob baʼaxoʼob k-beetkoʼ. K-cheʼej bey xan k-tʼaan yéetel kiʼimak óolaleʼ ku yeʼesik maʼalob kaʼansaʼaniloʼon yéetel ku nojbeʼenkúuntik Jéeoba, le Dios k-adorartikoʼ.

⁵ Jesuseʼ tu yaʼalaj tiʼ u disipuloʼob: «Ken ookkeʼex teʼ najoʼ, saludarteʼex le máaxoʼob yanoʼoboʼ» (Mat. 10:12). Teʼ tuʼux kʼaʼaytajnajoʼoboʼ suuk u yoksaʼal juntúul uʼulab ich naj kex maʼ kʼaj óolaʼaniʼ. Maʼ xaaneʼ lelaʼ maʼ bey suukil u beetaʼal teʼ tuʼux kajaʼanoʼonoʼ. Yaʼab máakeʼ ku kʼuuxil kéen tʼaanak juntúul máak maʼ u kʼaj óol tu jool u yotochiʼ. Baʼaleʼ wa k-eʼesik jatsʼuts modoseʼ, maʼ xaaneʼ maʼ kun kʼuuxiloʼob. Tsʼoʼok u yilaʼaleʼ u cheʼej máakeʼ ku yáantaj utiaʼal u kʼaʼamal le maʼalob péektsiloʼ. Lelaʼ bey unaj u beetaʼal teʼ kʼaʼaytaj tuʼux ku máan yaʼab máakoʼ. Le sukuʼunoʼob ku táakpajloʼob teʼ kʼaʼaytaj beyaʼ ku yaʼalikoʼobeʼ le máakoʼoboʼ ku náatsʼloʼob tu yiknaloʼob wa táan u cheʼejoʼob kéen tʼaanakoʼob. Yaan tiʼ letiʼobeʼ ku náatsʼloʼob u chʼaʼob junpʼéel publicación wa ku joʼopʼol u tsikbaloʼob.

6. ¿Baʼax tsʼoʼok u beetik juntúul sukuʼun yéetel u yatan utiaʼal maʼ u xuʼulul u juul u sáasiloʼob?

⁶ Juntúul sukuʼun yéetel u yatan, tsʼoʼok u yantal u jaʼabiloʼob kajaʼanoʼob Inglaterraeʼ, óoliʼ maʼ tu páajtal u jóokʼloʼob kʼaʼaytaj joonaj joonajil, tumen kʼojaʼanoʼob. Baʼaleʼ tumen u kʼáatoʼob ka seguernak u juul u sáasiloʼobeʼ tsʼoʼok u káajal u kʼaʼaytajoʼob aktáan tiʼ u yotochoʼob. Ku tsʼáaikoʼob yaʼab publicacionoʼob yóokʼol junpʼéel mesa utiaʼal u kʼaʼaytajoʼob tiʼ le máaxoʼob ku bin u chʼaʼ u mejen paalal teʼ escuelaoʼ. Yaʼab tiʼ letiʼobeʼ taak u yojéeltikoʼob baʼax ku yaʼalik le yáax yéetel u kaʼapʼéel libro Los jóvenes preguntan bey xan uláakʼ folletoʼob, le oʼolal ku biskoʼob. Juntúul precursora yaan teʼ múuchʼulil tuʼux yanoʼoboʼ joʼopʼ u bin kʼaʼaytaj tu yéeteloʼob. Yoʼolal le baʼax tu beetoʼobaʼ juntúul taatatsileʼ káaj u xokik le Biblia tu yéeteloʼoboʼ.

7. ¿Bix jeʼel k-áantik le j-táanxel luʼumiloʼoboʼ?

