1, 2. ¿Baʼax k-kanik k-beet jeʼex u bin u yiijchajal k-tuukuleʼ? Kete.

KÉEN siʼibik wa baʼax tiʼ juntúul chan paaleʼ, ku yaʼalaʼaltiʼ tumen u taataʼob: «¿Baʼax ku yaʼalaʼal?», letiʼeʼ ku yaʼalik: «Diosboʼotik», kex maʼ tiʼ letiʼ ku síijil u yaʼalikiʼ. Baʼaleʼ jeʼex u bin u nojochtaleʼ, bey u bin u naʼatik baʼaxten ku yaʼalaʼaltiʼ tumen u taataʼob ka u tsʼáa u diosboʼotikil baʼax ku tsʼaʼabaltiʼ. Kex maʼ u yaʼalaʼaltiʼ ka u tsʼáa u diosboʼotikil wa baʼaxeʼ, ku beetik, tumen ku síijil tu puksiʼikʼal u yaʼalik. Leloʼ ku yeʼesikeʼ tsʼoʼok u joʼopʼol u tuukul jeʼex u taataʼobeʼ yéetel u kʼáat u tsʼáa diosboʼotikil baʼax ku kʼamik.

² Toʼon xaneʼ ka t-kʼaj óoltaj le baʼax ku kaʼansik le Bibliaoʼ, t-naʼataj kʼaʼabéet k-beetik le baʼaxoʼob ku yaʼalik Diosoʼ. Baʼaleʼ jeʼex úuchik u bin u yiijchajal k-tuukuleʼ, t-kanaj bix u tuukul Dios, baʼax uts tu tʼaan, baʼax maʼ uts tu tʼaaniʼ yéetel bix u yilik jujunpʼéel baʼaloʼob. Kéen k-chaʼa u nuʼuktik k-kuxtal bey xan baʼaxoʼob k-beetkeʼ k-eʼesik k-tuukul jeʼex Jéeobaeʼ.

3. ¿Baʼaxten yaan kʼiineʼ ku talamtal k-tuukul jeʼex Jéeobaeʼ?

³ Kex jatsʼuts k-ilik k-tuukul jeʼex Jéeobaeʼ, yaan horaeʼ ku talamtal k-beetik, tumen j-kʼebanoʼon. Maʼ xaaneʼ ku talamtal k-naʼatik bix u yilik Dios baʼaloʼob jeʼex u bisik máak junpʼéel  kuxtal limpio, maʼ u bin máak tu paach le ayikʼaliloʼoboʼ, baʼaxten unaj k-kʼaʼaytaj yéetel baʼaxten maʼatech k-kʼamik kʼiʼikʼ. ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal ka tuukulnakoʼon jeʼex Dioseʼ? ¿Bix jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal k-chʼaʼtuklik baʼaxoʼob ken k-beeteʼ?

4. ¿Baʼax u kʼáat u yaʼal u kʼexik u tuukul máak?

⁴ (Xok Romailoʼob 12:2.) Teʼ tekstoaʼ apóstol Pabloeʼ tu yaʼalaj baʼax unaj k-beetik utiaʼal k-kanik tuukul jeʼex Jéeobaeʼ. Teʼ xook máanikoʼ t-ileʼ maʼ unaj k-tuukul «jeʼex u máakiloʼob le yóokʼol kaabaʼ». Baʼaleʼ Pabloeʼ tu yaʼalaj xaneʼ kʼaʼabéet k-kʼexik k-tuukul. Utiaʼal k-beetik leloʼ unaj k-xakʼalxoktik le Biblia utiaʼal k-kanik bix u tuukul Dios, k-tuukul tiʼ le baʼax k-xokikoʼ yéetel k-nuʼuktik k-tuukul jeʼex u yaʼalikoʼ.

5. ¿Baʼax u jelaʼanil u xakʼalxook máak tiʼ u jáajan xook?

