1, 2. ¿Baʼaxten yaan horaeʼ ku kʼexpajal bix k-ilik junpʼéel teksto?

 TU KʼIINIL le tsʼoʼokol beeloʼ le novio yéetel le noviatsiloʼ jach jatsʼuts bix u vestirmilubaʼob yéetel ku chʼenxikintikoʼob tubeel le discurso ku máansaʼal tiʼoboʼ. U jaajileʼ letiʼobeʼ u kʼaj óoloʼob maʼalob le tekstoʼob ku xoʼokol tiʼoboʼ, chéen baʼaleʼ desde teʼ kʼiin jeʼelaʼ maas ku chʼaʼikoʼob en cuenta le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ tumen yaan u káajal u tsʼáaikoʼob ichil u kuxtaloʼob.

² Lelaʼ bey xan u yúuchul yéetel u kaʼansaʼal le paalaloʼoboʼ. Maʼ xaaneʼ le máaxoʼob tsʼokaʼan u beeloʼoboʼ yaʼab u téenel tsʼoʼok u yuʼubikoʼob u máansaʼal discursoʼob yoʼolal bix unaj u líiʼsaʼal le paalaloʼoboʼ, chéen baʼaleʼ le kéen yanchajak u paalaloʼobeʼ tiʼ ku tsʼáaikoʼob cuenta jach importante tuláakal le baʼax tsʼoʼok u yuʼubikoʼoboʼ tumen junpʼéel nojoch responsabilidad kun antaltiʼob. Lelaʼ ku yeʼesikeʼ cada ken kʼexpajak wa baʼax ichil k-kuxtaleʼ ku kʼexpajal xan bix k-ilik junpʼéel teksto kex k-kʼaj óol tubeel. Le oʼolaleʼ toʼon k-meyajtik Dioseʼ k-xokik sáamsamal le Biblia jeʼex unaj u beetik kaʼach u reyiloʼob Israeleʼ yéetel k-tuukul tiʼ baʼax ku yaʼalik (Deu. 17:19).

3. ¿Baʼax ken k-kan teʼ xookaʼ?

³ Taatatsileʼex, teʼexeʼ yaanteʼex u jatsʼuts privilegioil a wáantik a paalaleʼex u kʼaj óoltoʼob Jéeoba. Chéen baʼaleʼ maʼ chéen unaj a kaʼanskeʼextiʼob jujunpʼéel baʼaloʼob yoʼolal Diosiʼ, baʼaxeʼ unaj a wáantkeʼexoʼob ka u yaabiltoʼob Jéeoba yéetel tuláakal u puksiʼikʼaloʼob. Teʼ xookaʼ yaan k-kankeʼex kanpʼéel baʼax ku yaʼalik le Biblia jach jeʼel u yáantkeʼex a beeteʼex leloʼ (2 Tim. 3:16). Tsʼoʼoleʼ yaan k-ilik bix tsʼoʼok u bin tiʼ jujuntúul taatatsiloʼob ikil u beetkoʼob le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ.

4. ¿Baʼax jeʼel u yáantik le taatatsiloʼob utiaʼal u yáantik u paalaloʼob u yaabiltoʼob Jéeoba yéetel tuláakal u puksiʼikʼaloʼoboʼ? (Santiago 1:5).

⁴ Yáax: kʼáateʼex áantaj tiʼ Jéeoba. Utiaʼal a wáantik a paalaleʼex u yaabiltoʼob Jéeobaeʼ kʼaʼabéetteʼex naʼat, le oʼolaleʼ kʼáateʼex tiʼ Jéeoba ka u tsʼáateʼex naʼat (xok Santiago 1:5). Jéeobaeʼ letiʼe máax maas jeʼel u tsʼáaikteʼex maʼalob consejoʼoboʼ. ¿Baʼaxten? Yaʼab baʼax oʼolal. Junpʼéel tiʼ letiʼobeʼ tumen letiʼe taatatsil maas úuchben yéetel maas yaan u naʼatoʼ (Sal. 36:9). Tsʼoʼoleʼ le consejoʼob ku tsʼáaikoʼ mantatsʼ ku taasik utsil (Isa. 48:17).