⁷ Teʼ tu tsʼook jaʼaboʼobaʼ yaʼab máakoʼobeʼ ku púutsʼloʼob tu luʼumoʼob utiaʼal u binoʼob kajtal táanxel luʼumil. ¿Bix jeʼel k-áantkoʼob u kʼaj óoltoʼob Jéeoba bey xan le baʼax u tukultmaj u beetkoʼ? Yáaxeʼ, jeʼel u páajtal k-kanik k-tʼanoʼob tu idiomaʼobeʼ. Utiaʼal lelaʼ jach jeʼel u yáantkoʼon le aplicación JW Language utiaʼal k-kanikoʼ. Jeʼel u páajtal k-kanik jujunpʼéel tʼaanoʼob utiaʼal k-káajsik k-tsikbal tu yéeteloʼobeʼ. Tsʼoʼoleʼ k-eʼesiktiʼob le sitio jw.org utiaʼal u yilkoʼob videoʼob yéetel le publicacionoʼob yaan ichil u idiomaʼoboʼ (Deu. 10:19).

8, 9. 1) ¿Bix u yáantkoʼon le muchʼtáambal Kuxtal yéetel Meyajoʼ? 2) Le taatatsiloʼoboʼ, ¿bix jeʼel u yáantik u mejen paalaloʼob utiaʼal u táakpajloʼob teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ?

⁸ Jéeobaeʼ tsʼoʼok u tsʼáaik le muchʼtáambal  Kuxtal yéetel Meyaj utiaʼal k-maas maʼalobkíintik k-kʼaʼaytajoʼ. Le baʼaxoʼob ku kaʼansaʼaloʼ ku yáantkoʼon utiaʼal maʼ k-sajaktal k-beet revisitaʼob yéetel k-tsʼáa xook tiʼ wa máax.

⁹ Yaʼab máakoʼob ku binoʼob teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ jatsʼuts u yilkoʼob u táakpajal le mejen paalaloʼoboʼ. Le oʼolal le taatatsiloʼoboʼ unaj u kaʼansik u mejen paalaloʼob u núukoʼob le kʼáatchiʼob utiaʼal u beetkoʼob u juul u sáasiloʼoboʼ. Le bix u núukaʼal le kʼáatchiʼob tumen le mejen paalaloʼoboʼ jeʼel u yáantik le máakoʼob u yiloʼob tsʼoʼok u kaxtikoʼob u jaajiloʼ (1 Cor. 14:25).

10. ¿Bix u yáantaj le adoración ich familiail utiaʼal ka múuchʼ meyajnakoʼonoʼ?

¹⁰ Uláakʼ bix jeʼel k-beetik u juul k-sáasileʼ letiʼe k-múuchʼ meyaj ich familiail yéetel teʼ múuchʼuliloʼ. Utiaʼal lelaʼ le taatatsiloʼoboʼ unaj u beetkoʼob mantatsʼ le adoración ich familiailoʼ. Yaʼabeʼ ku chaʼantikoʼob teʼ adoración ich familiail le JW Broadcasting cada mesoʼ. Kéen tsʼoʼokok u chaʼantikoʼobeʼ maʼalob ka u tsikbaltoʼob bix jeʼel u beetkoʼob le baʼax tu kanoʼoboʼ. Le taatatsiloʼob nuʼuktik le adoración ich familiailoʼ unaj u chʼaʼikoʼob en cuentail maʼ junpʼéeliliʼ baʼax áantajil kʼaʼabéet tiʼ le mejen paalal yéetel tiʼ le tsʼoʼok u táankelemtaloʼoboʼ. Le oʼolal unaj u yilkoʼob baʼax jeʼel u yáantik cada juntúul tiʼ letiʼob kéen xooknakoʼobeʼ (Sal. 148:12, 13).

11-13. ¿Bix jeʼel k-áantaj utiaʼal ka seguernak u juul u sáasil le sukuʼunoʼob teʼ múuchʼuliloʼ?

