1. Jeʼex u yaʼalik Efesoiloʼob 6:10 tak 13, ¿bix u yeʼesik Jéeoba u yaabiltmoʼon?

JÉEOBAEʼ ku yeʼesik u yaabiltmoʼon kéen u yáantoʼon baʼateʼel tu contra le máaxoʼob pʼekmiloʼonoʼ. Satanás yéetel u kʼasaʼan angeloʼobeʼ letiʼob maas u pʼekmoʼonoʼob. Jéeobaeʼ ku yaʼaliktoʼon ka k-kanáantba tiʼob, tsʼoʼoleʼ ku yáantkoʼon utiaʼal k-baʼateʼel tu contraʼob (xok Efesoiloʼob 6:10-13). Wa k-kʼamik u yáantaj yéetel k-kʼubik k-óol tiʼeʼ, yaan k-tsʼáaikba tu contra le Kʼaasilbaʼaloʼ. Yaan k-uʼuyikba jeʼex apóstol Pabloeʼ, letiʼeʼ tu tsʼíibtaj: «Wa tiʼ yaan Dios t-éeteleʼ, ¿máax jeʼel u yantal t-contraeʼ?» (Rom. 8:31).

2. ¿Baʼax ken k-il teʼ xookaʼ?

² Toʼoneʼ maʼatech k-chʼíikil tuukul chéen tiʼ le baʼaxoʼob ku beetik Satanás yéetel u kʼasaʼan angeloʼoboʼ. Baʼaxeʼ maases k-ilik k-meyajtik Jéeoba yéetel k-kanik u maasil tiʼ letiʼ (Sal. 25:5). Kex beyoʼ unaj k-kʼaj óoltik baʼaxoʼob ku beetik Satanás utiaʼal maʼ u tuskoʼon (2 Cor. 2:11). Teʼ xookaʼ yaan k-ilik junpʼéel tiʼ le baʼaxoʼob maas ku meyaj tiʼ Satanás yéetel u kʼasaʼan angeloʼob utiaʼal u tuskoʼob máakoʼ. Yaan xan k-ilik bix jeʼel k-ganartik le baʼateʼel yáantoʼon tu contraʼoboʼ.

3, 4. 1) ¿Baʼax táakaʼan ichil le j-meeniloʼ? 2) ¿Bukaʼaj tuʼuxoʼob ku creertaʼal le j-meeniloʼ?

³ Junpʼéel tiʼ le baʼax maas ku meyaj tiʼ Satanás utiaʼal u tusik máakoʼ, letiʼe j-meeniloʼ. Le máaxoʼob beetik lelaʼ ku yaʼalikoʼobeʼ ku beetkoʼob yéetel ku yilkoʼob baʼaxoʼob maʼ tu páajtal u beetaʼal mix u yilaʼal tumen u maasil. Yanoʼobeʼ ku  yaʼalikoʼobeʼ jeʼel u páajtal u yaʼalikoʼob baʼax ku taal u kʼiineʼ. Uláakʼoʼob xaneʼ ku beetkoʼob bey táan u tʼaanoʼob yéetel le kimenoʼoboʼ. Yanoʼob xaneʼ ku pulyaʼajtikoʼob u maasil yéetel ku beetkoʼob magia. *

⁴ Le j-meeniloʼ óoliʼ tiʼ tuláakal yóokʼol kaab ku beetaʼal. Ka kʼáatchiʼitaʼab le máaxoʼob kajaʼanoʼob tiʼ 18 luʼumiloʼob yaan Latinoamérica yéetel teʼ Caribeoʼ, ilaʼabeʼ juntúul tiʼ cada óoxtúul máakeʼ ku creertik le magiaoʼ yéetel le pulyaʼajiloʼ, tsʼoʼoleʼ yaʼab xan tiʼ letiʼobeʼ ku creertikoʼob jeʼel u páajtal u tsikbal máak yéetel u pixan le kimenoʼoboʼ. Ka kʼáatchiʼitaʼab xan uláakʼ máakoʼob kajaʼanoʼob tiʼ 18 luʼumiloʼob yanoʼob Áfricaeʼ, maas tiʼ táanchumuk tiʼ letiʼobeʼ ku creertikoʼob le j-meeniloʼ. U jaajileʼ jeʼel tuʼuxak kajaʼanoʼoneʼ unaj k-kanáantikba, tumen Satanaseʼ táan u yilik u «tusik tuláakal yóokʼol kaab» (Apo. 12:9).

5. ¿Bix u yilik Jéeoba le j-meeniloʼ?