5. 1) ¿Baʼaxoʼob ku tsʼáaik Jéeoba tiʼ le taatatsiloʼob utiaʼal u kaʼansik u paalaloʼoboʼ? 2) ¿Baʼax ta kanaj tiʼ le video ku tʼaan tiʼ bix úuchik u líiʼsik u paalal le sukuʼun yéetel le kiik Amorimoʼ?

⁵ Jéeobaeʼ yaʼab baʼaloʼob ku tsʼáaik tiʼ le taatatsiloʼob utiaʼal u yáantik u paalaloʼoboʼ (Mat. 24:45). Por ejemploeʼ le taatatsiloʼoboʼ jeʼel u kaxtikoʼob yaʼab consejoʼob teʼ jaats ku kʼaabaʼtik «Áantaj utiaʼal le familiaʼoboʼ», lelaʼ úuch kaʼacheʼ ku jóokʼol tiʼ le revista ¡Aajkech!, chéen baʼaleʼ beoraaʼ ku jóokʼol teʼ sitio jw.org. Teʼeloʼ jeʼel u kaxtikoʼob videoʼob jeʼel u yáantkoʼob u yiloʼob bix jeʼel u beetkoʼob baʼax ku yaʼalik le Biblia utiaʼal u kaʼansik u paalaloʼoboʼ (Pro. 2:4-6). *

6. ¿Bix u yilik Joseph yéetel u yatan le áantaj ku tsʼaʼabaltiʼob tumen u kaajal Jéeobaoʼ?

⁶ Yaʼab taatatsiloʼobeʼ jach ku tsʼáaikoʼob gracias tiʼ Jéeoba yoʼolal tuláakal le áantaj ku tsʼaʼabaltiʼoboʼ. Joseph, juntúul taatatsileʼ, ku yaʼalik: «Maʼ chéen chʼaʼabil u kaʼansaʼal óoxtúul paalal u yaabiltoʼob Jéeobaiʼ. Teen yéetel in wataneʼ mantatsʼ k-kʼáatik tiʼ Jéeoba ka u yáantoʼon. Yaʼab u téeneleʼ tsʼoʼok u jóoʼsaʼal junpʼéel xook wa junpʼéel video jach teʼ súutuk kʼaʼabéettoʼonoʼ. Jéeobaeʼ jach tsʼoʼok u yáantkoʼon ichil k-kuxtal». Joseph yéetel u yataneʼ tsʼoʼok u yilkoʼobeʼ le xookoʼob yéetel le videoʼoboʼ tsʼoʼok u yáantik u paalaloʼob u bisubaʼob yéetel Jéeoba.

7. ¿Baʼaxten le taatatsiloʼoboʼ kʼaʼabéet u yilkoʼob u tsʼáaikoʼob junpʼéel maʼalob ejemplo? (Romanos 2:21).

⁷ U kaʼapʼéel: tsʼáaʼex junpʼéel maʼalob ejemplo. Le mejen paalaloʼoboʼ u suukileʼ ku beetkoʼob le baʼax ku beetik u taataʼoboʼ. U jaajileʼ mix juntúul taatatsil perfecto (Rom.  3:23). Chéen baʼaleʼ le taatatsiloʼob yaan u naʼatoʼoboʼ ku yilkoʼob u tsʼáaikoʼob junpʼéel maʼalob ejemplo tiʼ u paalaloʼob (xok Romanos 2:21). Juntúul taatatsileʼ le ka tʼaanaj yoʼolal le mejen paalaloʼoboʼ, tu yaʼalaj: «Beyoʼob esponja kéen tʼuʼubuk ich jaʼeʼ». Tsʼoʼoleʼ tu yaʼalaj xan: «Le kéen u yiloʼob maʼ t-beetik le baʼax k-kaʼansiktiʼoboʼ letiʼobeʼ ku yaʼalikoʼobtoʼon». Le oʼolaleʼ wa k-kʼáat ka yaabiltaʼak Jéeoba tumen k-paalaleʼ kʼaʼabéet u yilkoʼob k-yaabiltmaj xan.