¹¹ Tuláakloʼon, tak le táankelmoʼoboʼ, jeʼel u páajtal k-áantaj utiaʼal u múuchʼ meyaj le sukuʼunoʼob teʼ múuchʼuliloʼ, beyoʼ k-áantik u maasil utiaʼal ka juulnak u sáasiloʼob xan. Le táankelmoʼoboʼ jeʼel u páajtal u maas biskubaʼob yéetel le sukuʼunoʼob tsʼoʼok u yantal u jaʼabiloʼoboʼ. Jeʼel u páajtal u kʼáatkoʼobtiʼob baʼaxoʼob tsʼoʼok u yilkoʼob ikil u meyajtikoʼob Jéeobaeʼ. Beyoʼ yaan u paklan líiʼsik u yóoloʼob utiaʼal ka seguernak u juul u sáasiloʼob. Uláakʼ baʼax jeʼel u páajtal k-beetkeʼ letiʼe k-kʼamik yéetel kiʼimak óolal le máaxoʼob yáax u binoʼob muchʼtáambaloʼ. Jeʼel u páajtal k-kaxtik tuʼux u kutaloʼobeʼ yéetel k-aʼaliktiʼob bix u kʼaabaʼ le sukuʼunoʼob kéen u saludartoʼoboʼ. Beyoʼ yaan u yuʼubikubaʼob maʼalobil.

¹² Le máaxoʼob nuʼuktik le muchʼtáambal utiaʼal le kʼaʼaytajoʼ unaj u yáantkoʼob le sukuʼunoʼob tsʼoʼok u yantal u jaʼabiloʼob utiaʼal ka seguernak u juul u sáasiloʼoboʼ.  Bey túunoʼ kʼaʼabéet u yilkoʼob bix yanil le tuʼux ku túuxtikoʼob kʼaʼaytajoʼ. Yaan kʼiineʼ jeʼel u páajtal u túuxtikoʼob yéetel le táankelmoʼob utiaʼal ka áantaʼakoʼoboʼ. Tsʼoʼoleʼ unaj u chʼaʼikoʼob en cuentail le sukuʼunoʼob maʼ tu páajtal u xáantal táan u kʼaʼaytajoʼob tumen kʼojaʼanoʼob wa yaan uláakʼ baʼax talamil ku aktáantkoʼoboʼ. Beyoʼ yaan u yáantkoʼob le sukuʼunoʼob teʼ múuchʼulil utiaʼal ka kʼaʼaytajnakoʼob yéetel kiʼimak óolaloʼ (Lev. 19:32).

¹³ Juntúul salmistaeʼ tu yaʼalaj: «Ilawileʼex bukaʼaj maʼalobil yéetel jatsʼutsil ka múuchʼ kajlak sukuʼuntsiloʼob bey juntúuliliʼobeʼ» (xok Salmo 133:1, 2). Le israelitaʼoboʼ jach yaʼab utsil tu kʼamoʼob úuchik u múuchʼ meyajtikoʼob Jéeoba. Le salmistaoʼ tu ketaj le bix úuchik u múuchʼ adorartikoʼob Dios yéetel le síis yéetel kiʼibok aceite ku yalaʼal tu pool jujuntúul máaxoʼob meyajtik Dios úuchjeakiloʼ. Bejlaʼa xaneʼ jach unaj k-ilik bix jeʼel k-áantaj utiaʼal u múuchʼ meyaj le sukuʼunoʼob teʼ múuchʼuliloʼ. Wa táan k-beetik beyoʼ, unaj k-kanáantik maʼ u xuʼulul k-beetik. Unaj k-ilik bix jeʼel u páajtal k-píiʼ jeʼekʼabtik k-puksiʼikʼal utiaʼal k-maas kʼaj óoltik le sukuʼunoʼoboʼ (2 Cor. 6:11-13).

14. ¿Baʼax jeʼel k-beetik utiaʼal u juul k-sáasil teʼ tuʼux kajaʼanoʼonoʼ?

