SÍIJEN tu añoil 1934. Fred yéetel Edna Molohan, in taataʼobeʼ, tsʼoʼok maas tiʼ veinte años joʼopʼok u táakpajloʼob ichil le j-Xoknáaloʼob tiʼ le Bibliaoʼ (wa j-jaajkunajoʼob tiʼ Jéeoba). Jach kin tsʼáaik u diosboʼotikil tiʼob úuchik u kaʼansikenoʼob in yaabilt Dios. Kajaʼanoʼon kaʼach Parsons, junpʼéel kaaj yaan tu noojol-lakʼin Kansas. Teʼ múuchʼulil tuʼux k-binoʼ óoliʼ tuláakal le sukuʼunoʼob yéeyaʼanoʼob utiaʼal u binoʼob kaʼanoʼ. K-bin tiʼ tuláakal le muchʼtáambaloʼoboʼ yéetel k-jóokʼol kʼaʼaytaj mantatsʼ. U suukileʼ k-kʼaʼaytaj teʼ bejoʼob tu chíinil Kʼiin sabadooʼ, bejlaʼeʼ letiʼe kʼaʼaytaj tuʼux yaʼab u máan máakoʼ. Yaan kʼiineʼ jach k-kaʼanal, baʼaleʼ kéen tsʼoʼokkeʼ k-bisaʼal k-jaant helado tumen in papá.

K-múuchʼulileʼ chichan, chéen baʼaleʼ ku kʼaʼaytaj tiʼ yaʼab mejen kaajoʼob yéetel mejen kajtaliloʼob. Kéen k-tsʼáa le publicacionoʼob tiʼ le máakoʼoboʼ ku tsʼáaikoʼobtoʼon janalbeʼen xíiwoʼob, jeʼ yéetel x-kaaxoʼob. Tumen maʼ yaʼab taakʼin yaantoʼon yéetel tumen tsʼoʼok u boʼotaʼal le publicacionoʼob tumen in taataoʼ, le baʼax ku tsʼaʼabaltoʼonoʼ ku pʼáataltoʼon utiaʼal k-jaante.

In taataʼobeʼ tu manoʼob junpʼéel gramófono utiaʼal u kʼaʼaytajoʼob. Teneʼ maʼ tin kanik in tʼabe, tumen chichnen, baʼaleʼ uts tin wich in tsʼáaik u discoil le tsoltʼaanoʼob ku máansik le sukuʼun Rutherford kéen xiʼikoʼob u kaʼa xíimbaltoʼob le máakoʼoboʼ wa kéen u tsʼáaʼob xook tiʼ wa máax.

In taataeʼ tu tsʼáaj yóokʼol u coche Ford 1936 junpʼéel nojoch bocina. Le cocheoʼ jach tu yáantoʼon teʼ kʼaʼaytajoʼ. U suukileʼ k-tsʼáaik paax utiaʼal u yuʼubaʼal tumen le máakoʼoboʼ, tsʼoʼoleʼ k-tsʼáaik le tsoltʼaanoʼ. Le kéen tsʼoʼokok le tsoltʼaanoʼ k-tsʼáaik le publicacionoʼob tiʼ le máaxoʼob taak u kaanbaloʼoboʼ.

 Tu kaajil Cherryvale, Kansaseʼ, le policíaoʼ tu yaʼalaj tiʼ in taata maʼ u tsʼáaik le tsoltʼaanoʼob teʼ parque, le tuʼux ku bin jeʼelel yaʼab máakoʼob utiaʼal domingoʼoboʼ. Baʼaleʼ tu yaʼalajtiʼ jeʼel u páajtal u tsʼáaik paachileʼ. Le oʼolal in taataeʼ maʼ tu yaʼalaj mix baʼaliʼ, chéen tu bisaj le coche teʼ bej yaan tu tojil le parqueoʼ. Ka tu tsʼáaj tu kaʼatéen le tsoltʼaanoʼ. Teneʼ jach jatsʼuts tin wilil le baʼaxoʼob úuchtoʼon yéetel in taata bey xan Jerry, in sukuʼunoʼ.