8, 9. ¿Baʼax ta kanaj tiʼ Andrew yéetel Emma?

⁸ Le taatatsiloʼoboʼ yaʼab baʼax jeʼel u páajtal u beetkoʼob utiaʼal u yáantik u paalaloʼob u yaabiltoʼob Jéeobaeʼ. Andrew, juntúul xiʼipal 17 años yaantiʼ yéetel okjaʼanajaʼaneʼ, ku yaʼalik: «In taataʼobeʼ mantatsʼ tu kaʼansoʼobteneʼ jach kʼaʼanaʼan in orar. Kex suuk in orareʼ in taataeʼ sáamsamal de áakʼabeʼ ku orar xan tin wéetel. In taata yéetel in maamaeʼ mantatsʼ ku yaʼalikoʼobtoʼon kaʼachi: ‹Jeʼel u páajtal a orareʼex tiʼ Jéeoba jeʼel jaytéen a kʼáateʼexeʼ›, le oʼolal le oraciónoʼ jach kʼaʼanaʼan in wilik ichil in kuxtal. Bejlaʼeʼ jach kiʼimak in wóol in orar tiʼ Jéeoba. Kin wilik bey juntúul taatatsil jach u yaabiltmeneʼ». Taatatsileʼex, kʼaʼajakteʼexeʼ wa teʼex a yaabiltmeʼex Jéeobaeʼ a paalaleʼexeʼ bey xan ken u beetiloʼoboʼ.

⁹ Koʼoneʼex ilik baʼax úuch tiʼ Emma. Le ka xúumpʼattaʼaboʼob tumen u taataeʼ letiʼobeʼ jach yaʼab u pʼaaxoʼob kaʼachi. Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Yaʼab u téenel pʼáat minaʼantoʼon taakʼin, chéen baʼaleʼ in maamaeʼ mantatsʼ ku yaʼaliktoʼon kaʼacheʼ Jéeobaeʼ ku kanáantik le máaxoʼob meyajtikoʼ yéetel ku tsʼáaiktiʼob tuláakal le baʼax kʼaʼabéettiʼoboʼ. Yéetel le baʼaxoʼob ku beetkoʼ in maamaeʼ tu yeʼesajtoʼoneʼ jach ku creertik kaʼach le baʼax ku yaʼaliktoʼonoʼ. Letiʼeʼ tu tsʼáajtoʼon junpʼéel maʼalob ejemplo». ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon lelaʼ? Ku kaʼansiktoʼoneʼ kex táan u máanskoʼob problemaseʼ le taatatsiloʼoboʼ jeʼel u páajtal u tsʼáaikoʼob junpʼéel maʼalob ejemplo tiʼ u paalaloʼobeʼ (Gál. 6:9).

10. ¿Tiʼ baʼax súutukil jeʼel u páajtal kaʼach u tsikbal le israelitaʼob yéetel u paalaloʼoboʼ? (Deuteronomio 6:6, 7).

¹⁰ U yóoxpʼéel: suukchajak a tsikbaleʼex yéetel a paalaleʼex. Jéeobaeʼ tu yaʼalaj tiʼ le israelitaʼob úuchjeakiloʼ unaj u tsikbaloʼob yéetel u paalaloʼob sáamsamal (xok Deuteronomio 6:6, 7). Le taatatsiloʼoboʼ yaʼab tiempo yaan kaʼach tiʼob utiaʼal u tsikbaloʼob yéetel u paalaloʼob yéetel utiaʼal u yáantkoʼob u yaabiltoʼob Jéeoba. Por ejemploeʼ le mejen xiʼipalaloʼoboʼ ku máanskoʼob yaʼab tiempo yéetel u taataʼob táan u paakʼaloʼob yéetel táan u cosecharoʼob. Le mejen x-chʼúupalaloʼoboʼ ku máanskoʼob tiempo yéetel u maamaʼob táan u múul chuuyoʼob wa táan u beetkoʼob uláakʼ baʼaloʼob. Le kéen u beet le taatatsiloʼob beyoʼ ku páajtal kaʼach u tsikbaloʼob yéetel u paalaloʼob tiʼ baʼaloʼob kʼaʼanaʼantak jeʼex le utsil ku yeʼesaʼaltiʼob tumen Jéeobaoʼ wa tiʼ bix u kanáantaʼal u familiaʼob.