¹⁴ ¿Jeʼel wa u páajtal k-beetik u maas juul k-sáasil teʼ tuʼux kajaʼanoʼonoʼ? Wa k-eʼesik utsil tiʼ k-vecinoʼobeʼ, maʼ xaaneʼ jeʼel u taaktal u kankoʼob le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ. Maʼalob ka k-tukle: «¿Baʼax ku tuklik in vecinoʼob tin woʼolal? ¿Limpio wa in wotoch yéetel in solar? ¿Ku beetik wa u yaʼalaʼal baʼaloʼob maʼalobtak tin woʼolal? ¿Kin wilik wa in wáantik u maasil?». Kéen tsikbalnakoʼon yéetel le sukuʼunoʼoboʼ unaj k-kʼáatiktiʼob baʼax ku yaʼalik u vecinoʼob, u láakʼtsiloʼob, u yéet xookoʼob wa u yéet meyajoʼob yoʼolal le baʼaxoʼob maʼalobtak ku beetkoʼoboʼ. Maʼ xaaneʼ tsʼoʼok u yúuchul baʼaloʼob maʼalobtak tiʼob (Efe. 5:9).

15. ¿Baʼaxten maʼ unaj u náayal k-óoliʼ?

¹⁵ Wa k-kʼáat ka maas juulnak k-sáasileʼ unaj k-ilik maʼ u tuʼubultoʼon kuxaʼanoʼon tu tsʼook kʼiinoʼob. Jesuseʼ yaʼab u téenel tu yaʼalaj tiʼ u disipuloʼob: «Maʼ u náayal a wóoleʼex» (Mat. 24:42; 25:13; 26:41). Baʼaleʼ wa k-tuklik yaʼab u bin u kʼuchul u kʼiinil le «nojoch muʼyajil» bey xan wa k-tuklik maʼ ken k-ileʼ, maʼ ken k-tsʼáa k-óol kʼaʼaytaj (Mat. 24:21). Jujunpʼíitileʼ jeʼel u bin u tuʼupul k-sáasileʼ.

16, 17. ¿Baʼax jeʼel u páajtal k-beetik utiaʼal maʼ u náayal k-óoleʼ?

¹⁶ Jeʼex u bin u maas talamtal le kʼiinoʼobaʼ bey unaj u bin k-kanáantik maʼ u náayal k-óoloʼ. Dioseʼ yaan u taasik le xuʼulsajil teʼ kʼiin u yaʼalmoʼ (Mat. 24:42-44). Le oʼolal unaj u chúukpajal k-óol k-páaʼte yéetel maʼ u náayal k-óol. Unaj k-xokik le Biblia sáamsamaloʼ yéetel ‹k-orar mantatsʼ› (1 Ped. 4:7). Kaanbalnakoʼon tiʼ le sukuʼunoʼob ku yeʼeskoʼob chúukaʼan óolal yéetel ku beetik u juul u sáasiloʼoboʼ. Jeʼel u páajtal k-ilik baʼax tu beetaj juntúul sukuʼun teʼ xook «Setenta jaʼaboʼob in mach ‹juntúul judío tu nookʼ›» jóoʼsaʼab tiʼ U Pʼíich Tulumil Kanan 15 tiʼ abril tiʼ 2012, táan juʼun 18 tak 21.

¹⁷ Unaj k-tsʼáaik k-óol k-meyajt Jéeoba, k-beetik baʼax maʼalob tu yoʼolal u maasil yéetel unaj k-máansik tiempo yéetel le sukuʼunoʼoboʼ. Beyoʼ yaan u kiʼimaktal k-óol yéetel maʼ ken k-tsʼáa cuenta u máan le tiempooʼ (Efe. 5:16). Le sukuʼunoʼob kuxlajoʼob walajki cien añosaʼ yaʼab meyaj tu beetoʼob ichil u kaajal Dios. Baʼaleʼ teʼ kʼiinoʼobaʼ maas yaʼab meyaj táan u beetaʼal yéetel u yáantaj Jéeoba. K-sáasileʼ maas táan u juul teʼ kʼiinoʼobaʼ.