⁵ U xakʼalxook máakeʼ maʼ chéen ka u jáajan xokt yéetel u marcart u núukil le kʼáatchiʼoboʼ. Kéen xakʼalxooknakoʼoneʼ unaj k-ilik baʼax ku kaʼansiktoʼon yoʼolal Jéeoba le baʼax k-xokikoʼ, bix u tuukul yéetel baʼax oʼolal ku beetik wa baʼax. K-ilik k-naʼatik baʼaxten ku yaʼalik ka k-beet wa baʼax yéetel baʼaxten ku yaʼalik maʼ k-beetik. Tsʼoʼoleʼ k-tuklik baʼax unaj k-kʼexik t-tuukul yéetel t-kuxtal. Baʼaleʼ u jaajileʼ maʼ tu páajtal k-máansik t-tuukul jach bix kéen k-tsʼáaik ichil k-kuxtal tuláakal le baʼax k-xokikoʼ. Baʼaleʼ maʼalob ka k-jóoʼs u súutukil utiaʼal k-tuukul tiʼ le baʼax k-xokikoʼ, maʼ xaaneʼ le bukaʼaj tiempo k-xookoʼ, láayliʼ letiʼe bukaʼaj tiempo unaj k-máansik t-tuukuloʼ (Sal. 119:97; 1 Tim. 4:15).

6. ¿Baʼax ku yúuchul kéen tuukulnakoʼon tiʼ le baʼax k-xokikoʼ?

⁶ Wa suuk k-tuukul tiʼ le baʼax k-xokik teʼ Bibliaoʼ, yaan k-naʼatik baʼaloʼob jatsʼutstak. Yaan k-tsʼáaik cuentaeʼ maas maʼalob bix u tuukul Jéeoba. Yaan k-naʼatik bix u yilik jujunpʼéel baʼaloʼob yéetel yaan u joʼopʼol k-tuukul beyoʼ. Kéen k-kʼex k-tuukuleʼ, ku túumbental bix k-tuukul. Jujunpʼíitileʼ yaan u joʼopʼol k-tuukul jeʼex Jéeobaeʼ.

7, 8. 1) ¿Bix u yilik Jéeoba le ayikʼaliloʼoboʼ? (Ilawil le dibujoʼob yaan tu káajbal le xookaʼ.) 2) ¿Baʼax ken k-tsʼáa táanil ichil k-kuxtal wa k-tuukul jeʼex Jéeobaeʼ?

⁷ Le baʼaxoʼob k-tuklikoʼ maʼ chéen t-puksiʼikʼal yaniʼ, baʼaxeʼ ku yilaʼal tak tiʼ le baʼaxoʼob k-beetkoʼ (Mar. 7:21-23; Sant. 2:17). Utiaʼal k-naʼatikeʼ koʼoneʼex tʼaan tiʼ jujunpʼéel baʼaloʼob. Yáaxeʼ, bix k-ilik le ayikʼaliloʼoboʼ. Le Evangelioʼoboʼ ku yeʼesik baʼax ku tuklik Jéeoba tu yoʼolal. Letiʼeʼ tu yéeyaj tubeel máaxoʼob kun líiʼsik u Hijo way Luʼumeʼ, le máaxoʼob tu yéeyoʼ óotsiloʼob (Lev. 12:8; Luc. 2:24). Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ ka síij Jesuseʼ, Maríaeʼ «tu chikúuntaj teʼ tuʼux ku tsʼaʼabal u yoʼoch le baʼalcheʼoboʼ, tumen minaʼan kaʼach tuʼux u pʼáatloʼob teʼ najoʼob utiaʼal uʼulaboʼoboʼ» (Luc. 2:7). Wa u kʼáat kaʼach Jéeobaeʼ jeʼel u kaxtik junpʼéel kúuchil maas maʼalob utiaʼal u síijil u Hijoeʼ. Baʼaleʼ le baʼax maas kʼaʼanaʼan u tiaʼaloʼ u líikʼil u Hijo ichil junpʼéel familia ku tsʼáaik táanil u meyajtik Dios.