11. ¿Baʼax súutukil jeʼel u páajtal u tsikbal le taatatsiloʼob yéetel u paalaloʼoboʼ?

¹¹ Tiʼ yaʼab luʼumiloʼobeʼ le taatatsiloʼoboʼ ku talamtal u máanskoʼob tiempo yéetel u paalaloʼob, tumen táan u meyajoʼob wa tumen le paalaloʼoboʼ tiaʼanoʼob escuelaeʼ. Le oʼolaleʼ le taatatsiloʼoboʼ unaj u yilkoʼob u máanskoʼob tiempo yéetel u paalaloʼob yéetel u tsikbaloʼob tu yéeteloʼob (Efe. 5:15, 16; Fili. 1:10). Junpʼéel baʼax jach maʼalob ka u beetoʼobeʼ letiʼe adoración ich familiaoʼ. Juntúul xiʼipal ku kʼaabaʼtik Alexandereʼ ku yaʼalik: «In papáeʼ suuk u preparartik tuláakal le baʼax kʼaʼabéet utiaʼal u yantaltoʼon le adoración ich familiaoʼ yéetel mix juntéen ku pʼáatal maʼ u yantaltoʼon. Le kéen tsʼoʼokok le xookoʼ k-pʼáatal tsikbal».

12. ¿Baʼax unaj u beetik le taatatsil utiaʼal u disfrutartaʼal le adoración ich familiaoʼ?

 ¹² ¿Baʼax jeʼel u páajtal u beetik le taatatsil utiaʼal u disfrutartik u paalal le adoración ich familiaoʼ? Junpʼéel baʼax jach jeʼel u yáantajeʼ letiʼe u múul xakʼaltikoʼob le túumben libro ¡Disfrutart le kuxtaloʼ! Taatatsileʼex, wa ka múul xakʼalxoktikeʼex le libroaʼ jach jeʼel u yáantkeʼex utiaʼal ka tsikbalnakeʼex yéetel a paalaleʼexeʼ. Wa a kʼáateʼex ka u yaʼaloʼobteʼex jach bix u yuʼubikubaʼobeʼ maʼ u meyajteʼex le adoración ich familia utiaʼal a kʼeykeʼexoʼob wa utiaʼal a waʼalikeʼextiʼob tiʼ baʼax ku fallaroʼob. Maʼ a tsʼíikileʼex tu yéeteloʼob wa ku yaʼalikoʼobteʼex junpʼéel wa baʼax maʼ bey u kaʼansik le Bibliaoʼ, baʼaxeʼ aʼaleʼextiʼob maʼalob úuchik u yaʼalikoʼobteʼex jach bix u yuʼubikubaʼob yéetel líiʼseʼex u yóoloʼob utiaʼal ka seguernak u beetkoʼob beyoʼ. Wa a paalaleʼex ku jeʼekʼabtik u puksiʼikʼaloʼobeʼ maas yaan u páajtal a wáantkeʼexoʼob.

13. ¿Baʼax uláakʼ súutukil jeʼel u meyaj tiʼ le taatatsiloʼob utiaʼal u yáantik u paalaloʼob u natsʼubaʼob tu yiknal Jéeobaoʼ?

¹³ Taatatsileʼex, kaxteʼex u súutukil utiaʼal a wáantik a paalaleʼex u natsʼubaʼob yiknal Jéeoba. Utiaʼal a beetkeʼex lelaʼ maʼ tsaaj ka kulakeʼex a xokeʼex le Biblia tu yéeteloʼoboʼ. Juntúul maamatsil ku kʼaabaʼtik Lisaeʼ ku yaʼalik: «Utiaʼal k-áantik k-paalal u maas kʼaj óoltoʼob Jéeobaeʼ ku meyajtoʼon tuláakal le baʼaxoʼob u beetmoʼ. Yaan kʼiineʼ le kéen k-il táan u cheʼejoʼob yoʼolal le baʼax ku beetik k-alakʼ peekʼoʼ k-aʼaliktiʼobeʼ Jéeobaeʼ juntúul Dios kiʼimak u yóol yéetel jatsʼuts xan u yilik le kuxtaloʼ».