Óoliʼ tu jaʼabil 1940, táakpajoʼon tiʼ «campañaʼob» utiaʼal u séeb úuchul kʼaʼaytaj teʼ tuʼuxoʼob yaan chʼaʼpachtajiloʼ. Jeʼex le t-beetaj tu kaajil Joplin (Misuri), tin waʼalaj tu káajbaloʼ, k-líikʼil chúumuk áakʼab utiaʼal k-bin k-pʼat tratado wa folleto tiʼ tuláakal le najoʼob táanil tiʼ u sáastaloʼ. Tsʼoʼoleʼ k-muchʼikba tu paach le kaaj utiaʼal k-ilik wa mix juntúul tiʼ le sukuʼunoʼob maʼach tumen policíaoʼ.

Teʼ kʼiinoʼob xanoʼ k-beetik marchaʼob utiaʼal k-kʼaʼaytaj. K-chʼuykíintik letreroʼob t-keléembaloʼob, tsʼoʼoleʼ k-jóokʼol tu tsoolol teʼ bejoʼob utiaʼal k-kʼaʼaytik le Reino teʼ noj kaajoʼoboʼ. Kʼajaʼanten ka beetaʼab junpʼéel tiʼ le marchaʼob utiaʼal k-kʼaʼaytaj tin kaajaloʼ. Le sukuʼunoʼoboʼ ku biskoʼob junpʼéel letrero tuʼux ku yaʼalik «Le religionoʼ junpʼéel tuus utiaʼal u yoklaʼal máak». Jóokʼoʼob t-otocheʼ ka tu xíimbaltoʼob junpʼéel kilómetro yéetel táanchumuk, tsʼoʼoleʼ ka suunajoʼob. U maʼalobileʼ mix máak chʼaʼpachtoʼob, baʼaxeʼ yaʼab máaxoʼob taakchaj u yojéeltikoʼob u maasil yoʼolal le baʼax tu beetoʼoboʼ.

Toʼoneʼ suuk k-bin Texas utiaʼal le asambleaʼoboʼ. In taataeʼ ku meyaj tu compañíail le tren ku máan Misuri, Kansas yéetel Texasoʼ, le oʼolal gratis k-viajar kéen xiʼikoʼon k-xíimbalt k-láakʼtsiloʼob wa teʼ asambleaʼoboʼ. Fred Wismar, u sukuʼun in maama, yéetel Eulalie, u yataneʼ, tiʼ kajaʼanoʼob Temple, Texaseʼ. In tío Fredeʼ tu kanaj u jaajil tu táankelmil tu yookbal le siglo veinteoʼ, okjaʼanaji yéetel tu tsikbaltaj tiʼ u yíitsʼinoʼob le baʼax tu kanoʼ, juntúul tiʼ letiʼobeʼ in maama. Jach kʼaj óolaʼan tumen le sukuʼunoʼob yanoʼob Texasoʼ, teʼeloʼ tu beetaj u siervoil de zona, bejlaʼeʼ superintendente tiʼ circuito. Uts tin wich in máansik tiempo tu yéetel, tumen jach uts yéetel mantatsʼ kiʼimak u yóol. Uts tu tʼaan u kʼaʼaytaj, leloʼ jach tu yáanten tin táankelmil.

Tu añoil 1941, binoʼon tiʼ tren tu kaajil San Luis, Misuri, utiaʼal junpʼéel nojoch asamblea. Aʼalaʼab tiʼ tuláakal le paalal yéetel le táankelmoʼob ka kulakoʼon tiʼ junpʼéel jaats utiaʼal k-uʼuyik le tsoltʼaan «U paalal le Rey» máansaʼab tumen le sukuʼun Rutherfordoʼ. Maas tiʼ quince mil u túulaloʼon. Ka tsʼoʼokeʼ le sukuʼun Rutherford yéetel le máaxoʼob áantikoʼ tu síiʼob tiʼ cada juntúul tiʼ toʼon le túumben libro ku kʼaabaʼtik Paalaloʼob.

Tu mesil abril tiʼ 1943, binoʼon tu kaajil Coffeyville, Kansas, utiaʼal le asamblea tu kʼaabaʼtaj «Llamada a la Acción». Teʼ asambleaoʼ aʼalaʼab yaan u káajal u beetaʼal le Escuela utiaʼal k-Kaʼansik u  Tʼaan Diosoʼ. Jóoʼsaʼab xan junpʼéel folleto ku taasik 52 xookoʼob kun meyaj teʼ escuelaoʼ. Láayliʼ teʼ jaʼab jeʼeloʼ tin máansaj in yáax tsoltʼaan teʼ escuelaoʼ. Teʼ asamblea jeʼeloʼ tiʼ okjaʼanajen junmúuchʼ yéetel uláakʼ sukuʼunoʼob ichil junpʼéel pila jach síis u jaʼil yaan tiʼ junpʼéel chan kajtalil naatsʼ teʼeloʼ. Leloʼ junpʼéel kʼiin mix bikʼin u tuʼubulten.