⁸ Kéen k-xakʼalt le tsikbalilaʼ k-tsʼáaik cuenta bix u yilik Jéeoba le ayikʼaliloʼoboʼ. Yaan taatatsiloʼobeʼ ku xupkubaʼob utiaʼal u tsʼáaikoʼob u maas maʼalobil ku páajtal tiʼ u paalaloʼob, kex maʼ tu páajtal u beetkoʼob yaʼab utiaʼal u meyajtikoʼob Dios. Baʼaleʼ utiaʼal Jéeobaeʼ maʼ letiʼe baʼax maas kʼaʼanaʼanoʼ. ¿Kux túun toʼon? ¿Bey wa xan k-ilkoʼ? ¿Baʼax ku yeʼesik le baʼaxoʼob k-beetkoʼ? (Xok Hebreoʼob 13:5.)

9, 10. ¿Bix jeʼel k-eʼesik k-tuukul jeʼex Jéeoba kéen k-yéey bix ken k-vestirtikbaeʼ?

 ⁹ U kaʼapʼéeleʼ, k-kanáantik maʼ k-beetik u tʼóochpajal wa máax, lelaʼ u kʼáat u yaʼaleʼ ka k-beet u kʼebantaloʼob wa ka xuʼuluk u meyajtikoʼob Jéeoba. ¿Bix u yilik Dios lelaʼ? Jesuseʼ tu yaʼalaj: «Jeʼel máaxak ka u beet u tʼóochpajal juntúul tiʼ le máaxoʼob beyoʼob mejen paalal ku tsʼáaik u fejoʼob tiʼ tenaʼ, maas maʼalob ka chʼuykíintaʼak junpʼéel u nojoch tuunichil juuchʼ tu kaal yéetel ka puʼuluk teʼ kʼáaʼnáaboʼ» (Mar. 9:42). Lelaʼ ku yeʼesikeʼ jach maʼ maʼalob u yilik Jesús ka beetaʼakiʼ. Tumen ku yeʼesik jach bix u modos u Taataeʼ, jeʼel u béeytal k-aʼalikeʼ Jéeobaeʼ jach maʼ maʼalob u yilik u beetaʼal u tʼóochpajal juntúul máax tsaypachtik Cristoiʼ (Juan 14:9).

¹⁰ ¿K-tuukul wa jeʼex Jéeoba yéetel Jesusoʼ? ¿Baʼax ku yeʼesik le baʼaxoʼob k-beetkoʼ? Koʼox aʼalikeʼ le nookʼ k-tsʼáaik wa le bix vestirtikbaoʼ ku beetik u chiʼichnaktal jujuntúul sukuʼunoʼob wa ku yajsik kʼaakʼas tsʼíibolaloʼob tiʼ u maasil. ¿Baʼax ken k-beete? ¿Yaan wa u péeksikoʼon k-yaabilaj tiʼ letiʼob utiaʼal k-kʼexik bix k-vestirtikba utiaʼal maʼ k-beetik u tʼóochpajloʼob? (1 Tim. 2:9, 10.)

11, 12. K-ilik le baʼax kʼaas jeʼex u yilik Jéeoba yéetel k-kanik k-controlartbaoʼ, ¿bix jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal maʼ k-kʼebantaleʼ?

¹¹ U yóoxpʼéeleʼ, Jéeobaeʼ u pʼekmaj u beetaʼal baʼax kʼaas (Isa. 61:8). Kex u yojel séeb jeʼel k-beetik baʼax kʼaas, tumen j-kʼebanoʼoneʼ, letiʼeʼ ku yaʼaliktoʼon ka k-pʼekt le kʼaas jeʼex u beetik letiʼoʼ (xok Salmo 97:10). K-tuukul tiʼ baʼaxten ku pʼektik le baʼax kʼaasoʼ jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal k-pʼektik xaneʼ.