⁵ Jéeobaeʼ u Diosil jaaj (Sal. 31:5). Le oʼolal u pʼekmaj le j-meeniloʼ bey xan tuláakal baʼax táakaʼan ichil. Letiʼeʼ tu yaʼalaj tiʼ le israelitaʼoboʼ: «Mix máak ichileʼex bíin u kʼub u paal utiaʼal [u] máansaʼal ich kʼáakʼ, mix u beetkuba j-meenil, mix u táabal u yaʼal baʼaxoʼob ku taal u kʼiinil, mix u beetik u j-pulyaʼajil, mix u beetik u wáayil, mix u bin u kʼáatchiʼit le j-chuchuknaʼatoʼob, mix u kʼáatankil tiʼ pixanoʼob, mix u tʼaan yéetel kimenoʼob. Tumen Yuumtsileʼ u léem pʼeek máaxoʼob beetik le baʼaloʼoboʼ» (Deu. 18:10-12). Toʼoneʼ maʼatech k-tsʼoʼokbesik le Ley tsʼaʼab tiʼ le israelitaʼob tumen Jéeobaoʼ. Baʼaleʼ k-ojel Jéeobaeʼ láayliʼ u pʼekmaj le j-meenil jeʼex tu beetil teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ (Mal. 3:6).

6. 1) ¿Bix u meyaj tiʼ Satanás le j-meenil utiaʼal u beetik kʼaas tiʼ máakoʼ? 2) Jeʼex u yaʼalik Eclesiastés 9:5, ¿bix yanil le kimenoʼoboʼ?

⁶ Jéeobaeʼ ku yaʼaliktoʼon maʼ k-oksikba tiʼ mix baʼal yaan yil yéetel j-meenil, tumen u yojel letiʼe baʼax ku meyaj tiʼ Satanás utiaʼal u beetik kʼaas tiʼ máakoʼ. Letiʼeʼ ku meyajtiʼ utiaʼal u tuus, jeʼex kéen u yaʼal ku bin máak kajtal táanxelil kéen tsʼoʼokok u kíimiloʼ (xok Eclesiastés 9:5). Tsʼoʼoleʼ ku meyajtiʼ utiaʼal u sajakkúuntik yéetel u náachkuntik máak tiʼ Dios. Baʼax u kʼáateʼ ka u kʼub u yóol máak tiʼ le kʼasaʼan angeloʼoboʼ, maʼ tiʼ Jéeobaiʼ.

7. ¿Baʼax ku yaʼaliktoʼon Jéeoba?

⁷ Jeʼex tsʼoʼok k-ilkoʼ, Jéeobaeʼ ku yaʼaliktoʼon bix jeʼel k-kanáantik maʼ k-tuʼusul tumen Satanás yéetel u kʼasaʼan angeloʼoboʼ. Koʼoneʼex ilik baʼax unaj k-beetik utiaʼal k-tsʼáaikba tu contraʼob.

8. 1) ¿Baʼax jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal maʼ k-tuʼusul tumen le kʼasaʼan angeloʼoboʼ? 2) ¿Baʼax ku yaʼalik Salmo 146:4 yoʼolal le kimenoʼoboʼ?

⁸ Unaj k-xokik le Bibliaoʼ yéetel k-tuukul tiʼ baʼax ku yaʼalik. Lelaʼ letiʼe baʼax maas jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal maʼ k-tuʼusul tumen le kʼasaʼan angeloʼoboʼ. U Tʼaan Dioseʼ bey jeʼex junpʼéel espada jach yaan u yejeʼ, lelaʼ jach jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal maʼ k-tuʼusul tumen Satanaseʼ (Efe. 6:17). Ku yaʼalikeʼ le kimenoʼoboʼ maʼ tu páajtal u tʼaanoʼob yéetel máak  (xok Salmo 146:4). Ku yaʼalik xaneʼ chéen Jéeoba jeʼel u páajtal u yaʼalik baʼax ku taal u kʼiineʼ (Isa. 45:21; 46:10). Wa mantatsʼ k-xokik le Biblia yéetel k-tuukul tiʼ le baʼax ku yaʼalikoʼ yaan u yáantkoʼon utiaʼal maʼ k-tuʼusul yéetel maʼ k-kʼamik le baʼaxoʼob ku yaʼalik le kʼasaʼan angeloʼoboʼ.

9. ¿Baʼaxoʼob maʼatech k-beetik yaan yil yéetel j-meenil?