Ka tin tsʼoʼoksaj in secundaria tu añoil 1951, anchaj in chʼaʼtuklik baʼax ken in beet yéetel in kuxtal. Le baʼax maas kin tsʼíiboltikoʼ, in bin meyaj Betel, teʼeloʼ meyajnaj Jerry, in sukuʼuniʼ. Le oʼolal tu séebaʼanil tin túuxtaj in solicitud Brooklyn. Maʼ úuch tiʼ leloʼ tʼaʼanen utiaʼal u yaʼalaʼalten jeʼel u páajtal in wokol meyaj Betel tu kʼiinil 10 tiʼ marzo tiʼ 1952. Le baʼax tin chʼaʼtuklaj in beetkoʼ jach tu yáanten in maas meyajt Jéeoba.

Taak kaʼach in meyaj teʼ imprenta utiaʼal in wáantaj teʼ meyajoʼob ku beetaʼal utiaʼal u jóoʼsaʼal revistaʼob yéetel uláakʼ publicacionoʼoboʼ. Baʼaleʼ maʼ páajchajiʼ, tumen tsʼaʼaben in beet in meseroil, tsʼoʼoleʼ ka máan kʼiineʼ tsʼaʼaben meyaj cocina. Jach utschaj tin wich le meyaj ku beetaʼal teʼeloʼ, yaʼab baʼax tin kaniʼ. Tsʼoʼoleʼ tumen jatsaʼan u yorail k-meyaj teʼeloʼ, jach ku yantal u tiempoil in xook teʼ nuxiʼ biblioteca yaan Beteloʼ. Leloʼ jach tu yáanten in maas bisinba yéetel Jéeoba, tu muʼukʼaʼankúuntaj in fe yéetel tu yáanten in maas tsʼíibolt in seguert in meyaj Betel tak le bukaʼaj kʼiinoʼob ku páajtaleʼ. Jerryeʼ jóokʼ Betel tu añoil 1949, tumen tsʼoʼok u beel yéetel kiik Patricia, baʼaleʼ pʼáatoʼob kajtal naatsʼ tiʼ Betel. Letiʼobeʼ jach tu yáantenoʼob yéetel tu líiʼsoʼob in wóol teʼ yáax jaʼaboʼob meyajnajen Beteloʼ.

Le maʼ jach úuch kʼuchkenoʼ káaj u kaxtaʼal u maasil sukuʼunoʼob kun túuxtbil tumen Betel utiaʼal u máanskoʼob tsoltʼaanoʼob. Cada jaʼabeʼ ku túuxtaʼaloʼob u xíimbaltoʼob le múuchʼuliloʼob yanoʼob tak 80 leguas (wa 322 kilómetros) tiʼ Brooklynoʼ. Ku máanskoʼob junpʼéel tsoltʼaan ku xáantal junpʼéel hora yéetel ku jóokʼloʼob kʼaʼaytaj yéetel le sukuʼunoʼoboʼ. Tsʼaʼabten u jatsʼuts páajtalil in táakpajliʼ. Ka káaj in xíimbaltik le múuchʼuliloʼob utiaʼal in máansik le tsoltʼaanoʼoboʼ jach kin sajaktal. U suukileʼ tiʼ tren kin bin kaʼachi. Jach kʼajaʼanten baʼax úuchten junpʼéel domingo tu añoil 1954. Le táan in suut tiʼ tren tu kaajil Nueva Yorkoʼ, káaj u kʼáaxal nieve yéetel jach kʼaʼamchaj le iikʼoʼ, tumen jach keʼelchajeʼ kʼaschaj u motoril le trenoʼ. Unaj kaʼach in kʼuchul táanil tiʼ u yáakʼabtal. Baʼaleʼ tsʼoʼok kex las cinco jaʼatskab tu kʼiinil lunes ka kʼuchen. Naʼaken teʼ metro ku bin Brooklynoʼ, ka kʼuchen Beteleʼ u taatsʼ teʼ cocina binen meyajoʼ, tsʼoʼok u máan u yorail in wokol meyaj ka kʼuchen. Tsʼoʼoleʼ kaʼanaʼanen, tumen maʼ weenen bul áakʼabiʼ. Baʼaleʼ kex tin aktáantaj le talamiloʼob beyoʼ, jach jatsʼuts tin wilil in xíimbaltik le sukuʼunoʼoboʼ, tin kʼaj óoltaj yaʼab sukuʼunoʼob cada semana kéen xiʼiken in xíimbaltoʼob.

