Xeen tiʼ baʼax ku taasik

Xeen tu cuadroil baʼax ku taasik

Kʼáatchiʼob ku beetaʼal

Kʼáatchiʼob ku beetaʼal

¿Máaxoʼob tu beetoʼob uts tiʼ u maasil aʼalaʼab tumen Jesús le áakʼab táanil tiʼ u kíimiloʼ, yéetel baʼaxten ku yaʼalaʼaltiʼob beyoʼ?

Le áakʼab táanil tiʼ u kíimiloʼ, Jesuseʼ tu yaʼalaj tiʼ le apostoloʼob maʼ u taaskubaʼob nojbaʼalil yóokʼol u maasil máaxoʼob meyajtik Diosoʼ. Tu yaʼalajtiʼob: «U reyiloʼob le kaajoʼoboʼ ku nojbaʼalkúuntkubaʼob yóokʼol le máakoʼoboʼ, yéetel le máaxoʼob yaan autoridad tiʼoboʼ ku nojbaʼalkúuntaʼaloʼob ikil u yaʼalaʼal jach ku beetkoʼob uts tiʼ le máakoʼoboʼ. Baʼaleʼ teʼexeʼ maʼ a beetkabaʼex beyoʼ» (Luc. 22:25, 26).

¿Máax le máakoʼob ku beetkoʼob uts tiʼ u maasil tu yaʼalaj Jesusoʼ? Jeʼex u yeʼesik le taakʼinoʼob yéetel le úuchben tsʼíiboʼob tsʼoʼok u kaxtaʼaloʼ, le griegoʼob yéetel le romailoʼoboʼ ku yeʼeskoʼob tsiikil tiʼ jujuntúul gobernanteʼob yéetel uláakʼ máakoʼob jach kʼaj óolaʼanoʼob, le oʼolal ku yaʼalaʼaltiʼob máakoʼob ku beetkoʼob uts tiʼ u maasil (ich griegoeʼ euerguétes wa evérgetes). Ku yaʼalaʼaltiʼob beyaʼ tumen ku beetkoʼob wa baʼax meyajil tu yoʼolal u maasil.

Tiʼ yaʼab gobernanteʼob tsʼaʼab le kʼaabaʼ jeʼelaʼ. Ichiloʼobeʼ táakaʼan u reyiloʼob Egipto, jeʼex Tolomeo III Evérgetes (kuxlaj kex tu jaʼabil 247-222 t.t.J.) yéetel Tolomeo VIII Evérgetes II (kuxlaj kex tu jaʼabil 147-117 t.t.J.). Bey xan aʼalaʼabik tiʼ u gobernanteiloʼob Roma Julio César (kuxlaj tu jaʼabil 48-44 t.t.J.) yéetel Augusto (kuxlaj tu jaʼabil 31 t.t.J.-14 tsʼ.t.J.), bey xan tiʼ Herodes le Nojochoʼ, u reyil Judea. Tiʼ letiʼeʼ, maʼ xaaneʼ, tsʼaʼab le kʼaabaʼ tiʼaʼ, tumen tu síiaj trigo ka anchaj junpʼéel nojoch wiʼijil tu luʼumil Judea yéetel tu síiaj nookʼ tiʼ le óotsiloʼoboʼ.

Adolf Deissmann, juntúul máak ku xakʼaltik u tʼaaniloʼob le Bibliaoʼ, tu yaʼaleʼ tiʼ yaʼab máakoʼob ku yaʼalaʼaltiʼob utsul máakoʼob. Tu yaʼalaj: «Teʼ úuchben tsʼíiboʼob tiʼ jaajay tuunich beetaʼanoʼoboʼ maʼ yaʼab tiempo jeʼel u bisik u kaxtaʼal maas tiʼ cien u téenel [le kʼaabaʼ jeʼeloʼ]».

Baʼaleʼ ¿baʼax tu yóotaj u yaʼal Jesús ka tu yaʼalaj tiʼ u disipuloʼob maʼ u beetkubaʼob jeʼex le máakoʼob jeʼeloʼ? ¿Tu yóotaj wa u yaʼal maʼ unaj u kaxtikoʼob u yutsil u maasiliʼ? Maʼatech. Baʼaxeʼ tu yaʼalaj utiaʼal ka u kanáantubaʼob yéetel ka u yiloʼob baʼax péeksikoʼob u yeʼes u yutsiloʼob.

Tu kʼiiniloʼob Jesuseʼ, le j-ayikʼaloʼoboʼ ku tsʼáaikoʼob taakʼin utiaʼal u beetaʼal báaxaloʼob, baʼaloʼob utiaʼal chaʼantbil yéetel uláakʼ baʼaloʼob utiaʼal u náaysik u yóol máak, ku beetkoʼob parqueʼob yéetel temploʼob. Baʼaleʼ maʼatech u beetkoʼob tumen taak u yáantkoʼob u maasil, baʼaxeʼ chéen utiaʼal ka tsʼaʼabak nojbeʼenil tiʼob, utiaʼal ka jach kʼaj óoltaʼakoʼob wa utiaʼal ka yéeyaʼakoʼob u beetoʼob wa baʼax meyajil. Junpʼéel diccionarioeʼ ku yaʼalik: «Kex yaan máakoʼob yéetel u jaajil u yóoloʼob tu síiʼob wa baʼaxeʼ, u maas yaʼabileʼ tu beetoʼob utiaʼal u kaxtikoʼob chéen u yutsiloʼob». Yoʼolal lelaʼ Jesuseʼ tu yaʼalaj tiʼ u disipuloʼob ka u kanáantubaʼob utiaʼal maʼ u kaʼantal u yichoʼob, jeʼex le máakoʼob teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ.

Ka máan kʼiineʼ apóstol Pabloeʼ tu yaʼalaj tiʼ le sukuʼunoʼob yanoʼob Corinto ka u yeʼes u yutsiloʼob tu jaajil u yóoloʼoboʼ. Tu yaʼalaj: «Cada juntúuleʼ u beet jeʼex tsʼoʼok u chʼaʼtuklik ichil u puksiʼikʼaleʼ, maʼ yéetel kʼuuxiliʼ mix bey táan u obligartaʼaleʼ, tumen Dioseʼ u yaabiltmaj le máax ku síik wa baʼax yéetel kiʼimak óolaloʼ» (2 Cor. 9:7).