⁹ Maʼ k-beetik mix baʼal yaan yil yéetel j-meenil. Toʼoneʼ maʼatech k-bin yiknal j-meen, mix tech k-ilik k-tʼaan yéetel le kimenoʼoboʼ. Jeʼex t-ilaj teʼ xook máanikoʼ kéen kíimik juntúul máax k-yaabiltmeʼ maʼatech k-táakpajal tiʼ baʼaloʼob suuk u beetaʼal ku tsʼáaik naʼatbil yaan baʼax ku pʼáatal kuxaʼanil tiʼ máak kéen kíimik. Tsʼoʼoleʼ maʼatech k-bin ka jóoʼsaʼak k-suerte mix utiaʼal k-ojéeltik baʼax ku taal u kʼiin (Isa. 8:19). Maʼ k-kʼáat táakpajal tiʼ mix junpʼéel tiʼ le baʼaloʼobaʼ. K-ojel jach sajbeʼentsiltakoʼob, tumen ku natsʼkoʼob máak tiʼ Satanás yéetel u kʼasaʼan angeloʼob.

10, 11. 1) ¿Baʼax tu beetaj jujuntúul u kajnáaliloʼob Éfeso teʼ yáax siglo ka tu kanoʼob u jaajiloʼ? 2) Jeʼex u yaʼalik Yáax tiʼ Corintoiloʼob 10:21, ¿baʼaxten unaj k-beetik le baʼax tu beetoʼoboʼ, yéetel bix jeʼel k-beetkeʼ?

¹⁰ Maʼ unaj u yantaltoʼon mix baʼal yaan yil yéetel j-meeniliʼ. Teʼ yáax siglooʼ jujuntúul u kajnáaliloʼob Éfesoeʼ ku beetik u j-meeniloʼob. Baʼaleʼ ka tu kʼaj óoltoʼob u jaajileʼ tu kʼexaj u kuxtaloʼob. Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Yaʼab tiʼ le máaxoʼob ku beetik kaʼach u j-meeniloʼoboʼ tu muchʼkíintaj u libroʼobeʼ ka tu tóokoʼob tu táan tuláakal» (Bax. 19:19). Jeʼex k-ilkoʼ yaan baʼax tu beetoʼob utiaʼal u tsʼáaikubaʼob tu contra le kʼasaʼan angeloʼoboʼ. Kex jach koʼoj u libroiloʼob magia yaantiʼob kaʼachoʼ tu tóokoʼob, maʼ tu konoʼobiʼ mix tu síiʼobiʼ. Maas tuukulnajoʼob tiʼ baʼax unaj u beetkoʼob utiaʼal ka kʼaʼamkoʼob tumen Jéeoba maʼ tiʼ le bajux u tojol le libroʼoboʼ.

¹¹ ¿Bix jeʼel k-beetik jeʼex tu beetiloʼoboʼ? Wa yaantoʼon junpʼéel wa baʼax yaan yil yéetel j-meenileʼ, jeʼex le baʼaloʼob ku meyajoʼob  utiaʼal maʼ u pulyaʼajtaʼal máakoʼ yéetel tuláakal baʼax ku meyaj utiaʼal u kanáantkuba máak tiʼ le kʼasaʼan angeloʼoboʼ unaj k-xuʼulsiktiʼob (xok 1 Corintoiloʼob 10:21).

12. ¿Tiʼ baʼax kʼáatchiʼiloʼob unaj k-tuukul?

¹² Unaj k-kanáantik yéetel baʼaxoʼob k-náaysik k-óol. Maʼalob ka k-tukle: «¿Kin xokik wa libroʼob, revistaʼob yéetel uláakʼ baʼaloʼob tiʼ Internet ku tʼaan tiʼ j-meenil? ¿Baʼax paaxiloʼob kin wuʼuyik? ¿Baʼax peliculailoʼob yéetel programaʼob kin chaʼantik? ¿Baʼax videojuegoiloʼob kin báaxtik? Le baʼaxoʼob yéetel kin náaysik in wóoloʼ ¿yaan wa baʼax u yil yéetel j-meenil? ¿Táakaʼan wa baʼaxoʼob jeʼex vampiroʼob, zombis wa uláakʼ baʼaloʼob beyoʼ? ¿Ku beetik wa u yilaʼal le magia wa le pulyaʼajil bey baʼaloʼob maʼ kʼaastakeʼ?». U jaajileʼ maʼ tuláakal le baʼax ku tsikbaltaʼal yaan yil yéetel j-meeniloʼ. Kéen k-chʼaʼtukult yéetel baʼaxoʼob ken k-náays k-óoleʼ unaj k-ilik k-náachkuntikba tiʼ tuláakal le baʼaxoʼob u pʼekmaj Diosoʼ. K-kʼáat ka yanaktoʼon junpʼéel maʼalob conciencia tu táan Jéeoba (Bax. 24:16). *

13. ¿Baʼax maʼ k-kʼáat k-beetiʼ?