¹² K-tuukul tiʼ bix u yilik Jéeoba le baʼaloʼob kʼaastakoʼ yaan uláakʼ bix u yáantkoʼon. Yaan k-naʼatikeʼ kex yaan baʼaxoʼob maʼatech u yaʼalaʼal ichil le Bibliaoʼ láayliʼ kʼaastakoʼobeʼ. Teʼ kʼiinoʼobaʼ táan u suuktal junpʼéel óokʼot suʼtsil ku kʼaabaʼtik lap dancing. Yaan máax aʼalikeʼ maʼ táan u núupkʼebantal máak wa ku yóokʼot beyoʼ, le oʼolal maʼ kʼaasiʼ. * Baʼaleʼ ¿bey wa xan u yilik Jéeobaoʼ? Kʼaʼajaktoʼoneʼ letiʼeʼ u pʼekmaj tuláakal baʼax kʼaas. Le oʼolaleʼ unaj k-náachtal tiʼ le baʼaloʼob jeʼel u beetik k-lúubul tiʼ kʼebanoʼ. Utiaʼal lelaʼ kʼaʼabéet k-kanik k-controlartba yéetel k-pʼektik le baʼax u pʼekmaj Jéeobaoʼ (Rom. 12:9).

13. ¿Baʼaxten kʼaʼabéet k-tuklik baʼax jeʼel k-beetik wa ka túuntaʼak k-óol yéetel wa baʼax kʼaaseʼ?

¹³ Le táan k-xakʼalxookoʼ, unaj k-tuklik bix jeʼel u yáantkoʼon le k-tuukul jeʼex Dios kéen k-chʼaʼtukult baʼax ken k-beeteʼ. Beyoʼ wa ka túuntaʼak k-óol yéetel wa baʼax kʼaaseʼ, k-ojel baʼax ken k-beete (Pro. 22:3). Koʼoneʼex ilik jujunpʼéel baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ.

14. ¿Baʼax k-kanik tiʼ le baʼax tu beetaj José ka túuntaʼab u yóol tumen u yatan Potifaroʼ?

¹⁴ Tuukulnakoʼon tiʼ le baʼax úuch tiʼ Joseoʼ. Letiʼeʼ túuntaʼab u yóol tumen u yatan Potifar utiaʼal ka chilak tu yéetel, baʼaleʼ maʼ tu yóotiʼ. Leloʼ ku yeʼesikeʼ letiʼeʼ tsʼokaʼaniliʼ u tuukul tiʼ bix kʼaasil u yilik Jéeoba u tusik u núup máak yéetel yaanaleʼ (xok Génesis 39:8, 9). Letiʼeʼ tu yaʼalaj xan tiʼ le koʼoleloʼ: «Bix ku bin in beet baʼal kʼaas, ka u beet in kʼebanchajal tu táan  Dios». Leloʼ ku yeʼesikeʼ letiʼeʼ ku tuukul jeʼex Jéeobaeʼ. ¿Baʼax jeʼel k-beetik wa tiʼ toʼon ka úuchuk beyoʼ? Koʼox aʼalikeʼ juntúul k-éet meyajeʼ ku joʼopʼol u coquetear t-éetel wa ku túuxtaʼal t-celular junpʼéel mensaje ku tʼaan tiʼ núupkʼeban wa junpʼéel foto chaknuul le máaxoʼob yanoʼoboʼ. * Wa k-tuukul mantatsʼ tiʼ bix u yilik Jéeoba le baʼaloʼobaʼ maʼ ken k-lúubul tiʼ baʼax kʼaas, yaan k-tuukul jeʼex letiʼoʼ yéetel yaan k-chʼaʼtuklik k-beetik baʼax maʼalob mantatsʼ.

15. ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal ka chúukpajak k-óol tiʼ Jéeoba jeʼex tu beetil le óoxtúul israelitaʼoboʼ?