Teʼ yáax jaʼaboʼob meyajnajen Beteloʼ, invitartaʼaben utiaʼal in meyaj teʼ radio WBBR, teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ tiaʼan kaʼach tu kaʼapʼéel pisoil le naj 124 yaan teʼ calle Columbia Heightsoʼ. Cada semanaeʼ ku bin junjaats sukuʼunoʼob utiaʼal u xakʼalxoktaʼal le Bibliaoʼ. Teneʼ kin táakpajal ichiloʼob. Le sukuʼun A. H. Macmillan, k-aʼalik kaʼach tiʼ yéetel yaabilaj sukuʼun Mac, ku táakpajal kaʼach tiʼ le baʼaxoʼob ku kaʼansaʼal teʼ WBBR. Xáanchaj yaʼab años ku meyaj Betel, tuláakloʼon le maʼ úuch ookkoʼon meyajoʼ, t-kanaj yaʼab baʼaloʼob tiʼ letiʼ yoʼolal le chúukaʼan óolal ku yeʼesikoʼ.

Tu añoil 1958, invitartaʼaben utiaʼal in wáantaj tu Escuelail Galaad. Kin wáantik le túumben misioneroʼob utiaʼal u tsʼaʼabal u visaʼoboʼ yéetel utiaʼal ka kʼuchkoʼob teʼ luʼumil tuʼux ku túuxtaʼaloʼoboʼ. Teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ jach koʼoj u viajar máak tiʼ avión, le oʼolal maʼ yaʼab misioneroʼob ku viajaroʼob tiʼ avioniʼ. U maas yaʼabil tiʼ le ku túuxtaʼaloʼob África yéetel teʼ Lejano Orienteoʼ ku binoʼob tiʼ barcoʼob. Ka pʼáat maʼ jach koʼoj u viajar máak tiʼ avioneʼ, le misioneroʼoboʼ joʼopʼ u binoʼobiʼ.

Tu añoil 1960, maas yaʼabchaj in meyaj, tumen kʼaʼabéetchaj in kaxtik avionoʼob in rentart utiaʼal  u bin le sukuʼunoʼob teʼ asamblea internacionaloʼob anchaj tu añoil 1961. Tak teneʼ binen tiʼ junpʼéel tiʼ le avionoʼob t-rentartaj jóokʼ Nueva York utiaʼal u bin Hamburgo, Alemaniaoʼ. Ka tsʼoʼok le asambleaoʼ, teen yéetel óoxtúul betelitaʼobeʼ t-rentartaj junpʼéel cocheeʼ ka binoʼon Italia, teʼeloʼ t-xíimbaltaj u Betelil Roma. Ka lukʼoʼon teʼeloʼ binoʼon Francia, máanoʼon tu jáal u witsil le Pirineosoʼ ka kʼuchoʼon España, teʼeloʼ maʼatech u chaʼabal u kʼaʼaytaj le sukuʼunoʼoboʼ. Jach kiʼimakchaj k-óol úuchik k-kʼaj óoltik le sukuʼunoʼob yanoʼob Barcelonaoʼ, t-síiajtiʼob publicacionoʼob k-tepʼmaj bey mejen regaloʼobeʼ. Ka lukʼoʼon Españaeʼ binoʼon Ámsterdam, tsʼoʼoleʼ ka suunajoʼon Nueva York.