¹³ Maʼ unaj k-tsikbaltik baʼaloʼob yaan yil yéetel le kʼasaʼan angeloʼoboʼ. Unaj k-beetik jeʼex tu beetil Jesuseʼ (1 Ped. 2:21). Le tiaʼan teʼ kaʼanoʼ tu yilaj yaʼab tiʼ le baʼaxoʼob ku beetik Satanás yéetel u kʼasaʼan angeloʼoboʼ. Chéen baʼaleʼ ka taal way Luʼumeʼ maʼ máan u tsikbalt le baʼaxoʼob ku beetkoʼoboʼ. Letiʼeʼ tu yilaj u tʼaan tiʼ baʼaxoʼob ku beetik Jéeoba, maʼ tiʼ baʼaxoʼob ku beetik Satanasiʼ. Jeʼex Jesuseʼ toʼoneʼ maʼatech k-máan k-tsikbalt  baʼax ku beetik le kʼasaʼan angeloʼoboʼ. Baʼaxeʼ yéetel le baʼaxoʼob k-aʼalikoʼ k-eʼesik chuup k-puksiʼikʼal yéetel jatsʼuts tʼaanoʼob, u tʼaaniloʼob le jaajoʼ (Sal. 45:1).

14, 15. 1) ¿Baʼaxten maʼ unaj k-sajaktal tiʼ le kʼasaʼan angeloʼoboʼ? 2) ¿Baʼax eʼesik Jéeobaeʼ ku kanáantik u kaajal teʼ kʼiinoʼobaʼ?

¹⁴ Maʼ unaj k-sajaktal tiʼ le kʼasaʼan angeloʼoboʼ. Way yóokʼol kaabeʼ tuláakal máax ku muʼyajtik jejeláas baʼaloʼob. Chéen junsúutuk jeʼel u yúuchultoʼon junpʼéel loobeʼ, k-kʼojaʼantal wa k-kíimil. Baʼaleʼ, ¿unaj wa k-tuklik letiʼe kʼasaʼan angeloʼob beetik tuláakal le baʼaloʼobaʼ? Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ junsúutuk jeʼel u jáan úuchultoʼon wa baʼaxeʼ (Ecl. 9:11). Tsʼoʼoleʼ Jéeobaeʼ tsʼoʼok u yeʼesik maas yaan u páajtalil tiʼ le kʼasaʼan angeloʼoboʼ. Letiʼeʼ maʼ tu chaʼaj u kíimsaʼal Job tumen Satanasiʼ (Job 2:6). Tu kʼiiniloʼob Moisés xaneʼ tu yeʼesaj maas yaan u páajtalil tiʼ u sacerdoteiloʼob Egipto ku beetkoʼob magiaoʼ (Éxo. 8:18; 9:11). Ka máan kʼiineʼ Jéeobaeʼ tu tsʼáaj páajtalil tiʼ Jesús utiaʼal u pulik way Luʼum Satanás yéetel u kʼasaʼan angeloʼobeʼ. Tsʼoʼoleʼ maʼ kun xáantaleʼ yaan u píikchʼintkoʼob «teʼ taamkach chʼeʼen» utiaʼal maʼ u beetkoʼob loob tiʼ mix máakoʼ (Apo. 12:9; 20:2, 3).

¹⁵ Yaʼab baʼax eʼesik Jéeobaeʼ ku kanáantik u kaajal teʼ kʼiinoʼobaʼ. Junpʼéel baʼax eʼesikeʼ letiʼe k-kʼaʼaytik yéetel k-kaʼansik le maʼalob péektsil tiʼ tuláakal yóokʼol kaaboʼ (Mat. 28:19, 20). Bey túunoʼ k-eʼesik le baʼaloʼob kʼaastak ku beetaʼal tumen le Kʼaasilbaʼaloʼ. Wa ka chaʼabaktiʼeʼ jeʼel u xuʼulsik le kʼaʼaytaj k-beetkoʼ. Baʼaleʼ maʼ tu páajtal u xuʼulsik. Le oʼolal maʼ unaj k-sajaktal tiʼ le kʼasaʼan angeloʼoboʼ. K-ojel Jéeobaeʼ «mantatsʼ táan u yilik baʼax ku yúuchul tu yóokʼol kaab utiaʼal u muʼukʼaʼankíintik máax oksaj óoltik tu jaajil u yóol» (2 Cró. 16:9). Wa k-meyajtik Dios yéetel chúukaʼan óolaleʼ, maʼ kun beetbil k-muʼyaj utiaʼal mantatsʼ tumen le kʼasaʼan angeloʼoboʼ.