¹⁵ Koʼoneʼex ilik xan baʼax tu beetaj Sadrac, Mesac yéetel Abednego. Rey Nabucodonosoreʼ tu beetaj junpʼéel imagen de oroeʼ ka tu yaʼalaj ka adorartaʼak. Baʼaleʼ le óoxtúul táankelem paalaloʼobaʼ maʼ tu yóotaj u adorartoʼobiʼ. Le baʼax tu yaʼaloʼob tiʼ le reyoʼ ku yeʼesikeʼ letiʼobeʼ tsʼokaʼaniliʼ u tuklikoʼob baʼax u kʼáat u yaʼal u chúukpajal u yóoloʼob tiʼ Jéeobaeʼ (Éxo. 20:4, 5; Dan. 3:4-6, 12, 16-18). Koʼox aʼalik xaneʼ k-patroneʼ ku yaʼalik ka k-tsʼáa taakʼin utiaʼal u beetaʼal junpʼéel kʼiinbesaj ku beetaʼal ichil junpʼéel maʼ jaajil religioniʼ. ¿Baʼax ken k-beete? Maʼ unaj k-páaʼtik u túuntaʼal k-óol utiaʼal ka joʼopʼok k-chʼaʼtuklik baʼax ken k-beetiʼ, baʼaxeʼ desde bejlaʼa unaj k-tuklik bix u yilik Jéeobaeʼ. Beyoʼ maas maʼ kun talamtal k-beetik wa k-aʼalik baʼax maʼalob, jeʼex tu beetil le óoxtúul israelitaʼoboʼ.

16. ¿Baʼax unaj k-beetik tu kʼiinil toj k-óol utiaʼal k-eʼesik k-tuukul jeʼex Jéeobaeʼ?

¹⁶ K-tuukul tiʼ bix jeʼel u chúukpajal k-óol tiʼ Dioseʼ jeʼel u yáantkoʼon ken jáan kʼojaʼanchajkoʼoneʼ. U jaajileʼ toʼoneʼ k-chʼaʼtukultmaj maʼ k-kʼamik kʼiʼikʼ mix junpʼéel tiʼ le kanpʼéel baʼaloʼob patik le kʼiʼikʼoʼ (Bax. 15:28, 29). Baʼaleʼ yaan uláakʼ tratamientoʼob tuʼux ku meyaj junpʼíit u kʼiʼikʼel máak, lelaʼ cada juntúul unaj u chʼaʼtuklik wa yaan u kʼamik wa maʼ. Le oʼolaleʼ unaj k-xakʼaltik baʼax ku yaʼalik le Biblia utiaʼal k-ilik baʼax ku tuklik Jéeoba tu yoʼolaloʼ. Baʼaleʼ maʼ unaj k-páaʼtik k-bisaʼal hospital  utiaʼal k-chʼaʼtuklik baʼax ken k-beetiʼ, tumen maʼ xaaneʼ yoʼolal baʼax ku yúuchultoʼoneʼ maʼ tu páajtal k-chʼaʼtuklik tubeel baʼax tratamientoil ken k-kʼame. Tu kʼiinil toj k-óoleʼ unaj k-chʼaʼtuklik baʼax tratamientoil k-kʼáat ka tsʼaʼabaktoʼon yéetel k-chupik k-directriz. *

17-19. ¿Baʼaxten desde bejlaʼa unaj k-ilik k-tuukul jeʼex Jéeobaeʼ? Tʼaanen tiʼ junpʼéel baʼax jeʼel k-aktáantikeʼ.

¹⁷ Beoraaʼ tuukulnakoʼon tiʼ le baʼax tu núukaj Jesús tiʼ Pedro le ka tu yaʼalaj le tʼaanoʼobaʼ: «Yuumtsil, chʼaʼtech óotsilil, lelaʼ junpuliʼ maʼ kun úuchultech». Jesuseʼ jach u yojel baʼax u kʼáat Dios ka u beete yéetel u kʼaj óol xan le profecíaʼob tuʼux ku tʼaanoʼob tiʼ u kuxtal bey xan tiʼ bix kun kíimil way Luʼumoʼ. Lelaʼ le áant utiaʼal ka chúukpajak u yóol yéetel utiaʼal maʼ u sajaktal u tsʼáa u kuxtal tu yoʼolal wíinik (xok Mateo 16:21-23).