14. ¿Baʼaxten le taatatsiloʼoboʼ jach kʼaʼabéet u yáantik u paalaloʼob u yéeyoʼob maʼalob amigoʼob? (Proverbios 13:20).

¹⁴ U kanpʼéel: áanteʼexoʼob u yéeyoʼob maʼalob amigoʼob. Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ le amigoʼoboʼ jeʼel u beetkoʼob u bin utsil wa kʼaasil tiʼ máakeʼ (xok Proverbios 13:20). Taatatsileʼex, ¿a wojleʼex wa máaxoʼob yéetel ku biskuba a paalaleʼex? ¿A kʼaj óoleʼexoʼob wa? ¿Tsʼoʼok wa a máanskeʼex tiempo tu yéeteloʼob? ¿Bix jeʼel u páajtal a wáantik a paalaleʼex utiaʼal ka u bisubaʼob yéetel máaxoʼob u yaabiltmoʼob Jéeobaeʼ? (1 Cor. 15:33). Le kéen a beeteʼex wa baʼax yéetel a familiaʼexeʼ invitarteʼex máaxoʼob  maʼalob u biskubaʼob yéetel Jéeoba (Sal. 119:63).

15. Le taatatsiloʼoboʼ, ¿bix jeʼel u yáantik u paalaloʼob utiaʼal ka yanaktiʼob maʼalob amigoʼobeʼ?

¹⁵ Koʼoneʼex ilik baʼax tsʼoʼok u beetik Tony yéetel u yatan utiaʼal u yáantik u paalaloʼob ka yanaktiʼob maʼalob amigoʼob. Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Teen yéetel in wataneʼ tsʼoʼok u xáantal joʼopʼok k-invitartik sukuʼunoʼob yéetel kiikoʼob jejeláas u jaʼabiloʼob yéetel jejeláas tuʼux u taaloʼob. K-invitarkoʼob utiaʼal k-múul janal bey xan utiaʼal k-beetik le adoración ich familia tu yéeteloʼoboʼ. Lelaʼ junpʼéel forma bix k-kʼaj óoltik sukuʼunoʼob u yaabiltmoʼob Jéeoba yéetel kiʼimak u yóoloʼob u meyajtikoʼob. T-otocheʼ suuk u pʼáatal le superintendenteʼob tiʼ circuitooʼ, misioneroʼob yéetel uláakʼ sukuʼunoʼob. Tsʼoʼok k-ilkeʼ le experiencia ku tsikbaltik le sukuʼunoʼoboʼ, le kiʼimak óolal ku yeʼeskoʼoboʼ yéetel le bix u tsʼaamil u yóoloʼoboʼ jach tsʼoʼok u yáantik k-paalal utiaʼal ka u maas natsʼubaʼob tu yiknal Jéeoba». Taatatsileʼex, beeteʼex tuláakal le ku páajtal utiaʼal a wáantik a paalaleʼex utiaʼal ka yanaktiʼob maʼalob amigoʼoboʼ.

16. ¿Baʼax maʼ unaj u tuʼubsik le taatatsiloʼob wa juntúul tiʼ u paalaloʼobeʼ ku pʼatik Jéeoba?