Kex junpʼéel año tsʼoʼokkeʼ aʼalaʼabten ka in man u boleto le 583 sukuʼunoʼob kun binoʼob teʼ asamblea internacionaloʼob kun beetbil tuláakal yóokʼol kaaboʼ. Le asambleaʼobaʼ beetaʼab tu añoil 1963, tu kʼaabaʼtaj: «Buenas Nuevas Eternas». Leloʼobaʼ beetaʼaboʼob tu luʼumil Europa, Asia, Pacífico sur, Honolulú (Hawái) yéetel Pasadena (California). Le máaxoʼob binoʼob teʼ asambleaoʼ binoʼob xan Líbano yéetel Jordania utiaʼal u xíimbaltikoʼob le luʼumoʼob tuʼux kuxlaj le máaxoʼob ku chʼaʼchiʼitaʼaloʼob teʼ Bibliaoʼ. Le departamento tuʼux kin meyaj kaʼachoʼ maʼ chéen ku manik u boleto yéetel ku kaxtik tuʼux kun pʼáatal le sukuʼunoʼoboʼ, baʼaxeʼ ku jóoʼsik xan le visa ku kʼáataʼal tiʼ jejeláas luʼumiloʼoboʼ.

Tu kʼiinil 29 tiʼ junio tiʼ 1963, tsʼoʼok in beel yéetel Lila Rogers ku taal tu kaajil Misuri. Letiʼeʼ tsʼoʼok óoxpʼéel jaʼab káajak u meyaj xan Betel. Junpʼéel semana tsʼoʼokok k-beeleʼ, binoʼon teʼ asamblea internacional beetaʼab tu luʼumil Grecia, Egipto yéetel Líbano, le tuʼux bin u maasil sukuʼunoʼob tsʼoʼok in waʼalikoʼ. Tu kaajil Beiruteʼ t-chʼaʼaj avión utiaʼal k-bin Jordania. Tumen maʼatech u chaʼabal u kʼaʼaytaj le sukuʼunoʼoboʼ yéetel maʼatech u tsʼaʼabal visa tiʼ le j-Jaajkunajoʼob utiaʼal u yookloʼob teʼ luʼumil jeʼeloʼ, joʼopʼ k-tuklik baʼax kun úuchul kéen kʼuchkoʼoniʼ. Le oʼolal jaʼakʼ k-óol ka t-ilaj junjaats sukuʼunoʼob yanoʼob yóokʼol u techoil le aeropuerto yéetel junpʼéel letrero ku yaʼalik: «J-Jaajkunajeʼex, k-kʼamkeʼex yéetel kiʼimak óolal». Jach jatsʼuts úuchik in wilik in kʼuchul teʼ luʼum tuʼux kuxlaj le máaxoʼob ku chʼaʼchiʼitaʼaloʼob ichil le Bibliaoʼ, tuʼux kʼaʼaytajnaj Jesús yéetel u apostoloʼob, le tuʼux tu káajsaj u kʼaʼaytikoʼob le maʼalob péektsil táanil tiʼ u kʼuchul «tak tu maas náachil yóokʼol kaab[oʼ]» (Bax. 13:47).

Ichil le cincuenticinco años tsʼoʼokok k-beeloʼ, Lilaeʼ jach ku yáantken teʼ meyajoʼob ku tsʼaʼabaltoʼonoʼ. Yaʼab u téenel binoʼon España yéetel Portugal teʼ kʼiinoʼob prohirbirtaʼan le kʼaʼaytajoʼ. T-líiʼsaj u yóol le sukuʼunoʼoboʼ yéetel t-bisaj publicacionoʼob bey xan uláakʼ baʼaxoʼob kʼaʼabéettiʼob. Binoʼon xan k-xíimbalt jujuntúul sukuʼunoʼob kʼalaʼanoʼob tiʼ junpʼéel cárcel yaan tu noj  kaajil Cádiz, España. Jach kiʼimakchaj in wóol úuchik u páajtal in máansik junpʼéel tsoltʼaan utiaʼal in líiʼsik u yóoloʼob.

Desde tu añoil 1963, kin wáantaj utiaʼal in kaxtik u boleto le sukuʼunoʼob kun binoʼob teʼ asamblea internacionaloʼob tu luʼumil África, América Central yéetel Sur, Australia, Europa, Hawái, Lejano Oriente, Nueva Zelanda yéetel Puerto Rico. Teen yéetel Lilaeʼ tsʼoʼok k-bin tiʼ yaʼab asambleaʼob jach jatsʼutstak, jeʼex tu añoil 1989, binoʼon Varsovia, Polonia. Yaʼab sukuʼunoʼob ku taaloʼob Rusia binoʼobiʼ, yaʼab tiʼ letiʼobeʼ yáax u binoʼob tiʼ junpʼéel asambleaoʼ. Jujuntúul tiʼ le t-kʼaj óoltoʼoboʼ xáanchaj kʼalaʼanoʼob tu carcelil le Unión Soviética ikil u meyajtikoʼob Jéeobaoʼ.