16, 17. Tsol junpʼéel baʼax eʼesik kʼaʼabéet maʼ u sajaktal máak u tsʼáauba tu contra le kʼasaʼan angeloʼoboʼ.

¹⁶ Kʼaʼabéet maʼ k-sajaktal k-tsʼáaikba tu contra le kʼasaʼan angeloʼoboʼ, maases kéen  joʼopʼok u sen aʼalaʼaltoʼon tumen k-amigoʼob wa k-láakʼtsiloʼob ka táakpajkoʼon tiʼ baʼaloʼob suuk u beetaʼal. Jéeobaeʼ ku kanáantik le máaxoʼob maʼ saajkoʼob u beetoʼob baʼax ku yaʼalikoʼ. Koʼoneʼex ilik baʼax úuch tiʼ Erica, juntúul kiik kajaʼan Ghana. Letiʼeʼ 21 años yaantiʼ ka káaj u xokik le Bibliaoʼ. U taataeʼ j-meen, le oʼolal u maasil u láakʼtsiloʼobeʼ ku yaʼalikoʼobtiʼ ka u beet le baʼaloʼob suukaʼan u beetkoʼoboʼ, jeʼex ka u jaant le janal tsʼoʼok u kʼuʼubul tumen u taata tiʼ u diosoʼoboʼ. Ka tu yaʼalaj maʼ ken u jaanteʼ aʼalaʼabtiʼ tumen u láakʼtsiloʼobeʼ le baʼax ku beetkoʼ ku bin tu contra u diosoʼob. Letiʼobeʼ ku yaʼalikoʼobeʼ yaan u castigartaʼaloʼob yéetel kʼaakʼas kʼojaʼaniloʼob.

¹⁷ Joʼopʼ u sen aʼalikoʼobtiʼ ka u beete, baʼaleʼ letiʼeʼ maʼ tu yóotiʼ, le oʼolal anchaj u lukʼul tu yotoch. Yaʼab sukuʼunoʼob túuneʼ tu chaʼajoʼob ka pʼáatak tu yotochoʼob. Bey túunoʼ u jeel u familiaeʼ ku láaj meyajtikoʼob Jéeoba (Mar. 10:29, 30). Kex pʼektaʼab tumen u láakʼtsiloʼob yéetel tóokaʼab u nuʼukuloʼobeʼ maʼ tu xulaj u meyajtik Jéeobaiʼ, okjaʼanaji yéetel bejlaʼeʼ precursora regular. Maʼ sajak tiʼ le kʼasaʼan angeloʼoboʼ. Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Sáamsamal kin kʼáatik tiʼ Dios ka u yáant in láakʼtsiloʼob u kʼaj óoltoʼob utiaʼal ka yanak kiʼimak óolal tiʼob yéetel ka u meyajtoʼob tu jaajil u yóoloʼob».

18. ¿Baʼax utsiloʼob ken k-kʼam wa k-kʼubik k-óol tiʼ Jéeoba?

¹⁸ U jaajileʼ maʼ tuláakloʼon ken k-aktáant chʼaʼpachtajil ikil k-meyajtik Jéeobaiʼ. Baʼaleʼ tuláakloʼon kʼaʼabéet k-tsʼáaikba tu contra le kʼasaʼan angeloʼoboʼ yéetel k-kʼubik k-óol tiʼ Jéeoba. Wa k-beetkeʼ yaan k-kʼamik yaʼab utsiloʼob. Maʼ ken k-tusbil tumen Satanás, maʼ kun xuʼulul k-meyajtik Dios chéen tumen saajkoʼon tiʼ le kʼasaʼan angeloʼoboʼ yéetel yaan k-maas bisikba yéetel Jéeoba. Disipulo Santiagoeʼ tu yaʼalaj: «Tsʼáabaʼex yáanal u páajtalil Dios; baʼaleʼ tsʼáabaʼex tu contra le Kʼaasilbaʼaloʼ, letiʼ túuneʼ bíin áalkabnak tiʼ teʼex. Natsʼabaʼex tiʼ Dios, letiʼ túuneʼ bíin u natsʼuba tiʼ teʼex» (Sant. 4:7, 8).