18, 19. ¿Bix jeʼel u yáantkoʼon le ancianoʼob utiaʼal maʼ u náayal k-óoloʼ? Tsikbalt junpʼéel baʼax uchaʼan.

 ¹⁸ Kex k-beetik yaʼab baʼaloʼob maʼ maʼalobtakeʼ Jéeobaeʼ ku chaʼik k-meyajtik. Le oʼolal utiaʼal maʼ u náayal k-óoleʼ tu tsʼáaj «wíinikoʼob bey siibal» wa ancianoʼob teʼ múuchʼuliloʼ (xok Efesoiloʼob 4:8, 11, 12). Le oʼolaleʼ kéen u xíimbaltoʼon juntúul ancianoeʼ unaj k-ilik k-jóoʼsik u yutsil le baʼaxoʼob ken u yaʼaloʼ.

¹⁹ Juntúul sukuʼun yéetel u yatan kajaʼanoʼob Inglaterraeʼ jach yaan talamil tiʼob, le oʼolal tu kʼáatoʼob áantaj tiʼ kaʼatúul ancianoʼob. Le kiikoʼ tu yaʼaleʼ ku yuʼubik bey tsʼokaʼan u beel yéetel juntúul máax maʼatech u meyajtik Dioseʼ. Le sukuʼunoʼ tu yaʼalaj xaneʼ ku yuʼubik maʼ maʼalob u kaʼansajiʼ yéetel maʼatech u jach beetik le adoración ich familiailoʼ. Le ancianoʼoboʼ tu tsikbaltoʼobtiʼob bix úuchik u kanáantaʼal yéetel u tsʼaʼabal baʼax kʼaʼabéet tiʼ le disipuloʼob tumen Jesusoʼ. Tu yaʼaloʼob tiʼ le sukuʼun ka u beet jeʼex Jesuseʼ yéetel tiʼ le kiikoʼ tu yaʼaloʼob ka yanak paciencia tiʼ. Tu tsoloʼob xan tiʼob bix jeʼel u beetkoʼob le adoración ich familiail yéetel u mejen paalaloʼoboʼ (Efe. 5:21-29). Ka máan kʼiineʼ tu yaʼaloʼob tiʼ le íichamtsil jach maʼalob bix u yáantik u familiaoʼ. Tu yaʼaloʼobtiʼ maʼ u xuʼulul u beetik yéetel ka u chaʼa u yáantaʼal tumen u kiliʼich muukʼ Dios utiaʼal u nuʼuktik tubeel u yotoch. Le yaabilaj tu yeʼesaj le ancianoʼoboʼ jach tu yáantaj le familia utiaʼal ka juulnak u sáasiloʼ.

20. ¿Baʼax utsiloʼob ken k-kʼam wa k-beetik u juul k-sáasil?

²⁰ Salmo 128:1, ku yaʼalik: «Techeʼ kiʼ a wóol[,] tumen ka tsikik Yuumtsil yéetel xan ka wuʼuyajtʼantik». Teʼ xookaʼ tsʼoʼok k-ilik bix jeʼel k-beetik u juul k-sáasileʼ. Yáaxeʼ, letiʼe kéen k-invitart uláakʼ máakoʼob u meyajtoʼob Jéeobaoʼ. U kaʼapʼéeleʼ, k-muchʼ meyaj. U yóoxpʼéeleʼ, letiʼe k-kanáantik maʼ u náayal k-óoloʼ. Wa k-beetik beyaʼ yaan u kiʼimaktal k-óol, yaan u yilaʼal tumen u maasil le baʼaxoʼob maʼalobtak k-beetkoʼ yéetel yaan u nojbeʼenkúuntkoʼob Jéeoba (Mat. 5:16).