Uláakʼ jatsʼuts meyaj tsʼoʼok in beetkeʼ letiʼe in bin in xíimbalt u najiloʼob Betel bey xan le misioneroʼob tiʼ jejeláas luʼumiloʼoboʼ. U tsʼook ka binoʼoneʼ t-xíimbaltaj Corea del Sur, teʼeloʼ t-kʼaj óoltaj 50 sukuʼunoʼob kʼalaʼanoʼob tiʼ junpʼéel u carcelil u noj kaajil Suwon. Tuláakloʼob jach kiʼimak u yóoloʼob yéetel u kʼáatoʼob ka chaʼabkoʼob utiaʼal u meyajtikoʼob Jéeoba. Jach tu líiʼsoʼob in wóol úuchik in kʼaj óoltikoʼob (Rom. 1:11, 12).

Desde káajak in meyajtik Jéeobaeʼ tsʼoʼok in wilik bix u yaʼabtal le máaxoʼob meyajtikoʼ. Ka okjaʼanajen tu añoil 1943, yaan óoliʼ cien mil u túulal j-kʼaʼaytajoʼob. Bejlaʼeʼ yaan maas tiʼ ocho millones u túulal tiʼ 240 luʼumiloʼob. Yaʼab tiʼ letiʼobeʼ letiʼe sukuʼunoʼob xooknajaʼanoʼob Galaad áantoʼoboʼ. Jach jatsʼuts in wilik in wáantik yaʼab tiʼ le misioneroʼob utiaʼal u béeytal u kʼuchloʼob tuʼux ku túuxtaʼaloʼoboʼ.

Jach kiʼimak in wóol úuchik in chʼaʼtuklik in meyajtik Jéeoba tin táankelmil bey xan úuchik in chupik in solicitud utiaʼal in meyaj Betel. Desde teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ jach yaʼab bendicionoʼob tsʼoʼok u tsʼáaikten Jéeoba. Jach kiʼimak in wóol yéetel Lila ikil k-múul meyaj Betel bey xan k-áantaj tiʼ jejeláas múuchʼuliloʼob Brooklyn, tumen tsʼoʼok k-amigotik yaʼab sukuʼunoʼob.

Bejlaʼeʼ láayliʼ tiʼ k-meyaj Betel yéetel Lilaeʼ. Tsʼoʼokten maas tiʼ 84 años, baʼaleʼ láayliʼ ku páajtal in meyaj tu departamentoil correoeʼ.

Jach jatsʼuts u yantal máak ichil u kaajal Jéeoba, k-ilik bix táan u béeytal baʼax ku yaʼalik Malaquías 3:18: «Teʼex túuneʼ, bíin a kʼaj óolteʼex u jelaʼanil máax uts tiʼ máax kʼasaʼan bey xan máax [adorartik] Yuumtsil tiʼ máax maʼ tu [adorartik]». Cada kʼiin ku máaneʼ k-ilik bix táan u bin u maas kʼastal u yóokʼol kaab Satanás, tsʼoʼoleʼ le máakoʼoboʼ minaʼan u biilal u kuxtaloʼob. Baʼaleʼ toʼon k-meyajtik Jéeobaeʼ kiʼimak k-óol kex talam le kuxtalaʼ, tumen k-ojel yaan u béeytal le baʼax u yaʼalmaj Jéeoba u beetkoʼ. Jach jatsʼuts le páajtalil tsʼaʼantoʼon utiaʼal k-kʼaʼaytik u maʼalob péektsilil le Reinooʼ (Mat. 24:14). Le gobiernoaʼ yaan u xuʼulsik le kʼasaʼan yokʼol kaabaʼ yéetel yaan u sutik paraísoil le Luʼumaʼ. ¡Jach k-tsʼíiboltik ka kʼuchuk le kʼiin jeʼelaʼ! Le kéen béeychajkeʼ, toʼon táan k-meyajtik Jéeobaeʼ yaan u yantaltoʼon toj óolal yéetel yaan k-kuxtal minaʼan u xuul way Luʼumeʼ.