¹⁸ Jéeobaeʼ u kʼáat ka k-amigote yéetel ka k-beet tuláakal le ku páajtal utiaʼal k-meyajtikoʼ (Mat. 6:33; 28:19, 20; Sant. 4:8). Baʼaleʼ, jeʼex Jesuseʼ, maʼ xaaneʼ jeʼel u taaktal u yoksaʼal yaanal baʼal t-tuukuleʼ. Koʼox aʼalikeʼ k-patroneʼ ku yaʼalik u tsʼáaiktoʼon junpʼéel puesto utiaʼal k-maas náajal. Baʼaleʼ le meyaj ku yaʼalikoʼ yaan u luʼsiktoʼon u tiempoil k-meyajtik Jéeoba. Wa táankelmecheʼ, maʼ xaaneʼ ku yantal u páajtalil u maas kaʼantal a xook, chéen baʼaleʼ kʼaʼabéet a bin kajtal yaanal tuʼux. ¿Teʼ súutuk wa unaj a kaxtik u yáantaj Jéeoba, a xakʼalxoktik le publicacionoʼob, wa a tsikbaltik tiʼ a taataʼob yéetel tiʼ le ancianoʼob baʼax taak a beetkoʼ? ¿Maʼ wa maas maʼalob ka a wil desde bejlaʼa baʼax ku tuklik Jéeoba utiaʼal ka tuukulnakech jeʼex u beetkoʼ? Beyoʼ wa ku yaʼalaʼaltoʼon ka xiʼikoʼon tu paach le baʼaloʼob beyaʼ maʼ ken k-kʼame. Baʼaxeʼ yaan u seguer k-tsʼáaik k-óol k-meyajt Dios. Yaan k-beetik chéen baʼax maʼalob mantatsʼ.

¹⁹ Maʼ xaaneʼ ku taal t-tuukul baʼaloʼob jeʼel k-aktáantikeʼ. U jaajileʼ maʼ tu páajtal k-tuklik jach baʼax unaj k-beetik tiʼ tuláakal súutukil. Baʼaleʼ wa suukaʼan k-xakʼalxook yéetel k-ilik bix u tuukul Jéeobaeʼ, yaan u kʼaʼajaltoʼon le baʼax k-xokmoʼ yéetel yaan k-tsʼáaik ichil k-kuxtal. Le oʼolaleʼ unaj k-beetik tuláakal le ku páajtal utiaʼal k-kʼaj óoltik bix u tuukul Dios utiaʼal k-tuukul jeʼex u beetkoʼ. Tsʼoʼoleʼ unaj k-tuklik bix jeʼel u yáantkoʼon k-chʼaʼtukult k-beetik baʼax maʼalob tuláakal súutukileʼ.

20, 21. 1) ¿Baʼaxten maʼ kun páajtal u beetik máak chéen jeʼel baʼaxak u kʼáat teʼ túumben luʼumoʼ? 2) ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal ka yanaktoʼon kiʼimak óolal teʼ kʼiinoʼobaʼ?

²⁰ Jach k-tsʼíiboltik ka kʼuchuk le túumben luʼumoʼ. U maas yaʼabil le máaxoʼob meyajtik Jéeobaoʼ táan u páaʼtkoʼob u kuxtaloʼob teʼ paraíso way Luʼumoʼ. U Reino Dioseʼ yaan u luʼsik tuláakal le baʼaxoʼob k-muʼyajtik teʼ kʼiinoʼobaʼ. Teʼ Paraísooʼ láayliʼ cada juntúul máak ken u chʼaʼtukult baʼax u kʼáat u beeteʼ.

²¹ Baʼaleʼ maʼ u kʼáat u yaʼal wa jeʼel u páajtal u beetik máak jeʼel baʼaxakeʼ. Le máaxoʼob utstakoʼoboʼ yaan u chʼaʼtuklik u beetkoʼob baʼaloʼob maʼalobtak yéetel u yáantaj u leyoʼob Jéeoba, tsʼoʼoleʼ yaan u yilkoʼob baʼax maʼ unaj u beetkoʼobiʼ. Lelaʼ yaan u taasiktiʼob kiʼimak óolal yéetel jeetsʼelil (Sal. 37:11). Baʼaleʼ desde bejlaʼeʼ jeʼel u yantaltoʼon kiʼimak óolal wa k-tuukul jeʼex u tuukul Jéeobaeʼ.