¹⁶ ¿Kux túun wa kex a tsʼaamaj a wóol a kaʼans a paalaleʼexeʼ juntúul tiʼ letiʼobeʼ ku yaʼalik maʼ u kʼáat u meyajt Jéeobaiʼ? Wa ku yúuchul beyoʼ maʼ a tuklikeʼex wa maʼ maʼalob bix ta kaʼansileʼexiʼ. Jéeobaeʼ u tsʼaamaj u páajtalil tiʼ cada máak u chʼaʼtuklik baʼax ken u beete, le oʼolaleʼ a paalaleʼex ken u chʼaʼtukloʼob wa yaan u meyajtikoʼob Jéeoba wa maʼ. Wa juntúul tiʼ a paalaleʼex ku chʼaʼtuklik u pʼatik Jéeobaeʼ maʼ a tuklikeʼex wa tsʼoʼoktiʼ beyoʼ, baʼaxeʼ kʼaʼajakteʼex le xiʼipal tu yaʼalaj Jesús kʼaʼaj u yiikʼ ka suunaj tu yotochoʼ (Luc. 15:11-19, 22-24). Le xiʼipalaʼ kʼaschaj bix u kuxtal chéen baʼaleʼ arrepentirnajeʼ ka suunaj tu yotoch. Pero maʼ xaaneʼ techeʼ jeʼel a waʼalikeʼ: «Leloʼ chéen junpʼéel tsikbal, maʼatech u yúuchul beyoʼ». Le baʼax úuch tiʼ juntúul xiʼipal ku kʼaabaʼtik Elieoʼ ku yeʼesiktoʼoneʼ juntúul paaleʼ jeʼel u suut tu kaʼatéen ichil u kaajal Jéeobaeʼ.

17. ¿Bix u líiʼsik a wóol u experiencia Elie?

¹⁷ Elieeʼ ku yaʼalik: «In taataʼobeʼ tu yiloʼob u kaʼanskoʼobten in yaabilt Dios yéetel le baʼaxoʼob  ku kaʼansik le Bibliaoʼ, chéen baʼaleʼ le ka joʼopʼ in táankelemtaleʼ pʼáat maʼ tin wuʼuyik tʼaan». Elieeʼ ku taʼakikuba kaʼach utiaʼal u beetik baʼaxoʼob maʼ maʼalobtakiʼ, kex ku tsolnuʼuktaʼal tumen u taataʼobeʼ maʼatech u yuʼubik tʼaan. Tu tsʼookeʼ tu xúumpʼattaj u yotocheʼ ka joʼopʼ u beetik baʼaloʼob ku bin tu contra le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ. Kex beyoʼ yaan kʼiineʼ ku tsikbaltik tiʼ juntúul u amigo le baʼaxoʼob u kanmoʼ. Elieeʼ ku yaʼalik: «Le kéen joʼopʼok in tsikbaltiktiʼ tu yoʼolal Jéeobaeʼ maas kin tuukul xan tiʼ Jéeoba. Jujunpʼíitil úuchik u bin u jóokʼol le semilla pakʼaʼan tin puksiʼikʼal tumen in taataʼoboʼ». Le ka máan tiempoeʼ Elieeʼ suunaj ichil u kaajal Jéeoba. * ¡Jach kiʼimakchaj wal u yóol u taataʼob úuchik u kaʼanskoʼobtiʼ u yaabilt Jéeoba desde tu chichnileʼ! (2 Tim. 3:14, 15).

18. ¿Baʼax ka tuklik tu yoʼolal le taatatsiloʼob ku tsʼáaik u yóol u kaʼans u paalaloʼob u yaabiltoʼob Jéeobaoʼ?

¹⁸ Taatatsileʼex, yaanteʼex u jatsʼuts privilegioil a kaʼanskeʼex le generación kun adorartik Jéeoba maas táaniloʼ (Sal. 78:4-6). K-ojel maʼ chéen chʼaʼabil le baʼax u kʼubéentmajteʼex Jéeobaoʼ, le oʼolal k-felicitarkeʼex yéetel u jaajil k-óol tu yoʼolal le maʼalob meyaj ka beetkeʼexoʼ. Seguernak a beetkeʼex tuláakal le ku páajtal utiaʼal a wáantik a paalaleʼex u yaabiltoʼob Jéeobaoʼ. Tsʼoʼoleʼ seguernak xan a líiʼskeʼexoʼob yéetel u kaʼansaj bey xan yéetel u tsolnuʼukoʼob Dios (Efe. 6:4). Wa ka beetkeʼex beyoʼ yaan a kiʼimakkúuntkeʼex u yóol k-Taata yaan teʼ kaʼanoʼ.